Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
obrazę majestatu. [przypis redakcyjny]
1580. iterum (łac.) — znów. [przypis redakcyjny]
1581. weryfikować — sprawdzać. [przypis redakcyjny]
1582. in discrimen vitae (łac.) — w niebezpieczeństwo życia. [przypis redakcyjny]
1583. dyskrecja — tu: łaska. [przypis edytorski]
1584. subiectum (łac.) — osoba. [przypis redakcyjny]
1585. constantiam (łac.) — stałość. [przypis redakcyjny]
1586. inter tot anfractus (łac.) — wśród tylu obrotów. [przypis redakcyjny]
1587. sumnienie — dziś: sumienie. [przypis edytorski]
1588. ab invicem (łac.) — nawzajem. [przypis redakcyjny]
1589. super non revelationem (łac.) — o niewydawanie. [przypis redakcyjny]
1590. quaedam secretiora (łac.) — niektóre większe sekrety. [przypis redakcyjny]
1591. cenzurować — krytykować. [przypis redakcyjny]
1592. contra Rempublicam (łac.) — przeciwko Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
1593. żałosny — tu: rozżalony. [przypis edytorski]
1594. specyfikować — wymienić. [przypis redakcyjny]
1595. inimicus homo (łac.) — nieprzyjazny człowiek. [przypis redakcyjny]
1596. Tyzenhauz, Andrzej — łowczy litewski. [przypis redakcyjny]
1597. wojewodzic smoleński — Adam Sarbiewski. [przypis redakcyjny]
1598. per parabolas (łac.) — przez podobieństwa (dla drugiego niezbyt zaszczytne). [przypis redakcyjny]
1599. mitius (łac.) — grzeczniej, łagodniej. [przypis redakcyjny]
1600. innocentiae (łac. forma D.lp) — niewinności. [przypis redakcyjny]
1601. eksekracja — zaklęcie. [przypis redakcyjny]
1602. omnium malorum medicus (łac.) — wszystkich cierpień lekarz. [przypis redakcyjny]
1603. propugnaculum (łac.) — obrona, tarcza. [przypis redakcyjny]
1604. integritas conscientiae (łac.) — czyste sumienie. [przypis redakcyjny]
1605. impostura — udanie, kłamstwo. [przypis redakcyjny]
1606. dominari (łac.) — owładnąć, zbić z tropu. [przypis redakcyjny]
1607. Nescia (...) habet (łac.) — Mąż próżen zdrady, nieskazitelny i czysty, niczyich nie lęka się drwin ni napaści, o nic nie dba, jak skała wystawiona na wichry, i kłamliwe głosy ma za nic. [przypis redakcyjny]
1608. ad praesens (łac.) — na chwilę. [przypis redakcyjny]
1609. meum est (łac.) — moja rzecz. [przypis redakcyjny]
1610. antecedanei saeculi (łac.) — dawnego wieku. [przypis redakcyjny]
1611. Qui (...) levi (łac.) — Jeśliś mądry, mądrość swą w życiu okazuj; miej tylko czyste sumienie i nie trwóż się za lada szelestem. [przypis redakcyjny]
1612. a sacrificio missae (łac.) — od ofiary mszy. [przypis redakcyjny]
1613. non erubescam (łac.) — dosł.: nie zarumienię się; nie zawstydzę się. [przypis redakcyjny]
1614. sub sigillo confessionis (łac.) — pod pieczęcią spowiedzi. [przypis redakcyjny]
1615. sine fuco adulationis (łac.) — bez żadnej barwy pochlebstwa. [przypis redakcyjny]
1616. humillime (łac.) — najuniżeniej. [przypis redakcyjny]
1617. cum invocatione (łac.) — z wezwaniem. [przypis redakcyjny]
1618. absolutissime (łac.) — najzupełniej. [przypis redakcyjny]
1619. innocuus (łac.) — niewinny. [przypis redakcyjny]
1620. omnibus persuasionibus (łac.) — wszelkimi wywodami. [przypis redakcyjny]
1621. elucescet, et interim (łac.) — wyjaśni się, a tymczasem. [przypis redakcyjny]
1622. bonae mentis (łac.) — dobrej myśli. [przypis redakcyjny]
1623. podkanclerzy litewski — Aleksander Naruszewicz. [przypis redakcyjny]
1624. afektować — życzyć sobie. [przypis redakcyjny]
1625. do justyfikacji nie deneguje — do uniewinnienia się nie odmawia. [przypis redakcyjny]
1626. frekwencja — znaczniejsza liczba osób. [przypis redakcyjny]
1627. privato (łac.) — człowiekowi prostemu (tj. nie posiadającemu żadnej godności ani urzędu). [przypis redakcyjny]
1628. Waszej KMości, PMMłgo — skrócone: Waszej Królewskiej Miłości, Pana mojego Miłościwego. [przypis edytorski]
1629. WKMości, PMMłgo — skrócone: Waszej Królewskiej Miłości, Pana mojego Miłościwego. [przypis edytorski]
1630. suppono (łac.) — rozumiem. [przypis redakcyjny]
1631. ad praesens (łac.) — obecnie. [przypis redakcyjny]
1632. nil restat (łac.) — nic nie pozostaje. [przypis redakcyjny]
1633. in superlativo publicissime (łac.) — w najwyższym stopniu publicznie. [przypis redakcyjny]
1634. in maiori (łac.) — w większej. [przypis redakcyjny]
1635. exuere (łac.) — zdjąć z siebie. [przypis redakcyjny]
1636. ad cras de mane (łac.) — do jutra rano. [przypis redakcyjny]
1637. necesytować — przymuszać. [przypis redakcyjny]
1638. propter cras (łac.) — z powodu jutra. [przypis redakcyjny]
1639. afektacja — życzenie. [przypis redakcyjny]
1640. comparere (łac.) — stanąć. [przypis redakcyjny]
1641. alternata — kolej. [przypis redakcyjny]
1642. inkwietować — niepokoić. [przypis edytorski]
1643. vicissitudo (łac.) — przemiana. [przypis redakcyjny]
1644. luctam (łac.) — walkę. [przypis redakcyjny]
1645. desuper (łac.) — z góry. [przypis redakcyjny]
1646. in aleam (łac.) — na rozgrywkę, na szaniec. [przypis redakcyjny]
1647. propinat (łac.) — dosł. daje do picia, częstuje; miota. [przypis redakcyjny]
1648. afflictio supra afflictiones (łac.) — cios nad ciosy. [przypis redakcyjny]
1649. crimen, atro carbone notandum (łac.) — zbrodnia, którą czarnym węglem naznaczyć (zapisać) należy. [przypis redakcyjny]
1650. militans (łac.) — walcząca. [przypis redakcyjny]
1651. servire ob domini panem (łac.) — służyć dla chleba pańskiego. [przypis redakcyjny]
1652. Adonis (mit. gr.) — piękny chłopiec, ulubieniec Afrodyty. [przypis redakcyjny]
1653. w komput — w poczet. [przypis redakcyjny]
1654. Dentatorum (łac.) — Dentatusów; Dentatów; Manius Curius Dentatus (zm. ok. 270 r. p.n.e.), Rzymianin, wzór starożytnej cnoty, pogromca Samnitów, Sabinów i Pyrrusa. [przypis redakcyjny]
1655. iugi a arma (łac.) — ustawiczna (tj. ani na chwilę nieodkładana) broń. [przypis redakcyjny]
1656. Bellona (mit. rzym.) — staroitalska bogini wojny; później przedstawiana jako żona a. siostra Marsa, boga wojny. [przypis edytorski]
1657. sine ramis et remis (łac.) — bez drągów i wioseł. [przypis redakcyjny]
1658. profunditates (łac.) — głębie. [przypis redakcyjny]
1659. turybularz — kadzielnica. [przypis redakcyjny]
1660. odoratus (łac.) — wonie, zapachy. [przypis redakcyjny]
1661. hilari fronte (łac.) — pogodnym czołem. [przypis redakcyjny]
1662. adversitates (łac.) — przeciwności. [przypis redakcyjny]
1663. tela — groty. [przypis redakcyjny]
1664. portionem (łac.) — części. [przypis redakcyjny]
1665. zaszczyt (starop.) — tarcza, obrona. [przypis redakcyjny]
1666. iactantia (łac.) — chełpliwość. [przypis redakcyjny]
1667. testimonia vitae (łac.) — świadectwem życia. [przypis redakcyjny]
1668. cicatrices, adverso (...) pectore (łac.) — rany z przodu, na piersi (zwróconej ku wrogowi). [przypis redakcyjny]
1669. zaigrać oko — termin łowiecki: stracić wzrok. [przypis redakcyjny]
1670. blachmal — piana na roztopionym srebrze; blachmalowy: popielaty, siwy. Sędziwi żołnierze nie należeli do rzadkości. W konstytucji r. 1662 mamy dwa na to przykłady. Nobilitowany w tejże konstytucji Jan Guldyn, major pieszego pułku Aleksandra Lubomirskiego, koniuszego koronnego, służył „aż do siwego włosa” w gwardii królewskiej. Podobnie nobilitowany wraz z trzema dorosłymi synami Michał Cerkies, porucznik chorągwi kozackiej, „kontynuował służbę wojskową od wojny chocimskiej do sędziwego wieku”. [przypis redakcyjny]
1671. birkut (z tatar.) — gatunek sokoła lub orła. [przypis redakcyjny]
1672. 40 albo 60 złotych — od r. 1658 wynosił żołd w chorągwi pancernej 40 zł. na kwartał (ćwierć roku); w kwocie 60 zł. mieści się dodatek zw. hiberną (zimowy chleb). [przypis redakcyjny]
1673. tam vile sanguinis pretium (łac.) — tak błaha cena krwi. [przypis redakcyjny]
1674. obediencja — posłuszeństwo. [przypis redakcyjny]
1675. stymulować — podniecać, popychać ku czemuś. [przypis redakcyjny]
1676. e converso (łac.) — przeciwnie. [przypis redakcyjny]
1677. niedyskretny — niełaskawy, dojmujący. [przypis redakcyjny]
1678. opressem (łac.) — pognębionym, skazańcem; chodzi tu o Demostenesa. [przypis redakcyjny]
1679. o virtus, ego te dominam putabam, et tu es serva fortunae (łac.) — o cnoto, ja cię miałem za panią losu, a ty jesteś jego służebnicą. [przypis redakcyjny]
1680. jeżelim — tu: czyż. [przypis redakcyjny]
1681. nomen coronati capitis (łac.) — imię ukoronowanej głowy. [przypis redakcyjny]
1682. non abiuravi (łac.) — nie odprzysiągłem się. [przypis redakcyjny]
1683. Hymeneusz — bożek weselny. [przypis redakcyjny]
1684. koncent (z łac.) — harmonia, melodia, śpiew. [przypis redakcyjny]
1685. classica Gradivi (łac.) — trąby Gradywa; Gradyw: przydomek Marsa, boga wojny w mit. rzym. [przypis redakcyjny]
1686. iugulatur virtus (łac.) — ginie cnota. [przypis redakcyjny]
1687. quid mali feci (łac.) — cóż złego uczyniłem? (Mt. 27, 23). [przypis redakcyjny]
1688. o sądnym dniu tak powiedają, że złe uczynki chwalić będą, a dobre ganić — nawiązanie go Biblii, do Apokalipsy a. do Księgi Izajasza (Iz. 5, 20): „Biada tym, którzy nazywają złe dobrem, a dobre złem”. [przypis redakcyjny]
1689. si virtus profligatur, omnia pereunt (łac.) — jeśli cnotę pognębiają, wszystko ginie. [przypis redakcyjny]
1690. convincere (łac.) — przekonać. [przypis redakcyjny]
1691. invidia bonorum noverca (łac.) — nienawiść jest macochą dobrych. [przypis redakcyjny]
1692. vacuus (łac.) — próżny, pozbawiony. [przypis redakcyjny]
1693. nawidzić — miłować. [przypis redakcyjny]
1694. praecedentia saecula patres calumniarum (łac.) — przeszłe wieki ojcami potwarzy. [przypis redakcyjny]
1695. serpens, occulte mordens (łac.) — wąż tajemnie kąsający. [przypis redakcyjny]
1696. duplici lingua praeditus mel et virus uno spirans ore et halitu (łac.) — dwoisty język mający, miód i truciznę jedną paszczą i tchnieniem zionący. [przypis redakcyjny]
1697. trujcizny — dziś: trucizny. [przypis edytorski]
1698. a consortio (łac.) — od wspólnego pożycia. [przypis redakcyjny]
1699. relegować — odsuwać, oddalać. [przypis edytorski]
1700. dulcis recordatio (łac.) — słodka pamięć. [przypis redakcyjny]
1701. deliciae generis humani (łac.) — chlubą rodzaju ludzkiego. [przypis redakcyjny]
1702. neminem civium laesit (łac.) — nikogo z obywateli nie skrzywdził. [przypis redakcyjny]
1703. iussit delatores fustibus et flagellis caesos deportari per castra et plateas (łac.) — kazał donosicieli kijami i biczami ćwiczyć i po obozach i ulicach włóczyć (Swetoniusza, Życie Tytusa, VIII; cytat niedokładny). [przypis redakcyjny]
1704. przysada — przywara, wada. [przypis redakcyjny]
1705. pestylencja (z łac.) — zaraza. [przypis redakcyjny]
1706. consiliis (łac.) — radom. [przypis redakcyjny]
1707. contumeliis (łac. forma B. lm) — zniewagi. [przypis redakcyjny]
1708. paremia — przysłowie. [przypis redakcyjny]
1709. qui facile credit, facile decipitur (łac.) — łatwowierny łatwo bywa oszukany. [przypis redakcyjny]
1710. Contumelia Harpagi consumpsit coronam Astyagis. Contumelia Narsetis inundavit sanguine Italiam (łac.) — Zniewaga Harpaga pozbawiła Astiagesa korony. Zniewaga Narsesa krwią zalała Italię; Harpagos — wódz Astiagesa, króla medyjskiego, ściągnął na siebie gniew króla przez to, że młodego Cyrusa sam nie zabił, tylko zdał to na pasterza, który rozkazu nie wykonał. Astiages z zemsty kazał zabić syna Harpaga i podać mu go w potrawie na stół. Mszcząc się tej zniewagi, Harpagos przy pomocy ocalonego Cyrusa pozbawił Astiagesa tronu; Narses (zm. 567 r.) — sławny wódz Justyniana I, z zemsty za odebranie mu godności wielkorządcy Italii sprowadził Langobardów. [przypis redakcyjny]
1711. perversis delatorum consiliis (łac.) — przewrotnymi radami donosicieli. [przypis redakcyjny]
1712. luboć (daw.) — choć. [przypis edytorski]
1713. fretus integritate conscientiae suae (łac.) — polegając na swym czystym sumieniu. [przypis redakcyjny]
1714. memoria actionum nostrarum bene a nobis gestarum (łac.) — pamięć cnotliwych czynów naszych. [przypis redakcyjny]
1715. aprobancja — pochwała, uznanie. [przypis redakcyjny]
1716. irytować — zachwiać, podkopać. [przypis redakcyjny]
1717.
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)