Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Boska Komedia to dzieło życia włoskiego poety Dante Alighieriego, którym chciał zapewnić nieśmiertelność, oddać hołd swojej zmarłej ukochanej Beatrycze oraz ostrzec lud średniowieczny przed konsekwencjami grzesznego życia.
Poemat tryptyk — składający się z trzech ksiąg — Piekła, Czyśćca i Raju, po których wędruje alter ego autora, oprowadzane przez Wergiliusza, św. Bernarda z Clairvaux oraz ukochaną Beatrycze. Alighieri nie tylko jako bohater, ale i jako narrator krytykuje zaświaty, będące alegorią życia doczesnego. W całym utworze wyraźnie widać fascynację cyframi, zwłaszcza 3, będącą symbolem Trójcy Świętej. Księga pierwsza, Piekło, charakteryzuje się drastycznymi opisami wydarzeń i właśnie dzięki niej mówi się o dantejskich scenach.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Dante Alighieri
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Dante Alighieri
class="verse">Mów, czy waleczność i uczucia szczere
Żyją jak niegdyś pomiędzy ziomkami,
Czy już wygnane są u nich w bezcześci?
Bo gość niedawny Wilhelm Borsijere 256,
Który tu przybył społem jęczeć z nami,
Przerażające opowiada wieści».
«Zatyli257 na twym, Florencyjo, chlebie
Przybysze nowi (zysk nagły a lichy),
Zrodzili tyle swawoli i pychy,
Że już złem własnym skarżysz sama siebie258».
Tak wykrzyknąłem z podniesioną twarzą:
Słysząc to, cienie po sobie spojrzały,
Jak ci, co głosem prawdy się przerażą.
Potem samotrzeć tak odpowiedziały:
«Jeżeli zawsze, najskąpszy z gadaczy!
Tak małym kosztem zbywasz twych słuchaczy,
Szczęśliwie mierzysz miarą słów twe chęci:
Przecież gdy zdołasz wyjść z tych miejsc rozpaczy
I ujrzysz świat twój z gwiazd światłem tak miłym,
Jeśli ci zda się mówić: ja tam byłem —
Chciej nas przypomnieć żyjących pamięci!»
Wtem rozerwały koło i uciekły
Szybko, jak gdyby skrzydłami wiatr siekły;
I nikt tak prędko Amen nie wymówi,
Jak znikły w stepie, pędząc w ślad swej trzody.
Przeto iść dalej zdało się mistrzowi,
Ja szedłem za nim, wtem — o dziwo nowe!
Tak blisko łoskot zagłuszył nas wody,
Że szumem naszą przerywał rozmowę.
Jak z własnym ujściem zapieniona rzeka259
Na wschód od Wizo do morza przecieka,
Z gór Apeninu, zwana Aquachetą,
Nim zstąpi w głębsze na dolinach łoże;
Przy Forli traci to imię, a potem,
Jak z gór kaskada spadając z łoskotem,
Grzmi wód hałasem przy San Benedetto260,
Gdzie z tysiąc ludzi pomieścić się może:
Z takim łoskotem ze stromej skał ściany261,
Staczał się strumień krwią zafarbowany,
Ażem ogłuchnął na oboje ucho.
A byłem w pasie sznurkiem przepasany,
Jakim tuszyłem — daremna otucho! —
Złowić panterę z skórą cętkowaną262.
Sznur odpasawszy, jak mi rozkazano,
Zwinięty w kłębek oddałem mistrzowi,
Mistrz się na prawo zwrócił ku brzegowi
I z brzegu, stojąc nad stromą opoką,
Cisnął go w otchłań strumienia głęboką.
Rzekłem więc w sobie: Pewnie coś nowego
Na ten znak nowy odpowie, jak wróżę,
Gdy mistrz uwagi nie zdejmuje z niego. —
Jak ludzie przy tym powinni być baczni,
Który najskrytszą myśl w nich zbadać może!
Mistrz mówił: «Teraz pilno patrzeć zacznij,
To, na co czekam, zaraz się objawi,
O czym ty marzysz, wnet ujrzysz oczyma».
Niech człowiek prawdę za ustami trzyma,
Jeśli choć pozór z niej kłamstwa wynika,
Bo sam bez winy na wstyd się wystawi.
Lecz tu zatrzymać nie mogę języka:
Na te poemy, czytelniku, tobie,
Klnę się, jak chcę mieć twą łaskę po sobie,
Że przez mgły gęste widziałem i mżące
Jakieś w powietrzu widmo pływające
W postaci nurka, gdy tonie w wód łono,
Aby odwiązać kotew263 zaczepioną
O głaz podwodny lub wynieść z wód łona
Jakiś tam przedmiot morzem pochłonięty,
W chwili, gdy przed się wyciąga ramiona,
A cały sobą przysiada na pięty.
Pieśń XVII
(Gerion. Ostatni z koła III: lichwiarze. Odjazd.)
«Zarażająca świat tchem jadowitym,
Oto z ogonem stalowym bestyja264.
Którym broń łamie i mury przebija!»
Tak mówił wódz mój, a na zwierza skinął,
Aby z powietrza do nas lot swój zwinął,
Na brzeg, gdzie szliśmy nadrzecznym granitem.
I oszukaństwa spadł obraz obrzydły;
Wysunął głowę, pierś pod stopy nasze,
Lecz nie położył ogona na tamie.
Ten latający dziwoląg, nie kłamię,
Sprawiedliwego miał oblicze męża,
A skóra na nim błyszcząca i miękka,
Resztą był ciała podobny do węża.
A miał dwie łapy zakrzywione w widły,
Podszyte puchem pod samo podpasze;
Pierś, grzbiet i boki jak hieroglif jaki
Były pisane w kółka i gzygzaki:
Piękniej Arachny nie dzierzgała ręka,
Tkań, jaką snuje piękna odaliska,
Większym bogactwem barwy nie połyska.
Jak czasem stoją w brzegach rzeki łodzie,
Na pół na ziemi, a na poły w wodzie,
Jak bóbr do walki po pas wynurzony,
W kraju, gdzie żyją żarłoczne Teutony265,
Tak zajmowała ta bestyja dzika
Brzeg, co step piasków granitem zamyka.
Całym ogonem potwór na wiatr miotał,
Jak skorpion żądłem zatrutym migotał,
A wódz mi mówił: «Teraz nam z wybrzeży
Zstąpić przystoi, gdzie ten potwór leży».
I schodząc w prawo (któż ostrożność zgani?),
Jeszcze dwa dałem kroki tym wybrzeżem
Z myślą, że w stepie ognia się ustrzeżem.
Gdyśmy stanęli przed tym ptako-zwierzem,
Nieco opodal, u progu otchłani,
Duchy, widziałem, na piasku siedziały266.
A mistrz: «Ażebyś poznał krąg ten cały,
Idź, poznaj bliżej ich stan i katusze,
Lecz z nimi długą nie baw się rozmową:
Nim wrócisz, spytać tej bestyi muszę,
Czy nam do jazdy grzbietu nie użyczy».
I sam poszedłem w dolinę stepową,
Gdzie krańcem siódmy krąg z ósmym graniczy,
Tam gdzie siedziały nieszczęśliwe duchy.
Boleść tryskała przez oczy ich łzami,
Podnosząc ręce od ruchu mdlejące,
Żar odsuwały, to piaski gorące;
Jak psy w skwar letni pyskiem, to łapami
Ich kąsające opędzają muchy.
Próżno oczyma przeglądałem twarze
Okaleczałe w tym bolesnym żarze.
Nikogo w takiem zebraniu niemałem,
Nie mogłem poznać, lecz zauważałem,
Z każdego szyi zwisała kaleta,
Godłem i barwą każda rozmaita;
Ich oczy, zda się, że pasły się nimi.
Podszedłszy bliżej, oczyma własnymi
Widziałem, jak na błękitnej kalecie
Siedział lew bury i tonął w błękicie:
Tak robiąc przegląd, postrzegłem z daleka
Drugą kaletę jak w krwi farbowaną,
A na tle krwawym gęś bielszą od mleka;
Jeden, któremu tło białego wora
Zdobiła świnia, błękitna maciora,
Przemówił do mnie: «Co tu robisz żywy?
Wiedz, że mój były sąsiad Witaliano267
Siądzie tu przy mnie, po mej lewej stronie:
Padwianin jestem w florentynów gronie,
Często mnie głuszy ich okrzyk wrzaskliwy:
»Oby mąż nadszedł krokiem uroczystym,
Który ma worek o dziobie troistym268«».
A potem dziko żar oczyma wskrzesił,
Wykrzywił wargę i język wywiesił
Jako wół, kiedy swoje nozdrza liże.
A ja z bojaźni, czy nie zabawiłem
Dłużej nad zakres według słów przestrogi,
Grzbiet do tych nędznych duchów obróciłem.
Patrzę, zwierz dziki już oczyma strzyże,
Na grzbiecie jego siedział mój wódz drogi
I mówił: «Teraz bądź krzepki i śmiały!
Ktokolwiek tutaj chce zstąpić z tej skały,
Musi drabiną schodzić tylko taką.
Siądź z przodu, moje do ogona siodło,
Aby cię jego ostrze nie ubodło».
Jak chory febrą zmęczony czworaką,
Patrząc na blade paznokcie, już całem,
Nim dreszcz chorobę poczuje, drży ciałem,
Słowa te wstrzęły mnie drżeniem nieznanem;
Na koniec strach mój na wstyd się przesila,
Który przed dobrym krzepi sługę panem.
Siadłem na barkach szerokich zwierzęcia;
Chciałem rzec: «Trzymaj, weź mnie w swe objęcia!»
Lecz głos nie wyszedł uwięzły w mym łonie.
On, co mię wyrwał z niebezpieczeństw tyla,
Gdym siadł, w ramiona tulił mnie jak dziecię
I mówił: «Teraz ruszaj, Geryjonie!
Tylko pamiętaj, że nie cienie duchów,
Lecz nowy ciężar niesiesz na twym grzbiecie;
Szerokim łukiem spuszczaj się do ziemi».
Jak łódź od brzegu ruchy leniwemi
Zrazu się sunął; a potem, a potem,
Kiedy już poczuł swobodę swych ruchów,
Podniósł się w górę i zwinnym obrotem
Ogon ku piersi przerzucił nad nami,
Rozciągnął ogon, jak węgorz nim miotał,
W powietrzu dwiema wiosłując łapami.
Czy ode mnie Faeton, nie uwierzę,
Czuł większą trwogę, gdy rydwan zdruzgotał
I lejc upuścił pod sferą słoneczną,
Tor swój nieszczęsny znacząc drogą mleczną269,
Lub Ikar widząc topniejące pierze,
Gdy ojciec krzyczał: «Słoneczna pożoga
Spali ci skrzydła, zuchwała to droga!»
Jakaż w tej chwili była moja trwoga,
Gdy wszystkie z oczu straciwszy przedmioty
Widziałem tylko powietrze i zwierze!
Ptak-zwierzę płynąc powoli, powoli,
Na przemian skręcał, to zniżał swe loty,
Ledwo odgadłem, co się działo ze mną,
Z wiatru, co dął mi w twarz mą i pode mną.
Otchłań na prawo, podsłuchałem potem,
Grzmiała pod nami potężnym łoskotem;
Na tak straszliwy łoskot mimo woli
Z trwogą spuściłem w dół oczy i głowę:
Wtenczas ta otchłań prawie o połowę
Zwiększyła we mnie grozę przerażenia,
Widziałem ognie, słyszałem jęczenia
I cały drżący w sobie się zebrałem.
Czegom nie widział, w tej chwili widziałem,
Że się spuszczamy między wielkie męki,
Słysząc zbliżone szlochanie i jęki.
Sokół gdy długo na skrzydłach się waży,
A sokolniczy stojący na straży
Nie widząc długo ptaka i zdobyczy:
«Sam tu270 sokole!» niecierpliwie krzyczy;
Z chmur, gdzie daremnie setne kreślił koła,
Spuszcza się skrzydło znużone sokoła
I ptak, bo wre w nim żółć gniewem zagrzana,
Spada z daleka od swojego pana: —
Tak nas Geryjon wysadził na skałę
Sterczącą na dnie głębokiego jaru
I pierzchnął, zbywszy naszego ciężaru,
Jak widzim z łuku pierzchającą strzałę.
Pieśń XVIII
(Krąg VIII. Tłumok 1 i 2. Rajfury i pochlebcy.)
Jest miejsce w piekle zwane Złe Tłumoki271,
Żelaznej barwy, a całe z opoki272,
Okólna ściana także granitowa;
Pośrodku jama wrzyna się opoką,
Tworząc szeroką studnię i głęboką,
O której będzie na swym miejscu mowa273.
Od zrębu studni aż po skał podnoże,
Przestrzeń okrągła, a całe wydroże
Do dna porznięte na dziesięć oddziałów.
A jako liczne przekopy i jamy
Bronią przystępu do zamkowych wałów —
Pewne schronienie od wrogów napaści —
Na wzór ten były te kamienne tamy;
A jako twierdza fosą otoczona
Na brzeg jej drugi rzuca most od bramy,
Tak od stóp skały szły kamienne zęby,
Które przerżnąwszy fosy i przepaści,
Końcami w studni wpierały się zręby.
Kiedyśmy zsiedli z grzbietu Geryjona,
W takie skaliste weszliśmy warownie.
Z mistrzem na lewo zawróciłem kroku274,
Na prawo zasię widziałem w pół zmroku
I nowych katów, i nowe katownie.
Grzesznicy nadzy w tym pierwszym tłumoku 275
Jedni szli do nas, połowa szła bokiem
W naszym kierunku, ale sporszym276 krokiem.