Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
Pludry — Niemcy (pogardl., od rodzaju spodni). [przypis redakcyjny]
1553. spahij — jeździec nieregularnej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
1554. zastole (daw.) — miejsce za stołem. [przypis redakcyjny]
1555. zawadzić — tu: uderzyć. [przypis redakcyjny]
1556. rucznica — dziś popr.: rusznica. [przypis redakcyjny]
1557. zimostradny (daw.) — nędzny, mizerny. [przypis redakcyjny]
1558. posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
1559. kosz (daw.) — obóz. [przypis redakcyjny]
1560. aprosz (daw., z fr.) — okop. [przypis redakcyjny]
1561. kredencować — służyć (jako pierwsi). [przypis redakcyjny]
1562. tłomok — tłumok, worek. [przypis edytorski]
1563. Przeczyć nie chcę, i ze mnie jako z gęsi woda — przysłowie, nic mi po tym. [przypis redakcyjny]
1564. równać — tu: porównywać (w walce). [przypis edytorski]
1565. daj to — przypuściwszy. [przypis redakcyjny]
1566. armatura (daw., z łac.) — uzbrojenie. [przypis redakcyjny]
1567. łęk — przednia część siodła. [przypis edytorski]
1568. za — aza, czy. [przypis redakcyjny]
1569. legart (daw.) — ospalec, leń. [przypis redakcyjny]
1570. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
1571. posłuchy (daw.) — straże, patrole. [przypis redakcyjny]
1572. szylwach — właśc. szyldwach, posterunek straży. [przypis edytorski]
1573. Bellona — rzymska bogini wojny, siostra a. żona Marsa. [przypis edytorski]
1574. naszyniec — nasz. [przypis redakcyjny]
1575. gościniec — droga (w domyśle: zwyczajna). [przypis redakcyjny]
1576. Julius — Juliusz Cezar. [przypis edytorski]
1577. Franki — Francuzów, tj. Gallów. [przypis edytorski]
1578. szwank — szkoda. [przypis edytorski]
1579. konsulta (daw., z łac.) — rada. [przypis redakcyjny]
1580. ikry — łydki; w rękopisie: iskrach. [przypis redakcyjny]
1581. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis edytorski]
1582. przypaść na coś (daw.) — zgodzić się. [przypis edytorski]
1583. retyrada — odwrót, ucieczka. [przypis redakcyjny]
1584. luntem — dziś popr.: lontem. [przypis edytorski]
1585. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
1586. kałauz (tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
1587. larmo — alarm. [przypis redakcyjny]
1588. na szparze (daw.) — na czele. [przypis redakcyjny]
1589. brak (daw.) — wybór. [przypis redakcyjny]
1590. zaszczyt (daw., z ros.) — obrona. [przypis edytorski]
1591. postura — postawa. [przypis redakcyjny]
1592. Tytan — słońce. [przypis redakcyjny]
1593. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1594. rozjąć (daw.) — rozłączyć. [przypis edytorski]
1595. dyktownie (daw.) — dychtownie, szczelnie. [przypis redakcyjny]
1596. kotary (daw.) — namioty. [przypis redakcyjny]
1597. składać się (daw.) — bronić się. [przypis redakcyjny]
1598. bonczuk — buńczuk, turecki a. tatarski znak wojskowy wykonany z końskiego włosia. [przypis edytorski]
1599. hodzia — kapłan muzułmański. [przypis edytorski]
1600. Febe — księżyc (Diana, siostra Feba, czyli Apolla). [przypis redakcyjny]
1601. okrom wstrętu (daw.) — bez oporu. [przypis edytorski]
1602. bojęcy się (daw.) — bojąc się. [przypis redakcyjny]
1603. wstręt (daw.) — sprzeciw, opór. [przypis edytorski]
1604. niewczesny (daw.) — w niewłaściwym czasie. [przypis edytorski]
1605. prezentować (daw.) — wyświadczać. [przypis redakcyjny]
1606. przystaw — tu: komisarz u boku posła. [przypis redakcyjny]
1607. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
1608. przez munsztuk — półgłosem. [przypis redakcyjny]
1609. strwagany — dziś popr.: strwożony. [przypis edytorski]
1610. popalić boty — szybko uciec. [przypis redakcyjny]
1611. propozyt (daw.) — zamiar. [przypis redakcyjny]
1612. okrom (daw.) — bez. [przypis edytorski]
1613. szorbet — sorbet, wówczas rodzaj słodkiego napoju. [przypis edytorski]
1614. nużny (daw., reg.) — nędzny. [przypis redakcyjny]
1615. zuciekać — pouciekać. [przypis redakcyjny]
1616. Zieliński — pisany na przemian tak bądź „Zieleński”. [przypis redakcyjny]
1617. w namiecie — dziś popr. forma N.lp: w namiocie. [przypis edytorski]
1618. sudno (daw.) — łódź. [przypis redakcyjny]
1619. poryżać — rżeć (o koniu), grozić. [przypis redakcyjny]
1620. rzezaniec — kastrat. [przypis edytorski]
1621. odwód — tu: odwrót. [przypis edytorski]
1622. opatrzyć (daw.) — zaopatrzyć. [przypis edytorski]
1623. snadniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
1624. awizo — wiadomość. [przypis redakcyjny]
1625. czesie — dziś popr. forma C.lp: czasie. [przypis edytorski]
1626. hospodar — władca mołdawski a. wołoski. [przypis edytorski]
1627. wróżyć opak — myśleć, że jest na odwrót. [przypis redakcyjny]
1628. pewnie — tu: na pewno. [przypis edytorski]
1629. osieł — dziś popr.: osioł; chodzi prawdopodobnie o transportowane w ten sposób zaopatrzenie. [przypis edytorski]
1630. legacja (daw.) — poselstwo. [przypis edytorski]
1631. dywan — tu nie, jak poprzednio, rada, lecz sofa. [przypis redakcyjny]
1632. A zwłaszcza, który z nami był i spokrewniony — Austriak (Rakuszanin). [przypis redakcyjny]
1633. kontempt (daw., z łac.) — wzgarda, obelga. [przypis redakcyjny]
1634. w karze (daw.) — w cuglach. [przypis edytorski]
1635. na szparze (daw.) — na celu. [przypis redakcyjny]
1636. ściana — tu: granica. [przypis edytorski]
1637. psi w krupy — przysł., sens: Tatarzy nas napadali. [przypis redakcyjny]
1638. szaławiła — niegodziwiec. [przypis redakcyjny]
1639. wyskipić (daw.) — wyrzucić. [przypis redakcyjny]
1640. zawody (daw.) — przygotowania. [przypis redakcyjny]
1641. Zadął zaraz Husseim z tej repliki sowę — zachmurzył się, osowiał z powodu tej odpowiedzi. [przypis redakcyjny]
1642. na wezyrat godzić (daw.) — zamierzać zostać wezyrem. [przypis edytorski]
1643. emul (daw., z łac.) — współzawodnik. [przypis redakcyjny]
1644. czuły — tu: czujny. [przypis redakcyjny]
1645. wczas (daw.) — wypoczynek. [przypis edytorski]
1646. pisać się — okazywać się. [przypis redakcyjny]
1647. prawie (daw.) — naprawdę, rzeczywiście. [przypis redakcyjny]
1648. strwagany (daw.) — strwożony. [przypis edytorski]
1649. cetnar — dawna jednostka wagi. [przypis edytorski]
1650. aza (daw.) — może. [przypis edytorski]
1651. durny (daw.) — szalony. [przypis edytorski]
1652. pielesz (daw.) — gniazdo. [przypis redakcyjny]
1653. do tej doby (daw.) — do tej pory. [przypis edytorski]
1654. kota ciągnąć — błaźnić się, droczyć. [przypis redakcyjny]
1655. ni z biesa niewieściuchów — do diabła z niewieściuchami. [przypis redakcyjny]
1656. kłaść — tu: wieszać. [przypis redakcyjny]
1657. legart (daw.) — leń, ospalec. [przypis redakcyjny]
1658. kuty (daw.) — czyny, dzieła. [przypis redakcyjny]
1659. cyt — cicho. [przypis redakcyjny]
1660. zasuty (daw.) — zasypany. [przypis redakcyjny]
1661. tyr (daw.) — docinek. [przypis redakcyjny]
1662. durny — tu: dumny. [przypis redakcyjny]
1663. Weneci — tu: mieszkańcy Wenecji. [przypis edytorski]
1664. na wety (daw.) — na deser. [przypis edytorski]
1665. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1666. na dziwy — przypatrywać się. [przypis redakcyjny]
1667. rychtować (daw.) — przygotowywać. [przypis edytorski]
1668. Awern — piekło. [przypis redakcyjny]
1669. koło — tu: rada. [przypis edytorski]
1670. godzić — tu: celować. [przypis edytorski]
1671. kredencować (daw.) — zaczynać. [przypis redakcyjny]
1672. zsieść — dziś popr.: zsiąść. [przypis redakcyjny]
1673. larmo (daw.) — alarm. [przypis redakcyjny]
1674. odkosz — odmowa, odrzucenie (pierwotnie: oświadczyn). [przypis edytorski]
1675. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
1676. wyuzdany — tu: wypadły z uzdy, nieopanowany. [przypis edytorski]
1677. podczaszy — Lubomirski. [przypis redakcyjny]
1678. żenąć (daw.) — gonić (właśc. powinno być „żenie”). [przypis redakcyjny]
1679. telej (daw.) — kaftan. [przypis redakcyjny]
1680. koncerz — miecz. [przypis redakcyjny]
1681. bułat (daw.) — stal. [przypis redakcyjny]
1682. wżdy (daw.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]
1683. buńczuk (daw.) — sztandar (ogon koński na drzewcu). [przypis redakcyjny]
1684. w rzeczy (daw.) — rzekomo, niby. [przypis redakcyjny]
1685. odwód — tu: ustępowanie, odwrót. [przypis redakcyjny]
1686. rozpasać — tu: złamać szyk. [przypis redakcyjny]
1687. łysty (daw.) — łydki. [przypis redakcyjny]
1688. Gdzie i samemu mocno zadrży pod kolany — objaw strachu. [przypis edytorski]
1689. stajanie — dawna miara odległości: dystans, jaki koń może przejść bez odpoczynku. [przypis edytorski]
1690. kazać (daw.) — mówić. [przypis edytorski]
1691. perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]
1692. zasznurzyć — dziś: zasznurować. [przypis redakcyjny]
1693. pean — hymn (w tym wypadku Bogurodzica). [przypis redakcyjny]
1694. przekosić (daw.) — przewalić. [przypis redakcyjny]
1695. mdły (daw.) — słaby. [przypis edytorski]
1696. odpowiedź — pojedynek (wyzwanie na pojedynek). [przypis redakcyjny]
1697. społem — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
1698. duży (daw.) — silny. [przypis redakcyjny]
1699. niewidomy (daw.) — niewidzialny. [przypis redakcyjny]
1700. szmalc — tu: emalia. [przypis redakcyjny]
1701. aspra (daw.) — moneta. [przypis redakcyjny]
1702. Karakaszów — (daw.forma dzierżawcza) Karakaszowy. [przypis edytorski]
1703. dzięgi (daw., z rus.) — monety. [przypis redakcyjny]
1704. telej (daw.) — kaftan. [przypis redakcyjny]
1705. szczędzić — oszczędzać. [przypis edytorski]
1706. Tytan — słońce. [przypis redakcyjny]
1707. wrzepić się — wkraść się, wcisnąć. [przypis redakcyjny]
1708. kaganiec — kaganek. [przypis edytorski]
1709. rumelec — rumak. [przypis redakcyjny]
1710. Hipokreny — tu: pieśni (metafora pochodząca od źródła Pegaza). [przypis redakcyjny]
1711. elefant (daw.) — słoń. [przypis redakcyjny]
1712. w zmowie — zmówiona, zaręczona. [przypis edytorski]
1713. żwawy — tu: gniewny. [przypis redakcyjny]
1714. przywojce — dziś popr.: przywódców (por. w. 167). [przypis redakcyjny]
1715. hajduk — służący a. szeregowy żołnierz. [przypis edytorski]
1716. dla wziątku — dla zysku. [przypis edytorski]
1717. głodać (daw.) — gryźć. [przypis redakcyjny]
1718. zjadły — tu: jadowity, trujący. [przypis edytorski]
1719. Mufty — patrz pieśń II, w. 83–232. [przypis redakcyjny]
1720. ślubić — dziś: ślubować. [przypis edytorski]
1721. pozytura (daw.) — położenie. [przypis redakcyjny]
1722. Cham — chan. [przypis redakcyjny]
1723. Pop Jan — ksiądz Jan, władca legendarnego państwa w Afryce. [przypis redakcyjny]
1724. czacza — dziś popr.: cacka. [przypis redakcyjny]
1725. stoiż — (czasownik „stać” z partykułą „-ż”) czy wart. [przypis redakcyjny]
1726. klacza — dziś popr.: klacz. [przypis redakcyjny]
1727. zajadł — tj. rozgniewał i napuścił Osmana na nas. [przypis redakcyjny]
1728. impet tu: — zawziętość. [przypis redakcyjny]
1729. bonczuk — buńczuk, turecki a. tatarski znak wojskowy wykonany z końskiego włosia. [przypis edytorski]
1730. ferwor
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)