Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Boska Komedia to dzieło życia włoskiego poety Dante Alighieriego, którym chciał zapewnić nieśmiertelność, oddać hołd swojej zmarłej ukochanej Beatrycze oraz ostrzec lud średniowieczny przed konsekwencjami grzesznego życia.
Poemat tryptyk — składający się z trzech ksiąg — Piekła, Czyśćca i Raju, po których wędruje alter ego autora, oprowadzane przez Wergiliusza, św. Bernarda z Clairvaux oraz ukochaną Beatrycze. Alighieri nie tylko jako bohater, ale i jako narrator krytykuje zaświaty, będące alegorią życia doczesnego. W całym utworze wyraźnie widać fascynację cyframi, zwłaszcza 3, będącą symbolem Trójcy Świętej. Księga pierwsza, Piekło, charakteryzuje się drastycznymi opisami wydarzeń i właśnie dzięki niej mówi się o dantejskich scenach.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Dante Alighieri
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Dante Alighieri
trawy przy nim urodzone.
Najczystsze wody po ziemi rozlane
Byłyby mętne z wodą porównane,
Która nie kryje żadnej rzeczy na dnie:
Chociaż jej przeźrocz cień osłania wieczny,
Przez który księżyc i promień słoneczny
Do jej fal jasnych nigdy się nie wkradnie.
Stanąłem, oczy za strumień posłałem,
Drzew rozmaitość podziwiać z zapałem.
I tam (jak przedmiot gdy się zjawi nowy,
Każdą myśl inną wywietrza nam z głowy),
Widziałem damę996, po kwietnych zieleniach
Idąc, nuciła i kwiaty zbierała,
Jakimi łąka jej drogę dzierzgała.
«Ty, co się grzejesz w miłości promieniach,
O piękna!» rzekłem: «jeśli z lic twych zgadłem,
Zbliż się do zdroju, śpiewaczek królowo,
Abym, co śpiewasz, mógł słyszeć twe słowo.
Ty przypominasz mi ową dolinę,
Z której porwano piękną Prozerpinę997,
I chwilę, gdy ją straciła jej matka
A ona świeżość wiośnianego kwiatka».
Gdy tanecznica skoczne kręgi toczy,
Sama na sobie obraca się długo,
Zaledwo jedną mknie stopą przed drugą:
Tak się na kwiatach lotem błyskawicy
Zwróciła ku mnie, podobna dziewicy,
Która w dół spuszcza swoje skromne oczy.
Ona odmową prośby mej nie drażni,
Tak blisko smugiem podeszła murawy,
Żem mógł jej słowa słyszeć najwyraźniej.
Ledwo stanęła nad pięknym strumieniem,
Tam, gdzie nadbrzeżne w nim kąpią się trawy,
Już mię darzyła oczu podniesieniem.
Wątpię, czy żywszym spod rzęsów998 promieniem
Wenus błysnęła, czując ból od strzały,
Gdy ją niebacznie ranił syn jej mały.
Z prawego brzegu wciąż się uśmiechały
Jej usta do mnie, kwiaty, jakie zrywa,
Bez nasion rodzi ta ziemi szczęśliwa.
Strumień nas dzielił ledwo o trzy kroki,
Lecz Hellespontu rozdąsana fala,
Gdzie most Kserksesa w swe tonie zawala999,
(Dla dumy ludzkiej dziś jeszcze wędzidło),
Tak Leandrowi nie była obrzydłą,
Gdy między Sestos a Abidos pływa1000:
Jako był dla mnie ten strumień głęboki,
Który natenczas mój przechód zapierał,
A sam przede mną swych wód nie otwierał.
«Jesteś» mówiła «tu jeszcze gość nowy,
Może mój uśmiech, coś dostrzegł z daleka,
W miejscu wybranym na gniazdo człowieka,
Dziwi cię, wzbudza jakieś podejrzenie?
Lecz światło z psalmu: »Boś ucieszył, Panie«1001,
W zmroku twej myśli wejdzie jak zaranie.
Ty, coś mię prośbą wyzwał do rozmowy,
Gdy chcesz ode mnie o czym innym wiedzieć,
Przyszłam gotowa tobie odpowiedzieć,
Wszelkich zapytań rozwiązać zwątpienie».
— «Woda,» mówiłem «szelest tej dąbrowy,
Z jedną mi rzeczą nie godzą się dziwnie,
O której naprzód słyszałem przeciwnie1002,
I nową wiarę wyzywa do boju».
— «Powód tej rzeczy gdy objaśnię lepiej,»
Rzekła, «rozproszę mgłę, co ciebie ślepi.
On arcydobro1003, gdy zrąb świata złożył,
Człowieka dobrym i dla dobra stworzył:
Jako zadatek wiecznego pokoju
Dał mu to miejsce; człowiek z własnej winy
Krótkie, nie długie liczył tu godziny;
Uczciwe śmiechy i słodkie wesele
Na łzy wymienił i smutków tak wiele!
Aby wyziewy, co z wody i ziemi
Wznosząc się w chmury stają się ciepłemi1004,
Nie przyczyniły człowiekowi wojny,
Góra ta w niebo wznosi wierzch spokojny
I żadna burza jej skał nie dotyka
Od punktu, w którym na drzwi się zamyka.
Więc jak powietrze po koła obwodzie
Wiruje pierwszym ruchem popychane1005,
Jeśli to koło zniskąd1006 nieprzerwane:
Skał tych wyżynę ruch podobny bodzie,
Choć od burz wolna w tym eterze czystym;
Kołysze las ten szumem uroczystym,
Dlatego właśnie, że jest gęstolistym.
I tymże ruchem kwiaty kołysane
Sycą powietrze swej treści przymiotem1007,
Powietrze wzajem wirowym obrotem
Kołując wonne ich treści rozwiewa,
I wasza ziemia, o ile jest godna
Płodniejszej strefy, ile sama płodna,
Kwiaty, rośliny, rozmaite drzewa
Zapładza1008, krzewi dla bożego ludu.
I tam, zaiste, żadnego w tym cudu
Nie będziesz widział, jeżeli roślina
Bez widnych nasion kiełkować zaczyna.
Wiedz, tu, gdzie jesteś, że ta święta rola
Różne nasiona w swym łonie zespola1009,
Że rodzi takie owoce i kwiecie,
Jakich nie uszczknął nikt na waszym świecie.
Woda, co widzisz, nie tryska z tej żyły,
Którą tumany i deszcze poiły,
Jak zdrój, co wzbiera nad brzegi i ginie;
Ona z krynicy wiekuistej płynie
I z woli bożej kruż1010 napełnia cały,
Ile wylewa przez te dwa kanały.
Pierwszy, z którego wszyscy piją radzi,
Ma moc, że zaraz pamięć grzechu gładzi;
Drugi powraca żywe przypomnienie
Dobrodziejstw ducha i jego zasługi.
Ten zwie się Lete, a Eunoe drugi1011,
On wtenczas działa, kto pił wód tych dwoje1012.
Smak jego wody jest nad wszystkie zdroje:
Choć masz, zaiste, dość syte pragnienie,
Z szczególnej łaski dam przydatek nowy,
Wierząc, że tobie nie braknie ochoty,
Słuchać, co powiem nad zakres rozmowy.
Poeci dawniej śpiewając wiek złoty1013,
Stan jego błogi, może w swoim czasie
Marzyli o tym miejscu na Parnasie.
Tu szczep człowieka wzrósł czysty, bez plamy,
Tu wieczna wiosna, tu wszelkie owoce,
Nektar, o którym wciąż ich pieśń świegoce,
O którym ludzie tak wiele bajali».
Wtem się zwróciłem do poetów moich
I uśmiech z lic ich widziałem oboich1014,
Z jakim ostatnich objaśnień słuchali:
Potem zwróciłem wzrok do pięknej damy.
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Pieśń XXIX
(Pochód zwycięski prawdziwego Kościoła objawia się na przeciwnym brzegu strumienia.)
Jak zakochana, co słodką rozmową
Albo przegrawką1015 swoją pieśń przeplata,
Ona tak zwrotkę zanuciła nową:
Beati, quorum tecta sunt peccata1016.
Potem jak nimfy samotnie błądzące
W cienistych gajach, brzegami potoków,
Ta szuka cienia, ta chce widzieć słońce,
Ona szła z wolna przeciw rzeki biegu;
Według niej szedłem drugą stroną brzegu.
Jeszcześmy może nie uszli stu kroków,
Gdy oba brzegi swój zakręt złamały
W sposób, żem na wschód obrócił się cały.
Krótko tak szliśmy przeciw wschodu słońca,
Gdy piękna dama do mnie się zwróciła,
«Mój bracie, patrzaj i słuchaj» mówiła.
Wtem las jak wielki, od końca do końca
Blask nagły przebiegł; złudzona źrenica
Kazała wierzyć, że to błyskawica.
Lecz gdy ta szybko przepada jak wschodzi,
A blask ten coraz żywsze ognie niecił,
Którymi w końcu cały las oświecił1017,
Mówiłem w myśli: «Skąd ten blask pochodzi?
W powietrzu jasnym słodkie wiały śpiewy,
Wtedy ja z dobrej żarliwości ducha
Jąłem wyrzekać na zuchwałość Ewy;
Bo tam, gdzie ziemia i gdzie niebo słucha,
Jedna niewiasta, ledwo że wyrosła,
Już być pod jakąś zasłoną nie zniosła:
A gdyby pod tą została zasłoną,
Mógłbym i prędzej, i dłużej zaiste
Uciech tych słodycz czuć niewysłowioną.
Wielkim zadatkiem uciech kołysany
Wiecznych, mających trwanie rzeczywiste,
Gdy szedłem z wolna i cały zmieszany,
Powietrze jakby ogniem zapalone
Buchnęło światłem przez liście zielone:
Dźwięk słodki, cośmy słyszeli już wcześniej,
Stał się wyraźną, czystą nutą pieśni.
O! jeślim cierpiał dla was, święte panny1018,
Głód, chłód, bezsenność i trud nieustanny,
Waszej pomocy ja tu wezwać muszę;
Niechaj Helikon zaleje mi duszę,
Niech Uranija1019 z sióstr swych gronem całem
Łaskawie mojej pieśni nie zaprzeczy,
Włożyć w rym trudne do pojęcia rzeczy.
Zdało się, złotych siedem drzew widziałem1020,
Będąc złudzonym zbyt wielką przestrzenią,
Pomiędzy nami a nowym przedmiotem:
Lecz gdy do tyla zbliżyłem się potem,
Że przedmiot zmysłom kłamiący złudzeniem
Zaprzestał zwodzić oczy oddaleniem,
Władza, co wiąże z rozumem rozmowę,
Rzeczywistością rozwiała błąd cały:
Widzę, świeczniki złotem się promienią,
Słyszałem, głosy: «Hosanna!» śpiewały.
Z świeczników w sklepy niebios1021 lazurowe
I czyste biła światłość więcej lśniąca
Niż w północ w środku pełni od miesiąca1022.
Pełen podziwu, gdzie stał mój Wirgili,
Zwróciłem oczy, lecz i on w tej chwili
Odrzekł mi nie mniej zadziwionym wzrokiem1023.
Znów na wysokie spojrzałem świeczniki,
Które szły do nas powolniejszym krokiem,
Niźli do ślubu idzie panna młoda.
«Przecz» rzekła dama «w te złote ozdoby
W te żywe światła tak wraziłeś oczy,
Że nic nie widzisz, kto za nimi kroczy?»
I jakby z tyłu szły ich przewodniki,
Widziałem w bieli ubrane osoby1024,
A taka białość, jaka szat ich była,
Nigdy na ziemi oczom nie świeciła.
W lewo błyszczała taka jasna woda1025,
Gdyby źrenica gdzie indziej zwrócona
Mogła w nią spojrzeć, moja lewa strona
Jak we zwierciadle w niej by się odbiła.
Gdy już doszedłem, gdzie z tym gronem całem
Dzielił mię tylko wąski nurt potoku,
Chcąc lepiej widzieć, zatrzymałem kroku.
Przodem idące płomienie widziałem
I jak powietrze w tyle malowały
W barwiste pręgi, które pozór miały
Pędzlów1026 ciągnących na dłuż linijami:
Gdy w górze błyszczał łuk z siedmiu pręgami,
Jakimi dla nas zdobi niebo czasem
Słońce swym łukiem, księżyc swoim pasem.
Gdy te sztandary już nikły w oddali,
Jakby ich pochód wódz urządził biegły,
W przedziałach świecznik każdy postępuje
O dziesięć kroków od siebie odległy1027.
Pod pięknym niebem, które opisuję,
Dwudziestu czterech starców szło parami1028,
W wieńcach z liliji, a wszyscy śpiewali:
«Między córkami Adama zrodzona,
Piękna, na wieki bądź błogosławiona1029!»
Gdy z brzegów kwieciem i murawą słanych
Odeszły dalej stopy tych wybranych,
Jak wschodzą gwiazda za gwiazdą i gorą,
W ślad za starcami szło znów zwierząt czworo1030;
A liść zielony każde wieńczył zwierze,
A każde miało aż skrzydeł sześcioro,
A mnóstwem oczu pokryte ich pierze.
Oczy Argusa tak by przenikliwe
Miały spojrzenia, gdyby były żywe.
Na opisanie kształtów ich postaci
Rymów oszczędna moja pieśń nie traci;
Trudno być datnym, daruj czytelniku,
Kto ma przed sobą wydatków bez liku.
Ezechijela1031 czytaj, jego karty
Tak je malują, jak widział widzeniem
Ze stref dalekich lodowatej ziemi
Idących z wichrem, śniegiem i płomieniem.
Jak są w tych księgach, tam były takiemi,