Darmowe ebooki » Komedia » Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes



1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 17
Idź do strony:
class="stanza">
Bieda! Wszak papa zbzikował! Co robić? 
Czy skarżyć, by go sąd uznał za bzika, 
Czy bzik ten leczyć trzeba u trumniarza? 
 
wbiega Wykrętowic z gawronami w ręku.
Wykrętowic, Odrzykoń, Chmury. WYKRĘTOWIC
pokazując jednego gawrona
Zobaczym teraz: jak go zwiesz, mój synku? 
  ODRZYKOŃ
To? Gawron. 
  WYKRĘTOWIC
pokazując drugiego
Ślicznie. No, a to, jak się zwie? 
  ODRZYKOŃ
Gawron. 
  WYKRĘTOWIC
Tak samo? Oba? Jesteś śmieszny! 
Otóż od dzisiaj masz tu ją nazywać 
Gawronką, samca zaś tylko gawronem204. 
  ODRZYKOŃ
Gawronką? Takich uczysz się mądrości, 
W dom uczęszczając tych panów nadludzi? 
  WYKRĘTOWIC
Ba, dobrze uczą, lecz com się nauczył, 
Zawszem zabaczył205. Toć nie dziw, bom stary. 
  ODRZYKOŃ
opatruje go ze wszystkich stron
Przez to, jak widzę, zgubiłeś opończę? 
  WYKRĘTOWIC
Nic nie zgubiłem, tylkom przemędrował. 
  ODRZYKOŃ
A ciżmy, gdzież są, gdzieś je podział, ciapo? 
  WYKRĘTOWIC
„Na cel konieczny” dałem, jak Perykles206. 
Lecz raz już chodźmy! Co tam; słuchaj ojca, 
Nie żałuj mienia! Pomnę ja, gdyś ongi 
Sześć lat miał dopierz i ledwoś szczebiotał — 
Za pierwsze grosze, co wziąłem za sądy, 
Jam tobie wózek kupił w świątko Diasjów207. 
  ODRZYKOŃ
Pójdę — bylebyś potem nie żałował. 
  WYKRĘTOWIC
Ładnie, że słuchasz! 
 
krzycząc w kierunku pomysłowni
Bywaj Sokratesie! 
 
Sokrates wychodzi
Wychodź, przywiodłem właśnie do cię syna, 
Choć się przeciwił! 
  SCENA XVII
Wykrętowic, Odrzykoń, Sokrates, Chór. SOKRATES
protekcjonalnie
Boć to mleczak jeszcze: 
Nie zna zagadnień, w powietrzu wiszących. 
  ODRZYKOŃ
opryskliwie
Ty je sam poznasz, gdy cię wiszać przyjdą. 
  WYKRĘTOWIC
A do stu katów! Tu będziesz kląć mistrza!? 
  SOKRATES
z godnością
Patrzcie go: „wiszać” — paskudna wymowa: 
Wargi masz chyba opuchłe? Mów: „wieszać”! 
Jak taki zdoła przed sądem wykręcać 
Skargi lub pozwy, jak sędziów tumanić? 
Choć i Hyperbol pojął, płacąc hojnie! 
  WYKRĘTOWIC
Moja rzecz płacić. Ucz go, ma on dowcip 
Wrodzony. Gdy był tycim jeszcze bębnem, 
Doma chałupki klecił, łódki strugał, 
Ze skóry wózki grzeczne208 szył: co powiesz? 
Z łupin granatu żaby nawet robił! 
Niech się więc uczy obu tych wywodów, 
Tego prawego i tego nieprawa, 
Co nieprawością swą bije prawego; 
Nie da się obu — to wszelkim sposobem 
Wyucz go tego nieprawa przynajmniej! 
  SOKRATES
Będzie się uczył od nich samych, od tych 
Obu wywodów. Żegnam cię. 
 
Odchodzi do siebie. WYKRĘTOWIC
wołając za nim
Pamiętaj, 
By prawić umiał wbrew prawu wszelkiemu! 
 
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
PROAGON (PRZED-TURNIEJ) SCENA XVIII
Wykrętowic, Odrzykoń, Rzecznik Prawy, Rzecznik Nieprawy, uczniowie.
Rzecznik prawy, ubrany po staroświecku: włos długi, upięty opaską z agraf w kształcie złotych świerszczy, strój na nim z czasów maratońskich, tj. purpurowa chlajna. Rzecznik nieprawy, elegant, podług ostatniej mody, utrefiony, uróżowany, pachnący, wygolony, krótka biała chlajna, w ręku laseczka. RZECZNIK PRAWY
Wejdź tu — na scenę, stań widzom śmiele 
Do oczu, jakoś zuchwałe ziele! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Idź w swoją drogę, zniszczę cię bowiem 
Zbyt łatwo, gdy rzecz przed tłumem powiem. 
  RZECZNIK PRAWY
Mnie zniszczysz? Ktoś ty? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Rzecznik. 
  RZECZNIK PRAWY
Lecz lichy! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Zbiję cię, chociaż pełen-eś pychy 
Lepszym się mieniąc. 
  RZECZNIK PRAWY
Pokażesz sztukę? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Wynajdę, stworzę nową naukę. 
  RZECZNIK PRAWY
wskazując na widzów
Wszak już zakwitła ta mądrość nowa 
Przez pysk tych głupców! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Przez mądrych słowa. 
  RZECZNIK PRAWY
Ja ciebie tutaj zgniotę na miazgę! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Mnie zgnieciesz, proszę, czym, w jaki sposób? 
  RZECZNIK PRAWY
Słów mych prawością. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Prawość, jak drzazgę, 
Zdmuchnę łbem na dół — słowy sprzecznemi!! 
Twierdzę, że — nie ma prawa na ziemi. 
  RZECZNIK PRAWY
Więc nie ma prawa? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Gdzież jest wskróś ciebie? 
  RZECZNIK PRAWY
Prawo u bogów żywie na niebie! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Byłoby prawo, a niekarany 
Zeus, który ojca zakuł w kajdany? 
  RZECZNIK PRAWY
A, pfe! Wywodzisz znów stare brednie? 
Mdłości mnie szarpią! Podać tu miednię209! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Stary głuch z waści i durniom kmotr! 
  RZECZNIK PRAWY
Ty, samcołożnik, bezwstydny łotr! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Różami dźwięczysz! 
  RZECZNIK PRAWY
Obieżyświat! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Lilią mnie wieńczysz! 
  RZECZNIK PRAWY
Rodzicom kat! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Bezwiednie złotem krasisz ty mnie! 
  RZECZNIK PRAWY
Raczej ołowiem zmiażdżyłbym cię! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Słowa twe pełne dla mnie pochwały! 
  RZECZNIK PRAWY
Jesteś zbyt czelny! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Tyś dziad spróchniały! 
  RZECZNIK PRAWY
Przez cię już wcale do szkół porządnych 
Iść nie chcą nasi młodzieńcy: 
Poznają kiedyś Ateńcy, 
Czegoś nauczył tych nierozsądnych! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Łachami trzęsiesz! 
  RZECZNIK PRAWY
Tyś obrósł w piórka! 
Niedawnoś łaził z torbą, w podwórka. 
Telef, król Mydów z wszemi tytuły, 
Gryząc, by210 kości, mędrków formuły 
Pandeletejskie211! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
ironicznie
Mądrości popis!  
  RZECZNIK PRAWY
Popis narwaństwa! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Twego własnego. 
  RZECZNIK PRAWY
Twego i państwa, 
Które cię żywi chlebem sowicie, 
Byś młodzież naszą plugawił skrycie! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
wskazując na Odrzykonia
Tego mi chłopca nie ucz — mamucie!  
  RZECZNIK PRAWY
Właśnie go trzeba chronić twej chucie, 
Nie samej uczyć szermierki słowa! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Do mnie pójdź, chłopcze, rzuć wartogłowa212! 
  RZECZNIK PRAWY
Tkniesz go li213 ręką, pysk zbiję waści! 
 
rzucają się na siebie zajadle, lecz rozdzielają ich Arcychmury. SCENA XIX
Ci sami i Chór. ARCYCHMURA I
Dość tych swarów, dość napaści! 
Ty wskaż, jakoś nam pradziady 
Uczył; a ty swe zasady 
Ukaż nowe, aby młody, 
Słysząc wasze tu wywody, 
Szkołę wybrał sądem własnym! 
  RZECZNIK PRAWY
Zgoda na to. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Chętna zgoda. 
  CHÓR
Któryż pierwszy prawić będzie? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Przodem puszczę go z dworności. 
A potem zerżnę mu jego orędzie, 
Nowokute wyrazy i ostre dogryzki 
Puszczając, jako strzały, prosto w jegomości: 
W końcu, jeżeli piśnie, to mu oba pyski 
I ślepie tak pokłuję umem, jak szerszenie, 
Że zdechnie — biedne stworzenie! 
 
AGON (TURNIEJ)

(949–1104)214

SCENA XX
Ci sami. CHÓR
Strofa (Śpiew)
Teraz pokażcie, wy dwaj zuchwalce, 
Pomysłów kunsztem, słowy trafnymi, 
Przypowieściami nowokutymi, 
Kto z was dzielniejszym w tej słownej walce! 
Oto na ostro godzą na się szyki, 
Walcząc o dank215 mądrości: 
Turniej tu walny stoczą zawodniki 
Wobec tak miłych gości. 
  ARCYCHMURA I
Lecz ty, który oplatałeś 
cnoty kwieciem przodków skroń, 
Śmiało puszczaj głos spod serca, 
własnej duszy dzieje dzwoń! 
  EPIRRHEMA (POBUDKA) RZECZNIK PRAWY
Więc opowiem, jak chowano, 
synów drzewiej, z dawnych lat 
Gdy ceniono skromność, prawość; 
kto je głosił, był jak kwiat. 
Naprzód nikt tam nie usłyszał, 
aby chłopak krnąbrnie klął: 
Szli rówieśni ulicami 
do muzycznych razem szkół216 
Rzędem w szyku, z jednej gminy, 
w jednej szatce, choć śnieg dął. 
W szkole siedząc nóg nie spletli; 
zaśpiewali prostą pieśń: 
„Hej Pallado, miast zagłado!”, 
lub: „O lutnio, w dal głos nieś!”217 
Pod melodii wtór prastary, 
jako piali ojce ich! 
Niechby który był zapiskał 
lub wył nosem jako dziad, 
Lub jak teraz uczy Frynis 
puszczać gardłem cienki trel,218 
Byłby dostał zaraz baty, 
aby nie plugawił Muz. 
W zapaśniczej szkole siedząc, 
młodziankowie nogi wprost 
Wyciągali, by nie dojrzał 
nieskromności żaden widz: 
Gdy zaś wstali, każdy zatarł 
dołek w piasku, bo się strzegł, 
Żeby nawet kształt urody 
rozpustnikom z piasku zwiać. 
Niżej pępka oliwą się 
nie namaszczał z chłopców nikt, 
Iż przyrodę219 całą porósł, 
by brzoskwinię, rośny puch. 
Ni pieszczonym on głosikiem, 
ani oczkiem, jako dziś, 
Do kochańców się umizgał, 
rajfurując własny wstyd! 
Nie lza220 było przy obiedzie 
łebki li od rzodkwie brać, 
Ni porywać przed starszymi 
anyż albo seler z mis, 
Ni łasować, ni grymasić, 
ni na krzyż zakładać nóg! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Wszystko śmierdzi starym sadłem, 
kiedy złotych świerszczy strój, 
Pieśń Kekejda i byk święty221 
władły nami! 
  RZECZNIK PRAWY
Lecz ten mój 
Wychowania system wydał 
Maratońskich wojów pułk! 
Ty zaś ninie uczysz dziatwę 
zawijać się w ciepły płaszcz; 
Ach, mnie dusi gniew, bo młodzież 
podczas Panateńskich Świąt 
Tańcząc, dzierży tarcz na brzuchu, 
czyniąc tym Palladzie srom! 
 
do Odrzykonia
Ufaj-że mi, o pacholę! 
jam jest prawy rzecznik twój; 
Gardzić rynkiem cię nauczę, 
łaźni się gorących strzec, 
Rozmów sromać się222 haniebnych, 
na obelgę zemstą wrzeć. 
Wstawać z ław przed siwą głową, 
swe rodzice zawsze czcić 
Przede wszystkim; nigdy zasię 
nie popełniać czynów złych, 
Które mogą Wstydu obraz 
skalać snadnie w duszy twej: 
Więc nie wpadać w próg tancerek, 
byś rozdziawił z dziwu pysk 
I utracił dobrą sławę, 
gdy w cię jabłkiem rzuci223 drań. 
Ani z ojcem się nie swarzyć, 
ani go Japetem zwać; 
Nie klnij starca; wżdy cię żywił, 
jako żywi pisklę ptak! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Jemu gdy zawierzysz, chłopcze, 
w Dyjonysa ci się klnę. 
Zgasisz synków Hipokrata; 
będą cię gagatkiem zwać224! 
  RZECZNIK PRAWY
Lecz zakwitniesz krasą, zdrowiem, 
na boiskach tężąc pierś, 
A nie mieląc wciąż językiem 
po agorze, jako dziś, 
Ani włócząc się po sądach 
dla matacko brudnych spraw! 
Za to w cieniu drzew oliwnych, 
w Akadema pędząc gaj, 
Z druhem skromnym się wybiegasz, 
wieńcząc w śnieżny łabuź225 skroń. 
Bluszczem i lelują pachnąc, 
srebrnych topol siejąc woń; 
Szczęśliw wiosną, gdy miłośnie 
ze sokorą szemrze klon! 
 
. . . . . . . . . . . .  
Gdy tak postąpisz, jako radzę, 
Ku cnocie dążąc duszą całą, 
Mieć będziesz pierś, jak lew wspaniałą, 
Kwitnące lica, bark niezłomny, 
Języczek cienki, zad ogromny, 
Pręcik maleńki! 
Wżdy za tym dążąc, co dziś w modzie, 
Będziesz miał lica trupio-zbladłe, 
Barki szczuplutkie, piersi wpadłe, 
Ozór na łokieć, zad mizerny, 
Bindas dostały — wór niezmierny 
Wniosków bez końca! 
. . . . . . . . . . . . 
 
Nakłoni ciebie ten twój obrońca, 
Abyś brzydotę jak piękno czcił, 
Piękno na odwrót, jako srom, lżył! 
A na dobitek wszczepi w młode ciało 
Antymachową — chuć zwyrodniałą! 
  SCENA XXI
Ci sami. CHÓR
Antystrofa
Półobrót ku Prawemu Rzecznikowi
Z tej najpiękniejszej baszty mądrości226, 
Którą hetmanisz najsławniej, 
Głos się twój niesie po ziemi: 
Z echa wyrasta cudny kwiat skromności. 
O, szczęśni wszyscy ci, co żyli dawniej 
Wraz z praojcami naszymi! 
 
półobrót ku Nieprawemu Rzecznikowi
Teraz, czcicielu Muzy giętkomodnej, 
Masz błysnąć nowym orężem, 
By podjąć bój z owym mężem, 
Co wieniec sławy zyskał mędrca godnej: 
Chceszli go przemóc, 
Mocnych ci trzeba zażyć nań forteli, 
By cię zbyt skoro za błazna nie mieli! 
  ANTEPIRRHEMA (OD-ZEW) RZECZNIK NIEPRAWY
Kiszki się skręcały we mnie, 
tak już dawno żądzą płonę, 
Rozbić w puch te jego bzdury, 
głosząc prawdy odwrócone. 
Mnie to bowiem myśliciele 
mówcą wręcz nieprawym zową 
Dzięki temu, żem ja pierwszy 
odkrył tę metodę nową: 
Z góry przeczyć praw zasadzie 
wśród sądowych procederów! 
Czyż to nie jest więcej warte 
niźli tysiąckroć staterów227, 
Jąwszy się przepadłej sprawy, 
wygrać
1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz