Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
wojewoda krakowski, zmarł w r. 1676; syn jego Karol zmarł w r. 1703 jako marszałek wielki koronny. [przypis redakcyjny]
1907. Karolowych — daw. forma dzierżawcza: Karola Chodkiewicza. [przypis redakcyjny]
1908. wnęk (daw.) — wnuk. [przypis redakcyjny]
1909. odpoczynie — dziś popr. forma 3.os.lp: odpocznie. [przypis redakcyjny]
1910. proceder — sposób działania. [przypis redakcyjny]
1911. zrucić (daw.) — zburzyć. [przypis edytorski]
1912. podle (daw.) — w pobliżu. [przypis edytorski]
1913. przymknąć (daw.) — przysunąć. [przypis edytorski]
1914. okrom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
1915. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]
1916. odtoczyć od czopu (daw., pot.) — dać się we znaki, wet za wet oddać, jak IX, 270. [przypis redakcyjny]
1917. nie szkodni (daw.) — nie stratni. [przypis redakcyjny]
1918. złotogłów — droga tkanina ze złotych nitek. [przypis edytorski]
1919. sepet — rodzaj przenośnego mebla z szufladami. [przypis redakcyjny]
1920. faryna (z fr.) — mączka cukrowa. [przypis redakcyjny]
1921. owałaszyć (daw.) — wykastrować. [przypis edytorski]
1922. juki — worki na bagaż troczone do siodła (podwójne na wielbłąda). [przypis redakcyjny]
1923. pop — kapłan. [przypis edytorski]
1924. opóździł — dziś popr. forma 3. os.lp: opóźnił. [przypis redakcyjny]
1925. Pluton (mit. rz.) — bóg śmierci i zmarłych. [przypis edytorski]
1926. Kocyt — Styks, rzeka w krainie zmarłych. [przypis redakcyjny]
1927. zżąć (daw.) — ścisnąć. [przypis redakcyjny]
1928. potuszyć (daw.) — nabrać nadziei. [przypis edytorski]
1929. skoro (daw.) — szybko. [przypis edytorski]
1930. afekt (daw.) — uczucie, tu: żądza. [przypis edytorski]
1931. impet — tu: popęd. [przypis redakcyjny]
1932. zastąpić od spasi (daw.) — przeszkodzić (aby nie wypasali). [przypis redakcyjny]
1933. smoła (daw.) — motłoch. [przypis redakcyjny]
1934. hałasić (daw.) — napadać. [przypis redakcyjny]
1935. jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
1936. kretówka — dziś: kretowisko. [przypis redakcyjny]
1937. Ale że mu kto inszy wędzidła przybierał — Chodkiewicz. [przypis redakcyjny]
1938. podszywać (daw.) — tu: ranić, drażnić. [przypis redakcyjny]
1939. bzdyś — pogardliwe określenie. [przypis redakcyjny]
1940. spiża — spyża, prowiant. [przypis redakcyjny]
1941. kwapić (daw.) — spieszyć się. [przypis edytorski]
1942. dyjasek (daw.) — diabeł. [przypis redakcyjny]
1943. gnojek — chłop, tu pogardliwie o Turkach zabitych przez Kozaków. [przypis redakcyjny]
1944. udawić (daw.) — udusić. [przypis redakcyjny]
1945. Jedykuła — więzienie Siedmiu Wież. [przypis redakcyjny]
1946. zbiec — tu: nadbiec. [przypis redakcyjny]
1947. szyb (daw.) — lot, spadek. [przypis redakcyjny]
1948. bandolety — karabinki. [przypis redakcyjny]
1949. szermem (daw.) — sposobem, sprytnie. [przypis redakcyjny]
1950. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
1951. po swojsku — dziś: po swojemu. [przypis redakcyjny]
1952. skofia (daw.) — pukiel; tu dla rytmu czytamy na trzy sylaby. [przypis redakcyjny]
1953. sowito (daw.) — obficie. [przypis edytorski]
1954. hajwo (daw.) — tu! (na psa). [przypis redakcyjny]
1955. Dzień świtał Wacławowi królowi święcony — 28 września. [przypis redakcyjny]
1956. komunnik (częściej komunik) — konnica. [przypis redakcyjny]
1957. szkarady — dziś: szkaradny. [przypis redakcyjny]
1958. Szot — Szkot. [przypis redakcyjny]
1959. alabarta — dziś: halabarda. [przypis edytorski]
1960. Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
1961. Świata nie znać w kurzawie — fraza z Pieśni VII ksiąg wtórych Jana Kochanowskiego. [przypis edytorski]
1962. I żywy gorejącej wizerunk Sodomy/ Osman, słup a słup solny, nie śmie ruszyć kroku — Osman pozostający bez ruchu niby zamieniona w słup soli żona Lota. [przypis redakcyjny]
1963. impet — nacisk. [przypis redakcyjny]
1964. Ale kiedy Herkules sam dwiema nie zdole — dwóm nie podoła (z łac. przysłowia: Nec Hercules contra plures). [przypis redakcyjny]
1965. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1966. bonczuków — buńczuk, turecki a. tatarski znak wojskowy, wykonany z końskiego włosia. [przypis edytorski]
1967. przynuka (daw., reg.) — zachęta. [przypis redakcyjny]
1968. przodem — przedtem. [przypis redakcyjny]
1969. jezda — dziś popr.: jazda. [przypis redakcyjny]
1970. półkirysie — półpancerz. [przypis edytorski]
1971. miesiąc — księżyc. [przypis edytorski]
1972. niwa — pole. [przypis edytorski]
1973. smoła (daw.) — hałastra. [przypis redakcyjny]
1974. popręg — rzemień podtrzymujący siodło. [przypis edytorski]
1975. poźrymy — dziś popr. forma 1.os.lm trybu rozk.: spójrzmy. [przypis redakcyjny]
1976. zasreszyć się (daw.) — rozprzęgnąć się, rozproszyć. [przypis redakcyjny]
1977. zawódy — wycieczka, wypad na nieprzyjaciela. [przypis redakcyjny]
1978. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
1979. go — je (pióro). [przypis redakcyjny]
1980. Śreniawa — herb Pisarskich, rzeka Śreniawa. [przypis redakcyjny]
1981. temperować — tu: hartować. [przypis redakcyjny]
1982. ustalić — tu: wzmocnić. [przypis edytorski]
1983. Śreniawa — herb Pisarskich, rzeka Śreniawa. [przypis redakcyjny]
1984. drzewo (daw., pot.) — kopia husarska. [przypis redakcyjny]
1985. stał — mowa o husarzu. [przypis redakcyjny]
1986. jak poty (daw.) — aż dotąd. [przypis redakcyjny]
1987. puszyć się — nadymać się z dumy. [przypis redakcyjny]
1988. hodża a. hodzia — kapłan turecki. [przypis redakcyjny]
1989. pasieka — to, co się posiekało. [przypis redakcyjny]
1990. imo (daw.) — obok. [przypis edytorski]
1991. uf — hufiec. [przypis edytorski]
1992. wżdy (daw.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]
1993. potrzeba (daw.) — walka, potyczka. [przypis redakcyjny]
1994. czoła przetrzeć — tu: odpocząć. [przypis redakcyjny]
1995. obłazem — razem, od razu, ogółem. [przypis redakcyjny]
1996. przytomny (daw.) — obecny. [przypis edytorski]
1997. nawiasem — w bok. [przypis redakcyjny]
1998. potuszyć (daw.) — dodać odwagi. [przypis edytorski]
1999. głębiej piekła — głębiej niż piekło. [przypis edytorski]
2000. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
2001. wotum — ślubowanie. [przypis edytorski]
2002. okazja (daw.) — bój, walka. [przypis redakcyjny]
2003. spuścić kwintę — zniżyć ton. [przypis redakcyjny]
2004. pochop (daw.) — chęć. [przypis edytorski]
2005. rozkomosić (daw.) — rozigrać, rozbujać. [przypis redakcyjny]
2006. opała boki (daw.) — robi bokami. [przypis redakcyjny]
2007. wstręt (daw.) — odpór. [przypis edytorski]
2008. presumpcyą durny — szalony wielkim o sobie mniemaniem (zarozumiałością). [przypis redakcyjny]
2009. Wulturnus — wiatr południowo-wschodni. [przypis redakcyjny]
2010. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]
2011. foza (daw.) — moda, tryb. [przypis redakcyjny]
2012. pasz — gra w karty. [przypis redakcyjny]
2013. pewną — pewną wygraną. [przypis redakcyjny]
2014. rzęsisto stało — pula była wysoka. [przypis edytorski]
2015. za — aza, czy. [przypis redakcyjny]
2016. odeszły — tu: porzucony. [przypis redakcyjny]
2017. o male — mało. [przypis redakcyjny]
2018. wartać się (daw.) — kręcić się. [przypis redakcyjny]
2019. główny — walny, o zasadniczym znaczeniu. [przypis redakcyjny]
2020. przez dzięki (daw.) — gwałtem. [przypis redakcyjny]
2021. pole — pole do walki. [przypis redakcyjny]
2022. za ostatnią zapiąć i założyć — mowa o dziurce do ściągania pasa. [przypis redakcyjny]
2023. psować (daw.) — psuć. [przypis redakcyjny]
2024. przedwczorem (daw.) — przedwczorajszym. [przypis redakcyjny]
2025. Jak im we łbie zagrały listy Gaborego — tj. wojewody siedmiogrodzkiego Gabora Betlena. [przypis redakcyjny]
2026. jeszcze Stefanowych — słuących jeszcze pod Stefanem Batorym. [przypis edytorski]
2027. Z przydatkiem pożyczane oddadzą pod Warną — pomszczą klęskę z r. 1444. [przypis redakcyjny]
2028. kondycje (daw., z łac.) — warunki. [przypis edytorski]
2029. źrały (daw.) — dojrzały. [przypis redakcyjny]
2030. wota (daw.) — głosy. [przypis edytorski]
2031. sentencja (daw., z łac.) — zdanie. [przypis redakcyjny]
2032. dżdżem (daw.) — deszczem. [przypis edytorski]
2033. prawie (daw.) — naprawdę, rzeczywiście. [przypis redakcyjny]
2034. buje (daw.) — żagle a. skrzydła. [przypis redakcyjny]
2035. impet — rozpęd. [przypis redakcyjny]
2036. karty — papiery traktatowe. [przypis redakcyjny]
2037. Pokusimy, da-li się, miru w rozhoworze — spróbujemy, jeśli to możliwe, uzyskania pokoju w rozmowie. [przypis redakcyjny]
2038. właszczyć — przywłaszczyć. [przypis redakcyjny]
2039. Andrzej Szołdrski, pieczętarz Władysławów — sekretarz królewicza i proboszcz gnieźnieński. [przypis redakcyjny]
2040. legacja (daw.) — poselstwo. [przypis redakcyjny]
2041. grzeczność (daw.) — zdolność. [przypis redakcyjny]
2042. na obie stronie — liczba podwójna. [przypis edytorski]
2043. kałauz (daw., z tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
2044. na powtórki — powtarzając. [przypis redakcyjny]
2045. niewczesny (daw.) — niewygodny. [przypis edytorski]
2046. opłaźnie (daw.) — ogólnie. [przypis redakcyjny]
2047. czausz — goniec sułtański. [przypis redakcyjny]
2048. forga (daw.) — pióropusz. [przypis redakcyjny]
2049. łęk — przednia, podwyższona część siodła. [przypis edytorski]
2050. pochop (daw.) — rozmach. [przypis redakcyjny]
2051. wczesny (daw.) — dogodny. [przypis redakcyjny]
2052. dywan (tur.) — rada. [przypis redakcyjny]
2053. splendeca (daw., z wł.) — splendor, przepych. [przypis edytorski]
2054. miece — miota. [przypis edytorski]
2055. cerkiel — dziś popr.: cyrkiel. [przypis redakcyjny]
2056. mdły (daw.) — słaby. [przypis edytorski]
2057. twierdzić (daw.) — tu: utwierdzać, wzmacniać. [przypis edytorski]
2058. szumny — okazały. [przypis edytorski]
2059. kredenc (daw.) — pierwsza usługa (przy stole). [przypis redakcyjny]
2060. spiża (daw.) — żywność. [przypis redakcyjny]
2061. legacja (daw.) — poselstwo. [przypis edytorski]
2062. kontest — tu: wyświadczenie. [przypis redakcyjny]
2063. dyshonor — ujma na honorze. [przypis redakcyjny]
2064. z pierwoci (daw.) — od początku. [przypis redakcyjny]
2065. osuty (daw.) — otoczony. [przypis redakcyjny]
2066. zręczyć się (daw.) — zetknąć się. [przypis redakcyjny]
2067. obłapienie (daw.) — uścisk. [przypis redakcyjny]
2068. logofet (z gr.) — kanclerz. [przypis redakcyjny]
2069. katerdziej (daw.) — sędzia. [przypis redakcyjny]
2070. hospodar — władca mołdawski a. wołoski. [przypis edytorski]
2071. kuropłoch — obelga wobec Osmana. [przypis redakcyjny]
2072. kolera (daw.) — gniew. [przypis edytorski]
2073. łacno (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
2074. szedziwy (daw.) — osiwiały. [przypis redakcyjny]
2075. zawód (daw.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
2076. przeczyć — tu: przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
2077. Gradyw — przydomek Marsa, boga wojny. [przypis redakcyjny]
2078. zawdzięczać — tu: odwdzięczyć. [przypis redakcyjny]
2079. sygnet — pieczęć w pierścieniu. [przypis redakcyjny]
2080. ninacz (daw.)
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)