Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
się. [przypis redakcyjny]
3300. limitować — zamknąć. [przypis redakcyjny]
3301. Zamojski, Marcin — starosta płoskirowski, bełski etc., kasztelan lwowski, potem wojewoda bracławski, lubelski, na koniec podskarbi wielki koronny, zm. 1689. [przypis redakcyjny]
3302. króbka — łubiane pudło. [przypis redakcyjny]
3303. Novembris (łac.) — listopada. [przypis redakcyjny]
3304. nomine omnium (łac.) — w imieniu wszystkich. [przypis redakcyjny]
3305. elokwencja — wymowa. [przypis redakcyjny]
3306. orator — mówca. [przypis redakcyjny]
3307. Novembris (łac.) — listopada. [przypis redakcyjny]
3308. wigilia św. Szymona Judy — 27 października. [przypis redakcyjny]
3309. utinam in sancta pace requiescat (łac.) — oby w pokoju świętym spoczywała. [przypis redakcyjny]
3310. Jazdów — Ujazdów, dawniej osobne miasteczko, dziś część Warszawy. [przypis redakcyjny]
3311. książę Czartoryjskie — Florian Czartoryski, książę, kanonik krakowski, biskup poznański, arcybiskup gnieźnieński, zm. 1674. [przypis redakcyjny]
3312. wyprawa dymowa — Sejm r. 1673 uchwalił wyprawę: z dóbr królewskich, z 20 dymów (chat) jednego żołnierza pieszego z należytym orężem, prowiantem i liberią, a z dóbr ziemskich dziedzicznych z dymów 30 konnego jednego; stan duchowny dawał z 20 dymów jednego żołnierza. Była to piechota i jazda dymowa. [przypis redakcyjny]
3313. inaudito exemplo (łac.) — niesłychanym przykładem. [przypis redakcyjny]
3314. rezolwować się — postanowić. [przypis redakcyjny]
3315. szturmować — szturm nastąpił 11 listopada. [przypis redakcyjny]
3316. circumcirca (łac.) — naokoło. [przypis redakcyjny]
3317. nemine reclamante (łac.) — bez niczyjego sprzeciwu; zwrot używany w relacji woźnego, donoszącego sądowi, że oddanie majętności w posiadanie odbyło się spokojnie, bez niczyjego sprzeciwu. [przypis redakcyjny]
3318. modeste (łac.) — grzecznie. [przypis redakcyjny]
3319. sepet (z tur.) — kufer, kosz. [przypis redakcyjny]
3320. janczarka — broń palna, rusznica, tak nazwana od janczarów. [przypis redakcyjny]
3321. podjezdek — koń pod pachołkiem, małej wartości. [przypis redakcyjny]
3322. łubie — pokrywa łuku. [przypis redakcyjny]
3323. wołoski, multański — z Wołoszczyzny (właściwej), krainy naddunajskiej oraz Multan (Mołdawii), tj. północnej, górzystej części Wołoszczyzny. [przypis redakcyjny]
3324. Pisarski — Pisarski, Achacy. [przypis redakcyjny]
3325. Żelecki, Jan — Żelecki, Jan, starosta bydgoski, łowczy koronny. [przypis redakcyjny]
3326. primo vere (łac.) — z wiosną. [przypis redakcyjny]
3327. qui manum opponat (łac.) — kto by się oparł. [przypis redakcyjny]
3328. dyzarmować — rozbroić. [przypis redakcyjny]
3329. króla (...) Michała, który (...) zaraz umarł — we Lwowie 10 listopada, a więc dzień przedtem. [przypis redakcyjny]
3330. suspicio veneni (łac.) — podejrzenie trucizny. [przypis redakcyjny]
3331. interregnum (łac.) — bezkrólewie. [przypis redakcyjny]
3332. Radom — miasto nad Mleczną w daw. województwie kieleckim; był tam sąd grodzki i ziemski. [przypis redakcyjny]
3333. z strony — tu: w sprawie. [przypis edytorski]
3334. in Maio (łac.) — w maju. [przypis redakcyjny]
3335. os de ossibus nostris (łac.) — kość z kości naszych. [przypis redakcyjny]
3336. inauguratus (łac.) — ogłoszony. [przypis redakcyjny]
3337. eiusdem (łac.) — tegoż. [przypis redakcyjny]
3338. utinam diutissime regnet pro gloria Dei et utilitate Reipublicae Christianae (łac.) — oby najdłużej królował na chwałę Boga i pożytek Rzeczypospolitej chrześcijańskiej. [przypis redakcyjny]
3339. posteritatis (łac.) — potomstwa. [przypis redakcyjny]
3340. inwitować — zapraszać. [przypis redakcyjny]
3341. iunctis viribus (łac.) — połączonymi siłami. [przypis redakcyjny]
3342. Ładyżyn — miasto na Ukrainie przy ujściu Sielnicy do Bohu. [przypis redakcyjny]
3343. Humań — miasto na Ukrainie, nad rzeką Humańką. [przypis redakcyjny]
3344. wokacja — powołanie. [przypis redakcyjny]
3345. Wiśniowiec — miasteczko z zamkiem nad Horyniem, na płd. od Krzemieńca. [przypis redakcyjny]
3346. dulcis locus patriae (łac.) — słodka ziemia ojczysta. [przypis redakcyjny]
3347. inter moenia (łac.) — w murach. [przypis redakcyjny]
3348. simul et semel (łac.) — razem i obok. [przypis redakcyjny]
3349. Ioannes Tertius (łac.) — Jan Trzeci. [przypis redakcyjny]
3350. in parte (łac.) — w części. [przypis redakcyjny]
3351. transfiguracja — przemiana. [przypis redakcyjny]
3352. devotissime (łac.) — jak najpobożniej. [przypis redakcyjny]
3353. kaplica Zygmunta — kaplica Wazów. [przypis redakcyjny]
3354. 2-da Februarii (łac.) — drugiego lutego. [przypis redakcyjny]
3355. quam felicissime, diutissime regnet (łac.) — oby jak najszczęśliwiej i najdłużej panował. [przypis redakcyjny]
3356. quarta Februarii (łac.) — czwartego lutego. [przypis redakcyjny]
3357. coronationis (łac.) — koronacyjny. [przypis redakcyjny]
3358. poenam colli (łac.) — karę gardła (śmierci). [przypis redakcyjny]
3359. Chrzanowski, Samuel — wówczas już obersztlejtnant, obrońca Trembowli. Sprawa z Niemcami, tj. z żołnierzami cudzoziemskiego zaciągu, przedstawiona na podstawie aktów urzędowych w rozprawie: Jan Czubek, Jan Chryzostom z Gosławic Pasek w oświetleniu archiwalnem, Rozprawy Wydziału Filologii Akademii Umiejętności, t. XXVIII, s. 49 i n. Chrzanowski żył po tym wyroku jeszcze lat 12. [przypis redakcyjny]
3360. Wiśniowiecki, Dymitr (1628–1682) — wojewoda bełski; 1668 hetman polny; 1678 wojewoda krakowski; 1680 kasztelan krakowski. [przypis redakcyjny]
3361. Jabłonowski, Stanisław Jan (1634–1702) — wojewoda ruski; 1693 kasztelan krakowski. [przypis redakcyjny]
3362. biskup warmiński — Stefan Wydżga. [przypis redakcyjny]
3363. Sieniawski, Mikołaj Hieronim — strażnik koronny, wojewoda wołyński, marszałek nadworny koronny, zm. 1684. [przypis redakcyjny]
3364. Wojniłów — misteczko na Ukrainie, w daw. województwie stanisławowskim. [przypis redakcyjny]
3365. Żurawno — misteczko na Ukrainie nad Dniestrem, niedaleko ujścia Świcy, w daw. województwie stanisławowskim. [przypis redakcyjny]
3366. oblężenie pod Żurawnem — od 24 września do 17 października. [przypis redakcyjny]
3367. straktować — ułożyć się. [przypis redakcyjny]
3368. per arendam (łac.) — dzierżawą. [przypis redakcyjny]
3369. protunc (łac.) — wtenczas. [przypis redakcyjny]
3370. pactum (łac.) — umowa. [przypis redakcyjny]
3371. odpowiedać — odgrażać się. [przypis redakcyjny]
3372. kasztelan bełski — Jan Aleksander Myszkowski. [przypis redakcyjny]
3373. dies exspirationis (łac.) — dzień skończenia dzierżawy. [przypis redakcyjny]
3374. Oddano mi tedy dobra i gromady — przy oddawaniu dzierżawy zwoływano poddanych, „gromady” i oddawano ich pod władzę nowego dzierżawcy, który względem nich miał wszystkie prawa właściciela. [przypis redakcyjny]
3375. ad cursum anni (łac.) — do zdarzeń tego roku. [przypis redakcyjny]
3376. Gniński, Jan — podkomorzy pomorski, wojewoda chełmiński; 1681 podkanclerzy koronny; 1683 był na wyprawie wiedeńskiej, zm. 1685. [przypis redakcyjny]
3377. komisja w Sandomierzu — Komisja ta miała na celu przyśpieszenie wypłaty wojsku żołdu w wysokości 12 mln. zł. [przypis redakcyjny]
3378. żołnierze gospodarowali, siali, orali, łąki kosili — Konstytucja sejmowa r. 1677 zaleca „hetmanom, aby miejsca jako najsposobniejsze na linii przy granicy, w które by wojska commode ex necessitate Rzpltej locari mogły, upatrzyli i w nich wojsko kollokowali”. Na ten cel wybrano dobra pod Trembowlą, Buczniową i Krzemieńcem, za które właściciele lub posesorowie otrzymali odszkodowanie. Tam żołnierze sami sobie gospodarowali i, nie ruszając się z miejsca, pilnowali granic. [przypis redakcyjny]
3379. bazar (z tur.) — rynek obozowy. [przypis redakcyjny]
3380. Kazimierz — Kazimierz Dolny nad Wisłą w województwie lubelskim, zwany daw. małym Gdańskiem, ożywiony punkt handlowy, z spichrzami na zboże. [przypis redakcyjny]
3381. odłożyć — tu odbić (od lądu), odpłynąć (z galarami). [przypis redakcyjny]
3382. Iulii (łac.) — lipca. Tak w rpsie; będzie to jednak pomyłka zam. 7 Augusti. W r. 1685 „odłożywszy” 8 września, stanął Pasek w Gdańsku „aż 23 września, bo mu wiatry często przeszkadzały”, tj. na przebycie drogi Wisłą do Gdańska przy niepomyślnych okolicznościach potrzebował dni 15; niepodobna tedy przypuścić, żeby w tym wypadku był w drodze aż dni 40! Jeżeli zaś 7 Iulii poprawimy na 7 Augusti, wypadnie dni 9, w których przy dobrej wodzie i sprzyjających wiatrach mógł Pasek tak samo jak w r. 1680 z Korczyna przypłynąć do Gdańska. [przypis redakcyjny]
3383. Augusti (łac.) — sierpnia. [przypis redakcyjny]
3384. eodem anno (łac.) — tegoż roku. [przypis redakcyjny]
3385. 3-a Decembris devotissime (łac.) — trzeciego grudnia, jak najpobożniej. Ojciec Paska, Marcin, umarł w r. 1679. [przypis redakcyjny]
3386. z wielką pamięcią i dyspozycyją — z wielką przytomnością przygotowaniem. [przypis redakcyjny]
3387. utinam feliciter (łac.) — oby szczęśliwie. [przypis redakcyjny]
3388. pan bełski — kasztelan bełski, Jan Aleksander Myszkowski. [przypis redakcyjny]
3389. pan Czerny — Michał Czerny. [przypis redakcyjny]
3390. defalka — potrącenie, obniżenie czynszu. [przypis redakcyjny]
3391. Kozubów — wieś należała do ordynacji pińczowskiej Myszkowskich. [przypis redakcyjny]
3392. komendy — konkury, zaloty. [przypis redakcyjny]
3393. Kiełczyna — wieś w powiecie opatowskim. [przypis redakcyjny]
3394. obrać — znaleźć się. [przypis redakcyjny]
3395. aplikować — przysługiwać. [przypis redakcyjny]
3396. nos numerus sumus et fruges consumere nati (łac.) — my zera tylko i po to na świecie, żeby chleb zjadać (Horacy, Listy, I, 1, 27). [przypis redakcyjny]
3397. regulam vitae (łac.) — na prawidło życia. [przypis redakcyjny]
3398. qualitates (łac.) — zalet. [przypis redakcyjny]
3399. de necessitate (łac.) — koniecznie. [przypis redakcyjny]
3400. ex his qualitatibus (łac.) — z tych przymiotów. [przypis redakcyjny]
3401. ex occasione (łac.) — przygodnie. [przypis redakcyjny]
3402. dygresja — zboczenie, odejście od tematu. [przypis redakcyjny]
3403. kondescencja (z łac.) — zjazd sądu na grunt, na miejsce sporu. [przypis redakcyjny]
3404. lokacja — oddawanie do klasztoru. [przypis redakcyjny]
3405. kompromis — jednanie, pośrednictwo w sporze. [przypis redakcyjny]
3406. Międzybóż — miasto na Podolu przy zbiegu Bohu i Bożku. [przypis redakcyjny]
3407. Niemirów — miasto na Ukrainie między Winnicą, a Bracławem. [przypis redakcyjny]
3408. arendarze — Pasek był jednym z nich. [przypis redakcyjny]
3409. sejm w Grodnie — rozpoczął się 14 grudnia 1679 r. pod laską Franciszka Sapiehy koniuszego litewskiego. [przypis redakcyjny]
3410. wyswarzyć — wymóc przez kłótnię. [przypis redakcyjny]
3411. molestum (łac.) — uciążliwe. [przypis redakcyjny]
3412. perpetuitas (łac.) — na zawsze. [przypis redakcyjny]
3413. in usum (łac.) — w zwyczaj. [przypis redakcyjny]
3414. deliberować się — namyślać się. [przypis redakcyjny]
3415. in Augusto (łac.) — w sierpniu. [przypis redakcyjny]
3416. in Ianuario (łac.) — w styczniu. [przypis redakcyjny]
3417. solenniter (łac.) — usilnie. [przypis redakcyjny]
3418. partem (łac.) — część. [przypis redakcyjny]
3419. cum his et his qualitatibus (łac.) — z takimi a takimi przymiotami. [przypis redakcyjny]
3420. koniuszy koronny — Matczyński, Marek, przyjaciel króla, od marca 1676 koniuszy koronny. [przypis redakcyjny]
3421. wicesregent — zastępca regenta, naczelnika kancelarii grodzkiej. [przypis redakcyjny]
3422. zacudować się — zadziwić się. [przypis redakcyjny]
3423. płocica a. płoć — gatunek białej ryby (cyprinus nasus). [przypis redakcyjny]
3424. et consensit (łac.) — i przystał na to. [przypis redakcyjny]
3425. nihilominus (łac.) — mimo to, jednakże. [przypis redakcyjny]
3426. qualitates (łac.) — przymioty. [przypis redakcyjny]
3427. komitywa — towarzystwo. [przypis redakcyjny]
3428. izba — dawniej: izdba, stąd przymiotnik izdebny albo izbedny. [przypis redakcyjny]
3429. brakować — przebierać. [przypis redakcyjny]
3430. qualitates (łac.) — przymioty. [przypis redakcyjny]
3431. omnis generis (łac.) — wszelkiego rodzaju. [przypis redakcyjny]
3432. generatio (łac.) — wyląg. [przypis redakcyjny]
3433. impedyment — przeszkody. [przypis redakcyjny]
3434. wojewoda malborski — Jan
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)