Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
href="part14.xhtml#anchor-1022">1022. trzy krzyże — lat trzydzieści. [przypis redakcyjny]
1023. wraz (daw.) — zaraz. [przypis edytorski]
1024. larmo — alarm. [przypis redakcyjny]
1025. szyposz (daw.) — trębacz. [przypis redakcyjny]
1026. osuć (daw.) — osypać. [przypis redakcyjny]
1027. wpoły — na pół. [przypis edytorski]
1028. Trytoni i Forcy — bóstwa wodne, niżej (w. 524) po naszemu Topielcami zwane. [przypis redakcyjny]
1029. Fawonius — wiosenny wiatr zachodni. [przypis edytorski]
1030. kopii — dla rytmu czytamy na trzy sylaby. [przypis edytorski]
1031. korbety (daw.) — skoki. [przypis redakcyjny]
1032. sforcować się — (daw.) wytężać się. [przypis redakcyjny]
1033. salto ( z łac. a. z wł.) — skok. [przypis redakcyjny]
1034. szwadronami — w rękopisie: szwadranami. [przypis redakcyjny]
1035. indzingiery — dziś: inżynierów; chodzi o specjalistów od fortyfikacji. [przypis edytorski]
1036. haramża (daw., reg.) — zgraja, czerń. [przypis redakcyjny]
1037. sprawa (daw.) — szyk. [przypis edytorski]
1038. sekunda — tu: odwód. [przypis redakcyjny]
1039. drzewo (daw.) — kopia. [przypis edytorski]
1040. armatura (daw.) — uzbrojenie. [przypis redakcyjny]
1041. wedla niego (daw.) — obok niego. [przypis edytorski]
1042. szpar — od metody łowienia ptaków: drążek, na którym przymocowany jest ptak służący jako przynęta. [przypis redakcyjny]
1043. niezbędny (daw.) — obrzydły. [przypis redakcyjny]
1044. wecować demesze (daw.) — ostrzyć szable. [przypis redakcyjny]
1045. Lermunt — w rękopisie stale mylnie: Lernunt. [przypis redakcyjny]
1046. infanteria (daw.) — piechota. [przypis edytorski]
1047. haki i śmigownice, nośne kolubryny, kartaony — różnego rodzaju działa. [przypis edytorski]
1048. darda (daw.) — włócznia. [przypis redakcyjny]
1049. elear — harcownik, żołnierz szukający pojedynku przed bitwą, ogólnie: junak. [przypis redakcyjny]
1050. werteby — dziś: wertepy. [przypis edytorski]
1051. gdzieby (daw.) — gdyby. [przypis redakcyjny]
1052. łozy — zarośla. [przypis edytorski]
1053. wróżyć (daw.) — próbować. [przypis redakcyjny]
1054. wżdy (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
1055. przepłoch — luka, miejsca nie zabezpieczone. [przypis redakcyjny]
1056. w czele (daw.) — z przodu. [przypis edytorski]
1057. komput (daw.) — liczba. [przypis redakcyjny]
1058. error (z łac.) — błąd. [przypis redakcyjny]
1059. lasserować (daw.) — połyskiwać. [przypis edytorski]
1060. szmelc — ochronna powłoka na powierzchni metalu. [przypis edytorski]
1061. ruga (daw., z łac.) — zmarszczka. [przypis redakcyjny]
1062. stwierdzić — tu: utwierdzić, umocnić. [przypis edytorski]
1063. potuszyć (daw.) — dodać nadziei. [przypis edytorski]
1064. bucefała (daw.) — rumak (od imienia konia Aleksandra Macedońskiego). [przypis edytorski]
1065. rug — głucha wrzawa. [przypis redakcyjny]
1066. równia (daw.) — równina. [przypis redakcyjny]
1067. jucha — krew. [przypis edytorski]
1068. obierze — pęta. [przypis redakcyjny]
1069. posiężne (daw.) — zamach. [przypis redakcyjny]
1070. Polanie — Polacy. [przypis redakcyjny]
1071. martauz (daw.) — zbój, handlarz niewolników. [przypis redakcyjny]
1072. masłok — napój odurzający. [przypis redakcyjny]
1073. armata (daw.) — uzbrojenie. [przypis redakcyjny]
1074. durny — zarozumiały, szalony. [przypis redakcyjny]
1075. kauza (daw., z łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
1076. kałauz (daw., z tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
1077. załoga (daw.) — tu: zasadzka. [przypis redakcyjny]
1078. oszedziały — osiwiały. [przypis redakcyjny]
1079. pean — hymn. [przypis redakcyjny]
1080. A już hałła tatarskie, jaki wrzące garce/ Bełkot czynią, zagłusza — to samo porównanie w w. 534. [przypis edytorski]
1081. bułat (daw.) — stal, zwł. stalowe ostrze. [przypis redakcyjny]
1082. w Raciborskie — z Raciborska pisali się Morsztynowie. [przypis redakcyjny]
1083. murza — wódz, książę tatarski. [przypis redakcyjny]
1084. talażki (daw.) — wózki (zdrobnienie od talaga). [przypis redakcyjny]
1085. rum (daw.) — gruz, tu: pich i kamienie. [przypis edytorski]
1086. wzdzierać tu: — wstrzymywać. [przypis redakcyjny]
1087. znosić się (daw.) — porozumiewać się. [przypis edytorski]
1088. elear — harcownik, żołnierz szukający pojedynku przed bitwą, ogólnie: junak. [przypis redakcyjny]
1089. smocy — tu metaforycznie: działa. [przypis redakcyjny]
1090. zabielim — poeta wymawiał i rymował: zabielem. [przypis redakcyjny]
1091. holik — hołysz, biedak. [przypis redakcyjny]
1092. łupież (daw.) — skóra (złupiona ze zwierzęcia). [przypis redakcyjny]
1093. dywdyk — bogate przykrycie na konie. [przypis redakcyjny]
1094. czaprag — właśc. czaprak, kapa pod siodło przykrywająca konia. [przypis edytorski]
1095. Agier — właśc. Eger, miasto i twierdza na południowych Węgrzech, dwukrotnie zdobyta przez Turków w XVI w. [przypis redakcyjny]
1096. sudanny (daw.) — smukły. [przypis redakcyjny]
1097. chwost (daw.) — ogon. [przypis redakcyjny]
1098. posłuchy (daw.) — straże, czujki. [przypis edytorski]
1099. larmo — tu: hałas. [przypis edytorski]
1100. pomiotło — miotła; tu pogardliwie o pióropuszach a. buńczukach. [przypis redakcyjny]
1101. na obie stronie — liczba podwójna; sens: korzystna dla obu stron. [przypis edytorski]
1102. na wytrwaną (daw.) — kto kogo przetrzyma. [przypis edytorski]
1103. bellua (z łac.) — bestia. [przypis redakcyjny]
1104. czczy (daw.) — pusty. [przypis edytorski]
1105. talagi — wozy. [przypis redakcyjny]
1106. o male (daw.) — mało. [przypis edytorski]
1107. propozyt (daw.) — propozycja. [przypis redakcyjny]
1108. sforcować się (daw., z wł.) — silić się. [przypis redakcyjny]
1109. baczyć (daw.) — widzieć, zauważać. [przypis edytorski]
1110. dziei — dziś popr. forma D.lm: dziejów. [przypis edytorski]
1111. da na wymiot — ofiaruje niewielki dar w nadziei wielkiego rewanżu. [przypis redakcyjny]
1112. A cóż kiedy wspak padnie obojętna bierka — kiedy niepewna kostka padnie na korzyść strony przeciwnej? [przypis redakcyjny]
1113. najradniej (daw.) — najchętniej. [przypis edytorski]
1114. usterknąć (daw.) — potknąć się. [przypis redakcyjny]
1115. wszytko — tu: całe. [przypis edytorski]
1116. szłapia — kłus. [przypis redakcyjny]
1117. kwapić się (daw.) — spieszyć się. [przypis edytorski]
1118. złożyć się — obronić się, zasłonić. [przypis redakcyjny]
1119. ni — niby, jak. [przypis edytorski]
1120. zruta (daw.) — ruina. [przypis redakcyjny]
1121. znamy swe szkatuły — troszczymy się tylko o swe zbiory (pieniężne). [przypis edytorski]
1122. pogany zasuły — w rękopisie poganie zasuli, dla rymu poprawiono; zasuć — zasypać. [przypis redakcyjny]
1123. ledzie — dziś popr. forma N.lp: lodzie. [przypis edytorski]
1124. adwersarz — przeciwnik. [przypis redakcyjny]
1125. durny — tu raczej: dumny. [przypis redakcyjny]
1126. widomie (daw.) — w sposób widoczny. [przypis edytorski]
1127. Gdy ten albo się zgłodzi, albo ubezpieczy (...), Mści się niebo nad każdym sprawiedliwym sądem (...) — r. 1488, katastrofa armady hiszpańskiej, przez Drake’a, Howarda i innych admirałów Elżbiety angielskiej. [przypis redakcyjny]
1128. Albert — arcyksiążę Albert w r. 1600 we Flandrii. [przypis redakcyjny]
1129. pokwapić się (daw.) — pospieszyć się. [przypis edytorski]
1130. Tak Gustaw Horn w Nordlindze dzisia tryumfował (...) — pierwsza porażka Szwedów, r. 1644, pod Nordlingen bawarskim. [przypis redakcyjny]
1131. auster (daw.) — wicher południowy. [przypis redakcyjny]
1132. tążyć (daw.) — tęsknić. [przypis redakcyjny]
1133. spiża (daw.) — spyża, prowiant. [przypis redakcyjny]
1134. dyskrecja — tu: dbłość, ostrożność. [przypis edytorski]
1135. nie czesne miłosierdzie — miłosierdzie okazywane w niewłaściwym momencie. [przypis edytorski]
1136. nie stoi za jaje (daw., przysł.) — nie jest nic warte. [przypis edytorski]
1137. znużnieć (daw.) — zubożeć. [przypis redakcyjny]
1138. potuszyć (daw.) — dodać otuchy. [przypis redakcyjny]
1139. poty — póty, do tej pory. [przypis edytorski]
1140. przypaść (daw.) — zgodzić się. [przypis edytorski]
1141. Febe — księżyc (Diana, siostra Feba, tj. Apolla). [przypis redakcyjny]
1142. Flegon i Pirois — imiona koni ciągnących słoneczny rydwan. [przypis redakcyjny]
1143. chodziwy — (o koniu) pięknego chodu. [przypis redakcyjny]
1144. glanc — tu: blask. [przypis edytorski]
1145. Tytan — słońce. [przypis redakcyjny]
1146. na przepych (daw.) — dla popisu, na obelgę. [przypis edytorski]
1147. wróżka — tu: wróżba. [przypis edytorski]
1148. gorzeć (daw.) — płonąć. [przypis edytorski]
1149. szaszorzy (daw.) — orli. [przypis redakcyjny]
1150. zmierznąć (daw.) — obrzydnąć. [przypis edytorski]
1151. murza — wódz, książę tatarski. [przypis redakcyjny]
1152. wierę (daw.) — zaprawdę. [przypis redakcyjny]
1153. kosz (daw.) — obóz. [przypis redakcyjny]
1154. dywan (tur.) — rada. [przypis redakcyjny]
1155. wojennik (daw.) — wojownik. [przypis redakcyjny]
1156. haramża (daw., reg.) — czerń, motłoch. [przypis redakcyjny]
1157. zelżyć — tu: ulżyć. [przypis redakcyjny]
1158. sekwestr (daw.) — zarząd. [przypis redakcyjny]
1159. pas (z wł.) — przejście. [przypis edytorski]
1160. żak — tu: zdobycz, łup. [przypis redakcyjny]
1161. prozapas — zapas. [przypis redakcyjny]
1162. spiża — spyża, prowiant. [przypis redakcyjny]
1163. turbować się (daw.) — martwić się. [przypis edytorski]
1164. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
1165. nieopowiedką — nagle, bez uprzedniej wieści; wyraz ten w autografie nieco zamazany, w kopii Ossolińskich brzmi: nieopowiednie. [przypis redakcyjny]
1166. wysuć — wysypać. [przypis redakcyjny]
1167. posłuchy — straże, czujki. [przypis redakcyjny]
1168. bandolet (z wł.) — karabinek. [przypis redakcyjny]
1169. tymblak — temblak, rzemień do zawieszania szabli na nadgarstku. [przypis redakcyjny]
1170. ferwor — zapał. [przypis redakcyjny]
1171. ćma — tu: tłum. [przypis edytorski]
1172. ćwiczyzna — ćwiczenia. [przypis redakcyjny]
1173. brona (daw.) — brama. [przypis redakcyjny]
1174. w rzeczy (daw.) — niby, rzekomo. [przypis redakcyjny]
1175. załoga — tu: zasadzka. [przypis redakcyjny]
1176. foza (z wł.) — tryb, moda, sposób. [przypis redakcyjny]
1177. beloard — szaniec, reduta. [przypis redakcyjny]
1178. zajarzyć się — zapalić się. [przypis redakcyjny]
1179. strychować (daw.) — strzelać. [przypis redakcyjny]
1180. bobo (daw.) — straszydło. [przypis redakcyjny]
1181. przykład — tu: broń, strzelby. [przypis redakcyjny]
1182. bęben — tu: brzuch. [przypis edytorski]
1183. Eur a. Euros — wiatr południowo-wschodni. [przypis redakcyjny]
1184. śniat — kloc. [przypis redakcyjny]
1185. pokinąć (daw.) — porzucić. [przypis redakcyjny]
1186. przecza (daw.) — spór, walka. [przypis redakcyjny]
1187. trzop (daw.) — czerep, garnek. [przypis redakcyjny]
1188. pochop (daw.) — zachęta, pobudka, zamiar. [przypis edytorski]
1189. oraz — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
1190. krzemiezić — wzmacniać, pokrzepiać. [przypis redakcyjny]
1191. czuły — tu: czujny. [przypis edytorski]
1192. prawie
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)