Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Boska Komedia to dzieło życia włoskiego poety Dante Alighieriego, którym chciał zapewnić nieśmiertelność, oddać hołd swojej zmarłej ukochanej Beatrycze oraz ostrzec lud średniowieczny przed konsekwencjami grzesznego życia.
Poemat tryptyk — składający się z trzech ksiąg — Piekła, Czyśćca i Raju, po których wędruje alter ego autora, oprowadzane przez Wergiliusza, św. Bernarda z Clairvaux oraz ukochaną Beatrycze. Alighieri nie tylko jako bohater, ale i jako narrator krytykuje zaświaty, będące alegorią życia doczesnego. W całym utworze wyraźnie widać fascynację cyframi, zwłaszcza 3, będącą symbolem Trójcy Świętej. Księga pierwsza, Piekło, charakteryzuje się drastycznymi opisami wydarzeń i właśnie dzięki niej mówi się o dantejskich scenach.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Dante Alighieri
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Dante Alighieri
razy,
Widząc swą żonę Atamas szatański
Wchodzącą w progi z dwojgiem małych dzieci,
Krzyknął jak wściekły: «Rozciągajmy sieci,
Lwica z lwiątkami w ich przeguby wleci».
I jedno dziecko, Learkiem nazwane,
Porwał i cisnął o twardą skał ścianę,
A matka, myśl tę snadź rozpacz natchnęła,
Z drugim ciężarem swoim utonęła.
Kiedy Fortuna twarz swą odwróciła
Od wielkich Trojan, tak że jednej chwili
Społem królestwo i króla stracili,
Hekuba smutna, niewolnica chora,
Płacząc nad ciałem swego Polidora467,
Jak pies szalona w swej boleści wyła,
Tak boleść wszystkie jej zmysły zmąciła!
Jednak Tebanie i Trojanie wściekli,
Choć tyle zwierząt i ludzi wysiekli,
Nie pastwili się z okrucieństwem takiem:
Dwa cienie nagie biegły jednym szlakiem,
Gryząc się w biegu, jak wieprz wszystkim w oczy
Rzuca się, gdy z swej zagrody wyskoczy.
Jeden z nich, biegnąc, wpadł na Kapokiję,
W kark jemu pięścią grzmotnął ponad uchem,
Zwalił, po ziemi ciągnął go za szyję,
Gracując drogę Kapokija brzuchem.
A Griffolino, z przestrachu wielkiego
Drżąc, mówił do mnie: «To duch Jana Skiki468,
Tak wszystkich dręczy ten szaleniec dziki».
— «Jeśli ten drugi duch cię nie uszczyknie469
Zębem lub szponą,» wołałem do niego,
«Powiedz mi wprzódy, kto on jest, nim zniknie».
A on: «To Myrry starożytnej dusza470,
Która do ojca czuła upał żywy,
Przeciwko prawu miłości uczciwej;
Pragnąc grzech ukryć w kryjomym niewstydzie,
Ojca pod cudzą postacią spokusza471,
Podobnie jak duch, który oto idzie!
Znęcony zyskiem końskich stad królowy,
Wybieg zaiste cudacki i nowy,
Zamiast Donata w łóżko się położył,
Skłamał testament i znów z grobu ożył».
Gdy znikli z oczu mych ci dwaj okrutni,
Wnet odwróciłem ciekawe spojrzenie,
Patrzeć na inne tam leżące cienie.
Jeden cień byłby podobny do lutni472,
Gdyby miał otwór jego brzuch obrzydły,
W miejscu, skąd ciało rozdziela się w widły:
Puchlina wodna w jego ciele całem
Zmieniając kształty przez wilgoci chore,
Rozwarte usta zwiesiła do brody,
Jako suchotnik, gdy pragnieniem gore.
«Wy, których wita z podziwem ta jama,»
Cień mówił, «patrzcie na mistrza Adama473!
Czegom zapragnął, żyjąc wszystko miałem,
Teraz, niestety, pragnę kropli wody.
Małe strumyki, co żywią nurt Arny,
Płynąc z pagórków zielonych Kasenty,
Z rzeźwiącą treścią, przejrzyste aż do dna,
Ciągną tam oczy tu z wieczności czarnej;
Bo ich obrazu marzone ponęty
Więcej mnie trawią jak puchlina wodna.
Tu Sprawiedliwość z swoim sądem w zgodzie,
Tym samym miejscem, gdziem grzeszył, mnie bodzie,
By więcej westchnień wydostać z grzesznika.
Tam jest Romena, gdziem oprócz psot wiela
Fałszował pieniądz z popiersiem Chrzciciela,
Za co spalono żywcem fałszownika.
Lecz gdybym spotkał tu duchy Gwidona
I Aleksandra, i obu ich brata474,
Jeszcze bym tego nie mieniał widoku
Na Fontebrandę, co stoi w mym oku475.
Już jeden pono tu zstąpił ze świata,
Jeśli wieść do mnie doszła nieskażona
Z ust innych cieniów; ale co mi po tem,
Gdy ja tu leżę jak przybity młotem!
Gdybym tak lekki był, że zrobić mogę
W sto lat krok jeden, już poszedłbym w drogę,
Szukając jego w tej wielkiej przepaści.
Która w obwodzie ma mil jedenaście
A wszerz pół mili. Zły duch, co w nich siedzi.
Skusił mnie radą tych hrabiów Romeny,
Abym w mennicy bił takie floreny,
W których jest najmniej trzy karaty miedzi».
Rzekłem do niego: «Wskaż tych dwóch na imię,
Co tam na prawo leżą razem w dymie,
Jak zimą dymiąc parą z mokrej ręki?»
— «Tak ich znalazłem,» odpowiedział «wtedy,
Gdy mnie w tę otchłań wtrącono na męki,
I wątpię, z miejsca czy ruszą się kiedy?
To cień świadczącej krzywo Putyfary476,
Drugi Grek Sinon, co oszukał Troję;
W zgniłej gorączce tu leżą oboje,
Z ciał swych cuchnące wyziewając pary».
Cień pierwszy zemstę warzący w milczeniu,
Że śmiał bezczelną nazwać po imieniu,
Pięścią w brzuch twardy Adama uderzył,
Który jak bęben huk daleki szerzył,
Mistrz Adam wzajem dłonią niemniej twardą
Odbił policzek mówiąc doń ze wzgardą:
«Choć mi puchlina poruszyć się broni,
O! do wybitej dość ruchu mam w dłoni».
Na to cień drugi: «Gdyś na stos wstępował,
Pewnoś tak żywo ręką nie szermował,
Lecz miałeś równie, może więcej, żywą
Rękę, gdy biłeś monetę fałszywą».
Opuchły tak rzekł: «Nie kłamie twe słowo,
Lecz gdzieś był z swoją prawdomówną mową,
Kiedy o prawdę pytano się w Troi?»
— «Jam fałsz powiedział,» Grek odparł na nowo,
«A tyś fałszował pieniądz najniegodniej.
Jam winny jednej, a ty mnóstwa zbrodni».
— «Czy koń drewniany na myśli ci stoi?»
Cisnął żart mówca, co miał brzuch wydęty,
«Świat za mną woła: bądź, kłamco, przeklęty!»
— «Niech ci nawzajem» tak Grek mówił w gniewie
«Język pragnienie spali jak zarzewie,
Niech zgniła woda tak twój brzuch wydyma,
By jak zagroda stał ci przed oczyma».
A mincarz477: «Bluźnisz na twą gębę całą,
Bo jeśli pragnę i mam spuchłe ciało,
Tyś sam w gorączce i gore ci głowa.
Ażebyś lizał Narcyza zwierciadło478,
Krótka by ciebie skłoniła przemowa».
Gdym był zajęty ich kłótnią zajadłą,
Mistrz rzekł: «Czas, abyś tę gawiedź porzucił,
Niewiele braknie, bym z tobą się skłócił».
Na głos ten jam się do mistrza obrócił,
Ogromnym wstydem spłoniony na twarzy;
Podobny temu, co nieszczęście marzy,
A marząc życzy, by to, co się śniło,
Snem się rozwiało, jakby nic nie było.
Chciałem przemówić, wstyd mi uciął słowa,
Choć wola z winy tłumaczyć się radzi,
Ze wstydu przed nim stałem jak niemowa.
Mistrz rzekł: «Wstyd mniejszy większe winy gładzi,
Uspokój siebie i nie patrz tak smutnie:
Gdy czasem trafisz na podobne kłótnie,
Gdzie ludzie w mowie nie dosyć są skromni,
Że, wódz twój, jestem przy tobie, przypomnij!
Bo chcieć łakomie słuchać lada bredni,
Chętka ta zdradza umysł dość powszedni».
Pieśń XXXI
(Do kręgu IX. Studnia. Olbrzymi. Anteus osadza poetów na dnie piekła.)
Język, co wprzódy zranił mnie do tyla,
Żem spłonął wstydem, wnet balsam żądany
Podał i leczył jak włócznia Achilla,
Co i raniła, i leczyła rany479.
I milcząc szliśmy od tej smutnej jamy,
Brzegiem krążącej wokoło niej tamy480;
Tam nie noc, zmrok był pół nocny, pół dzienny,
Widziałem tylko szary grunt kamienny,
Lecz echo za mną dźwiękiem rogu grało,
Dźwiękiem, co mógłby zagłuszyć trzask grzmotu.
W stronę, skąd dźwięk ten pobrzmiewał za skałą,
Oczy z uwagą obróciłem całą.
Nie tak straszliwie Roland do odwrotu
Dął w róg wojenny, gdy z chrześcijan żalem
Karloman przegrał bój pod Ronsewalem481
Podniosłem głowę; nad poziom opoki,
Zda się z jej gruntu, tłum wieżyc wyrasta,
Dlatego rzekłem: «Widzę mur wysoki,
Mistrzu, jakiego to widok jest miasta?»
A mistrz: «Tyś w błędzie, bo patrzysz z daleka,
Gdy przyjdziesz bliżej, uzna twa powieka,
Jak oddalenie fałszuje zmysł wzroku,
Więc trochę więcej przyspiesz twego kroku».
Wziął mnie za rękę i czule ją ściska,
I mówi: «Nim ten przedmiot ujrzysz z bliska,
Aby mniej dziwnym zdał się, jak widzimy,
Wiedz, że nie wieże to są, lecz olbrzymy,
Od stóp po biodra sami i bezludni,
Wokoło zrębów stoją w wielkiej studni».
Jak wzrok wśród mglistej uwięzły ciemnoty
Z wolna odkrywa ukryte przedmioty,
Gdy mgła spadając ze światłem się zetrze;
Tak przerzynając to ciemne powietrze,
W miarę jak szedłem pod studni tej progi,
Błąd mój się rozwiał, a wzrastał chłód trwogi
Jak wieże zamku Monteregijone482
Tworzą okrągłych jego ścian koronę,
Tak nad zrąb studni pod same podpasy
Sterczały wkoło potworne Gigasy,
A którym zda się jeszcze groził z góry,
Piorunem Jowisz, gdy brzmi z ciemnej chmury,
Jeden stał twarzą do nas obrócony,
Barkami, piersią i dwoma ramiony;
Zaiste, jeśli natura przestała
Tworzyć olbrzymy, w tym loicznie483 działa,
Bo przez to, gwoli świata pokojowi,
Takich siłaczy odjęła Marsowi.
A gdy bez troski zapładza w swym łonie
Jeszcze ogromne wieloryby, słonie,
Łatwo w tym dojrzy ludzka przenikliwość
Mądrą ostrożność jej i sprawiedliwość.
Bo gdzie się rozum człowieka zespoli
Z siłą potęgi i chęcią złej woli,
Tam ludziom opór nigdy się nie uda.
Czaszka tak wielka była wielkoluda,
Jakby świętego Piotra szyszka w Rzymie484.
I inne kości miał równie olbrzymie:
Tak, że począwszy od pasa w pół ciała,
Trzech Fryzów rosłych, daremna ich chluba,
Ledwo by wzrostem doszli mu do czuba485;
Bo jego wzrostu potworna wyżyna,
Mogła, jak studni kończyły się zręby,
Do miejsca, człowiek gdzie płaszcz swój zapina,
Mieć miar trzydzieści wielkiej rzymskiej palmy486.
Rapho Lmaj Amec! jakaś mowa brzmiała
Dzika, nam obca, z jego dumnej gęby,
Dla której słodsze niestosowne psalmy.
Mój wódz doń mówił: «Nieroztropny duchu!
Zadmij w róg, niech się rozlega w twym uchu
Łowczy dźwięk rogu; jeśli tobą miota
Gniew albo inna namiętność żywota,
Ulgi twej męce szukaj w jego brzmieniu:
Patrz, on z twej szyi zwisa na rzemieniu,
Który ogromną twoją pierś oplata».
Potem rzekł do mnie: «Patrz, to duch Nemroda487,
Głupi, sam siebie oskarża w swej dumie,
Że przezeń znikła jedna mowa świata.
Zostawmy jego, tu słów naszych szkoda,
My go nie pojmiem, on nas nie zrozumie».
I szliśmy kołem, zwracając się w lewo.
Z dala sterczało jakieś wielkie drzewo,
Podchodzim, widzim olbrzyma drugiego,
Jeszcze był dzikszy i wzrostu większego.
Jaki go siłacz łańcuchem skrępował,
Nie wiem, lecz obie miał związane ręce,
Łańcuch od szyi pięć razy zagięty
Ciało mu ściskał żelaznymi pręty.
«Pyszny, z Jowiszem o władzę szermował488,»
Tak mój wódz mówił, «a skończył na męce:
To Efialtes489! w walce z olbrzymami
Przed nim zadrżeli i bogowie sami,
Myśląc, że pierwszy drzwi niebios wyłamie;
Teraz bezwładne to straszliwe ramie».
A ja do wodza: «Chciałbym na swe oczy
Widzieć potworny kształt Bryjareusza490».
Wódz rzekł: «Tu bliżej ujrzysz Anteusza.
Nieskrępowany i mówić ochoczy,
On nas jak piłkę na dno piekła stoczy.
Lecz Bryjareusz dobrze dalej stoi,
Jak ten podobnie skuty, prócz że dwoi
Przestrach wrażeniem okropności swojej».