Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
class="foreign-word">głodać (daw.) — gryźć. [przypis redakcyjny]
681. na sfery — do nieba wyniesiony. [przypis redakcyjny]
682. komosić się (daw.) — rzucać, ciskać się. [przypis redakcyjny]
683. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
684. w czele — od frontu. [przypis edytorski]
685. kałauz (tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
686. pokinąć (daw.) — porzucić. [przypis edytorski]
687. język — jeniec wypytywany i brany na tortury dla zdobycia informacji o wrogu. [przypis redakcyjny]
688. awizo — wiadomość. [przypis redakcyjny]
689. nie blizu (daw.) — daleko. [przypis redakcyjny]
690. bawić (daw.) — zajmować. [przypis edytorski]
691. wici — wezwanie na wojnę. [przypis edytorski]
692. niźli — tu: zanim. [przypis edytorski]
693. pasy (z wł. passo) — przejścia. [przypis redakcyjny]
694. mól (daw.) — troska, zmartwienie. [przypis edytorski]
695. przeciw sobie (daw.) — tu: do siebie. [przypis edytorski]
696. armata (daw., z łac.) — uzbrojenie (tu: sajdak, czyli kołczan). [przypis redakcyjny]
697. kontest (daw.) — świadectwo. [przypis redakcyjny]
698. jucha (daw.) — krew. [przypis edytorski]
699. stanie (daw.) — wystarczy. [przypis edytorski]
700. sto ćwierci — ćwierci żołdu, wypłacanego kwartalnie. [przypis redakcyjny]
701. bramę — poeta pisze: bromę. [przypis redakcyjny]
702. pojezna czajka — wiosłem (pojazdą) kierowana łódź (czajka). [przypis edytorski]
703. Nahajce — właśc. Nogajców, Tatarów z Ordy Nogajskiej. [przypis edytorski]
704. skop — wykastrowany baran. [przypis edytorski]
705. dwie lecie — liczba podwójna, dziś: dwa lata. [przypis edytorski]
706. Mikuła — Mikołaj, najważniejszy święty prawosławny. [przypis redakcyjny]
707. mir (daw.) — pokój, przymierze. [przypis redakcyjny]
708. kamcha (daw.) — adamaszek, atłas. [przypis redakcyjny]
709. hramoty (z rus.) — pisma (dosł.: litery). [przypis redakcyjny]
710. kredyt — tu: wiara, wiarygodność. [przypis redakcyjny]
711. odpowieda — wyzywa do walki. [przypis redakcyjny]
712. Płacze Zygmunt żegnając długiego terminu Widzenia się — ówczesna składnia dopuszczała połączenie „płakać czego” w znaczeniu: płakać z powodu czegoś. [przypis edytorski]
713. nazad (daw.) — z powrotem. [przypis edytorski]
714. I tak wiatrem nadziane puknęły nadzieje — z Kochanowskiego. [przypis edytorski]
715. sowite — obfite. [przypis redakcyjny]
716. więcej moskiewską nie bawiący rzeczą — więcej nie zajmując się tematem Moskwy. [przypis edytorski]
717. konwój (z wł.) — eskorta, straż dodana. [przypis redakcyjny]
718. się schował — tu: wychował. [przypis redakcyjny]
719. kałauz (z tur.) — przewodnik. [przypis redakcyjny]
720. wataha — szajka, banda. [przypis redakcyjny]
721. hoży — tu w nietypowym znaczeniu: godziwy, stateczny. [przypis redakcyjny]
722. na pasiech — na przejściach. [przypis redakcyjny]
723. Że z tą garścią jak goły osiąka na zyzie — przysłowie o niepewnym stanie; zyz — rzut kostek. [przypis redakcyjny]
724. porąc — prując. [przypis redakcyjny]
725. rum — miejsce wolne (z niem. Raum). [przypis redakcyjny]
726. Tytan — słońce. [przypis edytorski]
727. marmurki — lisy czarne, na marmułki (czapki futrzane) używane; dlatego tak nazwane. [przypis redakcyjny]
728. mierny — tu: celny (taki, co dobrze mierzy). [przypis redakcyjny]
729. postura — kształt. [przypis redakcyjny]
730. więdły — wędzony, suszony. [przypis redakcyjny]
731. kier — chodzi o kry lodowe. [przypis edytorski]
732. pławy (daw.) — płetwy. [przypis redakcyjny]
733. Mordwa — jak Ingra, Permia, ludy fińskie. [przypis redakcyjny]
734. wykrotne — tu: zdradliwy, złamany (od wykrotu, wyłomu w lesie). [przypis redakcyjny]
735. siąść — tu: paść. [przypis redakcyjny]
736. kinąć (daw.) — porzucić. [przypis edytorski]
737. trząskiem (daw.) — truchtem. [przypis redakcyjny]
738. wedle czasu — w odpowiednim momencie. [przypis edytorski]
739. posłuchy — straże, czujki. [przypis redakcyjny]
740. pan (daw.) — kasztelan. [przypis edytorski]
741. gon (daw.) — pęd. [przypis redakcyjny]
742. kwapić się (daw.) — spieszyć się. [przypis edytorski]
743. rum — miejsce (z niem. Raum). [przypis edytorski]
744. nie doma — tu: nie w spokoju, niekontent. [przypis redakcyjny]
745. error (łac.) — błąd, omyłka. [przypis redakcyjny]
746. zręczyć (daw.) — złączyć. [przypis redakcyjny]
747. czeladź (daw.) — służba. [przypis edytorski]
748. okrom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
749. winny — tu: należny. [przypis edytorski]
750. przekwintny — wykwintny. [przypis redakcyjny]
751. sowity — podwójny, suty. [przypis redakcyjny]
752. comes — łac. możny, dostojnik, książę. [przypis edytorski]
753. czaczka — dziś: cacka. [przypis edytorski]
754. znaczek (daw.) — oddziałek (od znaku, tj. chorągwi). [przypis redakcyjny]
755. doroczy — coroczny. [przypis edytorski]
756. troczyć — wiązać. [przypis edytorski]
757. argenteria — wyroby ze srebra. [przypis redakcyjny]
758. auszpurski — prawdop.: augsburski. [przypis edytorski]
759. splendeca — (z wł.) przepych; to samo oznacza pompa i fast. [przypis redakcyjny]
760. falandysz — sukno drogie (feinlundisch) i tanie. [przypis redakcyjny]
761. złotogłów — droga tkanina ze złotymi nitkami. [przypis edytorski]
762. krzesła i zwierciadła wojenne — siodła i puklerze. [przypis redakcyjny]
763. Gradyw — przydomek Marsa, boga wojny. [przypis edytorski]
764. dać met — dziś: dać mata, zwyciężyć. [przypis edytorski]
765. sorom — rus. srom, czyli wstyd. [przypis redakcyjny]
766. nie rzkąc twarde blachy — nie mówiąc już o twardych zbrojach. [przypis edytorski]
767. gach (daw.) — kochanek. [przypis edytorski]
768. mucha (daw.) — sztuczny pieprzyk a. brodawka. [przypis edytorski]
769. ustrzmić (daw.) — nastrzępić. [przypis redakcyjny]
770. niepodobna (daw.) — nieprawdopodobne, niemożliwe. [przypis edytorski]
771. razem — naraz. [przypis edytorski]
772. gąsior (daw.) — dyby, więzienie. [przypis redakcyjny]
773. u lesa — w lesie. [przypis redakcyjny]
774. trety — chodniki w mieście. [przypis redakcyjny]
775. łągiew — drążek podtrzymujący drabinę wozu, luśnia. [przypis redakcyjny]
776. kiecka — tu: płaszcz żołnierski, z węg. kecse. [przypis redakcyjny]
777. w zobki (daw.) — naprędce. [przypis redakcyjny]
778. bobo (daw.) — straszydło. [przypis redakcyjny]
779. cienie — tu: kształty, figury. [przypis redakcyjny]
780. żenąć (daw.) — gonić. [przypis redakcyjny]
781. iść na maciory — wracać do ula (od pszczół wzięte), do domu. [przypis redakcyjny]
782. niewczesny (daw.) — niewygodny. [przypis redakcyjny]
783. stywa — kozica (styk) u pługa (z łac. stiva). [przypis redakcyjny]
784. ladra (daw.) — drabina. [przypis edytorski]
785. fakcjować (daw.) — wichrzyć. [przypis redakcyjny]
786. tążyć (daw.) — tęsknić, dążyć. [przypis redakcyjny]
787. mrzeć — tu: gorąco pragnąć. [przypis redakcyjny]
788. Urwiżywot — miejsce niebezpieczne; szlak złoty, tatarski, por. II, w. 528, szlak złoty i kuczmański. [przypis redakcyjny]
789. Lecz trudno wilkiem orać; co się łyso lągnie,/ Łyso ginie; kto nie chce, z góry nie pociągnie — same przysłowia, ostatnie: zły koń i z góry itd. [przypis redakcyjny]
790. kinąć (daw.) — rzucić. [przypis redakcyjny]
791. Bellona — rzymska bogini wojny, siostra a. żona Marsa. [przypis edytorski]
792. skotopas (daw.) — pastuchów. [przypis redakcyjny]
793. barta (daw.) — siekiera podwójna. [przypis redakcyjny]
794. cekauz a. cekhauz — magazyn, zbrojownia. [przypis edytorski]
795. czule — czujnie. [przypis edytorski]
796. wojen (daw.) — żołnierz, wojownik. [przypis redakcyjny]
797. snopy — herb dynastii Wazów. [przypis edytorski]
798. zob (daw.) — karma (ptasia). [przypis redakcyjny]
799. krta — krzta, odrobina. [przypis redakcyjny]
800. brantowny — (o metalu szlachetnym) wytapiany. [przypis edytorski]
801. klawa (daw.) — buława. [przypis redakcyjny]
802. surma — puzon. [przypis redakcyjny]
803. bandolet — karabinek. [przypis redakcyjny]
804. kornet (daw.) — znaczek, sztandar. [przypis redakcyjny]
805. kolet (daw.) — kurtka. [przypis redakcyjny]
806. kolczuga — zbroja wykonana ze splecionych ze sobą metalowych kółek. [przypis redakcyjny]
807. nad Dzieżą — w r. 1612. [przypis edytorski]
808. Petyhorcy — Czerkiesi, Kozacy. [przypis redakcyjny]
809. Śreniawa — herb (przedstawiający bieg rzeki). [przypis edytorski]
810. wrocławski — tj. włocławski, biskup kujawski. [przypis redakcyjny]
811. intrata (daw.) — zysk. [przypis edytorski]
812. sumpt (z łac.) — koszt. [przypis redakcyjny]
813. draka — tu: walka. [przypis redakcyjny]
814. transakcya — przebieg wojny. [przypis edytorski]
815. sprawa (daw.) — szyk, organizacja. [przypis edytorski]
816. takli — tak z partykułą wzmacniającą -li. [przypis edytorski]
817. dziardyn (daw., z wł.) — ogród. [przypis redakcyjny]
818. obierz (daw.) — pęta, więzy. [przypis redakcyjny]
819. chudoba (daw.) — majątek. [przypis edytorski]
820. feudum (z łac.) — lenno. [przypis redakcyjny]
821. nie stało (daw.) — nie wystarczyło. [przypis edytorski]
822. zastole (daw.) — miejsce za stołem (wedle urzędu zasiadane). [przypis redakcyjny]
823. basarunek ( z niem.) — grzywna sądową za obrazę. [przypis redakcyjny]
824. gomółka — bryła sera. [przypis edytorski]
825. Ale wracam do miejsca — poeta wraca do w. 970. [przypis redakcyjny]
826. potwierdzić — tu: utwierdzić, wzmocnić. [przypis edytorski]
827. przynuka (daw., reg.) — zachęta. [przypis edytorski]
828. durny — zarozumiały, zuchwały, szalony. [przypis redakcyjny]
829. met — cel (zamiast meta). [przypis redakcyjny]
830. pas (z wł.) — przejście. [przypis edytorski]
831. kawy (daw.) — brednie, bzdury, tu raczej: problemy. [przypis redakcyjny]
832. kauza (z łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
833. wytrząsł — w rękopisie: wytrzął. [przypis redakcyjny]
834. bruder (niem.) — brat. [przypis edytorski]
835. krank (z niem.) — choroba. [przypis edytorski]
836. ociec (daw.) — opuchnąć. [przypis redakcyjny]
837. awizować — powiadamiać. [przypis redakcyjny]
838. zadąć sowę — zasępić się. [przypis redakcyjny]
839. ferwor — zapał. [przypis redakcyjny]
840. śniat — pień, kłoda. [przypis redakcyjny]
841. kuty (daw.) — skutki, rzeczy. [przypis edytorski]
842. optaszyć — oskubać. [przypis redakcyjny]
843. lutować (daw.) — żałować (litować). [przypis redakcyjny]
844. rosół — tu: kłopot. [przypis redakcyjny]
845. przydać — dodać. [przypis edytorski]
846. po żyle uparać (upruwać) — o wielkim lęku i bólu. [przypis redakcyjny]
847. cale (daw.) — całkiem. [przypis redakcyjny]
848. w potuł (daw.) — w objęcie. [przypis redakcyjny]
849. chromy — poseł pewniejszy, bo powoli idzie. [przypis redakcyjny]
850. mienić — tu: zmieniać. [przypis edytorski]
851. posłuch — straż, czujka. [przypis redakcyjny]
852. larmo
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)