Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
[przypis redakcyjny]
3571. ditiones Imperii et consequenter (łac.) — kraje cesarstwa, a w następstwie. [przypis redakcyjny]
3572. in persona (łac.) — we własnej osobie. [przypis redakcyjny]
3573. personaliter (łac.) — osobiście. [przypis redakcyjny]
3574. akkomodować — przysługiwać się. [przypis redakcyjny]
3575. asystencja — tu: orszak zbrojny. [przypis redakcyjny]
3576. in persona (łac.) — w własnej osobie. [przypis redakcyjny]
3577. anno (łac.) — roku. [przypis redakcyjny]
3578. in rem (łac.) — na korzyść. [przypis redakcyjny]
3579. opresja — tu: krzywda. [przypis redakcyjny]
3580. gratiarum actiones (łac.) — modły dziękczynne. [przypis redakcyjny]
3581. Oh, Her Got! Oh, liber Got (z niem.) — O, Panie Boże! O, miły Boże. [przypis edytorski]
3582. awizy (lm) — wiadomości, świstki ulotne, nowiny. [przypis redakcyjny]
3583. tynf — złoty, nazwany tak od nazwiska mincerza Tynfa. [przypis redakcyjny]
3584. Motława — dopływ Wisły; wpada do niej w Gdańsku. [przypis redakcyjny]
3585. wenerować (z łac.) — czcić. [przypis redakcyjny]
3586. Oliwa — klasztor i opactwo cystersów, wówczas o milę na północ od Gdańska; dziś dzielnica Gdańska. [przypis redakcyjny]
3587. odwieczerze a. odwieczerz — czas popołudniowy. [przypis redakcyjny]
3588. tylko głową potrząsał — w tym miejscu część karty u dołu odcięta. [przypis redakcyjny]
3589. konfidencja — poufałość. [przypis redakcyjny]
3590. ad cras (łac.) — nazajutrz. [przypis redakcyjny]
3591. przefakcjować (z łac.) — przekabacić, przeciągnąć na swą stronę. [przypis redakcyjny]
3592. kryminał — sprawa gardłowa. [przypis redakcyjny]
3593. crimen laesae Maiestatis (łac.) — zbrodnia obrazy majestatu. [przypis redakcyjny]
3594. scandalum (łac.) — bluźnierstwo. [przypis redakcyjny]
3595. in absentia (łac.) — w nieobecności. [przypis redakcyjny]
3596. ex magistratu (łac.) — z urzędników miejskich. [przypis redakcyjny]
3597. in recenti (łac.) — za świeża. [przypis redakcyjny]
3598. bonarum partium (łac.) — po stronie sprawy słusznej. [przypis redakcyjny]
3599. skonfundować — upokorzyć. [przypis redakcyjny]
3600. sektarz — siekciarz, heretyk. [przypis edytorski]
3601. ad mutuum amplexum (łac.) — dla wzajemnego powitania. [przypis redakcyjny]
3602. principes Imperii (łac.) — tu: książęta Rzeszy. [przypis redakcyjny]
3603. książę lotaryński — Karol. [przypis redakcyjny]
3604. książę bawarski — Maksymilian Emanuel. [przypis redakcyjny]
3605. książę de Baden — Ludwik. [przypis redakcyjny]
3606. dezolacja — spustoszenie. [przypis redakcyjny]
3607. Komarę — Komorno, twierdza przy ujściu rzeki Wag do Dunaju. [przypis redakcyjny]
3608. nowe zamki — Pasek, posłyszawszy od uczestnika tej wyprawy coś o Nowych Zamkach (Neuhäusel, Érsekújvár), zrobił z tego nowe zamki, pobudowane przez Turków; tymczasem jest to stara forteca, często wspominana w wojnach tureckich, zdobyta przez Turków jeszcze w r. 1663, a odzyskana przez ks. Karola lotaryńskiego w 1685 r. [przypis redakcyjny]
3609. Strygonia — Ostrzyhom (łac. Strigonium, niem. Gran), miasto na prawym brzegu Dunaju, naprzeciw ujścia rz. Gran do Dunaju. Określenie kierunku „ku Strygoniej” o tyle nieściśle, że miasto leży na prawym brzegu, a Polacy ciągnęli lewym brzegiem Dunaju. [przypis redakcyjny]
3610. Parkany — miasto na lewym brzegu Dunaju, naprzeciw Ostrzyhoma. [przypis redakcyjny]
3611. nieostrożnie postąpili sobie w przedniej straży — do spotkania z przednią strażą doszło 7 października. [przypis redakcyjny]
3612. Bidziński, Stefan — rotmistrz, strażnik koronny, kasztelan sandomierski, zm. 1704. [przypis redakcyjny]
3613. obses a. obces (z łac. obsessus: opętany, szalony) — natarczywie, na oślep. [przypis redakcyjny]
3614. hetman koronny — Jabłonowski. [przypis redakcyjny]
3615. Denhoff, Władysław — podskarbi ziem pruskich; brał udział w walkach ze Szwedami, Moskalami, Tatarami. [przypis redakcyjny]
3616. kotły (lm) — bębny miedziane, półkoliste, obciągnięte skórą, były używane w jeździe; bębenista miał dwa takie kotły, umocowane po obu bokach siodła. [przypis redakcyjny]
3617. blandientis fortunae ab ore populi (łac.) — pochlebiającej fortuny z ust ludu. [przypis redakcyjny]
3618. Salwator (z łac.) — zbawca. [przypis redakcyjny]
3619. Quis est, qui de manibus meis eripere possit populum hune? (łac.) — Któż jest, co by lud ten z rąk moich mógł wyrwać? [przypis redakcyjny]
3620. experientia (łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
3621. Wzięliśmy chłostę (...) jutro umiłuje — dwuwiersz z Psałterza Kochanowskiego, podany z pamięci, a więc niezupełnie wiernie powtórzony: „Kogo wieczór zafrasuje,/ Tego rano umiłuje”. (Psalm XXX). [przypis redakcyjny]
3622. pasza sylistryjski — Mustafa. [przypis redakcyjny]
3623. victor triumphator (łac.) — zwycięzca triumfator. [przypis redakcyjny]
3624. seraskier (z pers. ser: głowa, asker: wojsko) — naczelny wódz. [przypis redakcyjny]
3625. submitować — zaręczać. [przypis redakcyjny]
3626. in triduo (łac.) — w trzy dni. [przypis redakcyjny]
3627. ad recognoscentiam (łac.) — do rozpoznania. [przypis redakcyjny]
3628. prosekwować — wyzyskiwać. [przypis redakcyjny]
3629. na tę stronę — tu: na lewy brzeg. [przypis redakcyjny]
3630. belli vicissitudinem (łac.) — zmienną kolej wojny. [przypis redakcyjny]
3631. 8bris (łac.) — skrót od: Octobris; października. [przypis redakcyjny]
3632. zawziąć się — zacząć się. [przypis redakcyjny]
3633. caesariani (łac.) — cesarscy. [przypis redakcyjny]
3634. ozionąć — tchem owiać, oczarować. [przypis redakcyjny]
3635. primo instanti (łac.) — w pierwszej chwili. [przypis redakcyjny]
3636. violentia (łac.) — gwałt. [przypis redakcyjny]
3637. strychować — z boku razić. [przypis redakcyjny]
3638. sine contradictione (łac.) — bez sprzeciwu (termin sądowy). [przypis redakcyjny]
3639. kompozycyja — układ. [przypis redakcyjny]
3640. pasza Alepu — Alil basza. [przypis redakcyjny]
3641. prima fronte (łac.) — na samym czele. [przypis redakcyjny]
3642. prosekwować — ścigać, puścić się (za nieprzyjacielem). [przypis redakcyjny]
3643. pignora (łac.) — skarby. [przypis redakcyjny]
3644. redintegrować — przywrócić. [przypis redakcyjny]
3645. in triduo (łac.) — w trzech dniach. [przypis redakcyjny]
3646. curam (łac.) — pieczę. [przypis redakcyjny]
3647. spectaculum (łac.) — widowisko. [przypis redakcyjny]
3648. a vindici manu Dei (łac.) — od mściwej ręki Boga. [przypis redakcyjny]
3649. salwować się — ratować się. [przypis redakcyjny]
3650. in recenti (łac.) — na świeżo. [przypis redakcyjny]
3651. crudelissime (łac.) — w najokrutniejszy sposób. [przypis redakcyjny]
3652. dyzarmować — rozbroić. [przypis redakcyjny]
3653. szołdra (z niem.) — wieprzowa łopatka wędzona; przezwisko Niemca: świnia. [przypis redakcyjny]
3654. ex ratione (łac.) — z (tej) przyczyny. [przypis redakcyjny]
3655. a natura crudeles (łac.) — z natury okrutni. [przypis redakcyjny]
3656. in victoria (łac.) — w zwycięstwie. [przypis redakcyjny]
3657. obserwować — tu: zachować, utrzymać. [przypis edytorski]
3658. kontynencja — umiarkowanie, miara. [przypis redakcyjny]
3659. ad oppugnationem (łac.) — do dobywania. [przypis redakcyjny]
3660. opponere offensive (łac.) — stawić zaczepnie. [przypis redakcyjny]
3661. defensive (łac.) — odpornie. [przypis redakcyjny]
3662. praecursores (łac.) — straż przednia. [przypis redakcyjny]
3663. liberum accessum (łac.) — wolny dostęp. [przypis redakcyjny]
3664. et toties exprobrabant (łac.) — i tylekroć wyrzucali. [przypis redakcyjny]
3665. z narodem gołym — tj. nie noszącym zbroi. [przypis redakcyjny]
3666. pusza — puszka, tj. działo. [przypis redakcyjny]
3667. pugna stataria (łac.) — we wstępnym boju. [przypis redakcyjny]
3668. fugiendo pugnat, fugiendo vincit (łac.) — pierzchając walczy, pierzchając zwycięża. [przypis redakcyjny]
3669. uciekać komu — uciekać przed kim. [przypis edytorski]
3670. kurucy — też: kuruczi, powstańcy, stronnicy Tökölego; stronnicy cesarza zwali się 1abanczi. [przypis redakcyjny]
3671. in tractu (łac.) — po drodze, w marszu. [przypis redakcyjny]
3672. a natura locorum (łac.) — w naturze miejsc, tj. w niedostępnych miejscach. [przypis redakcyjny]
3673. wtretowany — wtłoczony. [przypis redakcyjny]
3674. santuk (z tur.) — skrzynka, sepet. [przypis redakcyjny]
3675. burdziak (z tur.) — wór skórzany na wodę a. wino. [przypis redakcyjny]
3676. Lewocza — Lewice, po węg. Lewa a. Lowenez; miasto w Słowacji nad rzeką Hron na płn. od Parkanów. [przypis redakcyjny]
3677. Seczyn — też: Szecsény, miasto z zamkiem nad rzeką Ipolą na Słowacji. [przypis redakcyjny]
3678. praesidia (łac.) — załogi. [przypis redakcyjny]
3679. hakownica — strzelba długa, osadzona na klocu drewnianym. [przypis redakcyjny]
3680. janczarka — strzelba, rusznica janczarska. [przypis redakcyjny]
3681. quidem (łac.) — niby. [przypis redakcyjny]
3682. quidem (łac.) — niby. [przypis redakcyjny]
3683. potentissime (łac.) — potężnie. [przypis redakcyjny]
3684. oprawny — tu: zwierzę, z którego zdarto skórę. [przypis redakcyjny]
3685. veniam (łac.) — łaskę. [przypis redakcyjny]
3686. Lanckoroński, Franciszek — podkomorzy krakowski, starosta stobnicki, wielicki, bocheński; ożeniony z Jadwigą Morsztynówną, starościanką kowalską, wielki przyjaciel Paska. [przypis redakcyjny]
3687. spoliare (łac.) — pozbawić. [przypis redakcyjny]
3688. activitas (łac.) — dzielność. [przypis redakcyjny]
3689. vigor (łac.) — krzepkość. [przypis redakcyjny]
3690. Tyriis in locis (łac.) — przysłowiowe Tyria maria zmienił Pasek na Tyria loca; Tyria maria: tyryjskie morza, w znaczeniu: niebezpieczne morza (dla żeglujących) stały się przysłowiowe, odkąd Tyryjczycy, tj. pochodzący od nich Kartagowie, stali się panami morza Śródziemnego. [przypis redakcyjny]
3691. nagalić — nastręczyć, przeznaczyć. [przypis redakcyjny]
3692. optandum (łac.) — życzyć należy. [przypis redakcyjny]
3693. Vivite fortes fortiaque adversis opponite pectora rebus (łac.) — nie traćcie odwagi i mężnym sercem znoście złej fortuny plagi (Horacy, Satyry, II, 2). [przypis redakcyjny]
3694. apostrophe — apostrofa, zwrot do kogoś; oda. [przypis edytorski]
3695. paragon (z gr.) — zawody, współzawodnictwo. [przypis redakcyjny]
3696. aplikować — zaprawiać. [przypis redakcyjny]
3697. jasności własna cnota wodzi — w rękopisie miejsce odcięte. [przypis redakcyjny]
3698. syllogizm — wniosek. [przypis redakcyjny]
3699. skrupulizować — wątpić. [przypis redakcyjny]
3700. gentilitium stemma (łac.) — godło narodowe. [przypis redakcyjny]
3701. lew i niedźwiedź — herb Lanckorońskich Zadora: lew w polu błękitnym, z którego otwartej paszczy wychodzi pięć ognistych płomieni oraz herb matki bohatera, Anny z Dembińskich, Rawicz: panna na niedźwiedziu. [przypis redakcyjny]
3702. kredensować — szynkować, przelewać (krew), być wzorem, przewodniczyć. [przypis redakcyjny]
3703. qualitates (łac.) — przymioty. [przypis redakcyjny]
3704. dywinować — przeznaczać. [przypis redakcyjny]
3705. konkurować — zabiegać. [przypis redakcyjny]
3706. rekwizyty — narzędzia, czynniki. [przypis redakcyjny]
3707. combinatur (łac.) — składa się. [przypis redakcyjny]
3708. in pugna stataria (łac.) — we wstępnym boju. [przypis redakcyjny]
3709. adverso pectore (łac.) — z przodu, w pierś. [przypis redakcyjny]
3710. Greczyn — bohater grecki pod Troją, jak wynika z następnego wiersza. [przypis redakcyjny]
3711. frontem — z przodu. [przypis redakcyjny]
3712. Hellespont — cieśnina dzieląca Azję od Europy; dziś: Dardanele. [przypis redakcyjny]
3713. Płomieńczykiem ten herb jest nazwany — w rękopisie na boku dopisano: „Lwia głowa, z gęby płomień”. [przypis redakcyjny]
3714. katedry — przyrodni bracia Franciszka byli duchownymi: Zygmunt, kanonik katedry krakowskiej, Wespazjan, biskup kamieniecki. [przypis redakcyjny]
3715. Martis arenam (łac.) — Marsowe pole. [przypis redakcyjny]
3716.
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)