Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Ogniem i mieczem to pierwsza część pisanej ku pokrzepieniu serc Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Autor przenosi czytelnika w siedemnasty wiek, w czas powstania Chmielnickiego na Ukrainie, podczas którego Rzeczpospolita mierzyła się z Kozakami zaporoskimi i Tatarami. Na tle tego konfliktu rozgrywa się również dramat miłosny — przeżywają go rozdzieleni Jan Skrzetuski i Helena Kurcewiczówna, w której ponadto zakochany do szaleństwa jest Bohun. Bohaterowie zostali przedstawieni na zasadzie kontrastu — Polacy, z Onufrym Zagłobą, Longinusem Podbipiętą i Michałem Wołodyjowskim na czele ukazani są jako dzielni, waleczni, honorowi obrońcy Ojczyzny. Przedstawicieli obozu wroga Sienkiewicz przedstawił w znacznie gorszym świetle.
Ogniem i mieczem ukazywało się w odcinkach w dziennikach „Słowo” i „Czas” w latach 1883–1884. W wersji książkowej wydane po raz pierwszy w 1884 roku w Warszawie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
class="foreign-word">pleczyki (z ukr.) — ramiona, barki. [przypis redakcyjny]
1433. w jedle (starop. jadło, w jedle) — w jedzeniu. [przypis redakcyjny]
1434. Szczob wam światyj Mikołaj daw zdorowla i szczastje (z ukr.) — oby wam święty Mikołaj dał zdrowie i szczęście. [przypis redakcyjny]
1435. Do chutoriw, pane, do seła (ukr.) — do chutorów, panie, do wsi; chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
1436. łycary prijszli, szczo bitwa buła (z ukr.) — rycerze przyszli, że bitwa była. [przypis redakcyjny]
1437. hospodar wołoski — władca Wołoszczyzny, państwa na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
1438. maż — tj. ma że; jak ma. [przypis redakcyjny]
1439. eo modo (łac.) — tym sposobem. [przypis redakcyjny]
1440. did (ukr.) — dziad, żebrak. [przypis redakcyjny]
1441. Sokołe jasnyj... Ty dałeko widajesz. (ukr.) — Sokole jasny, Bracie mój rodzony, Ty wysoko latasz, Daleko sięga twoja wiedza i władza. [przypis redakcyjny]
1442. swywoli — swawoli. [przypis redakcyjny]
1443. Zaporoże — kraina poniżej porohów Dniepru, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis redakcyjny]
1444. wiktoria (z łac.) — zwycięstwo. [przypis redakcyjny]
1445. hetmany — dziś popr. forma M. lm: hetmani. [przypis redakcyjny]
1446. oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary. [przypis redakcyjny]
1447. przebierzem się — dostaniemy się. [przypis redakcyjny]
1448. vitare (łac.) — omijać, unikać. [przypis redakcyjny]
1449. jasyr — niewola tatarska. [przypis redakcyjny]
1450. przedzierzgnąć się — zmienić się. [przypis edytorski]
1451. Wołoch — człowiek pochodzący z Wołoszczyzny; Wołoszczyzna — państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
1452. chętnie by zbył staniku swego — chętni by się pozbył swojego stanu (szlacheckiego). [przypis redakcyjny]
1453. Galata — dziś dzielnica Stambułu, położona po europejskiej stronie cieśniny Bosfor, dawniej osobne miasto. [przypis redakcyjny]
1454. quo modo (łac.) — w jaki sposób. [przypis redakcyjny]
1455. osełedec (ukr. osełedec: śledź) — warkocz, który w walce chronił kark Kozaka. [przypis redakcyjny]
1456. mistrz — kat. [przypis redakcyjny]
1457. torturów — dziś popr. forma D. lm: tortur. [przypis redakcyjny]
1458. zepsować (starop.) — zepsuć. [przypis redakcyjny]
1459. imparitatem zadać (z łac.) — uznać za niegodnego. [przypis redakcyjny]
1460. sexus (łac.) — płeć. [przypis redakcyjny]
1461. czumak (daw. ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis redakcyjny]
1462. regimentarz — zastępca hetmana; tymczasowy dowódca; określenie używane w XVII- XVIII w. [przypis edytorski]
1463. invidia (łac.) — zazdrość, zawiść. [przypis redakcyjny]
1464. Cunctator własc. Quintus Fabius Maximus Verrucosus Cunctator (280 p.n.e.–203 p.n.e.) — polityk i wódz rzymski, jako dyktator w czasie wojny z Hannibalem realizował strategię walki na wyczerpanie, unikając otwartego starcia; cunctator (łac.) — zwlekający, wahający się. [przypis redakcyjny]
1465. z Kozaki — dziś popr. forma N. lm: z Kozakami. [przypis redakcyjny]
1466. teorban — lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
1467. futor a. chutor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis edytorski]
1468. sadyba — osada, kolonia. [przypis edytorski]
1469. wilcy — dziś popr. forma M. lm: wilki. [przypis redakcyjny]
1470. świtka (daw.) — wierzchnia odzież chłopska, siermięga, kapota. [przypis redakcyjny]
1471. detyna (ukr.) — dziecko, dziecina. [przypis redakcyjny]
1472. bisurmanin (przest. pogard.) — muzułmanin. [przypis redakcyjny]
1473. psi — dziś popr. forma M. lm: psy. [przypis redakcyjny]
1474. gonić w piętkę — działać niekonsekwetnie, postęopować niezrozumiale. [przypis edytorski]
1475. żołnierzów — dziś popr. forma D. lm: żołnierzy. [przypis redakcyjny]
1476. Ej, tam na hori... Kozaki idut’ (ukr.) — Hej, tam na górze żeńcy żną, A pod górą, pod zieloną, kozacy maszerują. [przypis redakcyjny]
1477. spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
1478. did (ukr.) — dziad, żebrak. [przypis redakcyjny]
1479. Na wiki wikiw (ukr.) — na wieki wieków. [przypis redakcyjny]
1480. Skażyte ditki, wże je Demianiwka (ukr.) — powiedzcie, dzieci, to już Demianówka? [przypis redakcyjny]
1481. Abo szczo (ukr.) — bo co? [przypis redakcyjny]
1482. hroszi dadut (ukr.) — pieniądze dadzą. [przypis redakcyjny]
1483. teorban — lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis edytorski]
1484. łycariw (ukr.) — rycerzy. [przypis redakcyjny]
1485. znajut (ukr.) — wiedzą. [przypis redakcyjny]
1486. taj kazały, szczo na paniw (ukr.) — i mówili, że na panów. [przypis redakcyjny]
1487. Koły Zaporożci paniw pobyły (ukr.) — skoro Zaporożcy panów pobili. [przypis redakcyjny]
1488. rizaty (ukr.) — rżnąć, zabijać. [przypis redakcyjny]
1489. ne zderżymo (ukr.) — nie damy rady. [przypis redakcyjny]
1490. ne zderżyte, ditki (ukr.) — nie dacie rady, dzieci. [przypis redakcyjny]
1491. i korol boitsia (ukr.) — i król się boi. [przypis redakcyjny]
1492. znajte: szczo Lach, to szabla (z ukr.) — wiedzcie: co Polak, to szabla. [przypis redakcyjny]
1493. bodiak (ukr.) — oset. [przypis redakcyjny]
1494. Hospody, pomyłuj (ukr.) — Boże, zmiłuj się. [przypis redakcyjny]
1495. komysar (ukr.) — komisarz. [przypis redakcyjny]
1496. ani na ruskim, ani na tatarskim brzegu — tj. ani na prawym, ani na lewym brzegu Dniepru. [przypis redakcyjny]
1497. Naj sia poprobujut (z ukr.) — niech się zmierzą. [przypis redakcyjny]
1498. wsio paniw a kniaziej (z ukr.) — wszystko pańskie i książęce. [przypis redakcyjny]
1499. Wże prawdu każe (ukr.) — już to prawdę mówi. [przypis redakcyjny]
1500. mudryj did (ukr.) — mądry dziad. [przypis redakcyjny]
1501. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
1502. wsiów — dziś popr. forma D. lm: wsi. [przypis redakcyjny]
1503. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
1504. telega — duży wóz. [przypis redakcyjny]
1505. bat’ki (ukr.) — ojcowie. [przypis redakcyjny]
1506. łycho (ukr.) — źle. [przypis redakcyjny]
1507. O hospody Boże, pomyłuj nas hrisznych (ukr.) — o panie boże, zmiłuj się nad nami grzesznymi. [przypis redakcyjny]
1508. Świataja-Preczystaja (ukr.) — Święta Przeczysta, tj. Maryja Dziewica. [przypis redakcyjny]
1509. Jako wże na zemli i dosza ku nebesech (z ukr.) — jako na ziemi, tak i do nieba. [przypis redakcyjny]
1510. miasto (starop.) — zamiast. [przypis redakcyjny]
1511. amin (ukr.) — amen. [przypis redakcyjny]
1512. Diawoł błahougodnyku ne straszen (z ukr.) — człowiek czystego serca nie boi się diabła. [przypis redakcyjny]
1513. klęska korsuńska — w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis redakcyjny]
1514. semen (daw.) — Kozak na czyjejś służbie, żołnierz. [przypis redakcyjny]
1515. kulbaka — wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
1516. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
1517. watażka — przywódca oddziału wolnych Kozaków lub herszt bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
1518. Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
1519. czaban — pasterz stepowy, koczownik. [przypis redakcyjny]
1520. oczeret (ukr.) — trzcina; szuwary. [przypis redakcyjny]
1521. esauł — oficer kozacki. [przypis redakcyjny]
1522. Dzikie Pola — stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzecząpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim. [przypis redakcyjny]
1523. bat’ku (ukr.) — ojcze. [przypis redakcyjny]
1524. Czerkasy — miasto na prawym brzegu środkowego Dniepru, położone ok. 200 km na płd. wschód od Kijowa. [przypis redakcyjny]
1525. Perejasław — miasto na środkowej Ukrainie, niedaleko Kijowa, w XVII w. ośrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowań Polaków z Chmielnickim. [przypis redakcyjny]
1526. ne dumaju (ukr.) — nie sądzę. [przypis redakcyjny]
1527. Lachiw?... Szczob ich łycho (ukr.) — Polaków?... Żeby ich licho. [przypis redakcyjny]
1528. mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: zbrojny, Kozak. [przypis redakcyjny]
1529. Ja ne baczyła (ukr.) — nie widziałam. [przypis redakcyjny]
1530. Buw did (ukr.) — był dziad. [przypis redakcyjny]
1531. tutki (ukr. dial.) — tutaj. [przypis redakcyjny]
1532. Czerkasy — miasto na prawym brzegu środkowego Dniepru, położone ok. 200 km na płd. wschód od Kijowa. [przypis redakcyjny]
1533. Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
1534. Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) — jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
1535. Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
1536. Suła — rzeka w Rosji i na Ukrainie, lewy dopływ Dniepru; nad Sułą leżą Łubnie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
1537. słoboda — nowo powstała osada, której mieszkańcy zostali zwolnieni na kilkadziesiąt lat od opłat i zobowiązań feudalnych. [przypis redakcyjny]
1538. z hetmany — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis redakcyjny]
1539. Otcze atamane! Każe prosto cheruwym. Takoho my i ne baczyły (ukr.) — Ojcze atamanie! Wydaje się, po prostu cherubinek. Takiego jeszcze nie widzieliśmy. [przypis redakcyjny]
1540. mołodycia (daw. ukr.) — dziewczyna. [przypis redakcyjny]
1541. drop — najcięższy latający ptak na świecie, gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis redakcyjny]
1542. Szczo ce (ukr.) — co to? [przypis redakcyjny]
1543. dragoni — żołnierze, walczący pieszo, a poruszający się konno. [przypis redakcyjny]
1544. semen (daw.) — Kozak na czyjejś służbie, żołnierz. [przypis redakcyjny]
1545. Perejasław — miasto na środkowej Ukrainie, niedaleko Kijowa, w XVII w. ośrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowań Polaków z Chmielnickim. [przypis redakcyjny]
1546. Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
1547. Przyłuka (dziś ukr.: Pryłuki) — miasto w płn.-wsch. części Ukrainy, ok. 80 km na płn. od Łubniów. [przypis redakcyjny]
1548. bahato (ukr.) — dużo. [przypis redakcyjny]
1549. chutor a. futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
1550. czajka — wiosłowo-żaglowa, pełnomorska łódź kozacka. [przypis redakcyjny]
1551. Perejasław — miasto na środkowej Ukrainie, niedaleko Kijowa, w XVII w. ośrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowań Polaków z Chmielnickim. [przypis redakcyjny]
1552. Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
1553. Ludy, spasajtes, Jarema ide (ukr.) — Ludzie, uciekajcie, Jeremi idzie. [przypis redakcyjny]
1554. czajka — wiosłowo-żaglowa, pełnomorska łódź kozacka. [przypis
Darmowe książki «Ogniem i mieczem - Henryk Sienkiewicz (jak czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)