Darmowe ebooki » Komedia » Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes



1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 17
Idź do strony:
rzeczy się nauczyć. 
Któreż z czwórnogich męskie są z prawidła? 
  WYKRĘTOWIC
Dyć wiem, co męskie; jeszczem nie ogłupiał. 
Byk, cap i baran, pies, kogut i gawron190. 
  SOKRATES
ironicznie.
A ślicznie, cudnie! Samicę też nazwiesz 
Pewnie gawronem, tak samo, jak samca? 
  WYKRĘTOWIC
Jakoż to, jak to? 
  SOKRATES
No — gawron i gawron. 
  WYKRĘTOWIC
Tak, prawda, przebóg! Jako mam zaś mówić? 
  SOKRATES
„Gawron” na samca, na samkę „gawronka”. 
  WYKRĘTOWIC
Gawronka? 
 
uradowany
Dobrze, pięknie, klnę się Wiatrem!191 
Wiesz co? Już za tę jednę twoją lekcję 
Sypnę ci mąki jęczmiennej w dzież hojnie. 
  SOKRATES
Patrz! Tu błąd znowu. „Dzież” mówisz, toć żeńskie 
Odmieniasz, jako męskie! 
  WYKRĘTOWIC
W jaki sposób? 
Ja dzież przemieniam na męskie? 
  SOKRATES
Tak właśnie, 
Jakbyś odmieniał Kleonyma. 
  WYKRĘTOWIC
ze zdumieniem
Jako? 
  SOKRATES
U ciebie jedno, czy dzież, czy Kleonym. 
  WYKRĘTOWIC
z urąganiem
Ależ Kleonym nigdy nie miał dzieży,  
 
śmiejąc się
Wżdy ciasto miesił w kulistym moździerzu. 
Na koniec jakże mam gadać?  
  SOKRATES
Chcesz wiedzieć? 
Mówi się „dzieża” tak, jako „Sostrata”. 
  WYKRĘTOWIC
Dzieża jak baba?  
  SOKRATES
Teraz dobrze mówisz! 
  WYKRĘTOWIC
do publiczności obrócony, mówi do siebie, jakby sobie wbijał w pamięć
Trza mówić dzieża i ta Kleonyma.  
  SOKRATES
Jeszcze ci trzeba nauczyć się, które 
Są z imion własnych męskie, które żeńskie.  
  WYKRĘTOWIC
Wiem przecie, które żeńskie.  
  SOKRATES
Wymień kilka. 
  WYKRĘTOWIC
Lilia, Filinna, Klejgora, Demetria192. 
  SOKRATES
Znasz jakie męskie imiona?  
  WYKRĘTOWIC
Tych krocie, 
Jak Filoksenos, Melesjas, Amynias. 
  SOKRATES
Widzisz, ty drabie, wszak ci to nie męskie! 
  WYKRĘTOWIC
Te wam nie męskie? 
  SOKRATES
Nigdy w świecie. Jakże 
Wołasz, spotkawszy, gdziekolwiek Amynię? 
  WYKRĘTOWIC
Jak bym miał wołać: „Hej, bywaj Amynio!”193 
  SOKRATES
Widzisz... wołałeś na babę Amynię! 
  WYKRĘTOWIC
Czyż on nie baba, co się boi wojny? 
Uczysz wżdy tego, o czym wszyscy wiemy. 
  SOKRATES
pokazując na tapczan
Nie przebóg! Teraz połóż się tu. 
  WYKRĘTOWIC
Po co? 
  SOKRATES
Masz tu wymyślić coś sam, samodzielnie! 
  WYKRĘTOWIC
ze wstrętem i strachem
Błagam cię, nie tu. Mam-li co wymyśleć, 
To już na ziemi legnę, byle nie tu. 
  SOKRATES
Taki mój rozkaz! 
 
usadza Wykrętowica przemocą na tapczanie, odstępuje na bok i staje w pozie ogromnie zamyślonej. SCENA XII
Wykrętowic, Chór. WYKRĘTOWIC
To ci los nieszczęsny! 
Dziś mnie pchły, pluskwy, prusaki zagryzą! 
 
podczas następującego śpiewu rzuca się Wykrętowic na tapczanie, tocząc wojnę z pluskwami. CHÓR
Strofa
Teraz podumaj i wiercąc się w kółko, nieboże. 
Skupiaj twe zmysły, 
A skoro wpadniesz w dociekań bezdroże, 
Na inne przeskocz pomysły, 
A sen przesłodki niech krąży, daleki 
Od twej powieki! 
  WYKRĘTOWIC
Rety! Ratuj mnie w niedoli! 
  ARCYCHMURA
bardzo poważnie
Co cię dręczy, co cię boli? 
  WYKRĘTOWIC
Ginę, nieszczęsny! Z tego pielecha 
Wyłazi, żre mię 
To pruskie plemię! 
Obgryzują żywcem boki, 
Wysysają z cielska soki, 
Wywlekają mądze z miecha, 
Zadek rąbią: 
Na śmierć trąbią! 
  ARCYCHMURA
Nie przesadzaj zbyt w lamentach! 
  WYKRĘTOWIC
Jak nie biadać, gdy duch w piętach! 
Poszły grosze, poszło zdrowie, 
Siły poszły i chodaki, 
A tu spać mi nie da mrowie, 
Bo stąd źganie, stamtąd darcie: 
Zeżrą mnie już wnet robaki 
Wrzeszczącego, jak na warcie! 
  SCENA XIII
Wykrętowic, Sokrates, Chór. SOKRATES
jakby ocknąwszy się z głębokiej zadamy, zbliża się nagle do Wykrętowica.
Cóż ty wyrabiasz, dlaczego nie myślisz? 
  WYKRĘTOWIC
Na Posejdona, myślę. 
  SOKRATES
Nad czym? Gadaj! 
  WYKRĘTOWIC
Czy pluskwy ze mnie zostawią choć flaczek! 
  SOKRATES
Zdychaj tu, leniu! 
  WYKRĘTOWIC
Duszo moja, zdycham! 
  SOKRATES
Nie pieść się, ale łeb tu zaraz nakryj 
I wynajdź pomysł jaki okpiszowski, 
Jakowyś wykręt! 
 
obwija mu głowę baranicą i wchodzi do uczelni, aby dać pozór194 na innych uczniów. WYKRĘTOWIC
gdy tylko Sokrates zniknął — wysunął głowę spod baranicy.
Kroćset...! Któż wydębi 
Z tych tu run owczych jaką myśl frantowską? 
  SOKRATES
wychodząc od siebie
Trzeba popatrzyć, co on tam porabia? 
 
do Wykrętowica, który głowę schował w tejże chwili
Hola! — śpisz znowu? 
  WYKRĘTOWIC
głowę wysuwając
Na Apolla, nie śpię. 
  SOKRATES
Masz co? 
  WYKRĘTOWIC
Nic, przebóg! 
  SOKRATES
Nie masz nic, nic zgoła? 
  WYKRĘTOWIC
Nic... oprócz tego kusia195 w prawej ręce. 
  SOKRATES
z gniewem, plując
Natychmiast okryj łeb i wymyśl sposób!! 
  WYKRĘTOWIC
Jaki? Toć ty mnie wskaż go, Sokratesie! 
  SOKRATES
Sam naprzód wymyśl, co chcesz, samodzielnie! 
  WYKRĘTOWIC
zniecierpliwiony
Tysiąc już razy słyszałeś, co ja chcę, 
Żeby nie oddać procentów nikomu! 
  SOKRATES
Dalej, nakryj się; swą lotną jaźń szczypaj 
I punkt po punkcie rozważaj zadanie 
Podług systemu, punkt za punktem! 
  WYKRĘTOWIC
nakrywając głowę
Losie! 
  SOKRATES
Ani truń teraz! Gdy się myśl twa zwikła, 
Rzuć ją na razie; po chwili wróć, natrzyj 
Myślą w to samo: taksuj196, kładź na wagę! 
 
Milcząc czeka chwilkę. WYKRĘTOWIC
Drogi, mój złoty Sokratku! 
  SOKRATES
Cóż dziaduś? 
  WYKRĘTOWIC
Mam, mam już pomysł okpiprocentowy! 
  SOKRATES
Wyjaw go! 
  WYKRĘTOWIC
Powiedz, dobrodzieju... 
  SOKRATES
Cóż tam? 
  WYKRĘTOWIC
Gdybym tak wiedmę tessalską podkupił 
I nocką ukradł miesiączek, a potem 
Zawarł go szczelnie w puzdro okrąglaste 
I jak zwierciadko schował za pazuchę? 
  SOKRATES
Cóż byś ty na tym zyskał? 
  WYKRĘTOWIC
Ba! i wiele! 
Przeć by już miesiąc nie wschodził na niebie, 
Procentów płacić nie musiałbym. 
  SOKRATES
Jak to? 
  WYKRĘTOWIC
No tak: bo procent płaci się co miesiąc. 
  SOKRATES
Nieźle! Więc wtóre zadam rozmyślanie. 
Gdybyć skarżono o pięć talencików, 
Jakbyś tej skardze zgrabnie kark ukręcił? 
  WYKRĘTOWIC
Jakby tu, jako? Nie wiem, trza pomyśleć. 
 
Obwija głowę. SOKRATES
Nie kręć się wokół jednego systemu, 
Lecz puszczaj w loty myśl w przestwór powietrza, 
Jak chrząszcza dzierżąc za nitkę u nogi! 
 
Milczy przez chwilę. WYKRĘTOWIC
wysuwa głowę
Mam ci już sposób świetny na twą skargę, 
Sam przyznać musisz. 
  SOKRATES
Jakiż ten twój sposób? 
  WYKRĘTOWIC
Widziałeś kamień u tych olejkarzy, 
Taki prześliczny, przeźroczysty kamyk, 
Co ogniem pali? 
  SOKRATES
A, szkło? Szkiełko takie? 
  WYKRĘTOWIC
Tak, szkiełko. Gdybych197 takie szkiełko złapał, 
I właśnie, kiedy pisarz skargę pisze, 
Z dala se stanął — o tak — popod słonko 
I pismo do cna wysmalił ze skargi198? 
  SOKRATES
Na wdzięki Charyt199, nieźle! 
  WYKRĘTOWIC
Jak się cieszę 
Żem skręcił skargę pięciotalentową! 
  SOKRATES
Dzielnie! Więc raźno rozwiąż mi... 
  WYKRĘTOWIC
lekceważąco
No — cóż ta? 
  SOKRATES
Jakbyś zniweczył skargę i powoda, 
Mając już przegrać wobec braku świadków? 
  WYKRĘTOWIC
Wróble już piszczą o tym. 
  SOKRATES
Gadaj! 
  WYKRĘTOWIC
drwiąco
Owszem! 
Gdy przedostatnią sprawę sądzą, zanim 
Mnie wywołają, w te pędy się wieszam! 
  SOKRATES
To brednie! 
  WYKRĘTOWIC
Klnę się na bogi, to prawda! 
Wżdy nikt, gdy zdechnę, na sąd mnie nie pozwie! 
  SOKRATES
z gniewem
Drwisz sobie?! Precz stąd! Nie uczę cię więcej! 
  WYKRĘTOWIC
zrywa się z tapczana i przypada do kolan Sokratesa
Za co? Błagam cię, Sokratesie, daruj! 
  SOKRATES
Toć zapominasz zaraz, czego uczę: 
Mów, czegoś tu się najpierwej nauczył? 
  WYKRĘTOWIC
Już... zaraz mówię: najpierw... najpierw... było, 
Co najpierw?... Aha! W czym się ciasto miesi... 
Nie! Cóż to było? 
  SOKRATES
odwracając się z pogardą i gniewem
A niech ci kat świeci! 
Dziadu bezmózgi, stary trzopie, precz stąd! 
 
staje na boku i zamyśla się. SCENA XIV
Wykrętowic i Chór. WYKRĘTOWIC
Litości! Cóż ja, niebożątko, pocznę: 
Zdechnę, jeśli się kręcić nie wyuczę! 
 
zwraca się do Chóru błagalnie
O Chmury! Dyć wy dajcie mądrą radę! 
  CHÓR
Radzimy tobie tak, o siwa głowo: 
Masz-li ty doma dorosłego syna. 
Poślij go w zamian za siebie w naukę! 
  WYKRĘTOWIC
Mam ci ja synka pięknego, dzielnego. 
Alić się nie chce uczyć! Wżdy co czynić? 
  CHÓR
I ty to ścierpisz! 
  WYKRĘTOWIC
Ha — cóż; śliczny, bujny, 
Krew to po matce pańska, ba, książęca! 
Ale poń pójdę: nie zechce mnie słuchać, 
Wyścigam z domu, dalibóg, na zawsze! 
 
Do Sokratesa
Zaczekaj chwilkę na mnie, tu w tym miejscu. 
 
Wykrętowic wbiega do swego domu. SCENA XV
Sokrates, Chór. CHÓR

Antystrofa200 (Śpiew)

Czy ty uznajesz, że przez nas, jedyne boginie, 
Zdrój łask ci płynie? 
Ten człowiek gotów na twe skinienie 
Oddać swe całe imienie. 
Widzisz, jako stumaniał i nos zadarł w górę? 
Więc teraz do woli drzyj skórę, 
A spiesz się, bo taki narodek jest zmienny, 
Jak wiatr wiosenny! 
 
Sokrates wchodzi do swego domu. SCENA XVI
Wykrętowic, Odrzykoń, Chór. WYKRĘTOWIC
popychając przed sobą syna i gwałtownie fukając.
Klnę się na Mgliska, dłużej cię nie trzymam, 
Idź precz, precz lizać słupy Megaklesa201! 
  ODRZYKOŃ
Narwaniec! Jaki szał nosi cię, ojcze? 
Masz bzika, klnę się Zeusem na Olimpie! 
  WYKRĘTOWIC
wybucha śmiechem
Patrzaj! Zeus, Olimp! Ale też to bałwan; 
 
śmieje się
Wstyd! Tyli drągal... wierzy w jakieś Zeusy! 
  ODRZYKOŃ
Ty szydzisz z tego? 
  WYKRĘTOWIC
Tak: zwłaszcza gdy widzę, 
Żeś dzieciak, skoro wierzysz w tę starzyznę. 
Lecz zbliż się do mnie, a dowiesz się więcej! 
Powiem rzecz taką, że od razu będziesz 
Uczonym — tylko nikomu ni słówka! 
  ODRZYKOŃ
No — no — więc słucham. 
  WYKRĘTOWIC
Przysięgasz na Zeusa? 
  ODRZYKOŃ
Tak, papo! 
  WYKRĘTOWIC
Widzisz, co znaczy nauka? 
 
tajemniczo, na ucho
Zeusa już nie ma. 
  ODRZYKOŃ
zdumiony
Któż zań jest na niebie? 
  WYKRĘTOWIC
Toć hań Wir królem, Zeusa napędziwszy. 
  ODRZYKOŃ
Ach, cóż ty bredzisz? 
  WYKRĘTOWIC
Tak ci jest naprawdę! 
  ODRZYKOŃ
Któż ci to mówił? 
  WYKRĘTOWIC
Sokrates z Niedowiar202 
Oraz Chajrefont, co pchle ślady zliczył! 
  ODRZYKOŃ
Więc już do tegoś stopnia zbziczał, papo, 
Że tym szaleńcom wierzysz? 
  WYKRĘTOWIC
bardzo gwałtownie, oglądając się z trwogą
Jak pies, breszysz203: 
Złych słów nie miotaj na tych cwanych ludzi, 
Pełnych rozumu. Z nich dla oszczędności 
Żaden się nigdy nie strzyże, nie goli, 
Oliwą nie trze, po łaźniach nie myje! 
Tyś mnie jak trupa obmył już za życia 
Z dudków: więc zaraz idź mi tam w naukę! 
  ODRZYKOŃ
Któż się co od nich nauczył dobrego? 
  WYKRĘTOWIC
Wątpisz? Co tylko mądrym świat nazywa, 
U nich jest. Poznasz, jakiś sam gbur, głuptas. 
Ba! Czekaj tutaj na mnie małą chwilkę! 
 
wbiega do domu Sokratesa.
Odrzykoń, Chór. ODRZYKOŃ
pokazuje palcem na czoło i puka
1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz