Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
uchybienie. [przypis redakcyjny]
2013. durum contra durum (łac.) — upór na upór. [przypis redakcyjny]
2014. bonis modis (łac.) — w dobry sposób. [przypis redakcyjny]
2015. z (...) manelów rozstroić — rozkuć z kajdan; tu: zwrot żart. w odniesieniu do osoby burmistrza: manele, tj. (pierwotnie) bransolety należały do stroju niewieściego. [przypis redakcyjny]
2016. konwokować — pospraszać. [przypis redakcyjny]
2017. baranie flaki rozdrażnić — zagrać na skrzypcach. [przypis redakcyjny]
2018. deboszant (z fr.) — hulaka. [przypis redakcyjny]
2019. censuram grubianitatis (łac.) — w naganę grubiaństwa. [przypis redakcyjny]
2020. konfuzyją — zakłopotanie, zawstydzenie, zdenerwowanie. [przypis edytorski]
2021. Mosty — miasto nad Niemnem, na płd.-wsch. od Grodna. [przypis redakcyjny]
2022. suplement — zasiłek w żywności. [przypis redakcyjny]
2023. skręcić się — tu: spochmurnieć, zmarkotnieć. [przypis redakcyjny]
2024. Żeromski, Kazimierz Chwalibóg — stolnik wileński, porucznik chorągwi husarskiej Gosiewskiego, regimentarz w wojsku lit. podczas oblężenia Moskwy, rozsiekany przez związkowych w 1662 r. [przypis redakcyjny]
2025. mediator (z łac.) — pośrednik. [przypis redakcyjny]
2026. afektować — prosić. [przypis redakcyjny]
2027. in commissis (łac.) — poruczony. [przypis redakcyjny]
2028. prepedycja — przeszkoda. [przypis redakcyjny]
2029. vigilantia (łac.) — czujność. [przypis redakcyjny]
2030. iteratis (łac.) — powtórnie. [przypis redakcyjny]
2031. aditum (łac.) — wolny przystęp. [przypis redakcyjny]
2032. Wołkowysk — miasto nad Rosią na wsch. od Grodna. [przypis redakcyjny]
2033. wojsk JKM. W. Ks. L. — wojsk Jego Królewskiej Mości Wielkiego Księstwa Litewskiego. [przypis edytorski]
2034. chorągiew kozacka — pancerna. [przypis redakcyjny]
2035. wariacja — rozmaitość. [przypis redakcyjny]
2036. raz bratem, drugi raz przyjacielem — „przyjacielem” w liście można było tytułować jedynie mieszczanina, kupca; szlachcicowi należał się tytuł „pana brata”, stąd obraza Paska i dotkliwa odprawa, jaka z jego strony spotkała Żeromskiego. Listy pisywali u zamożniejszej szlachty zwykle osobni pisarze, zwani manualistami, a tylko ostatni zwrot listu dopisywał własnoręcznie korespondent, i tym się tłumaczy tytuł „pana brata”, dany Paskowi zgodnie ze zwyczajem przez samego Żeromskiego przy zakończeniu listu. [przypis redakcyjny]
2037. intus (łac.) — wewnątrz. [przypis redakcyjny]
2038. non peto vindictam, supponendo (łac.) — nie oddaję wet za wet, rozumiejąc. [przypis redakcyjny]
2039. cyrkumspekcja — rozwaga, rozmysł. [przypis redakcyjny]
2040. non regulatur (łac.) — nie odnosi się. [przypis redakcyjny]
2041. error (łac.) — błąd. [przypis redakcyjny]
2042. hanc ideam (łac.) — tego sposobu. [przypis redakcyjny]
2043. szyper — dozorca okrętowy. [przypis edytorski]
2044. pieńka — konopie. [przypis edytorski]
2045. klepka — połupane części dębu. [przypis edytorski]
2046. wańczos — grube deski dębowe. [przypis redakcyjny]
2047. de anteactis (łac.) — o dawnych sprawach. [przypis redakcyjny]
2048. ex occasione (łac.) — z powodu. [przypis redakcyjny]
2049. ad essentiam (łac.) — do treści. [przypis redakcyjny]
2050. requisitus (łac.) — wezwany. [przypis redakcyjny]
2051. i samego WM. M. Pana nie turbując, boby mi było mało co z drogi albo też nic — po tych słowach w rękopisie brak jednej karty, chociaż po k. 171 następuje k. 172, a na niej koniec ustnej odpowiedzi danej Paskowi przez hetmana W. Ks. Litewskiego Sapiehę na list Czarnieckiego. [przypis redakcyjny]
2052. usum (łac. forma B.lp) — zwyczaj. [przypis redakcyjny]
2053. horodniczy — stróż grodu, urząd ziemski na Litwie (14. w co do statusu takich godności), dotyczący takich miast jak np. Wilno, Witebsk, Smoleńsk. [przypis redakcyjny]
2054. cum conservatione (łac.) — z zachowaniem. [przypis redakcyjny]
2055. iudicium (łac.) — rozsądek. [przypis redakcyjny]
2056. renovo propositum (łac.) — odnawiam postanowienie. [przypis redakcyjny]
2057. obserwancja — poważanie. [przypis redakcyjny]
2058. displicere (łac.) — nie podobać się. [przypis redakcyjny]
2059. dextre (łac.) — zręcznie. [przypis redakcyjny]
2060. modestia (łac.) — skromność, umiarkowanie. [przypis redakcyjny]
2061. generositas (łac.) — dobre urodzenie, godność szlachcica. [przypis redakcyjny]
2062. noviter (łac.) — świeżo. [przypis redakcyjny]
2063. Wołpa — misteczko przy ujściu rzeki Wołpy do Rossy, blisko lewego brzegu Niemna, na płd.-wsch. od Grodna. [przypis redakcyjny]
2064. contra Maiestatem et matrem oboedientiam (łac.) — przeciw Majestatowi i matce uległości. [przypis redakcyjny]
2065. suppono (łac.) — rozumiem. [przypis redakcyjny]
2066. innotuit (łac.) — wiadomo. [przypis redakcyjny]
2067. innotescet (łac.) — wiadomym będzie. [przypis redakcyjny]
2068. honoris palmam (łac.) — klejnot czci. [przypis redakcyjny]
2069. iustum dolorem (łac.) — słuszny żal. [przypis redakcyjny]
2070. non minus pungit (łac.) — nie mniej przeszywa. [przypis redakcyjny]
2071. non subsistam (łac.) — nie wydołam. [przypis redakcyjny]
2072. et cum summo periculo (łac.) — i z wielkim niebezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]
2073. subsequetur (łac.) — nastąpi. [przypis redakcyjny]
2074. author mali (łac.) — sprawca złego. [przypis redakcyjny]
2075. reddet rationem (łac.) — zda rachunek. [przypis redakcyjny]
2076. fryszt — czas. [przypis redakcyjny]
2077. consulere (łac.) — radzić. [przypis redakcyjny]
2078. zaszczyt (daw.) — obrona. [przypis redakcyjny]
2079. divertere (łac.) — wstąpić. [przypis redakcyjny]
2080. occurrent (łac.) — spotkają w drodze. [przypis redakcyjny]
2081. conferre in ulteriori tractu (łac.) — pomówić o dalszym ciągu. [przypis redakcyjny]
2082. Berezyny — wieś na płd. od Knyszyna, niedaleko Narwi; należała do starostwa knyszyńskiego, więc jako wieś królewską obrał ją Pasek na postój. [przypis redakcyjny]
2083. duha (z rus.) — zakrzywiona w łuk i przymocowana końcami do chomąta młoda drzewina; obłąk. [przypis redakcyjny]
2084. Drohiczyn — miasto nad Bugiem na Podlasiu. [przypis redakcyjny]
2085. Liw — miasto na płn.-zach. od Siedlec. [przypis redakcyjny]
2086. Klec (daw.) — dziś: Kielc; w Kielcach była siedziba związku wojskowego. [przypis redakcyjny]
2087. spraktykowany — przekupiony, zjednany. [przypis redakcyjny]
2088. znowu mi to zapłacisz — zręczne przymówienie się do hojności królewskiej. [przypis redakcyjny]
2089. dzieło (z ros.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
2090. in adversis et prosperis cum cotiservatione (łac.) — w przeciwnych i pomyślnych okolicznościach z zachowaniem. [przypis redakcyjny]
2091. podkomorzy koronny — tu: Teodor Denhof. [przypis redakcyjny]
2092. Szeling —H. Szeling, dworzanin królewski. [przypis redakcyjny]
2093. konfidencyja — poufałość. [przypis redakcyjny]
2094. gratulor (łac.) — winszuję. [przypis redakcyjny]
2095. interim (łac.) — tymczasem. [przypis redakcyjny]
2096. Scypio — Jędrzej Scipio, dworzanin, chorąży wendeński. [przypis redakcyjny]
2097. wiwenda — życie, żywność. [przypis redakcyjny]
2098. offensa — uraza. [przypis redakcyjny]
2099. asawuła — oficer kozacki. [przypis redakcyjny]
2100. Niemcy — tj. piechota polska z niemiecką komendą. [przypis redakcyjny]
2101. oponować — zastawiać. [przypis redakcyjny]
2102. capitale (łac.) — sprawa gardłowa. [przypis redakcyjny]
2103. insultus (łac.) — napaści. [przypis redakcyjny]
2104. originem praetensionis (łac.) — powód urazy. [przypis redakcyjny]
2105. rekolekcja (z łac.) — rozwaga. [przypis redakcyjny]
2106. alias in forma (łac.) — a raczej z postaci. [przypis redakcyjny]
2107. circiter (łac.) — mniej więcej; około. [przypis redakcyjny]
2108. parkany — rodzaj sieci. [przypis redakcyjny]
2109. Ogiński, Marcjan (Marcin) (1632–1690) — stolnik trocki, następnie cześnik litewski, wojewoda trocki i od r. 1684 kanclerz wielki litewski; w 1669r. przeszedł z tradycyjnego w rodzinie prawosławia na katolicyzm. [przypis redakcyjny]
2110. kontrowertować — utrzymywać. [przypis redakcyjny]
2111. ex semine viri cum ursa (łac.) — z ojca człowieka, z matki niedźwiedzicy. [przypis redakcyjny]
2112. ubera suxit (łac.) — wymię ssało. [przypis redakcyjny]
2113. assumpsit similitudinem animalis (łac.) — przybrało podobieństwo zwierzęcia. [przypis redakcyjny]
2114. Falbowski — właściwie: Falibowski. „Drudzy tegoż imienia na Wołyniu osiedli, z których Stanisław pisał się na Jana III elekcją” (Niesiecki). [przypis redakcyjny]
2115. karty — bileciki. [przypis redakcyjny]
2116. conscii (łac.) — świadomi. [przypis redakcyjny]
2117. konwersacje — towarzyskie pogawędki, zabawy. [przypis redakcyjny]
2118. ablegat — wysłannik papieski; tu żart.: posłaniec. [przypis redakcyjny]
2119. inwitować — zapraszać. [przypis redakcyjny]
2120. respons — odpowiedź. [przypis redakcyjny]
2121. ekspedyjować — odprawić. [przypis redakcyjny]
2122. deklarują i obiecują (daw.) — znaczenie nieosobowe; dziś: deklarowano i obiecywano. [przypis redakcyjny]
2123. sufficit (łac.) — dość. [przypis redakcyjny]
2124. wysmarowawszy się — wyleczywszy się. [przypis redakcyjny]
2125. adulterium (z łac.) — cudzołostwo. [przypis redakcyjny]
2126. fochy (z niem.) — tu: zaloty, figle. [przypis redakcyjny]
2127. lice — twarz; tu: oczywisty dowód winy. [przypis redakcyjny]
2128. in debita methodo (łac.) — w należyty sposób. [przypis redakcyjny]
2129. szarża (z fr.) — stopień, urząd; tu: przystawstwo. [przypis redakcyjny]
2130. cum gratulatione (łac.) — z winszowaniem. [przypis redakcyjny]
2131. praesentes in publicis (łac.) — obecni na sejmie. [przypis redakcyjny]
2132. obstaculum (łac.) — przeszkoda. [przypis redakcyjny]
2133. wakans — królewszczyzna do rozdania. [przypis redakcyjny]
2134. naturaliter (łac.) — z natury. [przypis redakcyjny]
2135. votum (łac.) — słowo, ślub. [przypis redakcyjny]
2136. cum regressu (łac.) — zastrzegając powrót. [przypis redakcyjny]
2137. bonae voluntatis (łac.) — dobrej myśli, weseli. [przypis redakcyjny]
2138. proposuimus explere votum (łac.) — postanowiliśmy wypełnić ślub. [przypis redakcyjny]
2139. Boże Wstąpienie — katolickie święto Wniebowstąpienia Pańskiego, wypadające wówczas 18 maja. [przypis edytorski]
2140. fructifera (łac.) — drzewa owocowe. [przypis redakcyjny]
2141. poena peccati (łac.) — kara za grzech. [przypis redakcyjny]
2142. Częstochowej — dziś popr. forma Msc.lp: Częstochowie. [przypis edytorski]
2143. ex voto promissi (łac.) — z uczynionej obietnicy. [przypis redakcyjny]
2144. jakom wyżej napisał — chodzi o obietnicę złożoną przez Jana Chryzostoma Paska podczas jego pobytu w Danii pannie Eleonorze Dywarne. [przypis edytorski]
2145. matrimonii (łac. forma D.lp) — małżeństwa. [przypis redakcyjny]
2146. protunc temerario ausu (łac.) — wówczas nieroztropną odwagą. [przypis redakcyjny]
2147. po skończonym sejmie — sejm zakończył się 1 maja 1662 r. [przypis edytorski]
2148. titulum (łac.) — tytuł. [przypis redakcyjny]
2149. posponując — lekceważyć, mieć za nic. [przypis redakcyjny]
2150. vitulum (łac.) — byczka; titulum (...) vitulum gra słów: tytuły mając za nic, a życząc sobie konkretnej zapłaty. [przypis redakcyjny]
2151. occasionaliter (łac.) — przypadkiem. [przypis redakcyjny]
2152. conclusum (łac.) — skończyło się na tym. [przypis redakcyjny]
2153. ex ratione — z (tej) przyczyny. [przypis redakcyjny]
2154. munus (łac.) — urząd. [przypis redakcyjny]
2155. eo fine (łac.) — w tym celu. [przypis redakcyjny]
2156. po związku — tj. po rozwiązaniu związku. [przypis redakcyjny]
2157. feliciori tempore (łac.) — w pomyślniejszych okolicznościach. [przypis redakcyjny]
2158. in turbido (łac.) — w zamieszaniu. [przypis redakcyjny]
2159. importuny (z łac.) — natręty. [przypis redakcyjny]
2160. de periculo dantis et accipientis (łac.) — o niebezpieczeństwo dającego i przyjmującego. [przypis redakcyjny]
2161. partem (łac.) — część. [przypis redakcyjny]
2162. szeląg ryski — 1 grosz. [przypis redakcyjny]
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)