Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
(łac.-pl) — najzasłużeńszych czynów względem ojczyzny, które wykonywasz. [przypis redakcyjny]
2597. consecro (łac.) — poświęcam. [przypis redakcyjny]
2598. partum otii (łac.) — płodem próżnowania. [przypis redakcyjny]
2599. carmina scribentis secessum et otia quaerunt (łac.) — pieśni wymagają samotności i spokoju piszącego. [przypis redakcyjny]
2600. non omnino otiosi (łac.) — nie całkiem bezczynnego. [przypis redakcyjny]
2601. extemporaneus (łac.) — człowiek piszący bez przygotowania. [przypis redakcyjny]
2602. bonorum mala carminum Laverna (łac.) — złodziejska bogini dobrych wierszy. [przypis redakcyjny]
2603. Odirum exitium mortalibus, o nihil unquam (łac.) — o straszliwa zgubo śmiertelników, zazdrości, co nigdy niczemu wzrosnąć i wielkim wznieść się sławom nie dozwalasz. [przypis redakcyjny]
2604. suum cuique pulchrum (łac.) — swoje dla każdego piękne. [przypis redakcyjny]
2605. ne sutor ultra crepidam (łac., przysł.) — szewcze, patrz swego kopyta. [przypis redakcyjny]
2606. nocte mettre, somno editi patre (łac.) — zrodzeni z matki nocy, z ojca snu. [przypis redakcyjny]
2607. omissum aut perperam factum, summa libertate carpunt (łac.) — opuszczonego albo opacznie zrobionego, szarpią z największą swobodą. [przypis redakcyjny]
2608. zajźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
2609. donec eadem hominum natura, similia evenient omnia (łac.) — póki jednaka natura ludzi, póty wszystko podobne będzie. [przypis redakcyjny]
2610. rodzonemu synowcowi swemu, opatowi mogilskiemu, swoję dedykował historyją — Chronica gestorum, Kraków 1645, dedykowane Jakubowi Piaseckiemu. [przypis redakcyjny]
2611. Pallor in ore sedet, macies in corpore toto (łac.) — bladość na twarzy siedzi, wynędznienie na całym ciele. [przypis redakcyjny]
2612. livor (łac.) — zawiść. [przypis redakcyjny]
2613. Invidia Siculi non inuenere tyranni/ Tormentum maius (łac.) — Sycylijscy tyrani nie znaleźli większej męczarni nad zawiść. [przypis redakcyjny]
2614. mihi ipsi balneum subministrabo (łac.) — sam sobie łaźnię przyrządzę. [przypis redakcyjny]
2615. sobie intus samemu canam (łac.-pl.) — śpiewać będę doma. [przypis redakcyjny]
2616. finem citias inveniet, quam modum (łac.) — prędzej znajdzie kres niż miarę. [przypis redakcyjny]
2617. perenne gloriae monumentum (łac.) — wieczysty pomnik sławy. [przypis redakcyjny]
2618. fideli opera (łac.) — rzetelną pracą. [przypis redakcyjny]
2619. sacrum sine fumo i verba pro farina (łac.) — ofiarę bez dymu i słowa zamiast mąki. [przypis redakcyjny]
2620. in muneribus res praestantissima mens est (łac.) — w podarunkach najważniejsza rzecz — to wola (intencja). [przypis redakcyjny]
2621. mansum ex ore daret (łac.) — od ust by sobie odjął. [przypis redakcyjny]
2622. stat sua cuique dies et ineluctabile fatum (łac.) — każdego czeka jego dzień i nieuniknione przeznaczenie. [przypis redakcyjny]
2623. zawierać — zamykać. [przypis edytorski]
2624. vetustas non opera solum, sed ipsam exedit naturam (łac.) — starość nie tylko dzieła, ale samą nawet naturę niszczy. [przypis redakcyjny]
2625. non toti morimur, vivit potior pars nostri (łac.) — nie ze wszystkim umieramy, żyje lepsza cząstka nasza. [przypis redakcyjny]
2626. divinae particula aurae (łac.) — cząstką ducha boskiego. [przypis redakcyjny]
2627. expers mortalitatis (łac.) — nie podlegając śmierci. [przypis redakcyjny]
2628. anima nostra rationalis (łac.) — dusza nasza rozumna. [przypis redakcyjny]
2629. putredo (łac.) — zgnilizna. [przypis redakcyjny]
2630. siderum (łac.) — gwiazd. [przypis redakcyjny]
2631. cecinit (łac.) — śpiewał. [przypis redakcyjny]
2632. Saepe sinistra cava praedixit ab ilice cornix (łac.) — Częstokroć złowieszcza wrona przepowiadała to z dębu wypróchniałego. [przypis redakcyjny]
2633. et sola ni sicca secum spatiatur arena (łac.) — sam piasek, choć nie suchy, rozpada się. [przypis redakcyjny]
2634. obiecadło — dziś: abecadło. [przypis edytorski]
2635. Ipse haec ego scripsi et spolia Celtica dicavi (łac.) — sam to napisałem i łupy celtyckie ofiarowałem. [przypis redakcyjny]
2636. fides penes autorem (łac.) — wiarygodność od autora zależy. [przypis redakcyjny]
2637. desudavit (łac.) — napociło się. [przypis redakcyjny]
2638. Forma mentis aeterna (...) (łac.) — jako oblicza ludzkie, tak i wizerunki oblicza są niedołężne i znikome. Forma myśli nieśmiertelna, którą utrzymać i wyrazić możesz nie za pomocą obcej materii i sztuki, lecz własnymi twymi obyczajami. [przypis redakcyjny]
2639. grassatur invidiae lues (łac.) — rozszerza się zaraza zazdrości. [przypis redakcyjny]
2640. de uicissitudine fortunae (łac.) — o zmienności losu. [przypis redakcyjny]
2641. jeden — Kleombrot z Ambracji. [przypis redakcyjny]
2642. intuitu (łac.) — ze względu. [przypis redakcyjny]
2643. Proszowice — w Proszowicach odbywał się sejmik województwa krakowskiego. [przypis redakcyjny]
2644. simplex veritatis oratio (łac.) — prosta wymowy prawda. [przypis redakcyjny]
2645. a dies diem docet, i biedna pernoctata (łac.) — dzień od dnia się uczy i... przespany dzień. [przypis edytorski]
2646. utroque excellere (łac.) — w obu rzeczach celować. [przypis redakcyjny]
2647. post funera vivit (łac.) — żyje po śmierci. [przypis redakcyjny]
2648. assiduo addiscentes ad senium pervenimus (łac.) — ustawicznie się czegoś nowego ucząc, dochodzimy do starości. [przypis redakcyjny]
2649. indormimus vitiis saeculi nostri (łac.) — śpimy na błędach wieku naszego. [przypis redakcyjny]
2650. rigida... animadwersja — surowa... nagana. [przypis redakcyjny]
2651. capitale (łac.) — zbrodnią. [przypis redakcyjny]
2652. nullus remedio locus, ubi quae fuerant vitia, iam mores sunt (łac.) — nie ma miejsca dla lekarstwa tam, gdzie to, co było występkiem, stało się już zwyczajem. [przypis redakcyjny]
2653. infame (łac.) — hańbą. [przypis redakcyjny]
2654. Ludovicus Vives — wybitny humanista hiszpański (1492–1540). [przypis redakcyjny]
2655. viro consulari (łac.) — byłemu konsulowi. [przypis redakcyjny]
2656. male ... habuit senatum (łac.) — źle usposobiła senat. [przypis redakcyjny]
2657. causam criminalem (łac.) — sprawę gardłową. [przypis redakcyjny]
2658. Iam perditae rei patrocinari (łac.) — bronić tak złej sprawy. [przypis redakcyjny]
2659. constantissime negare crimen (łac.) — upornie zaprzeczać występku tego. [przypis redakcyjny]
2660. praelataque est Pollionis fina non aliam ob causam quam quod mater eius in eodem coniugio manebat (łac.) — wyżej ceniono córkę Polliona nie z innej przyczyny, jeno z tej, że jej matka trwała w jednym małżeństwie. [przypis redakcyjny]
2661. apud Erulos adeo secundo matrimonio non locus, ut uxor ad sepulchrum mariti statim se laqueo indueret, nisi invisa et infamis vivere mallet (łac.) — u Herulów tak dalece powtórne śluby nie są we zwyczaju, że żona u grobu męża zaraz pętlicę na szyję zarzucała, chyba że wolała żyć w nienawiści i hańbie. [przypis redakcyjny]
2662. structura huius universi (łac.) — budowa tego świata. [przypis redakcyjny]
2663. dwa tysiąca — liczba podwójna; dziś popr.: dwa tysiące. [przypis edytorski]
2664. zakon boży — prawo boże, dziesięć przykazań. [przypis edytorski]
2665. ad senectam (łac.) — ku starości. [przypis redakcyjny]
2666. podobieństwo — prawdopodobieństwo, możliwość. [przypis edytorski]
2667. dowcip (daw.) — rozum. [przypis edytorski]
2668. naturaliter quod procedere non potest (...) (łac.) — z konieczności co nie może postępować, cofa się, a zatrzymanie się w stanie doskonałym jest trudne; i jak z początku zapalamy się do doścignięcia przedniejszych, tak potem, gdyśmy zwątpili w możność prześcignięcia ich lub im dorównania, wraz z nadzieją starzeje się zapał i przestaje dążyć zatem, czego osiągnąć nie może (Velleius). [przypis redakcyjny]
2669. ut agere memoratu digna pronum, ita celeberrimus quisque ingenio, ad prodendam uirtutis memoriam sine gratia, aut ambitione, bonae tantum conscientiae pretio ducitur (łac.) — jak skłonny do działania rzeczy godnych pamięci, tak też celujący zdolnością, w uwiecznieniu cnoty powoduje się nie nadzieją wdzięczności albo ambicją, ale jedynie świadomością wartości dobrych czynów. [przypis redakcyjny]
2670. officit nostra libertas (łac.) — zawadza wolność nasza. [przypis redakcyjny]
2671. simulant (łac.) — udają. [przypis redakcyjny]
2672. łyczko — zdrobnienie od łyko. [przypis edytorski]
2673. w piśmiech — dziś popr. forma N. lm: w pismach. [przypis edytorski]
2674. Daniel Heinsius (1580–1655) — filolog holenderski; w znanej a wielokrotnie przedrukowywanej redakcji jego Orationes przytoczonego ustępu nie znajdujemy. [przypis redakcyjny]
2675. in armis nascuntur Poloni (...) (łac.) — Polacy rodzą się w zbroi, prawdziwe to plemię tęgiego Marsa i Bellony... Zygmunt zasłużył sobie u Pawła Jowiusza, znakomitego historyka, że go umieścił w szeregu trzech owych bohaterów: Karola V cesarza, Franciszka I króla Francji i jego, króla polskiego... Gdyby nie panowali razem, to każdy z nich godzien by był władać światem całym. [przypis redakcyjny]
2676. impari nec eo quem Veritas meretur affectu (łac.) — nie z takim samym uczuciem i nie z takim, na jakie by prawda zasługiwała. [przypis redakcyjny]
2677. causanda (łac.) — jest tego przyczyną. [przypis redakcyjny]
2678. incuriosi et posteritatis (łac.) — niedbali o samych siebie... niedbali również o potomność. [przypis redakcyjny]
2679. invidemus (łac.) — zazdrościmy. [przypis redakcyjny]
2680. substancja (daw.) — majątek. [przypis edytorski]
2681. ad posteritatem meruimus — zasłużyliśmy na przyszłość. [przypis redakcyjny]
2682. obliterabitur (łac.) — pokryje się. [przypis redakcyjny]
2683. Vixere multi ante Agamemnona fortes (...) (łac.) — wielu było dzielnych przed Agamemnonem, lecz spoczywają nieopłakiwani, gdyż brak im wieszcza natchnionego. [przypis redakcyjny]
2684. opera manuum nostrarum (łac.) — dzieła rąk naszych. [przypis redakcyjny]
2685. decoquere ante parta maiorum nati, sanguinis non virtutis haeredes? Equites! (łac.) — urodzeni do trwonienia tego, co przodkowie zebrali... czyśmy dziedzicami krwi a nie cnoty? Rycerze! [przypis redakcyjny]
2686. Niestojcie — niestety. [przypis redakcyjny]
2687. okazja (daw.) — bitwa, potyczka. [przypis edytorski]
2688. nie eques ale equus polonus (łac.) — nie jeździec (rycerz) ale koń polski. [przypis redakcyjny]
2689. O tempora, o mores! — O czasy, o obyczaje! [przypis redakcyjny]
2690. omnis enim res (...) (łac.) — wszystko bowiem: cnota, sława, honor, rzeczy boskie i ludzkie są posłuszne pięknym bogactwom: kto je zbierze, ten będzie sławnym, mężnym, sprawiedliwym, mądrym a nawet królem i czymkolwiek zechce. [przypis redakcyjny]
2691. Invidemus posteritati (łac.) — a zazdrościmy potomności. [przypis redakcyjny]
2692. żeby przykład z przodków swoich brali bożej bojaźni — przykłady bojaźni bożej, miłości przeciwko królom, szczerości, przystojności — wylicza po kolei Potocki, utyskując na ich przemilczanie przez historyków. [przypis redakcyjny]
2693. domatim — w domu. [przypis redakcyjny]
2694. aperto... caelo — pod otwartym niebem. [przypis redakcyjny]
2695. miłość przeciwko Panu — dziś popr.: miłość do Pana. [przypis edytorski]
2696. libertas et dominatio conveniunt (łac.) — wolność z panowaniem w parze chodzą. [przypis redakcyjny]
2697. meruerant majores nostri axioma (łac.) — wysłużyli sobie przodkowie nasi ten pewnik. [przypis redakcyjny]
2698. in coelesti etiam alimento (łac.) — w Najświętszym nawet Sakramencie. [przypis redakcyjny]
2699. carnificina (łac.) — katownia. [przypis redakcyjny]
2700. defuncti periculo (łac.) — przebywszy niebezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]
2701. priuato commodo foedera et amicitias metiuntur — wygodą prywatną mierzą sojusze i przyjaźnie. [przypis redakcyjny]
2702. decoris et honoris (łac.) — godności i honoru. [przypis redakcyjny]
2703. victricem ad osculum dexteram (łac.) — zwycięską prawicę do pocałowenia. [przypis redakcyjny]
2704. Pervincit (łac.) — zwycięża. [przypis redakcyjny]
2705. cum gregariis (łac.) — z szeregowcami. [przypis redakcyjny]
2706. etiam in equabus incestus abominabilis (łac.) — u klaczy kazirodztwo wstrętne. [przypis redakcyjny]
2707. alto supprimimus silentio (łac.) — głębokim pokrywamy milczeniem. [przypis redakcyjny]
2708. et e contra (łac.) — i przeciwnie. [przypis edytorski]
2709. perpetuo mergimus somnos (łac.) — w wiecznym śnie pogrążamy. [przypis redakcyjny]
2710. totis campis fulsere hostium signa (łac.) — na całym placu zabłyszczały znaki nieprzyjaciół. [przypis redakcyjny]
2711. exhorta (z łac.) — zachęta. [przypis edytorski]
2712. fax et tuba (łac.) —
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)