Z pamiętnika - Władysław Stanisław Reymont (czytanie ksiązek online .txt) 📖
Hala, osiemnastoletnia panienka, po raz pierwszy ma narzeczonego i bardzo przeżywa zarówno relację z nim, jak i przygotowania do ślubu.
Dziewczyna pochodzi z bogatej rodziny mieszczańskiej, katolickiej i mocno opierajacej się na tradycyjnych wzorcach. Hala prowadzi pamiętnik, w którym opisuje wszystkie swoje troski i problemy, od braku czekoladek na pocieszenie, aż po nadmierne rumienienie się przy mężczyznach. Pewnego dnia matka informuje ją, że wybiorą się wraz z rodziną do Włoch, a ślubną wyprawkę zakupią w Wiedniu.
Opowiadanie Z pamiętnika Władysława Reymonta to doskonała satyra na stan mieszczański z przełomu XIX i XX wieku. Autor ukazuje stereotypowe zachowania zarówno związane z pochodzeniem, bogactwem, jak i wpisaniem w ściśle tradycyjne wzorce rodzinne i obywatelskie. Utwór Z pamiętnika, napisany w 1901 roku, ociekają złośliwością podaną z humorem w wyborny sposób.
- Autor: Władysław Stanisław Reymont
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Z pamiętnika - Władysław Stanisław Reymont (czytanie ksiązek online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Władysław Stanisław Reymont
Był potem doktór... Pa chciał mu płacić, nie ma pugilaresu189! Surdut190 i kamizelka na piersiach były rozcięte — i pugilares ze wszystkimi pieniędzmi ukradli!
Stokrotek młodszy i pugilares!
Czy może być straszniejsze nieszczęście?
*
Pa już telegrafował do Warszawy po pieniądze i stanowczo mówi, że ma już dosyć wojażu191 i dosyć Włoch.
*
Ja chyba umrę albo bardzo ciężko się rozchoruję, jeśli zaraz wrócimy do Warszawy.
Przecież moglibyśmy posiedzieć choćby w Zakopanem parę tygodni... nikt by nie wiedział, skąd wracamy!
Nawet już nie wiem, co robię?
To coś okropnego... nie będę śmiała wyjść na ulicę w Warszawie...
*
Boże, coś nowego, jakaś nadzieja... Boże...
Ma woła Pa, że nie powróci, że mnie zabierze, Stokrotka zabierze i sami pojedziemy do Rzymu, choćby tylko w troje, a Pa niech sobie powraca na złamanie karku, kiedy taki niedołęga, taki tyran, taki kat Stokrotka!...
Ma płacze, Pa płacze i ten biedny sierota też skomli, to pewnie z żałości po tamtym...
Mój Boże, żebyśmy pojechali do Rzymu — to już pierwszemu, jakiego spotkam, dziadowi192 dam rubla, a jak wrócę do Warszawy — to zaraz dam tę jesienną suknię córce stróża, chociaż naprawdę ona jeszcze zupełnie dobra i trochę mi jej szkoda.
*
Cicho, Stokrotku... cicho, sieroto... cicho, mój zakręcony ogonku... niech tylko po jedziemy do Rzymu, to już ja ci będę towarzyszką i matką, i siostrą, i wszystkim... cicho, moja sieroto... cicho...
A Ma wciąż kłóci się z Pa.
*
Boże, takam zmęczona i nieszczęśliwa!
Ach, żeby to już odpocząć!
Pan Hiacynt mówi, że szczęście jest tam — „na łąkach prabytu, gdzie chodzą nagie wszechbyty i płyną strugi przepotężnej gliceryny pod fuksjami absolutu...”.
Ale po cóż mi gliceryna?
Głupi Żydziak ten pan Hiacynt, że to ja się od razu nie poznałam na tych głupstwach fałszywych dekadentów — bo przecież on nie mówi Przybyszewskiemu „Stachu”.
Boże, żebym teraz chociaż miała pudełko czekoladek!...
Zakopane — Wisła, 1901
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
1. „Kurier” — „Kurier Warszawski’’, gazeta codzienna wydawana w Warszawie od roku 1821 do 1939. Popularna wśród mieszczaństwa, urzędników państwowych i warstwy inteligenckiej. [przypis edytorski]
2. Ma i Pa — pieszczotliwie o matce i ojcu (daw.: papa). [przypis edytorski]
3. urzędownie (daw.) — oficjalnie. [przypis edytorski]
4. wprost lustra — dziś popr.: na wprost lustra. [przypis edytorski]
5. pensja — prywatna szkoła żeńska, zwykle z internatem. [przypis edytorski]
6. zbogaca — dziś: wzbogaca. [przypis edytorski]
7. dobić się (pot.) — dotrzeć do czegoś po wielu staraniach i trudnościach. [przypis edytorski]
8. jednokonka — powóz zaprzężony w jednego konia. [przypis edytorski]
9. oczów — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
10. frycówka (daw.) — chłosta. [przypis edytorski]
11. Nizza (wł.) — Nicea, miasto nad Morzem Śródziemnym, na fr. Lazurowym Wybrzeżu; słynny ośrodek turystyczny i uzdrowisko; znana także ze znajdujących się w okolicy plantacji kwiatów, m.in. róż i goździków. [przypis edytorski]
12. magazyn — tu: magazyn bławatny lub magazyn mód; duży sklep handlujący tkaninami, modnymi strojami, galanterią. [przypis edytorski]
13. wyprawa — rzeczy dawane pannie młodej w posagu. [przypis edytorski]
14. niemożebne (daw.) — niemożliwe. [przypis edytorski]
15. szynel — płaszcz wojskowego kroju. [przypis edytorski]
16. ciekawam — forma skrócona od: ciekawa jestem. [przypis edytorski]
17. bona — niania, wychowawczyni małych dzieci, pracująca dawniej w zamożnych rodzinach. [przypis edytorski]
18. Herse — ekskluzywny dom mody założony przez Bogusława Hersego w Warszawie. [przypis edytorski]
19. fasa (daw.) — drewniane naczynie z klepek spiętych obręczami; kształtem przypominało beczkę, posiadało jednak tylko jedno dno w szerszym końcu, na którym stało pionowo. [przypis edytorski]
20. resursa — klub towarzyski. [przypis edytorski]
21. pater noster (łac.: ojcze nasz) — tu: kazanie wychowawcze. [przypis edytorski]
22. rewirowy — urzędnik policyjny w carskiej Rosji, czuwający nad porządkiem w rewirze (dzielnicy miasta). [przypis edytorski]
23. fular — cienki jedwab. [przypis edytorski]
24. zatrzask — zamek sprężynowy, którego zapadka zaskakuje automatycznie, bez użycia klucza. [przypis edytorski]
25. otomana — rodzaj niskiej, wyściełanej kanapy z wałkami po bokach zamiast poręczy i miękkim oparciem. [przypis edytorski]
26. Farys — jeździec arabski, bohater wiersza A. Mickiewicza, upajający się pełnią wolności. [przypis edytorski]
27. salopa — długie, wierzchnie okrycie damskie, z rękawami i pelerynką, ocieplane futrem, noszone w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]
28. dekolte (fr. décolleté) — dekolt. [przypis edytorski]
29. cukry (daw.) — słodycze. [przypis edytorski]
30. homeopatyczna pigułka — sporządzona według zasad homeopatii, czyli metody leczenia opartej na założeniu, że czynnik, który szkodzi organizmowi, może być lekiem w chorobach o podobnych symptomach, jeśli używa się go w minimalnej dawce, w bardzo dużym rozcieńczeniu. [przypis edytorski]
31. magazynierka — tu: kobieta prowadząca sklep z tkaninami lub ze strojami. [przypis edytorski]
32. wychowanica — dziewczyna wzięta na wychowanie przez kogoś. [przypis edytorski]
33. patarafka — dekoracyjna podkładka pod lampę. [przypis edytorski]
34. esencja octowa — silnie stężony (do 80%) roztwór kwasu octowego; trujący; używany do celów spożywczych po rozcieńczeniu wodą. [przypis edytorski]
35. papiloty — niewielkie kawałki zwiniętego papieru lub szmatek służące do zakręcania włosów; włosy nawinięte na takie ruloniki. [przypis edytorski]
36. jeneralny (daw.) — generalny. [przypis edytorski]
37. Ouida — pseud. lit. Marie Louise de la Ramee (1839–1908), ang. autorki powieści z życia arystokracji, których akcja często toczy się we Włoszech. [przypis edytorski]
38. suchoty (daw.) — gruźlica. [przypis edytorski]
39. O mia Napoli, o santa città (wł.) — O mój Neapolu, o święte miasto. [przypis edytorski]
40. eksperiencja (łac.) — doświadczenie. [przypis edytorski]
41. mon petit cochon (fr.) — moje małe prosiątko. [przypis edytorski]
42. Przybyszewski, Stanisław (1868–1927) — pisarz, dramaturg, poeta, jeden z pierwszych ekspresjonistów w literaturze europejskiej, czołowy twórca Młodej Polski i jej estetycznego programu (Confiteor), redaktor krakowskiego „Życia”, skandalista, członek cyganerii krakowskiej. Jego płomienne manifesty, twórczość i styl życia przyniosły mu szeroką popularność. [przypis edytorski]
43. koń (gw. szk.) — ocena niedostateczna w szkole; jedynka. [przypis edytorski]
44. szuwaks (daw.) — czarna pasta do butów. [przypis edytorski]
45. Altenberg, Peter — pseud. lit. Richarda Engländera (1859–1919), austr. pisarza modernistycznego, autora popularnych nastrojowych szkiców, czołowego członka ruchu artystycznego Jung Wien (Młody Wiedeń), barwnej postaci wiedeńskiej cyganerii. [przypis edytorski]
46. patrzała — dziś popr. forma: patrzyła. [przypis edytorski]
47. Battistini, Mattia (1856–1928) — sławny wł. śpiewak operowy, baryton. [przypis edytorski]
48. blaga (z fr. blague: dowcip, żart) — zmyślenie, bujda, oszustwo. [przypis edytorski]
49. Verdi, Giuseppe (1813–1901) — wł. kompozytor, jeden z największych twórców operowych, autor bogatych melodycznie oper realistycznych (m.in.: Rigoletto, Traviata, Aida); przyczynił się do dominacji opery włoskiej na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
50. Wagner, Richard (1813–1883) — niem. kompozytor, dyrygent i teoretyk muzyki; reformator muzyki operowej, wprowadził nowy rodzaj dzieła muzyczno-scenicznego: dramat sceniczny (Lohengrin, Tristan i Izolda, tetralogia Pierścień Nibelunga), w którym muzyka i słowa zostały podporządkowane przebiegowi akcji. Posługiwał się ciągłą melodią z tzw. motywami przewodnimi, w przeciwieństwie do używanej przez Verdiego tradycyjnej formy podziału na zamknięte arie, duety i recytatywy. [przypis edytorski]
51. funt — dawna jednostka wagi, funt warszawski był równy dzisiejszym 405 gramom. [przypis edytorski]
52. suma — najdłuższa, uroczysta msza, odprawiana około południa w dni świąt i niedziel w kościele katolickim. [przypis edytorski]
53. ofertorium (z łac.) — w liturgii rzym.-kat. część mszy, podczas której ofiaruje się chleb i wino. [przypis edytorski]
54. sklepiczarka — dziś popr.: sklepikarka. [przypis edytorski]
55. okrywka (daw.) — wierzchnie okrycie kobiece. [przypis edytorski]
56. krepa — tkanina z silnie skręconej przędzy, drobnoziarnista i matowa. [przypis edytorski]
57. landszaft (pogard.) — obraz niewielkiej wartości artystycznej (z niem. Landschaft: krajobraz, pejzaż). [przypis edytorski]
58. Towarzystwo — Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych (Zachęta), założona w r. 1860 w Warszawie organizacja skupiająca artystów i miłośników sztuki, której zadaniem była popularyzacja sztuki polskiej i niesienie pomocy artystom przez organizowanie wystaw i konkursów oraz działalność wydawniczą. [przypis edytorski]
59. Podkowiński, Władysław (1866—1895) — malarz i ilustrator, prekursor impresjonizmu polskiego, następnie symbolista. Najbardziej znany jego obraz, Szał uniesień, przedstawia nagą kobietę na stającym dęba koniu; pierwszemu wystawieniu Szału, w warszawskiej „Zachęcie” (1894), towarzyszyła atmosfera skandalu i publicznego oburzenia. [przypis edytorski]
60. lafirynda (obelż.) — kobieta lekkich obyczajów, ladacznica. [przypis edytorski]
61. preferans — daw. gra w karty przypominająca brydża. [przypis edytorski]
62. wint — daw. gra w karty, podobna do wista. [przypis edytorski]
63. we środku — dziś popr.: w środku. [przypis edytorski]
64. żardynierka (z fr.) — ozdobna stojąca półka pokojowa na rośliny doniczkowe. [przypis edytorski]
65. faramuszki — błahostki, drobnostki. [przypis edytorski]
66. dzieciństwa (daw.) — dziecinady, rzeczy dziecinne. [przypis edytorski]
67. fajn (jidysz) — pięknie, doskonale, w porządku. [przypis edytorski]
68. pularda — młoda kura, wysterylizowana i specjalnie tuczona dla uzyskania szczególnie delikatnego mięsa. [przypis edytorski]
69. ździebko (pot.) — trochę. [przypis edytorski]
70. pâté de foie gras (fr.: pasztet z tłustej wątróbki) — wykwintny, delikatny pasztet przyrządzany z wątróbek specjalnie tuczonych kaczek i gęsi. Tradycyjne świąteczne danie kuchni francuskiej i jedna z najdroższych potraw tej kuchni. [przypis edytorski]
71. kulebiaka (ros.) — dziś popr.: kulebiak; duży, pieczony pieróg nadziewany farszem z mięsa lub ryb z dodatkiem ryżu, grzybów a. kapusty. [przypis edytorski]
72. porter — gatunek ciemnego piwa. [przypis edytorski]
73. finis (łac.) — koniec. [przypis edytorski]
74. garson (z fr. garçon: chłopiec) — kelner, młodzieniec na posyłki. [przypis edytorski]
75. sos Bordeles (z fr.) — popr.: sos bordelaise, robiony na bazie wytrawnego czerwonego wina wywar z kości szpikowych, cebuli szalotki, masła, ziół i przypraw. [przypis edytorski]
76. sauté (fr.) — smażone w niewielkiej ilości tłuszczu. [przypis edytorski]
77. Johannisberger — wysokiej jakości niem. białe wino z okolic zamku Johannisberger nad Renem. [przypis edytorski]
78. curaçao — likier wytwarzany ze skórek gorzkich pomarańczy. [przypis edytorski]
79. wdówka Cliquot (z fr: veuve Clicquot) — wysokiej jakości szampan; nazwa marki pochodzi od młodo owdowiałej właścicielki firmy. [przypis edytorski]
80. ochędożny (daw.) — porządny, schludny. [przypis edytorski]
81. sec (fr.) — wytrawne (wino). [przypis edytorski]
82. guma (daw., pot.) — dorożka na kołach obciągniętych gumą. [przypis edytorski]
83. dryndziarz (daw., pot.) — dorożkarz. [przypis edytorski]
84. cyrkuł — komisariat policji w Rosji carskiej i w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
85. suteryna a. suterena (z fr.) — kondygnacja mieszkalna znajdująca się poniżej parteru,
Uwagi (0)