Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
(daw.) — właśnie, naprawdę. [przypis redakcyjny]
1193. opiekać się — dziś: opiekować się. [przypis edytorski]
1194. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1195. słonie — słońce (brzmienie dla rymu). [przypis redakcyjny]
1196. spyskłać — zbrudzić, zmazać. [przypis redakcyjny]
1197. mir — pokój, tu: zawieszenie broni. [przypis redakcyjny]
1198. siem odenasta — gra w kostki lub karty. [przypis redakcyjny]
1199. chaja — wicher. [przypis redakcyjny]
1200. pokinąć — porzucić. [przypis redakcyjny]
1201. rohatyna (daw.) — włócznia. [przypis redakcyjny]
1202. berdysz — rodzaj topora bojowego. [przypis redakcyjny]
1203. archandyje — tłumy. [przypis redakcyjny]
1204. po swojsku — po swojemu. [przypis redakcyjny]
1205. tucza (daw.) — pokarm. [przypis edytorski]
1206. przynuka (reg.) — zachęta. [przypis redakcyjny]
1207. trzymać komu grzbiet — stać za nim, posiłkować go. [przypis redakcyjny]
1208. opoździć — opóźnić. [przypis redakcyjny]
1209. fuga (z łac.) — ucieczka. [przypis redakcyjny]
1210. haramża — czerń, motłoch. [przypis redakcyjny]
1211. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
1212. bez (daw.) — przez. [przypis edytorski]
1213. kańczug — bat. [przypis edytorski]
1214. stropić się — zakłopotać się. [przypis edytorski]
1215. dzierżyć — trzymać. [przypis edytorski]
1216. smoła — motłoch. [przypis redakcyjny]
1217. pozorny (daw.) — efektowny. [przypis edytorski]
1218. brona (daw.) — brama. [przypis edytorski]
1219. osuć (daw.) — osypać. [przypis redakcyjny]
1220. hakownica — działo ręczne, mocowane za pomocą haka. [przypis redakcyjny]
1221. czuły — tu: czujny. [przypis redakcyjny]
1222. raziech — dziś popr. forma N.lp: razach; tu w znaczeniu: sytuacjach. [przypis edytorski]
1223. elear — junak. [przypis redakcyjny]
1224. ruga (daw., z łac.) — zmarszczka. [przypis redakcyjny]
1225. karbować — oznaczać przez nacięcia. [przypis edytorski]
1226. stradny (daw.) — znużony. [przypis redakcyjny]
1227. Bellona — rzymska bogini wojny, siostra a. żona Marsa. [przypis edytorski]
1228. Adamów — dziś popr. forma dzierżawcza: Adamowy. [przypis edytorski]
1229. rubież (reg.) — tu: zarąbanie (na śmierć). [przypis redakcyjny]
1230. Gdzie jeden z wodzów wzięty, drugiego w Stambole, Do dzisia dnia na wieży ożog w gębę kole — Koniecpolski w niewoli, a głowa Żółkiewskiego na żerdzi. [przypis redakcyjny]
1231. miesiąc — księżyc. [przypis edytorski]
1232. archiwum — tu: skarbiec. [przypis redakcyjny]
1233. łomać źrebięcia — por. II 50: każdy „łamie” przed czasem źrebię, nim dorośnie (przysłowie). [przypis redakcyjny]
1234. siąść — tu: paść. [przypis redakcyjny]
1235. wyżenąć (daw.) — wygnać. [przypis redakcyjny]
1236. równie (daw.) — równiny. [przypis redakcyjny]
1237. smarownie — tu: gładko (jak z użyciem smaru). [przypis edytorski]
1238. przerębla — tu: przeprawa. [przypis redakcyjny]
1239. ptaki — orły polskie. [przypis redakcyjny]
1240. prawie i z imprezą — właśnie z przedsięwzięciem. [przypis redakcyjny]
1241. pech (daw.) — węch. [przypis redakcyjny]
1242. kredyt — pewność, zaufanie. [przypis redakcyjny]
1243. zanurzy — w rękopisie dla rymu: zanorzy. [przypis redakcyjny]
1244. zasuć (daw.) — zasypać. [przypis redakcyjny]
1245. cyt — milczenie. [przypis redakcyjny]
1246. godziech — liczba podwójna; dziś popr. forma N.lm: godach. [przypis edytorski]
1247. Aurora — jutrzenka; tu la rytmu czytamy na cztery sylaby. [przypis edytorski]
1248. spłótnieć (daw.) — zbiednieć. [przypis redakcyjny]
1249. cug — tu: zaprzęg koni słonecznych, rydwan Apolla. [przypis redakcyjny]
1250. książki — do nabożeństwa. [przypis edytorski]
1251. Który choć mu lada co i psie prawi gówno — w rękopisie ostatni wyraz: góry, co oczywiście zaciera sens. [przypis redakcyjny]
1252. kawić (daw.) — bredzić. [przypis redakcyjny]
1253. prawie (daw.) — właśnie, naprawdę. [przypis redakcyjny]
1254. fuga (daw.) — szczelina. [przypis edytorski]
1255. miasto — zamiast. [przypis edytorski]
1256. bez pochyby (daw.) — na pewno. [przypis edytorski]
1257. zaraszczać — dziś popr.: zarastać. [przypis redakcyjny]
1258. bułat — stal. [przypis redakcyjny]
1259. giaur — niewierny, nie muzułmanin. [przypis edytorski]
1260. awernowy (daw.) — piekielny. [przypis redakcyjny]
1261. wał (daw.) — fala. [przypis edytorski]
1262. szkaradzie — szkaradnie. [przypis redakcyjny]
1263. bałuch — wrzawa. [przypis redakcyjny]
1264. nie po swoich plecu — nie na swoje siły. [przypis redakcyjny]
1265. katerwa (daw.) — hufiec, pułk. [przypis redakcyjny]
1266. pasieka — posiecz. [przypis redakcyjny]
1267. nie po szwie się pruło (daw., przysł.) — nie szło według planów. [przypis edytorski]
1268. suć (daw.) — sypać. [przypis redakcyjny]
1269. śniat — kłoda. [przypis redakcyjny]
1270. pokinąć (daw.) — porzucić. [przypis redakcyjny]
1271. rohatyna — włócznia. [przypis redakcyjny]
1272. iść w zatyłki (daw.) — zajść od tyłu. [przypis edytorski]
1273. czuć — tu: czuwać. [przypis redakcyjny]
1274. mól (daw.) — zmartwienie. [przypis edytorski]
1275. troczyć — brać łup (w troki, czyli w sakwy). [przypis edytorski]
1276. we sforze (daw.) — w zgodzie. [przypis redakcyjny]
1277. łęk — przednia część siodła. [przypis redakcyjny]
1278. ledwochoda — krok powolny. [przypis redakcyjny]
1279. szałasze — dziś: szałasy. [przypis edytorski]
1280. pukać — tu: pękać. [przypis redakcyjny]
1281. od spasi — od szkody (przez wypasienie w polu), sens: przeszkodzi. [przypis redakcyjny]
1282. retyradzić — cofać się, rejterować. [przypis redakcyjny]
1283. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1284. bando (daw.) — obwieszczenie. [przypis redakcyjny]
1285. bez obłazu (daw.) — bez ceremonii, wprost. [przypis redakcyjny]
1286. rad (daw.) — chętnie. [przypis edytorski]
1287. zatracił — w rękopisie: zatracioł. [przypis redakcyjny]
1288. sekiel (daw.) — dobry koń. [przypis redakcyjny]
1289. sajdak — kołczan. [przypis edytorski]
1290. sołhacy — straż przyboczna (łuczników sułtańskich). [przypis redakcyjny]
1291. wyrychtować (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]
1292. wstręt — tu: odpór. [przypis edytorski]
1293. opiekać się — dziś popr.: opiekować się. [przypis edytorski]
1294. prawić (daw.) — mówić. [przypis edytorski]
1295. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
1296. skarpy — tu: wertepy. [przypis redakcyjny]
1297. żwawy — tu: zawzięty. [przypis redakcyjny]
1298. szkarady — szkaradny. [przypis redakcyjny]
1299. stradać (daw.) — stracić. [przypis edytorski]
1300. smocy — tu: armaty. [przypis redakcyjny]
1301. prawie (daw.) — dobrze, skutecznie; tu: szczelnie. [przypis redakcyjny]
1302. karbować — zapisywać (pierwotnie chodziło o notowanie za pomocą nacięć na kiju). [przypis redakcyjny]
1303. przemór (daw.) — wygłodzenie. [przypis redakcyjny]
1304. ze łby — dziś popr.: ze łbów. [przypis edytorski]
1305. dzierżyć (daw.) — trzymać. [przypis edytorski]
1306. żurzyć się (daw.) — srożyć się. [przypis redakcyjny]
1307. grandeca — (z wł.) wspaniałość. [przypis redakcyjny]
1308. sekiel — dobry koń. [przypis redakcyjny]
1309. forga (daw.) — pióropusz. [przypis redakcyjny]
1310. kinąć (daw.) — rzucić. [przypis redakcyjny]
1311. licencjować — dać pozwolenie. [przypis redakcyjny]
1312. dutepas (daw.) — ucieczka. [przypis redakcyjny]
1313. sowity — obfity. [przypis redakcyjny]
1314. smoła — czerń. [przypis redakcyjny]
1315. dawić (daw.) — dusić. [przypis redakcyjny]
1316. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]
1317. niewczesny (daw.) — w niewłaściwym momencie. [przypis edytorski]
1318. duchy — dziś popr. forma N.lm: duchami. [przypis edytorski]
1319. zob — karma dla ptaków, ziarno (tu: wysypywane na przynętę). [przypis redakcyjny]
1320. pokrzepić — wzmocnić. [przypis edytorski]
1321. inwentarz — spis. [przypis redakcyjny]
1322. dużeć — nabierać siły. [przypis redakcyjny]
1323. mdlić (daw.) — osłabiać. [przypis edytorski]
1324. przym — dziś popr.: przyjm, przyjmij. [przypis redakcyjny]
1325. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1326. Zruć go z pychy do końca z Nabuchodozorem — i dalej: Nabuchodonozor trawę żarł jak wół, por. 1, 21: kara za bluźnierstwo, wedle Daniela rozdz. 7. [przypis redakcyjny]
1327. słonie — słońce (forma wybrana dla rymu). [przypis redakcyjny]
1328. mufti — najwyższy kapłan muzułmański. [przypis edytorski]
1329. muftego przestrogi — II, 83 i dalej. [przypis redakcyjny]
1330. buje (daw.) — skrzydła. [przypis redakcyjny]
1331. progres — postęp. [przypis redakcyjny]
1332. zgaga — tu ogólnie: cierpienie. [przypis redakcyjny]
1333. spatrzyć (daw.) — sprawdzić. [przypis edytorski]
1334. rosół — tu: przykrość. [przypis redakcyjny]
1335. zręczyć (daw.) — złączyć. [przypis redakcyjny]
1336. I jej zdrowie, jakoby gołego na zyzie — przysłowie o stanie rozpaczliwym. [przypis redakcyjny]
1337. decyz — zarządzenie, decyzja. [przypis redakcyjny]
1338. załoga (daw.) — zasadzka. [przypis edytorski]
1339. posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
1340. ze snu rozmarznąć — rozbudzić się. [przypis redakcyjny]
1341. sprawić się (daw.) — sformować szyk. [przypis edytorski]
1342. nie rzkąc (daw.) — nie mówiąc. [przypis edytorski]
1343. lutować (daw.) — litować. [przypis edytorski]
1344. opoździć — dziś: opóźnić. [przypis redakcyjny]
1345. wotum (z łac.) — głos. [przypis redakcyjny]
1346. racja — tu: przyczyna, powód. [przypis redakcyjny]
1347. rabież (daw.) — rabunek, grabież. [przypis edytorski]
1348. zeżmie — ściśnie (od zżąć, żmę). [przypis redakcyjny]
1349. w obie... stronie — liczba podwójna. [przypis edytorski]
1350. żonąć a. żenąć — gonić. [przypis redakcyjny]
1351. ile — o ile. [przypis edytorski]
1352. suć (daw.) — sypać. [przypis edytorski]
1353. ochrostać — przyciąć (cięgą, cięgami). [przypis redakcyjny]
1354. spolić (daw.) — złączyć. [przypis redakcyjny]
1355. Wyglądając w tym polu obojętnej bierki — niepewnego losu (kostki). [przypis redakcyjny]
1356. ochynąć (daw.) — zanurzyć. [przypis redakcyjny]
1357. kotary (daw.) — namioty. [przypis redakcyjny]
1358. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
1359. wadzić — przeszkadzać. [przypis edytorski]
1360. plużyć (daw.) — powodzić się. [przypis redakcyjny]
1361. efekt — skutek. [przypis redakcyjny]
1362. bazar — targ, targowisko. [przypis redakcyjny]
1363. gocha (daw., pot.) — gorzałka. [przypis redakcyjny]
1364. wrogi — losy. [przypis redakcyjny]
1365. obłapić — uściskać. [przypis redakcyjny]
1366. wnęki — wnuki. [przypis redakcyjny]
1367. zakamiały — zakamieniały. [przypis redakcyjny]
1368. kartelusz (daw.) — kartka. [przypis redakcyjny]
1369. w rzeczy (daw.) — niby. [przypis redakcyjny]
1370. śniat (daw.) — kłoda. [przypis redakcyjny]
1371. głąbia (daw.) — głowa kapusty. [przypis redakcyjny]
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)