Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
ogłos — głośne obwieszczenie, krzyk. [przypis redakcyjny]
3717. promulgować — ogłaszać. [przypis redakcyjny]
3718. lapis Lydius (łac.) — kamień lidyjski, tj. kamień probierczy. [przypis redakcyjny]
3719. heroina śliczna — w herbie Rawicz: panna na niedźwiedziu. [przypis redakcyjny]
3720. parentelat (z łac.) — pan z panów, familiant. [przypis redakcyjny]
3721. Principio genus acre leonum saevaque saecla tuta ta est virtus (łac.) — Na początku (świata) lwów rodzaj zażarty i okrutne wieki broniły się odwagą. (Lukrecjusz, De rerum natura, V, 860). [przypis redakcyjny]
3722. insignia (łac.) — klejnoty. [przypis redakcyjny]
3723. influencja — wpływ. [przypis redakcyjny]
3724. in signis zodiac (łac.) — pomiędzy znakami Zodiaku. [przypis redakcyjny]
3725. komitywa — towarzystwo. [przypis redakcyjny]
3726. miesiąc (daw.) — księżyc; herb żony Franciszka Lanckorońskiego, Jadwigi Morsztynówny, Leliwa: księżyc niepełny do góry rogami, między którymi gwiazda o 6 rogach. [przypis redakcyjny]
3727. suffragia (łac.) — pomoc. [przypis redakcyjny]
3728. luminare minus (łac.) — mniejsze światło. [przypis redakcyjny]
3729. inkrement — wzrost. [przypis redakcyjny]
3730. astrofil (z gr.) — miłośnik gwiazd. [przypis redakcyjny]
3731. interponować się (z łac.) — wstawiać się za kimś. [przypis edytorski]
3732. gubernium (łac.) — rząd. [przypis redakcyjny]
3733. opposito radio (łac.) — przeciwnym promieniem. [przypis redakcyjny]
3734. subsolanea (łac.) — świat podsłoneczny. [przypis redakcyjny]
3735. fakcyja (z łac.) — intryga. [przypis redakcyjny]
3736. astra (łac. M.lm) — gwiazdy. [przypis redakcyjny]
3737. in genere (łac.) — ogólnie. [przypis redakcyjny]
3738. specialiter (łac.) — szczególnie. [przypis redakcyjny]
3739. konformować — układać. [przypis redakcyjny]
3740. gubernia (łac.) — rządy. [przypis redakcyjny]
3741. pozorne — okazałe, słuszne. [przypis redakcyjny]
3742. pactum (łac.) — sojusz. [przypis redakcyjny]
3743. maniera — sposób, ułożenie; tu: maniera kawalerska, rycerskość, bohaterstwo. [przypis redakcyjny]
3744. inkrement (z łac.) — wzrost. [przypis edytorski]
3745. kwadrować — szykować. [przypis redakcyjny]
3746. ab utrinque (łac.) — obustronną. [przypis redakcyjny]
3747. styma — estyma, cena. [przypis redakcyjny]
3748. seguela (łac.) — następstwo. [przypis redakcyjny]
3749. Fortes creantur fortibus et bonis est in iuvencis, est in equis patrum virtus, neque imbellem feroces progenerant aquilae columbam (łac.) — Bohater w bohaterskim odradza się synie./ W młodych źrebcach i byczkach krew ojców nie ginie;/ Śmiali orłowie, gdy się sparzą,/ Nie gołębia życiem obdarzą./ (Horacy, Pieśni, IV, 4, 29). [przypis redakcyjny]
3750. symbolum (łac.) — godło. [przypis redakcyjny]
3751. erat (łac.) — było (dalej fragment rękopisu obcięty). [przypis redakcyjny]
3752. non gens, sed mens (łac.) — nie ród, lecz umysł. [przypis redakcyjny]
3753. Non genus, non genius, non gens, si credere fas est, sed mens nobilitat nobilitata virum (łac.) — Nie pochodzenie, nie duch opiekuńczy, nie ród, jeśli wierzyć się godzi, lecz szlachetny umysł uszlachetnia męża. [przypis redakcyjny]
3754. symbolum (łac.) — godło. [przypis redakcyjny]
3755. et gens et mens (łac.) — i ród, i umysł. [przypis redakcyjny]
3756. tiro (łac.) — uczeń. [przypis redakcyjny]
3757. profes (z łac.) — nauczyciel. [przypis redakcyjny]
3758. sors — los. [przypis redakcyjny]
3759. Crotonianus Milo (łac.) — Milon z Krotonu, sławny atleta i szermierz grecki, żył w VI w. p.n.e. [przypis redakcyjny]
3760. Anteus — syn Neptuna i Ziemi, król Libii, siłacz, pokonany przez Herkulesa. [przypis redakcyjny]
3761. Maksyminus — Julius Verus, sławny siłacz, okrzyknięty przez wojsko po zamordowaniu Sewera cesarzem, w końcu zabity przez własnych żołnierzy. [przypis redakcyjny]
3762. Belizariusz — syn chłopa, wódz cesarza Justyniana, pogromca Wandalów i Gotów. [przypis redakcyjny]
3763. Chodkiewicz, Jan Karol — zwycięzca spod Kirchholmu. [przypis redakcyjny]
3764. Korecki, Samuel — jeden z najwaleczniejszych wojowników polskich, dostał się pod Cecorą (1620) po raz drugi do niewoli tureckiej i, wtrącony do Jedykułu w Stambule, poniósł śmierć na rozkaz sułtana. [przypis redakcyjny]
3765. Mariusz — zapewne Marius Gratidianus, którego Sulla kazał związać i okrutnie zamordować, w ten sposób, że mu, ażeby śmierć przedłużyć, naprzód wyłupiono oczy, następnie odcinano jeden członek po drugim (Orosius, V, 21, Lucanus, II, 177 i n.). Pasek zmieniał podania starożytne, mity, a nawet przysłowia wedle tego, jak mu było potrzeba. [przypis redakcyjny]
3766. Simonetti — Włoch, lekarz Sobieskiego. [przypis redakcyjny]
3767. ultro (łac.) — dobrowolnie. [przypis redakcyjny]
3768. persewerować — trwać. [przypis redakcyjny]
3769. rezolut — śmiałek. [przypis redakcyjny]
3770. szach lubo met — przen. nawiązanie do gry w szachy: zwyciężyć lub zginąć. [przypis redakcyjny]
3771. superstites (łac.) — pozostali przy życiu. [przypis redakcyjny]
3772. certować — iść w zawody. [przypis redakcyjny]
3773. paremie — tu: przysłowia. [przypis redakcyjny]
3774. Lacaenae (łac.) — Spartanki. [przypis redakcyjny]
3775. cenzura — tu: nagana. [przypis redakcyjny]
3776. fortitudo (łac.) — męstwo. [przypis redakcyjny]
3777. encomia (z gr.) — pochwały. [przypis redakcyjny]
3778. fortitudo bellica (łac.) — męstwo wojenne. [przypis redakcyjny]
3779. Proszów — także: Preszów; miasto w płn. Słowaczyźnie nad rzeką Tarczą. [przypis redakcyjny]
3780. Koszyce — miasto nad rzeką Hernad na płd. od Preszowa. [przypis redakcyjny]
3781. Modrzewski, Krzysztof — wojski halicki, zginął pod Preszowem. [przypis redakcyjny]
3782. chrapka — zachcianka, chętka zawładnięcia, posiadania. [przypis redakcyjny]
3783. majak (z ros.) — słup do latarni morskiej, sygnał, znak. [przypis redakcyjny]
3784. metas (łac.) — cele. [przypis redakcyjny]
3785. post bellum auxilium (łac.) — po wojnie posiłki. [przypis redakcyjny]
3786. cunctando (łac.) — ociągając się. [przypis redakcyjny]
3787. et consequenter (łac.) — i wskutek tego. [przypis redakcyjny]
3788. consequi (łac.) — nastąpić. [przypis redakcyjny]
3789. bono eventu (łac.) — pomyślnie. [przypis redakcyjny]
3790. prophetico spiritu (łac.) — prorockim duchem. [przypis redakcyjny]
3791. tanta festinatione (łac.) — z takim pośpiechem. [przypis redakcyjny]
3792. et alacritate (łac.) — i z ochotą. [przypis redakcyjny]
3793. desiderabilem praesentiam (łac.) — pożądanej obecności. [przypis redakcyjny]
3794. opponere (łac.) — stawić przeciw. [przypis redakcyjny]
3795. cyrkumstancje — okoliczności. [przypis redakcyjny]
3796. Sapieha, Kazimierz — wojewoda wileński, zm. 1720. [przypis redakcyjny]
3797. Ogiński, Jan — wojewoda i starosta mścisławski (1674), następnie wojewoda połocki, zm. 1684. [przypis redakcyjny]
3798. aparament — sprzęt wojenny. [przypis redakcyjny]
3799. in hostico (łac.) — w kraju nieprzyjacielskim. [przypis redakcyjny]
3800. incuriam (łac.) — o niedbalstwo, o opieszałość. [przypis redakcyjny]
3801. incusando (łac.) — oskarżając. [przypis redakcyjny]
3802. spiskie — tu: spiskie starostwo, obejmujące 13 miast. Ziemia spiska na połudn. wschód od Tatr należała pierwotnie do Polski; za Krzywoustego dostała się tytułem posagu za Judytą, córką Bolesława Krzywoustego, Węgrom, następnie w r. 1412, jako zastaw za pożyczoną sumę, wróciła do Polski i należała do niej do r. 1772. [przypis redakcyjny]
3803. umarł hetman polny Sieniawski — w Lubowli na Spiszu. [przypis redakcyjny]
3804. deesse (łac.) — opuścić. [przypis redakcyjny]
3805. immediate (łac.) — bezpośrednio. [przypis redakcyjny]
3806. marsem — śmiało. [przypis redakcyjny]
3807. Kilia — miasto nad płn. ramieniem ujścia Dunaju do morza. [przypis redakcyjny]
3808. depopulacja — spustoszenie. [przypis redakcyjny]
3809. Dymidecki — pułkownik królewski, zabity później pod Kamieńcem przez Turków, którzy głowę jego z triumfem nosili. [przypis redakcyjny]
3810. Dukas — hospodar, został oddany pod straż Wilczyńskiemu, porucznikowi, w Suczawie. [przypis redakcyjny]
3811. in contrarium (łac.) — przeciwnie. [przypis redakcyjny]
3812. prosekucja — prowadzenie. [przypis redakcyjny]
3813. in publico foro (łac.) — na publicznym placu. [przypis redakcyjny]
3814. insultum populi (łac.) — napaść, niechęć ludu. [przypis redakcyjny]
3815. de throno (łac.) — z tronu. [przypis redakcyjny]
3816. suplementować — zasilać. [przypis redakcyjny]
3817. tuman puścić — chcieć w kogo co wmówić, zamydlić oczy. [przypis redakcyjny]
3818. eo fine (łac.) — w tym celu. [przypis redakcyjny]
3819. in spe (łac.) — w nadziei. [przypis redakcyjny]
3820. projekt — odpis. [przypis redakcyjny]
3821. propugnatora — obrońcy. [przypis redakcyjny]
3822. suae religionis (łac.) — ich wyznania. [przypis redakcyjny]
3823. gratiarum actiones (łac.) — modły dziękczynne. [przypis redakcyjny]
3824. de contrario rerum successu (łac.) — o przeciwnym obrocie rzeczy. [przypis redakcyjny]
3825. po jarmarku zły targ — przysłowie; Pasek miał w tym roku aż osiem procesów. [przypis redakcyjny]
3826. cum Caesarianis (łac.) — z cesarskimi. [przypis redakcyjny]
3827. subsistere (łac.) — wytrwać. [przypis redakcyjny]
3828. non item (łac.) — nie tak. [przypis redakcyjny]
3829. colligati principies (łac.) — sprzymierzeni książęta. [przypis redakcyjny]
3830. aversionem belli (łac.) — rozerwanie sił nieprzyjacielskich. [przypis redakcyjny]
3831. magnam partem (łac.) — wielką część. [przypis redakcyjny]
3832. de necessitate (łac.) — z konieczności. [przypis redakcyjny]
3833. attendere (łac.) — baczyć, pilnować. [przypis redakcyjny]
3834. personaliter (łac.) — osobiście. [przypis redakcyjny]
3835. longe lat eque (łac.) — wzdłuż i wszerz. [przypis redakcyjny]
3836. imperium potissimum floret (łac.) — państwo najbardziej kwitnie. [przypis redakcyjny]
3837. Tatarów krymskich, nohajskich, białogrodzkich i budziackich — nazwy Tatarów koczujących na stepach pomiędzy Wołgą a Dunajem: Orda nogajska od Wołgi po Krym; białogrodzka od Krymu po Dniestr, nad którym leżało miasto Białogród (też: Akerman); budziacka od Dniestru po Dunaj w płd. Besarabii, zw. Budziakiem (z tur. budżak: węgieł, kąt). [przypis redakcyjny]
3838. tot conflictus (łac.) — tyle utarczek. [przypis redakcyjny]
3839. potentissimos impetus (łac.) — najpotężniejsze natarcia. [przypis redakcyjny]
3840. superioris et inferioris Hungariae (łac.) — górnych i dolnych Węgier. [przypis redakcyjny]
3841. Makłacy — zapewne: Morlacy, szczep słowiański mieszkający na wybrzeżu morza Adriatyckiego, w dzisiejszej Dalmacji. [przypis redakcyjny]
3842. regnum Moreae (łac.) — królestwo morejskie (Peloponez). [przypis redakcyjny]
3843. in collateralitate (łac.) — w bliskim sąsiedztwie. [przypis redakcyjny]
3844. smarowno — gładko. [przypis redakcyjny]
3845. et praecipue (łac.) — a osobliwie. [przypis redakcyjny]
3846. oburzyć — powstać, napaść. [przypis redakcyjny]
3847. personaliter (łac.) — osobiście. [przypis redakcyjny]
3848. podać na obrót — zwrot myśliwski: nagnać, w bok zapędzić. [przypis redakcyjny]
3849. prędzej się czasem (...) — rękopis w tym miejscu obcięty. [przypis redakcyjny]
3850. effeminati illa diuturna pace, molles et imbelles facti (łac.) — rozpieszczeni owym długim pokojem, zniewieścieli i odwykli od wojny. [przypis redakcyjny]
3851. status imperii Ottomanici (łac.) — rozum polityczny państwa otomańskiego. [przypis redakcyjny]
3852. imbelles (łac.) — niewojennych. [przypis redakcyjny]
3853. agrykultura — uprawa roli. [przypis redakcyjny]
3854. ex ratione (łac.) — z przyczyny. [przypis redakcyjny]
3855. in continuo belli opere; verbo dicam (łac.) — w ciągłej wojnie; słowem. [przypis redakcyjny]
3856. sortem (łac.) — cząstkę. [przypis redakcyjny]
3857. cyment (z łac.) — cynamon. [przypis redakcyjny]
3858. kondymenty (lm) — przyprawy. [przypis redakcyjny]
3859. portionem (łac.) — cząstkę. [przypis redakcyjny]
3860. uva acerba (łac.) — kwaśne
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)