Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Boska Komedia to dzieło życia włoskiego poety Dante Alighieriego, którym chciał zapewnić nieśmiertelność, oddać hołd swojej zmarłej ukochanej Beatrycze oraz ostrzec lud średniowieczny przed konsekwencjami grzesznego życia.
Poemat tryptyk — składający się z trzech ksiąg — Piekła, Czyśćca i Raju, po których wędruje alter ego autora, oprowadzane przez Wergiliusza, św. Bernarda z Clairvaux oraz ukochaną Beatrycze. Alighieri nie tylko jako bohater, ale i jako narrator krytykuje zaświaty, będące alegorią życia doczesnego. W całym utworze wyraźnie widać fascynację cyframi, zwłaszcza 3, będącą symbolem Trójcy Świętej. Księga pierwsza, Piekło, charakteryzuje się drastycznymi opisami wydarzeń i właśnie dzięki niej mówi się o dantejskich scenach.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Dante Alighieri
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Dante Alighieri
gdy idąc, marzyłem:
«Ty może marzysz o tych skał ruinie,
Strzeżonej przez złość gorszą niż w gadzinie,
A którą gromem słów moich zgłuszyłem.
Chcę, abyś wiedział, gdy ostatnim razem
Zszedłem do piekieł za wróżki rozkazem,
Skała ta jeszcze w jednej była bryle;
Niewiele przedtem (jeśli się nie mylę).
Gdy zstąpił z nieba ten, który Disowi
Wziął wielką zdobycz175! Strach był w piekle całem,
Trzęsła się do dna ta otchłań głęboka;
Czy świat miłością zadrżał, pomyślałem,
Przez którą, jeśli wierzyć, co Grek gadał176,
Po wiele razy świat w chaos odpadał?
Wtenczas runęła ta stara opoka!
Spójrz, oto rzeka krwi!» Mistrz dalej mówi:
«W której się warzy wrzucony w jej brody177,
Kto przez gwałt drugim przyczyną był szkody».
Ślepa chciwości! bezrozumny gniewie178!
Krótkie nam życie paląc jak zarzewie,
W takie na wieki rzucacie nas wody!
Widziałem fosę, jak łuk zakrzywiona
Dolinę w krzywe objęła ramiona;
A między fosą i pomiędzy skałą,
Jeden za drugim uzbrojony strzałą,
Biegły centaury jak niegdyś na łowy.
Gdy nas zobaczył ten orszak myśliwy,
Wstrzymał się, patrzym, aż wprost ku nam leci,
Z łukiem napiętym jeden, drugi, trzeci;
Jeden z nich z dala krzyczał tymi słowy:
Na jakie wasze skazane tu życie
Cierpienia? mówcie, bo jeśli milczycie,
Wypuszczę strzałę na was». A mistrz mówi:
«Naszą odpowiedź damy Chironowi:
Na twe nieszczęście zawsześ był zbyt żywy«
Potem mnie trącił i rzekł słodkim tonem:
«Oto jest Nessus, doradca nieszczery179,
Który dla pięknej umarł Dejaniry
I sam swej śmierci pomścił się180 przed zgonem.
Pośrodku z czołem na pierś pochylonem,
Patrz, stoi wielki Chiron, mistrz Achilla181,
Trzeci, to Folus, co był zły jak żmija182
Mnóstwo ich biega wokoło tej fosy,
A każdy strzałą w lot ducha przebija,
Jeśli z krwi który więcej się wychyla,
Niż grzech pozwala wypłynąć z tej wody».
Gdy nasze kroki do nich się zbliżały,
Chiron ująwszy za głownię od strzały
I przyłożywszy do kudłatej brody,
W takim sposobie rozczesał jej włosy,
Że odkrył wargi wielkiej gęby swojej
I rzekł: «Widzicież, towarzysze moi?
Ten drugi z tyłu, czego tknie, porusza,
Tak ciężkiej stopy nie ma zmarłych dusza!».
Mistrz do potwora zbliżywszy się rączo,
Ku piersiom, gdzie się dwie natury łączą183,
Tak rzekł: «On żyje, przez daną mi władzę
Po ciemnych kręgach ja go sam prowadzę.
Wkładając na mnie obowiązek nowy,
Wodzić żywego przez świat zagrobowy,
Święta przestała śpiewać Alleluja184!
On nie rozbójnik, jam dusza niepodła;
W imię tej siły, co nas tu przywiodła,
Daj przewodnika, niech nas zaprowadzi
Do przejścia; tego niech na grzbiet swój wsadzi,
On nie duch, skrzydłem w powietrzu nie buja!».
Chiron na prawo zawróciwszy nogę,
Rzekł do Nessusa: «Idź i wskaż im drogę.
A jeśli drogę zaskoczą łuczniki,
Powiedz im, niech się ich tykać nie ważą».
I szliśmy dalej pod tą wierną strażą
Wzdłuż ponad brzegiem kałuży czerwonej,
W której topieni wydają krzyk dziki,
A z nich niejeden po brwi zanurzony.
A Centaur mówił: «To tyrani sami,
Którzy krwią bliźnich żyli i łupami.
Patrz, Aleksander185, Dionizy okrutny186,
Plaga na długo Sycyliji187 smutnej,
Tu oni wiecznym pokutują płaczem.
Ten z czarną skórą, patrz, to Ezzelino188,
Co umarł z głodu, skarżąc na swe losy.
Ten jest Obezzo d’Este, jasnowłosy189,
Który, co dziwną zdało się nowiną,
Zgon swój był winien swemu pasierbowi».
Ja na poetę spojrzałem, on mówi:
«Ja drugim, pierwszym tu Nessus tłumaczem».
Dalej w tym krwawym i wrzącym potoku
Topielce głowy wznosili nad tonie;
Przewodnik Centaur, zatrzymując kroku,
Rzekł i cień wskazał stojący na stronie190:
«On przebił serce jak drapieżne zwierzę,
W przybytku pańskim, przy świętej ofierze,
Serce dziś jeszcze czczone u Anglików».
Potem spostrzegłem innych topielników191
Sterczących głową, to popiersiem całem,
Wśród których wielu znajomych poznałem.
Coraz to w rzece krew się tak zniżała,
Że potępionym ledwie tyle ciała
Kryła, iż stopy nurzały się bose.
Właśnie w tym miejscu przeszliśmy przez fosę,
A Centaur mówił: «Oto jak z tej strony
Strumień krwi widzisz wyraźnie zniżony,
Z drugiej natomiast więcej cięży do dna,
Aż tam do miejsca, gdzie karania godna
Cierpi tyrania. Do tego to łoża
Pchnęła na wieczność sprawiedliwość boża
Attylę, co był jej biczem na ziemi,
Pirrusa, Seksta192 i tamże wraz z niemi,
Za każdym tego kipieniem łożyska,
Renierom obu z Pazzi i z Korneto193,
Którzy to niegdyś w ziemskim życiu swoim
Po wielkich drogach słynęli rozbojem,
Na wieczne czasy łzy gorzkie wyciska».
Rzekł i wstecz potem szedł tym samym brodem.
Pieśń XIII
(Krąg VII. Koło drugie: samobójcy, Piotr a Vineis, gracze.)
Jeszcze przechodził Nessus bród czerwony,
Gdyśmy wchodzili w las dalszym pochodem,
W las pusty, żadną ścieżką nieznaczony.
Tam liść na drzewach czarny, nie zielony,
Gałęzie krzywe, zwikłane niezmiernie,
Zamiast owoców trucizna i ciernie.
W gęstszej zarośli nie mieszka zwierz dziki,
Co się kłem znęca nad żyzną doliną,
Między Korneto a rzeką Cecyną194.
Tam gniazda mają harpije195, straszydła,
Które ze Strofad przegnały Trojanów
Na nieznajome wody oceanów,
Smutnym proroctwem trwożąc wędrowniki196;
Szyja, twarz ludzkie, a szerokie skrzydła,
Brzuch pierzem kryty, nogi ze szponami,
A napełniają cały las żalami.
Mistrz tak się ozwał po milczeniu długim;
«Wiedz, że iść będziesz wciąż obwodem drugim197
Póty, aż wstąpisz w step okropnych piasków.
Dlatego dobrze wytężaj tu oko.
A rzeczy ujrzysz tak dziwne jak mary,
Co z ust mych słysząc, nie dałbyś mi wiary».
Już las jękami pobrzmiewał szeroko;
Nie widząc, co jest przyczyną tych wrzasków,
Stanąłem jak słup i tak żem się zdumiał,
Że mistrz mój sądził, jakobym rozumiał,
Iż te jęczenia wyszły z piersi żywych
Jakichś zakrytych dla nas nieszczęśliwych!
I mistrz rzekł do mnie: «Ot złam gałąź krzywą,
A błąd swój poznasz». Jam wnet niecierpliwą
Wyciągnął rękę i gałąź uszczyknął198.
«Po co mnie łamiesz?» nagle pień zakrzyknął;
Krwią cały sczerniał i znów mówił z krzykiem:
«Dlaczego szarpiesz mnie z sercem tak dzikiem?
Byliśmy ludźmi, jesteśmy drzewami,
Więcej litości mógłbyś mieć nad nami,
Choćbyśmy byli robactwa duszami».
Jak jednym końcem gore zapalona,
A drugim syczy, skrzy głownia zielona.
Ziejąc powietrze, co się w niej zagrzewa,
Tak krew i słowa szły z pnia tego drzewa.
I upuściłem gałązkę pod nogi,
Stając jak człowiek potruchlały z trwogi.
«Zraniona duszo!» mistrz mój odpowiedział:
«Gdyby on wierzył w to, co jednak wiedział,
Czytając moje na ziemi poema199,
Nigdy by ręki nie podniósł na ciebie.
Widząc, że pełnej w tę rzecz wiary nie ma,
Uszczknąć twą gałąź poradziłem jemu,
Co, wierz mi, sobie wyrzucam samemu.
Lecz chciej, kim byłeś, powiedzieć poecie,
On z niepamięci twe imię odgrzebie,
On twoją pamięć odświeży na świecie,
Gdzie ma powrócić i żyć tam na nowo».
A drzewo: «Nęcisz mnie tak słodką mową,
Milczeć nie mogę, lecz ostrzeżcie sami,
Jeśli za długo mówić będę z wami.
Jestem ten, który rządził Fryderykiem200,
Od jego serca dwa klucze trzymałem,
Pierwszy zamykał, drugi je otwierał
Jak własny zamek; w jego państwie całem
Byłem jedynym jego powiernikiem,
On mnie podnosił i na mnie się wspierał;
Ja tak gorliwy byłem w tym zaszczycie,
Że przezeń sen mój straciłem i życie.
Lecz nierządnica201, co w dworzan nacisku
Bezwstydnym okiem strzelała dla zysku,
Powszednia klęska i dworów zakała,
Zażegła wszystkie przeciw mnie umysły.
I tak zawistni iskrą po iskierce
Na mnie Augusta202 zapalili serce,
Że z dwojga słońc-ócz noc dla mnie się stała,
Jak wodne bańki mi źrenice prysły.
A dusza moja, możem był zbyt hardy,
Wierząc, że śmiercią zetrze piętno wzgardy,
Mnie uczyniła przeciw mnie samego
Niesprawiedliwym ze sprawiedliwego.
Klnę się na świeży korzeń tego drzewa,
Żem nigdy wiary przez mój wstręt przyrodny203
Nie zdradził pana, co był jej tak godny!
Gdy w świat z was który wrócić się spodziewa,
Podnieś mą pamięć, która ugodzona
Grotem zawiści leży tam i kona».
Po krótkiej przerwie mówił mi Wirgili:
«Kiedy on milczy, nie trać drogiej chwili,
Mów, pytaj jego, chcąc coś więcej wiedzieć».
A ja: «Ty, w myślach umiejący czytać,
Wiesz lepiej, o co i jak go zapytać,
A co by dało mojej chęci sytość:
Bo ja bym jemu nie mógł nic powiedzieć,
Tak mnie w tej chwili przytłoczyła litość».
Mistrz mówił za mnie: «Jeżeli skłoniony
Ten oto człowiek prośbami twojemi,
Wiernie, jak pragniesz, spełni je na ziemi;
Powiedz mi jeszcze, duchu uwięziony,
Jako się dusza w tych węzłach zamyka?
Mów, czy choć jedną kiedy jaka siła
Z jej tak twardego ciała wyzwoliła?»
Pień silnym wiatrem świsnął mi nad głową,
A wiatr ten w takie zamienił się słowo:
«Krótko odpowiem204. Kiedy dusza dzika
Samochcąc z swojej klatki się wymyka,
Zaraz w krąg siódmy Minos ją odsyła.
I bez wyboru jej miejsca w tym lesie
Los ją tam rzuca, gdzie ją wiatr zaniesie.
Tam i kiełkuje jako z ziarnem plewa,
Puszcza latorośl, staje się pniem drzewa;
Harpije drzewa karmiąc się liściami.
Robią mu boleść; ząb, co go bezcześci,
Otwiera przejście dla tejże boleści.
Jak innym duszom i nam by się chciało
Zebrać swe prochy rozwiane wiatrami;
Lecz nie nam w swoje ubierać się ciało,
Bo chcieć niesłusznie za życia, czy w grobie.
Mieć to, co sami odejmujem sobie.
My je przywleczem w tę puszczę żałobną,
A każde ciało zawiśnie osobno
Na drzewie swego cierpiącego cienia».
Jeszcześmy pilne dawali baczenia,
Sądząc, że pień chce mówić jakieś słowa,
Kiedy nas wrzawa zadziwiła nowa,
Jak łowca, który posłyszy trąb wrzawę,
Gdy dzik na przesmyk swój ściąga obławę
I wystrzał broni, i łowców hałasy.
Gdy zwierza205 ryczą, a ich rykiem lasy.
Oto na lewo, snadź206 dwaj nieszczęśliwi207
Nadzy, podarci, zda się na pół żywi,
Tak szybko wbiegli w lasu przesmyk wąski,
Że idąc drobne łamali gałązki.