Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Oniegin, znudzony życiem młody szlachcic z Sankt Petersburga, wyjeżdża na wieś, by objąć spadek po stryju. Nie zaznawszy wcześniej prawdziwej przyjaźni ani miłości, łamie serce prostodusznej Tatianie i swoją lekkomyślnością doprowadza do tragedii.
Pracę nad „Eugeniuszem Onieginem”, swoim najważniejszym i najoryginalniejszym dziełem, Puszkin rozpoczął w 1823, a ukończył w 1831 roku. Obszerny poemat dygresyjny, publikowany częściami, spotkał się z żywą reakcją czytelników i krytyków. Autor, który jako pierwszy wprowadził do literatury rosyjskiej codzienny, potoczny język, nadał swojej pracy finezyjną, a jednocześnie lekką formę. Niecodzienny układ rymów, ironia narratora-autora, dystansującego się od dzieła, wielość szczegółów powszedniego życia w Rosji zapewniły utworowi trwającą do dziś popularność.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Aleksander Puszkin
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Aleksander Puszkin
. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III
Jeszcze nie wierząc w żadną klęskę,
Uznając jedno prawo — szał,
Jam szedł na uczty koleżeńskie
I rześką Muzę z sobą brał,
Gdzie huczą spory, dzwonią żarty,
Ku wielkiej zgrozie nocnej warty.
I Muza w ten szalony gwar
Rytmicznych dźwięków niosła dar,
I jak bachantka315, pijąc chętnie,
Pieśń przy kielichu mogła snuć...
A w onych dniach przyjazna młódź
Za nią włóczyła się namiętnie.
A ja... wyznaję: rósł mi duch,
Że mą wietrznicę chwali druh.
IV
Wreszcie rozstałem się z druhami,
Uciekłem... za mną Muza w dal.
Teraz umiała pieszczotami
Koić wygnańca niemy żal,
Bajką czarować słuch z wieczora;
Na koniu ze mną, jak Lenora316,
Pędziła śród kaukaskich skał,
A miesiąc srebrne blaski lał!
Wodziła mnie na brzeg Taurydy317,
Gdzie się rusałek schodzi tłum,
Abym usłyszał morza szum,
Szept niemilknący nereidy318,
Huczących fal wieczystą treść:
Chwalebny hymn na Twórcy cześć!
V
I o stołecznym świecie butnym
Zapominała w nocnych mgłach...
I gdzieś w mołdawskim stepie smutnym
Kryła się pod płócienny dach,
Błędne plemiona nawiedzała,
Żyła w szałasach i zdziczała!
Biednych języków dziwny świat
I piosnki, które nosi wiatr,
Dały zapomnieć bogów mowy!...
Wtem nowa zmiana z biegiem lat:
Zjawiła się w mój wiejski sad
W postaci panny powiatowej,
Co się oddaje smutnym snom
I w rękach ma francuski tom.
VI
I oto Muzę mam wprowadzić
W świat wielki, na wspaniały raut319;
Nie wiem, czy zdoła sobie radzić,
Swej prostej duszy zadać gwałt.
Przez zwarty rząd arystokratów,
Wojskowych dandych, dyplomatów,
Cichutko sunie, siadła tam,
Z daleka od wytwornych dam;
Wokoło siebie patrzy rada;
Bawi ją szelest szat i słów,
Przed panią domu ukłon głów,
Powolna gości defilada,
Wśród fraków jasne stroje dam —
Obraz, co z ciemnych patrzy ram...
VII
Podoba jej się duma chłodna,
Co nie narazi się na szwank,
Oligarchiczność tonu, godna
Tej mieszaniny lat i rang.
Lecz kto tam w tłumie tym wybranym
Zda się przypadkiem zamieszanym?
Zda się jest wszystkim obcy tu...
Jakby natrętne widma snu,
Migają przed nim ludzkie roje.
W twarzy czy spleen? Czy zdradza gest
Cierpiącą pychę? Któż to jest?
Skąd wziął się? Nieba, rzec się boję...
Czyż to Eugeniusz? Przebóg! On!
«Dawnoż z dalekich przybył stron?
VIII
Czy zmienił się, czy maskę rzucił?
Czyli poskromił dawny szał?
Powiedzcie, jakim dziś powrócił?
Czy znów dziwaka będzie grał?
Jak się przedstawi? Cień Melmotha?
Kosmopolita? patryjota?
Harold? świętoszek? kwakier? Ba!
Może świetniejsze maski ma?
Albo poczciwcem sobie będzie,
Jak ty, jak ja, jak cały świat?
Niech zrobi tak. Niech słucha rad...
Rzucają starą modę wszędzie,
Pochlebców głupich dzisiaj brak»...
«Lecz, czy go znacie?» — «Nie i tak!» —
IX
«I „nie”?... Więc czemu nieprzychylnie
Mówicie o nim?... Czy nie stąd,
Że się staramy tak usilnie
O wszystkim wydać śpieszny sąd,
Co z powszedniości wyjdzie granic,
Co nasz egoizm trzyma za nic,
Co w naszym sercu nie ma ech,
Obraża nas lub budzi śmiech?
Że bierze umysł nierozważny
Miarę dla czynów tylko z słów;
Że złość — przywilej głupich głów,
Że kocha brednie człek poważny,
I że przeciętność jedną świat
I znosić, i uznawać rad».
X
Szczęsny, kto młodym był za młodu,
Szczęsny, kto dojrzał w miarę lat,
Kto z życiowego nie zmarzł chłodu
I nazwyczaił się do zdrad,
Kogo nie zraził tłum światowy,
Kto nie biegł w marzeń kraj niezdrowy,
W dwudziestu latach chwata grał,
W trzydziestu posag z żoną brał,
Kogo dług więcej nie uciskał,
Gdy liczył pięćdziesiąty rok,
Kto regularny robiąc krok,
Majątek, sławę, rangę zyskał,
O kim głoszono wyrok ten;
Porządny człowiek jest N. N.
XI
Lecz boli myśl, że nadaremnie
Młodością cię obdarzył Bóg,
Że ona zwiodła cię nikczemnie,
Żeś sam jej lepiej użyć mógł;
Że twych najlepszych pragnień roje,
Marzenia najpiękniejsze twoje
Straciły świeżość swoich kras,
Jak liść — w jesieni zgniłej czas.
Nieznośnie — taczkę niedorzeczną
Po szarej drodze czasu pchać,
Obrządkiem nudnym życie zwać
I za czeredą iść stateczną,
Nie czując w sercu wspólnych drgań,
Nie dzieląc z nią ni żądz, ni zdań!...
XII
Nieznośnie rozmów być przedmiotem,
Do głupich sądów powód dać,
Gdy świat rozsądny gada o tem,
Że chcesz dziwaka chlubnie grać,
Gdy słyniesz jako bzik lub szatan,
Lub duch, z Demonem320 moim zbratan,
Czart, albo potwór — Boże broń....
Oniegin (znów powracam doń),
Zabiwszy druha w pojedynku,
W bolesny, chmurny nastrój wpadł...
Dożył dwudziestu sześciu lat
W życiu bez celu; w odpoczynku
Cierpiał, znudzony bytem widz...
Nie mógł jednakże robić nic.
XIII
Kazał mu pociąg mimowolny
Błądzić po świecie wszerz i wzdłuż
(To krzyż niektórych dobrowolny,
Częściej — zbolałych cecha dusz:
Potrzeba straszna miejsca zmiany),
Porzucił ciche wioski łany
I smutny dom, gdzie każdy dzień
Zjawiał się przed nim krwawy cień,
I podróżować jął bez celu,
Lecz się nie wyrwał z nudy pęt
I do podróży poczuł wstręt,
I po miesiącach wrócił wielu,
A jako Czacki321, tłumiąc żal,
Z okrętu przyszedł wprost na bal...
XIV
Wtem szmer powstaje; coś uderza
Ciekawy rzadko wyższy świat;
Ku pani domu dama zmierza,
Za nią generał znaczny w ślad.
Nie było cienia w niej pośpiechu,
Ni zbytku chłodu, ni uśmiechu
Dla wszystkich zgoła; pychy lic,
Przesady w słówkach — nic a nic...
Nie tchnął pewnością wzrok nadmierną,
Że los jej sztukę zwycięstw dał...
Prostoty cichy czar z niej wiał...
I była ona kopią wierną
Du comme il faut322. Jak przekład dać?
O, Szyszkow323, nie grom, lepiej radź!
XV
Damy sunęły ku niej bliżej,
Staruszki uśmiech słały jej,
Mężczyźni się kłaniali niżej,
Jak korny lud bogini swej.
Dziewice mknęły przed nią ciszej...
I szept pochlebny wkoło słyszy
Generał, krocząc za nią w ślad,
I wyżej nos zadziera rad.
A nie klasyczna to uroda
Wywoływała zachwyt ów,
Lecz to, że w niej od stóp do głów
Nie było nic, co wyższa moda
Zwie w Anglii vulgar324... Nie wiem, jak
Przełożyć to, gdyż słów mi brak!
XVI
Ja lubię to angielskie słowo
I u nas je wprowadzam rad...
Niech sobie Szyszkow kręci głową,
Odrzuca je piszący świat —
Jest dobre, zwłaszcza w epigramie...
Ale powracam ku mej damie:
Już przeszła salę, siadła już,
A przy niej Nina Wrońska tuż —
Ta Kleopatra325 Newy nowa!
I patrząc na nie, cały świat
Chyba to przyzna za mną w ślad,
Że Niny piękność marmurowa
Nie mogła swej sąsiadki śćmić,
A Nina... bóstwem może być!
XVII
«Czy to być może? Czy to ona?
Czy oczy mam zasnute mgłą?
Ze stepów głuchych? Tak zmieniona!»
Natrętne swych binokli szkło
Eugeniusz zwraca w jedną stronę
I widzi, jak przez mgły osłonę,
Wraz inną, zapomnianą twarz...
«A, książę! Powiedz, czy ty znasz
Tę damę?.... z piórem na berecie...
Z hiszpańskim posłem mówi... tam...»
Zaśmiał się książę: — «Czy ją znam?
Ho! Znać, żeś dawno nie był w świecie.
Chcesz, to przedstawię ciebie... Wszak...» —