Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
pochodnią i surmą. [przypis redakcyjny]
2713. restricta mente et corde injurato (łac.) — z restrykcją myślową i sercem nieprzysięgłym. [przypis redakcyjny]
2714. cunctanti Vladislao (łac.) — zwlekającemu Władysławowi. [przypis redakcyjny]
2715. seguito (z wł.) — świtę, orszak. [przypis redakcyjny]
2716. et multi alii (...) (łac.) — wielu innych, którzy... zjednali sobie różnymi przysługami... spodziewali się wdzięczności księcia. [przypis redakcyjny]
2717. conticuere omnes intentique ora tenebant, versando annulum in digitis (łac.) — zamilkli wszyscy i z wielką uwagą usta zamknięte mieli, obracając pierścień w palcach. [przypis redakcyjny]
2718. per confertas (...) (łac.) — przez ściśnięte tłumy, wbrew swemu i wszystkich oczekiwaniu. [przypis redakcyjny]
2719. tanti honoris insigne (łac.) — odznakę tak wielkiego zaszczytu. [przypis redakcyjny]
2720. aliquo suo merito praesumebant (łac.) — z powodu zasługi względem niego spodziewali się. [przypis redakcyjny]
2721. non eodem omnes prosequitur affectu (łac.) — nie tym samym uczuciem darzy wszystkich. [przypis redakcyjny]
2722. dissensioni inter cives (łac.) — do niezgody wśród obywateli. [przypis redakcyjny]
2723. explicare in primordiis (łac.) — wytłumaczyć w samych początkach. [przypis redakcyjny]
2724. parare necessitudines (łac.) — zdobywać sobie przyjaźni. [przypis redakcyjny]
2725. obligates (łac.) — obowiązany. [przypis redakcyjny]
2726. acceptum referebat beneficium (łac.) — odebrane oddawał dobrodziejstwo. [przypis redakcyjny]
2727. omnis virtus (...) gratitudo requirit modum (łac.) — każda cnota i wszelka wdzięczność wymaga wiary. [przypis redakcyjny]
2728. im summa cum invidia (łac.) — z najwyższym niezadowoleniem. [przypis redakcyjny]
2729. in aperium evasit amicitia odium (łac.) — zerwana przyjaźń zamieniła się w otwartą nienawiść. [przypis redakcyjny]
2730. Non pro mentis (...) (łac.) — nie według zasług, ale jakby z należnego prawa ubiegali się o wszystko... dla swoich znajomych. [przypis redakcyjny]
2731. invitis illis (łac.) — wbrew ich woli. [przypis redakcyjny]
2732. konferować — tu z łac.: powierzyć. [przypis edytorski]
2733. eksprobracja (daw., z łac.) — zarzut. [przypis edytorski]
2734. ex se (łac.) — od siebie samych. [przypis redakcyjny]
2735. ut fit (łac.) — jak to bywa. [przypis redakcyjny]
2736. firmaret potentiam (...) (łac.) — umocnił władzę... drogą prośby władał. [przypis redakcyjny]
2737. emul (daw., z łac.) — współzawodnik, przeciwnik. [przypis edytorski]
2738. non sine totius Reipublicae mola (łac.) — nie bez wstrząśnienia całej Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2739. concussisset (...) non occupasset (łac.) — byłoby zachwiało... nie uprzedziła. [przypis redakcyjny]
2740. summa regiminis in distributiva justitia (łac.) — całość rządów na wymiarze sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
2741. oraculum: praeficere officiis eta dministralionibus non peccaturos potius quam damnare cum peccassent (łac.) — przepowiednię: ustanawiać przełożonych w urzędach i administracji raczej takich, co nie zgrzeszą, niż potępiać, gdy już zgrzeszyli. [przypis redakcyjny]
2742. non tam capaces, quam nihil desiderantes (łac.) — nie tyle zdolnych, jak raczej takich, którzy niczego nie pożądają [przypis redakcyjny]
2743. nullus illum amat, qui semper da mihi clamat (łac.) — nikt nie kocha tego, kto zawsze woła: dawaj mi. [przypis redakcyjny]
2744. nisi eius bellicae gloriae incuria, luxuriae (...) (łac.) — gdyby nie niedbałość o sławę wojenną, zbytki... nie wywołało nieszczęsnej pożogi wojny domowej. — Wyraz incuria poprawiliśmy z infamia, nie dającego sensu. [przypis redakcyjny]
2745. studiosissimus eoque bellandi ignarus, in bellis tamen infaustis vilam multiformi consumpsit fortuna (łac.) — jako wielce dbały o pokój i przez to nieznając się na rzemiośle wojennym, wśród wojen przecież nieszczęśliwych przepędził życie z nader zmiennym szczęściem. [przypis redakcyjny]
2746. subicimus (łac.) — poddajemy. [przypis redakcyjny]
2747. in absolutis dominiis: sic voto sic jubeo, stet pro ratione voluntas (łac.) — w państwach samowładnych: tak chcę, tak każę; za powód niech starczy wola. [przypis redakcyjny]
2748. obrochmanić (daw.) — obłaskawić. [przypis redakcyjny]
2749. exoticum dominium (łac.) — cudzoziemskie panowanie. [przypis redakcyjny]
2750. sanguine et moribus (...) (łac.) — krwią i obyczajem... do nas najpodobniejszych. [przypis redakcyjny]
2751. terrigena (łac.) — mieszkaniec (tej) ziemi. [przypis edytorski]
2752. divinitus (łac.) — z natchnienia Bożego. [przypis redakcyjny]
2753. pie credimus (łac.) — pobożnie wierzymy. [przypis redakcyjny]
2754. in monumentis veneranda (...) antiquitas (łac.) — czcigodna starożytność w pomnikach. [przypis redakcyjny]
2755. olio et fare (łac.) — oliwą i mąką. [przypis redakcyjny]
2756. Nescio qua natale solum dulcedine cunctos (łac.) — ziemia rodzinna niewysłowioną słodyczą wszystkich pociąga i nie pozwala zapominać o sobie. [przypis redakcyjny]
2757. circumscriptum regimen (łac.) — władzę ograniczoną. [przypis redakcyjny]
2758. cum titulo principis (łac.) — z tytułem księcia. [przypis redakcyjny]
2759. Gołogóry — Miasteczko dwie mile od Złoczowa odległe. Mowa o bajecznym «rokoszu gliniańskim», gdzie niby ścięto panów z fakcji królewskiej; rokoszowi temu poświęcił Potocki osobny wiersz, ocalały w Wirydarzu Trembeckiego (str. 43 — wydania lwowskiego). [przypis redakcyjny]
2760. perenne monumentum (łac.) — wiecznotrwałym pomnikiem. [przypis redakcyjny]
2761. ekscepcja (z łac.) — wyjątek. [przypis edytorski]
2762. nullus arguet (łac.) — nikt nie oskarży. [przypis redakcyjny]
2763. intendebat animo (łac.) — zamierzał w duchu. [przypis redakcyjny]
2764. nonnullis autoritate sua jam gravis, libertati Polonae, certe si provixisset, periculosus fore visus est (łac.) — wydawało się, że dla niejednego z powodu znaczenia swojego jest przykry, dla wolności polskiej, gdyby pożył dłużej, stałby się niebezpiecznym. [przypis redakcyjny]
2765. formidabilis vicina potentia (łac.) — straszną jest potęga sąsiada. [przypis redakcyjny]
2766. omnia vestigia versum te spectantia video, nulla retrorsum (łac.) — wszystkie ślady widzę ku tobie skierowane, żadnego z powrotem. [przypis redakcyjny]
2767. adversae factionis fomenta (łac.) — knowania przeciwnego stronnictwa. [przypis redakcyjny]
2768. exordia dominationis (łac.) — początki panowania. [przypis redakcyjny]
2769. intimae admissionis (...) dehortari (łac.) — najzaufańsi... odwieść. [przypis redakcyjny]
2770. ut corpore, animi sic viribus fortes et virtute viros (łac.) — mężów dzielnych tak ciałem, jako też siłami ducha i męstwem. [przypis redakcyjny]
2771. sine consensu Reipublicae (łac.) — bez zezwolenia Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2772. vindicare (...) et consilia ineluctabilis vis fatorum corrupisset (łac.) — pomścić (i byłby pomścił, gdyby go był los nie zawrócił i gdyby zamiarów nie zniweczyła nieunikniona potęga przeznaczeń). [przypis redakcyjny]
2773. detestabile scriptum (łac.) — przeklęte pismo. [przypis redakcyjny]
2774. in casu improlitatis suae (łac.) — na wypadek bezpotomności. [przypis redakcyjny]
2775. civili sanguine inundatio (łac.) — zalanie krwią obywatelską. [przypis redakcyjny]
2776. vindicavimus (łac.) — pomściliśmy. [przypis redakcyjny]
2777. paradoxum (łac.) — paradoks. [przypis edytorski]
2778. gloriosius (łac.) — bardziej chwalebnie. [przypis edytorski]
2779. bello et pace (łac.) — na wojnie i w czasie pokoju. [przypis edytorski]
2780. Facilius est errare naturam, quam ut dissimilem sui princeps possit formare Rempublicam (łac.) — łatwiej jest zbłądzić naturze, niż żeby panujący mógł uformować rzeczpospolitą niepodobną do siebie. [przypis redakcyjny]
2781. induunt naturam (łac.) — przywdziewają naturę. [przypis redakcyjny]
2782. componitur orbis (...) (łac.) — świat układa się na wzór króla; rozkazy nie potrafią tak nagiąć ludzkich umysłów jak życie panującego. [przypis redakcyjny]
2783. extra sphaeram (łac.) — nawiasowo. [przypis redakcyjny]
2784. injuriamus (łac.) — krzywdzimy. [przypis redakcyjny]
2785. porrigere posteritati (łac.) — przekazywać potomności. [przypis redakcyjny]
2786. quanti constitit (łac.) — jak wiele kosztowało. [przypis redakcyjny]
2787. alienigenam (łac.) — cudzoziemskiego. [przypis redakcyjny]
2788. juris regii in ducali Prussia (łac.) — prawa królewskiego w Prusach książęcych. [przypis redakcyjny]
2789. hieroglifik — symbol (w formie prostego znaku wizualnego). [przypis edytorski]
2790. Quod mens augurat et opto (łac.) — co serce prorokuje i czego pragnę. [przypis redakcyjny]
2791. divinitus (łac.) — z Bożego natchnienia. [przypis edytorski]
2792. a fortes creantur fortibus, nec imbellem feroces progener ant aquilae columbam (łac.) — dzielni rodzą się z dzielnych; bezbronnego gołębia nie płodzą orły drapieżne. [przypis redakcyjny]
2793. miserias nostri maximas orbis parens (łac.) — zlitowawszy się nad nami wszechrodzic świata. [przypis redakcyjny]
2794. in proprio posuit sua sidera coelo (łac.) — gwiazdy swoje na własnym niebie umieścił. [przypis redakcyjny]
2795. gloriae et libertatis Polonae (łac.) — sławy i wolności polskiej. [przypis redakcyjny]
2796. nepos (łac.) — wnuk. [przypis edytorski]
2797. acta heroica sequuntur (łac.) — zaszczyty idą za czynami bohaterskimi. [przypis redakcyjny]
2798. virtute et constantia cum invidia domi certabat, in castris genitus, patriis nutritus in armis filius, armipotenti dextera patrios avitosque consummabit honores (łac.) — męstwem i stałością z zawiścią domową walczył; urodzony w obozie syn, wykarmiony w ojcowskiej zbroi, dzielną prawicą dosięgnie zaszczytów ojca i dziada. [przypis redakcyjny]
2799. assurget (łac.) — powstanie. [przypis redakcyjny]
2800. Tempus erit — nec enim me fallunt omina, quando (...) (łac.) — Przyjdzie czas — nie mylą mię bowiem wieszcze znaki — kiedy przed nim uciekać będą w popłochu zastępy wśród zawieruchy okrutnie szalejącej wojny, kiedy morderczym mieczem skosi wszystkie ciała wrogów na drodze spotkane. Przyjdzie czas, kiedy sława, zwiastunka czynów, na skrzydłach uderzających zaniesie odznaczonego męstwem i wielkimi zasługami, do najdalszych krain. Wy tylko, bogowie, użyczcie życia spokojnego i młodości wiecznie świeżej w swoim kwiecie, co mu już przyrzekają Parki swą niezmienną wolą, ażeby kiedyś dalecy wnucy dowiedzieli się i zapamiętali, i żeby jego imiona na wieki utrwaliły się w księgach. [przypis redakcyjny]
2801. tanti spes affulsit voti (łac.) — zajaśniała nadzieja takiego życzenia. [przypis redakcyjny]
2802. in principis virtutes regnatrices corde (łac.) — w sercu panującego cnotami rządzącymi. [przypis redakcyjny]
2803. turbidum (łac.) — burzliwe. [przypis redakcyjny]
2804. fatalem dissidiorum, diffidentiae, discordiae civilis procellam sedare in pectoribus hominum sua mansuetudine (łac.) — uśmierzyć w sercach ludzkich łagodnością swoją zgubną burzę zatargów nieufności i niezgody obywatelskiej. [przypis redakcyjny]
2805. noviluniorum (łac.) — nowiów. [przypis redakcyjny]
2806. imo praxim (łac.) — mimo zwyczaju. [przypis redakcyjny]
2807. spiritualis cum saeculari (...) (łac.) — stan duchowny z świeckim, rycerski z senatorskim. [przypis redakcyjny]
2808. sibi cohaerent — nie są ze sobą zgodne. [przypis redakcyjny]
2809. Licentiata libertas (...) (łac.) — Rozpustna swoboda, bezkarna swawola, nie ma w sądach sprawiedliwości, nie ma w sercach zaufania, bunt w obozie, niezgoda w radzie, urząd nie ma powagi, senat dostojności, sądy znaczenia, wszystkim do występków dana możność albo nakazana konieczność; cnoty nie doznają czci, zbrodnie nie podlegają karze; niski boi się możnego, nie poważa, możniejszy pogardza niższym, nie wyprzedza go w niczym. [przypis redakcyjny]
2810. non ducibus potestas, non militi obsequium, qui quamvis alacer sed tamen imperia ducum interpretari quam exequi mavult, non agris securitas, non aris reverentia, non diis cultus (łac.) — wodzowie nie mają władzy, żołnierz nie dba o posłuszeństwo, gdyż jakkolwiek jest dzielnym, woli przecież wyrokować o rozkazach wodzów niż je wykonywać; role nie mają bezpieczeństwa, ołtarze — poszanowania, bogowie — czci. [przypis redakcyjny]
2811. vulgantur callide (...) (łac.) — chytrze bywają rozpowszechniane, lekkomyślnie wiarę zyskują. [przypis redakcyjny]
2812. quibus deerat inimicus, per amicos opprimebature (łac.) — kto nie miał nieprzyjaciela, ulegał przemocy przyjaciół. [przypis redakcyjny]
2813. interregnorum (łac.) — bezkrólewii. [przypis edytorski]
2814. tempestas (łac.) — burza, niebezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]
2815. tot vicissitudinibus lassatam (...) (łac.) — życie tylu zmianami skołatane, wraz z szczęściem opuści... owdowiła... osierociła. [przypis redakcyjny]
2816. coelitus centum milium (...) (łac.) — z woli niebios zjednoczoną wolą stu tysięcy ludzi... przybył na pomoc ojczyźnie w rozbiciu, kiedy ją fale już zalać miały. [przypis redakcyjny]
2817. sonat anagrammatice (łac.) — brzmi przez przestawienie liter (Michael). [przypis redakcyjny]
2818. provoluta tanto sanguine ... parta decora ... praemia virtuti restituam, cultores agris, altaria templis et pristinum (...) (łac.) — stracone,
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)