Darmowe ebooki » Komedia » Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes



1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 17
Idź do strony:
href="annotations.xhtml#annotation-125" id="anchor-125">125 
Konwiami126 ssiecie złotymi, 
Czy Staw Meocki127 tulicie, 
Czy łeb śnieżystą Mimanta128, 
Głos słyszcie, przyjmcie ofiarę 
I obrzędowi folgujcie129! 
  SCENA VIII
Ci sami i Chorus chmur.
Z prawej strony od widzów widać krajobraz, zamknięty lesistym stokiem Parnetu. Nad nim ukazuje się ogromny obłok, z którego wśród grzmotu, piorunów i błyskawic dochodzi potężna melodia chóru, jeszcze niewidzialnego: akompaniament fletów i klarnetów. CHÓR
Strofa (275–290)
Chmury, wieczności pławaczki! 
Naszą rosistą i lotną urodę jawiące, 
Lećmy z prałona rodzica naszego, hej Okeanosa 
Gromko hucznego, na lasem włochate 
Szczyty pagórów ateńskich! 
Lećmy oglądać opoki widoczne z daleka, 
Błogosławiony ten wyraj130 rodzajny, 
Dźwięczne siklawy131 przeświętych strumieni, 
Morze zwełnione i porykujące! 
Właśnie też nieutrudzona źrenica Eteru 
Blaski promienne zażegła, 
Przeto strzepnąwszy deszczowe powłoki 
Z naszych niemrących postaci, puszczajmy 
Oko daleko po ziemskim okręgu! 
  SOKRATES
patrząc w stronę, skąd pieśń idzie
O Chmury arcyczcigodne, 
Znać głos mój doszedł was skoro! 
 
do Wykrętowica
Słyszałeś śpiewy i grzmoty. 
Huczące społem z ust boskich? 
  WYKRĘTOWIC
przerażony zwraca się również ku śpiewającym
Choć kornie czczę was, o bóstwa, 
Na grzmoty wasze niestety 
Odwtórzyć muszę ze strachu, 
Tak srodze dzwonię zębami: 
Zakon zakonem — to prawda, 
Popuszczam jednak — to druga. 
  SOKRATES
Figliki porzuć i nie czyń, 
Jak czynią błazny w komediach, 
Lecz zmilknij zbożnie i słuchaj! 
Rój boskich pieśni już wzlata; 
  CHÓR
jeszcze niewidzialny, lecz bliżej
Antystrofa (299–313)
Deszczów piastunki, dziewice! 
Lećmy pozierać na ziemię słoneczną Pallady132, 
Lećmy w krainę przekraśną 
Kekropa urodnych młodzieńców, 
Kędy133 tajemnych obrzędów zakony, 
Kędy się chrama134 zaklęte 
Wrota rozwodzą dla wiernych 
Li w święto nad święta135, 
Kędy niebianom w ofierze stawiają 
Szczytne świątynie i złote posągi, 
Kędy orszaki pobożnych zielenią 
Wieńczą ołtarze w kolejnych miesiącach, 
Świątko po święcie godując —! 
Wiosna zaczyna tam hołdem dla Bakcha, 
Plęśba i gędźba136 weselem ponosi, 
Kiedy się fletów melodie rozjęczą! 
  WYKRĘTOWIC
Zaklinam ciebie na Zeusa. 
Mów, kto są owe majaki, 
Co ronią pieśni tak wdzięczne, 
Czy jakie cne heroiny? 
  SOKRATES
Ależ to chmury niebieskie, 
Wszechmocne bóstwa cyganów137, 
Które nam dają sąd trafny, 
Wymowę, umysł przytomny, 
Prawdopozorność i kruczki, 
Dowcip i powab ułudny. 
  WYKRĘTOWIC
Toć moja duszka słuchała, 
Że aż jej rosły skrzydełka, 
Rada by słówka gryźć zaraz, 
Rozprawiać ściśle o dymie, 
I zdańkiem dzióbać po zdaniu 
I palić dowód na dowód. 
Ano raz chciałbym je widzieć 
Naprawdę, jeśli to można. 
  SOKRATES
Spojrzyj tu w górę na Parnet138 
Widać je bowiem, jak suną 
W milczeniu. 
  WYKRĘTOWIC
patrzy na wszystkie strony
Gdzież są, nie widzę? 
  SOKRATES
pokazuje mu ręką
Zstępują w mnogim zastępie 
Żlebem Parnetu, przez gaje, 
Na przełaj. 
  WYKRĘTOWIC
wykręca się na wsze strony
Cóż to olsnąłem139, 
Że nic nie widzę? 
  SOKRATES
Patrz ku drzwiom! 
  WYKRĘTOWIC
Nareszcie! Niby coś widzę! 
  SCENA IX
Ci sami i Chór.
Na orchestrę wkracza orszak Chmur tj. 24 dziewic, ubranych w białe, powiewne, szaty, trzymających w ręku długie, przeźrocze zasłony, które przy tańcu wirują dokoła nich rytmicznie. Na głowach mają zielone wieńce. Obie przodownice czyli Arcychmury mają wieńce większe i berła w rękach. SOKRATES
Jeśliś ich teraz nie dojrzał, 
Masz, bratku, kurzą ślepotę. 
  WYKRĘTOWIC
A może. 
 
ujrzał i woła z admiracją
O przenajświętsze! 
Aliści pełno ich wszędzie. 
  SOKRATES
Wiedziałeś, że to boginie, 
Czy nie wierzyłeś w ich boskość? 
  WYKRĘTOWIC
Gdzież tam! Myślałem, że chmury 
To rosa, dymy i para. 
  SOKRATES
Kłamstwo, na Zeusa140 to bóstwa, 
Co żywią lud myślicieli, 
Jako doktorków i wróżów, 
Gogów pierścienio-pazurnych, 
Pieśni choralnej rakarzy141, 
Budowy świata naprawców, 
Lecz darmozjadów, cyganów 
Tuczą, bo wierszem im kadzą. 
  WYKRĘTOWIC
puka palcem w czoło
Oni to kują te bzdury: 
„Chmur mokrych orkan piorunny, 
Stułebna trąba Tryfona, 
Grzywacza; gwizdów huragan, 
Mgliste otocze, roztęcze, 
Otęcze chmurne i ćmawe, 
Chmurno zamgliste osmędy142...” 
Hej, pili za to i żarli 
Minogi, tłuste łososie, 
Kwiczoły i udka kuropatw! 
  SOKRATES
Z łaski tych bogiń — i słusznie. 
  WYKRĘTOWIC
Wżdy powiedz, co im się stało, 
Jeśli to chmury naprawdę, 
Że postać wzięły białych głów? 
Prawdziwa chmura nie taka. 
  SOKRATES
Więc jaka, opisz jej kształty? 
  WYKRĘTOWIC
Nie wiem dokładnie, na przykład... 
Do pierzyn lecą podobne, 
Nigdy zaś, przebóg, do kobiet: 
Te mają nosy jak trąby. 
  SOKRATES
A teraz zadam pytanie. 
  WYKRĘTOWIC
Mów żwawo, o co ci chodzi! 
  SOKRATES
Czyś widział kiedy na niebie 
Chmurę o kształtach Kentaura, 
Pantery, byka lub wilka? 
  WYKRĘTOWIC
Na Zeusa, prawda; mów dalej! 
  SOKRATES
Czym zechcą, stają się zaraz. 
Gdy ujrzą gdzie perukarza, 
Strojnisia, chłopiąt lubowcę, 
Jakim jest syn Ksenofanta143, 
Drwiąc z szału durnia takiego, 
Ukażą zady Kentaurów. 
  WYKRĘTOWIC
Cóż gdy zobaczą złodzieja 
Groszy publicznych, Symona144? 
  SOKRATES
By zdradzić łotra charakter, 
W wilki przedziergną się zaraz. 
  WYKRĘTOWIC
Dlatego, kiedy ujrzały, 
Jak puklerz prasnął Kleonim145 
Tchórza nad tchórze piętnując, 
Wczoraj sarnami się stały. 
  SOKRATES
Dzisiaj zaś, widząc Klejstena146 — 
Rozumiesz — wzięły kształt dziewek. 
  WYKRĘTOWIC
do chóru
Witajcie ninie147, o Panny, 
Jako dla innych łask pełne, 
Mnie takoż w głos niebosiężny 
Piejcie148, Wszech światów Królowe! 
  CHOROS CHMUR
na tle fletów ARCYCHMURA PIERWSZA
do Wykrętowica
Bądź pozdrowion, łowco wiedzy, 
Siwy dziadu przedwiekowy! 
  ARCYCHMURA DRUGA
do Sokratesa
Ty zaś, gładkich słów proroku, 
Mów! Słuchamy twej wymowy. 
  CHMURA A
Słuchać mędrków ani chcemy, 
Bujających tych po niebie: 
  CHMURA B
Krom149 Prodyka150 dla mądrości 
Jego wielkiej... 
  ARCYCHMURA PIERWSZA
przerywając
Kromia ciebie, 
Co jak paw ulicą kroczysz, 
Hardym okiem patrzysz z góry: 
  ARCYCHMURA DRUGA
I choć marzną bose pięty, 
Ku nam czoło ślesz w lazury151! 
  WYKRĘTOWIC
Ziemio matko! Co za głosy, 
Święte, cudne, niepowszednie! 
  SOKRATES
Boć jedyne to boginie, 
Arcybóstwa: reszta brednie! 
  WYKRĘTOWIC
oburzony
Jako? Na tę świętą ziemię, 
Olimpijski Zeus — to nie bóg? 
  SOKRATES
Zeus? A jaki? Cóż ty breszysz? 
Zeusa nie ma. 
  WYKRĘTOWIC
ze zdumieniem
Co powiadasz? 
Któż więc deszcze, kto posyła? 
Wyjaśnij mi to przed wszytkim! 
  SOKRATES
Właśnie Chmury. Przed twe oczy 
Dam dowody na to jawne: 
Mów, czyś widział, by deszcz padał 
Gdzie bez chmury, kiedykolwiek? 
Tożby lało i w pogody, 
Kiedy chmury za granicą! 
  WYKRĘTOWIC
Na Apolla152! Jak łopatą 
Wsadziłeś mi w łeb tę mądrość, 
A ja pierwej rozumiałem, 
Że Zeus moczy, jak przez sito. 
Ale któż tak łupie grzmotem, 
Że aż drgają podkolanka? 
  SOKRATES
Chmury grzmią tak, gdy się toczą. 
  WYKRĘTOWIC
Jak, dlaczego, mów, ty śmiałku? 
  SOKRATES
Kiedy woda je przepełni, 
Muszą z miejsca swego ruszyć, 
A gdy zwisną ponad sobą, 
Samą siłą swej ciężkości 
Jedne waląc się na drugie, 
Łamią się i łoskot ronią. 
  WYKRĘTOWIC
Ktoż więc zmusza je do ruchu, 
Kto, powiadaj, czyż to nie Zeus? 
  SOKRATES
Nie on, ale wir powietrzny153. 
  WYKRĘTOWIC
Wir? Ten — mówisz? Nie wiedziałem, 
Że kopyta Zeus wyciągnął, 
A za niego Wir jest królem. 
Ale mimo to nic a nic 
Nie pouczasz mnie, skąd grzmoty. 
  SOKRATES
Czyś nie słyszał, gdym wykładał, 
Jak brzemienne wodą chmury, 
Jedne waląc się na drugie, 
Łoskot czynią, zagęszczone? 
  WYKRĘTOWIC
Mam ci wierzyć bez dowodów? 
  SOKRATES
Więc na tobie udowodnię: 
Kiedy w Świątki Panateńskie 
Żurem napchasz się po grdykę, 
Czyć nie jeździ po żywocie154, 
Nagle czyż nie huknie z niego? 
  WYKRĘTOWIC
Na Apolla! Toć na wnątrzu 
Strasznie burczy mi i kruczy: 
Takie hań155 wyrabia gwałty 
Żur mizerny, nikiej156 grzmoty; 
Zrazu cicho: purli, purli, 
Potem głośniej: purpur, purpur: 
A gdy kucnę na usiadkę, 
Grzmi jak piorun: pappaks, pappaks! 
  SOKRATES
Patrz! Z tyciusiej, ot, brzuszyny 
Co za hejnał wypierdziałeś! 
A dech wiatrów, niezmierzony, 
Ten by nie miał czynić grzmotów? 
  WYKRĘTOWIC
Więc już nawet mówią ludzie: 
„Zagrzmiał”, gdy kto puści dołem. 
Ale skąd się piorun niesie, 
Ogniem zionąc? To wytłumacz! 
Piorun, który jednych spali, 
Drugich zgłuszy i osmali? 
Ja bo wierzę: Zeus nim razi 
Tych, co krzywo przysięgają! 
  SOKRATES
Och ty głupcze, ty stańczyku157, 
Ty przedpotopowy baju! 
Gdyby raził krzywokleńce, 
Czyżby nie był Symon ubit 
I Kleonim i Teoros158? 
Toż to krzywokleńcze głowy! 
On zaś własne razi chramy, 
Sunion razi, Aten przyląd, 
Oraz dęby święte! Za co? 
Przedsię159 krzywo dąb nie przysiągł160! 
  WYKRĘTOWIC
Nie wiem. Jednak prawisz161 mądrze. 
Czymże jest więc piorun Zeusa? 
  SOKRATES
Kiedy skwarny wiatr zawieje 
I wciśnie się w łono chmury, 
Jako pęcherz ją nadyma; 
Wnet w następstwie praw przyrody 
Starga obwłok i wypada 
Pod ciśnienia siłą straszną, 
Zapalając się sam z siebie, 
Pośród tarcia, pośród zgrzytu. 
  WYKRĘTOWIC
Doświadczyłem, przebóg, tego 
Sam na sobie, tak przypadkiem: 
Dla krewniaków w świątko Zeusa 
Kiszkę smażąc, zapomniałem 
Naciąć szelmy. Gdy się wzdęła, 
Rozpuczyło ją i nagle 
W same ślepia mi siurnęła, 
Wrzącym łojem parząc gębę! 
  CHÓR ARCYCHMURA I
Zapragnąłeś od nas chłopie, 
Na gwałt wiedzy wielkiej ceny; 
  ARCYCHMURA II
Toż cię będą zwać szczęśliwym 
Ateńczycy i Helleny, 
Jeśli pamięć masz i pomysł. 
Jeśli duch twój nie zna znoju... 
  CHMURA A
przerywając na wyścigi jedna drugiej
Jeśli ciało nie omdleje, 
Ni w pochodzie, ni w postoju, 
  CHMURA B
Jeśli mrozy krzepko znosisz, 
Nie obzierasz się za miską, 
  CHMURA C
Winem gardzisz i hulanką... 
  CHMURA D
Odsię żeniesz162 żądzę niską.. 
  ARCYCHMURA I
A mądrości ten cel kładziesz, 
W jaki praktyk winien mierzyć: 
W sądach i na sejmach wygrać 
I językiem pobój szerzyć! 
  WYKRĘTOWIC
Oto, czy duch mam jak rzemień, 
Na bezsenne troski twardy, 
Czy mój brzuch się umie kurczyć 
I pożywić byle bulwą, 
Fraszka o to: strzyma cielsko, 
Gdybyś nawet kuł w nie młotem... 
  SOKRATES
Jeszcze jedno: w cudze bogi 
Nie masz wierzyć, kromia w nasze, 
Chaos, Chmury, oraz Język, 
W trójcę bożą tę, jedyną! 
  WYKRĘTOWIC
zahukany, z rezygnacją
Toć już innych nie pozdrowię, 
Choćbym spotkał gdzie w ulicy, 
Nie dam żertwy163, ani wina, 
Ani im zakadzę mirrą! 
  ARCYCHMURA I
Śmiało wyjaw twe życzenia: 
Sprawim, być się wszystko wiodło, 
Póki będziesz nas czcił, wielbił, 
Póki praktyk chęć — twe godło! 
  WYKRĘTOWIC
Panny możne, jedną dajcie 
Rzecz maleńką: by w gadaniu 
Każdy Hellen o sto stajań 
Za mną został, het, het, w tyle! 
  ARCYCHMURA II
Stanie się to z łaski naszej: 
Na wiek wieków, od tej chwili — 
Więcej walnych wniosków w gminie 
Nikt nad ciebie nie przesili! 
  WYKRĘTOWIC
Jechał je sęk... walne wnioski; 
Dyć164 nie oto was tu proszę: 
Chcę wykręcić się spod prawa, 
Z lichwy wymknąć się pazdurów! 
  ARCYCHMURA I
Gdy niewielkich pragniesz rzeczy, 
Spełni się twe rozkazanie: 
Ninie165 naszym tu Świątnikom 
Daj się, służ im, co sił stanie! 
  WYKRĘTOWIC
Wierzę wam i tak trza zrobić, 
Bo mnie nędzi dola sroga 
I ogiery, te rasowe, 
I ta żonka, strasznie droga! 
 
śpiewa:
Więc wam daję duszę, ciało; 
Róbcie teraz, wydziwiajcie, 
Co się będzie podobało! 
Bijcie, głódźcie, pić nie dajcie, 
Drzyjcie pasy, na mróz w budzie 
Zawrzyjcie mnie!... Bych ze saka 
Lichwy umknął, byle ludzie 
Bali się mnie, jak junaka, 
Śmiałka, zbója, kpa, urwisza, 
Pieniacza, psa, lisa, łgarza, 
Wygi, gada, gza,
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz