Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Oniegin, znudzony życiem młody szlachcic z Sankt Petersburga, wyjeżdża na wieś, by objąć spadek po stryju. Nie zaznawszy wcześniej prawdziwej przyjaźni ani miłości, łamie serce prostodusznej Tatianie i swoją lekkomyślnością doprowadza do tragedii.
Pracę nad „Eugeniuszem Onieginem”, swoim najważniejszym i najoryginalniejszym dziełem, Puszkin rozpoczął w 1823, a ukończył w 1831 roku. Obszerny poemat dygresyjny, publikowany częściami, spotkał się z żywą reakcją czytelników i krytyków. Autor, który jako pierwszy wprowadził do literatury rosyjskiej codzienny, potoczny język, nadał swojej pracy finezyjną, a jednocześnie lekką formę. Niecodzienny układ rymów, ironia narratora-autora, dystansującego się od dzieła, wielość szczegółów powszedniego życia w Rosji zapewniły utworowi trwającą do dziś popularność.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Aleksander Puszkin
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Aleksander Puszkin
pochwalny list;
W tysiącach stępił on albumów
Twoje ołówki, o St.-Priest327!
A we drzwiach stał dyktator balów,
Jakby obrazek z mód żurnalów,
Rumiany jak cherubin, mruk
Z obcisłą talią, rozmów wróg.
Nakrochmalony zbyt pyszałek
Wstrzymany w gościach budził śmiech
Mnogością swych zabawnych cech,
Groźnym wierceniem ocznych gałek;
I skrzyżowanych spojrzeń prąd
Mieścił milczący o nim sąd.
XXVII
Lecz mój Oniegin wieczór cały
Spojrzenia ku Tatianie śle —
Nie ku dzieweczce tej nieśmiałej
Na skromnym traw zielonych tle,
Lecz ku tej świetnej, chłodnej księżnej,
Owej bogini niedosiężnej,
Co zbiera hołdy kornych mas...
O ludzie, ludzie, wszystkich was
Wydała na świat matka-Ewa;
Was nudzi to, co macie wciąż;
I nęci was ku sobie wąż
W tajemniczego liściach drzewa;
Hej, zakazane jabłko daj...
Bez niego rajem nie jest raj!
XXVIII
Zmieniona do niepodobieństwa!
Zgłębiła rolę swą do dna!
Krępującego dostojeństwa
Wszystkie przepisy świetnie zna!
Zginął dzieweczki ślad nieśmiałej
W owej wspaniałej i niedbałej
Prawodawczyni newskich mód!
I on jej sercem władał wprzód?!
O nim myślała w nocnym mroku,
Za nim tęskniła długie dnie,
Jego widziała w szczęsnym śnie,
I patrząc w gwiazdy z łezką w oku,
Marzyła, że nastąpi czas,
Gdy drogą życia pójdą wraz!
XXIX
Miłość nad każdym wiekiem włada;
Ale na łany młodych dusz
Tak dobroczynnie wiew jej spada,
Jak w polu deszcz wiosennych burz.
Bo w burzach pragnień odświeżane
Dojrzeją serca młodociane,
Potężne życie z biegiem lat
Da słodki owoc, pyszny kwiat.
Ale w czas późny i niepłodny,
Na przełomowym punkcie lat,
Namiętność martwy znaczy ślad:
Tak burze w czas jesieni chłodny
Kałuże błotne tworzą z łąk
I obnażają lasy w krąg.
XXX
Niestety! Kocha się, jak dziecko,
W Tatianie dziś bohater mój;
Tęsknota toczy go zdradziecko,
A w sercu wzbiera pragnień zdrój.
I na zwyczaje już nie baczy,
Ku szklanej sieni jej w rozpaczy
Podjeżdża w niemal każdy dzień;
Za nią ugania się jak cień;
Już szczęsny, gdy puszyste boa
Zarzuci wkoło ramion tych,
Albo też pułk liberii pstrych
Przed krokiem jej rozsunąć zdoła,
Gorąco dotknie ręki tej,
Lub chustkę spadłą poda jej.
XXXI
Choć konaj, zda się, nie łaskawsze
Będą jej oczy... W planach trwa;
U siebie z nim swobodna zawsze,
W gościnie rzuci słówko, dwa.
To ukłon w miarę mu odważy,
To wcale go nie zauważy...
Nie kokieterii jest w tym ślad,
Bo tej nie znosi wyższy świat.
Nie widzi, że Oniegin blednie,
Lub widzieć nie chce; sądząc z lic,
W suchoty wpadnie; nic a nic
To jej nie wzrusza... Leki przednie
Radzą mu ludzie i do wód
Ślą go doktorzy... Próżny trud!
XXXII
Nie jedzie; raczej sam jest w stanie
Pradziadom posłać list, by ci
Już nań czekali... A Tatianie
To wszystko nic!... (O, sroga płci!)
On też uparty... ma nadzieję
Na nowe plany i ideje.
I śmielszy, gdy w chorobie zległ,
Z łóżka się z piórem w ręku zwlekł,
Pisze namiętną epistołę:
Choć z dawna słusznie twierdził sam,
Że papier nie podbija dam,
Lecz położenie niewesołe
Zmogło go... Wierzy mocy słów...
Tu zacytuję liścik ów:
List Oniegina do Tatiany
Wiem naprzód — to szalony krok!
Wiem, że jest rzeczą nierozumną
Wyjawiać duszy swojej mrok;
Wiem, że jedynie wzgardą dumną
Zabłyśnie dumny Pani wzrok,
Że gniew wywoła na Twe lica
Odkryta smutna tajemnica.
Choć do złośliwej wesołości
Zapewne tylko powód dam —
Lecz muszę ujście dać miłości...
Choć czego żądam — nie wiem sam!
Przypadkiem ongi mnie spotkawszy,
Dałaś mi zajrzeć w swoje serce;
Iskrę uczucia tam dojrzawszy,
Jam nie śmiał wierzyć tej iskierce!
Nie mogło być — przed duszą Twoją,
Bym swym zwyczajom folgę dał,
A znowu — wolność nędzną swoją
Jam się utracić wówczas bał!
Jeszcze nas jedno rozłączyło:
Ofiarą biedny Leński padł;
Wszystko, co sercu miłe było,
Jam rzucił wówczas... uszedł w świat!
I obcy wszystkim w onej porze
I z niczym wówczas niezwiązany,
Wierzyłem, że do szczęścia zdolność
Zastąpić mogą spokój, wolność,
Że one — szczęściem?... O mój Boże,
Jakżem za błąd ten ukarany!
Nie! Iść za Tobą jako cień,
Móc Ciebie widzieć co minutę,
Do ócz Twych oczy mieć przykute,
Chwytać Twój uśmiech każdy dzień,
Przy Tobie uczuć własną małość,
Pojmować Twoją doskonałość,
Słuchać, co usta Twoje głoszą,
I każdy dźwięk tych ust pożerać,
I znowu słuchać, znów spozierać,
Przed Tobą pośród mąk zamierać,
Blednąć i gasnąć... to rozkoszą!
I ja jej nie mam!... I w obłędzie
Na próżno Ciebie szukam wszędzie,
Dokąd iść każe przeczuć głos,
Zawodnie szepcąc: ona będzie!
Drogi mi dzień, godzina droga,
Bo dni me już policzył los,
A mnie tęsknota dręczy sroga!
A ja czas tracę na szukanie!
Wiem: już niewiele pozostanie
Żyć mi... Zbyt ciężko płynie czas...
Lecz abym dłużej żyć był w stanie,
Muszę być pewnym w dnia zaranie,
Że w dniu tym ujrzę Cię choć raz...
Ja drżę, że w prośbie tej błagalnej
Dostrzeże Twój surowy wzrok
Chytrości nędznej zamysł walny —
I gniewem spłonie na ten krok.
O, gdybyś znała tę męczarnię:
Miłości ciągłe czuć pragnienie,
Płonąć — i myślą swoją karnie
Bez przerwy tłumić krwi wzburzenie;
I pragnąc objąć Twe kolana,
I pragnąc płakać u Twych nóg,
Pragnąc Ci wyznać, ukochana,
Co tylko bym wyrazić mógł,
Wszystko udaniem w sobie zgnieść,
Wplecionym być w męczarne koło,
Chłód włożyć w oczy, w rozmów treść,
Z Tobą rozmowę lekką wieść,
Na Ciebie patrzyć się wesoło?
Więc niech się stanie; takiej męce
Już nie wydołam... Wolę cios!
Stało się: oto w Twoje ręce
Oddaję teraz cały los!
XXXIII
Na list — milczenie... Drugi, trzeci
Śle... Odpowiedzi zawsze brak...
Wyszedł, na bal do klubu leci...
Ona! Wprost idzie... Daż mu znak,
Że cierpi?... Boże, jak surowa!
Nie widzi go, nie rzecze słowa
Do niego... Chłód jej jeszcze wzrósł...
Z niej trzaskający wieje mróz!
I powstrzymanym oburzeniem,
Zda się, uparte usta drżą...
On wzrok badawczy wlepia w nią...
Plam łzawych szuka z upragnieniem,
Litości cienia... Nic a nic!
Gniew tylko patrzy z onych lic.
XXXIV
Widoczny gniew, nie strach tajemny,
By nie zgadł z twarzy świat lub mąż,
Że jako strumień rwie podziemny,
Tak krew się skrycie burzy wciąż...
Oniegin z balu wnet ucieka,
Klnie szał swój, świata się wyrzeka.
Nadzieję stracił, przecie szał
Wciąż w nim głęboko jeszcze trwał.
I w swym milczącym gabinecie
Przypomniał z niezbyt dawnych lat,
Jak spleen okrutny za nim w ślad
Podążył, gonił go po świecie,
Nareszcie go za kołnierz wziął
I — do ciemnego kąta pchnął.
XXXV
Czyta od rana do wieczora:
Gibbona połknął i Rousseau,
Bichat, Herdera i Chamforta,
Manzoni, panią Staël, Tisseau,
Przeczytał sceptycznego Bayle’a,
Utwory cięte Fontenelle’a328,
Naszych autorów kilku zjadł,
O ile który w ręce wpadł,
I almanachów, gazet stosy,
Gdzie dzisiaj nas pouczać chcą,
Gdzie moje pisma strasznie tną,
A gdziem był ongi pod niebiosy
Wynoszon... w tym stałości brak...
E sempre bene329 — tak czy siak!
XXXVI
Lecz cóż?... Czytały tylko oczy,