Darmowe ebooki » Komedia » Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes



1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 17
Idź do strony:
ją na łeb, na szyję? 
 
do Odrzykonia
Patrz więc, jak mu wychowanie, 
które sławił, w niwecz zbiję: 
Oto naprzód wzbrania tobie 
wprost używać ciepłej łaźnie. 
 
do Prawego Rzecznika
Czemuż, w jakiej myśli, ganisz 
ciepłą kąpiel? Mów wyraźnie! 
  RZECZNIK PRAWY
Nałóg ten najgorszy — wierę — 
z męża czyni zniewieściucha. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Dość! Natychmiast w pół cię schwycę, 
iż nie ujdziesz spod obucha. 
Powiedz mi też — z Zeusa synów, 
który najdzielniejszy w boju? 
Który zmógł największe moce 
i najwięcej strzymał znoju? 
  RZECZNIK PRAWY
Nie masz woja nad Herakla! 
takie moje zdanie, błaźnie! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Gdzieś więc widział, gdzie i kiedy, 
zimne Heraklesa łaźnie?228 
A kto większy witeź229 nadeń? 
  RZECZNIK PRAWY
Owo, starą piosnkę dzwoni, 
Którą młódź bezmyślnie papląc, 
całe dnie po parniach trwoni. 
Tak, iż łaźnie zawsze pełne, 
a boiska puste wcale230! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Takoż sejmowanie w rynku — 
ty zniesławiasz, a ja chwalę! 
Gdyby ono czymś złem było, 
byłżeby Nestora231 z Pylu, 
Mówcę, wielbił kiedy Homer, 
oraz innych mędrców tylu? 
Teraz przejdę do języka, 
w którym, wedle ciebie, młodzi 
Nie powinni się wyćwiczyć: 
na to duch mój się nie godzi. 
„Powinni zaś być skromnymi”: 
oto dwa największe błędy! 
Bo jeżeliś widział może, 
że przez skromność już się kędy 
Coś dobrego stało komu, 
mów, przekonaj mnie, mój skromny! 
  RZECZNIK PRAWY
Niejednemu. Oto Peleus 
dostał za nią miecz niezłomny232. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
śmieje się
Miecz?! ha-ha-ha! Ani słowa, 
prezent dostał nad prezenty! 
Toć Hyperbol — ten nasz lampiarz, 
wziął krociowe już talenty 
Za bezczelność, a nie jakiś 
tam śpikulec, przebóg święty! 
  RZECZNIK PRAWY
Że Tetydę233 wziął za żony 
przez tę skromność, toś niepomny? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Lecz puściła go i zbiegła. 
że był dla niej nadto skromny 
I nie umiał na pościeli 
całą noc trwać z nią w zapałach: 
Baba na to jak na lato... 
A waść — jesteś stary wałach! 
Patrz, pacholę, ile straty 
taka skromność tobie niesie, 
A rozkoszy ilu zbawi 
i to jakich; oblicz że się: 
Chłopców, dziewek, gry i wina, 
smakołyków, śmiechu, żartów; 
A czyż warto żyć na świecie, 
Bez tych uciech, do stu czartów?! 
Kończąc wywód, przejdę teraz 
do koniecznych praw przyrody: 
Pobroiłeś z cudzą żonką... 
ona młoda i tyś młody... 
Złapali was. Zginiesz, bratku, 
bo nie umiesz gadać. Ze mną 
Hulaj dusza bez kontusza! 
Żadnej rzeczy za nikczemną 
Nie miej! Gdy cię w cudzym łożu 
schwycą, mów do męża śmiele 
Że to nie grzech i na Zeusa 
odwoływaj się fortele: 
Wszak się dostał on-bóg mocny, 
w kobiet i Erosa kleszcze. 
Jakoż chciałbyś ty, śmiertelny, 
być od boga lepszym jeszcze? 
  RZECZNIK PRAWY
Lecz gdy w zad mu wbiją rzodkiew 
i popiołem natrą wrzącym234, 
Jakiż fortel najdzie wtedy, 
by nie zostać wielką rurą? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Chociaż będzie wielką rurą, 
cóż to złego, cóż się stanie? 
  RZECZNIK PRAWY
Czyż go może co gorszego 
spotkać jeszcze, miły panie? 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Co powiesz, gdy w tym cię zmogę? 
  RZECZNIK PRAWY
Będę milczał, lub dam nogę. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Mów więc, z kogo biorą, bratku, 
Mecenasów? 
  RZECZNIK PRAWY
Z wielkich w zadku235. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Pięknie. A tragików z kogo? 
  RZECZNIK PRAWY
Z wielkorurów. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Ślicznie, błogo. 
A przewódców ludu w mieście? 
  RZECZNIK PRAWY
Z wielkorurów. 
  RZECZNIK NIEPRAWY
Więc, nareszcie... 
Wiesz już, że masz sieczkę w głowie. 
A wśród widzów — spójrz w to mrowie — 
Kogóż więcej? 
  RZECZNIK PRAWY
Widzę... mnóstwo... 
  RZECZNIK NIEPRAWY
No — cóż widzisz? 
  RZECZNIK PRAWY
O, przez Bóstwo! 
Najliczniejsi wielkorury: 
Ten, ów, tamten... znam was, gbury, 
Znam i tego — kędziornego...! 
  RZECZNIK NIEPRAWY
z tryumfem
Cóż więc teraz, kto z nas górą? 
  RZECZNIK PRAWY
z głębokim ukłonem
Składam broń... przed... wielką rurą! 
 
Rzuca chlajnę ze sceny ku uczelni Sokratesa, po czym daje susa i znika między uczniami Sokratesa.
O, na bogi; płaszcz wam daję, 
Potrzymajcież go, hultaje, 
Bym stąd łacniej mógł wyskoczyć, 
Do was przystać, z wami kroczyć! 
 
Nieprawy Rzecznik odchodzi tryumfalnie na prawo, Sokrates wychodzi równocześnie z uczelni. SCENA XXII
Chór, Odrzykoń, Wykrętowic i Sokrates. SOKRATES
Cóż więc, czy syna chcesz zabrać do domu, 
Czy mam go ćwiczyć dalej w słów szermierce? 
  WYKRĘTOWIC
Ucz go, ćwicz, smagaj, pamiętaj li o tym 
Dobrze mu ozór nastalić; pysk lewy 
Na drobne skargi: za to prawą szczękę 
Naostrz, by mogła wielkie gryźć procesy! 
  SOKRATES
Nie troszcz się! Praktyk zeń będzie, sofista. 
  ODRZYKOŃ
do widzów — półgłosem, odchodząc za Sokratesem do pomysłowni
Zdechlak, już widzę, i łapserdak marny! 
 
Wykrętowic wchodzi do swego domu.
PARABASA WTÓRA CHÓR
Do odchodzących: Sokratesa i Wykrętowica
Więc idziecie? 
 
do Wykrętowica
Lecz my sądzim, 
że na ciebie przyjdzie żal! 
 
Zwrot do widzów. Chór ustawia się w półkole frontem do widzów: Arcychmura I deklamuje przy wtórze fletów. EPIRRHEMA WTÓREJ PARABASY ARCYCHMURA I
Co sędziowie uzyskają, 
jeśli raczą ten nasz chór 
Poprzeć, jak to słuszna zresztą, 
chce wam wskazać orszak Chmur. 
Oto naprzód, gdy pokładać 
role trzeba w orby236 czas, 
Będziem dżdżyły wam najpierwej, 
innym później gwoli was237. 
Potem bacznie winnic waszych 
i zasiewów będziem strzec, 
Że ich nie zaleje woda, 
ani susza będzie żec238. 
Gdyby zaś kto z was śmiertelnych 
nas, boginie, zelżyć chciał, 
Niech pomyśli, ile od nas 
w darze złego będzie miał, 
Gdy nie zwiezie wina, zboża, 
nic, nic wcale, ze swych grzęd; 
Bo gdy zaczną winogrady 
i oliwy puszczać pęd, 
Wyrypiemy wszystko gradem! 
będziem prały, jako z proc! 
Gdy dachówki będzie suszył, 
dżdżymy w szopę całą noc 
Tak, że glinę mu w proch zetrzem, 
sypiąc strumieniami grad! 
Gdy zaś będzie chciał ślub zawrzeć, 
on lub krewny, druh lub brat, 
Będziem chlapać przez noc całą. — 
tak, że lepiej pono wraz 
Wynieść się aż do Egiptu, 
niż źle tutaj sądzić nas! 
  SCENA XXIII
Wykrętowic wychodzi ze swego dworu, dźwigając na plecach duży wór mąki. WYKRĘTOWIC
licząc na palcach
Dwudziesty szósty, siódmy, ósmy, po nim 
Zasie dziewiąty, a tuż zaraz za nim 
Dzień ten, przed którym drżę od strachu, wstrętu 
Ścierwa; ostatni, czyli „stary, młody”239. 
 
spluwa
Każdy przysięga, komum ta co winien, 
Że zastaw złoży, że mnie zniszczy, zmarni, 
Z torbami puści, choć go kornie błagam: 
„Tej cząstki długu nie bierz, serce, teraz; 
„Tę płatę odłóż, tę zaś, duszko, daruj” 
„Nie mogę, tak bych wszytko stracił” — fuczą. 
Klnąc, iżem cygan i grożą mi sądem. 
Teraz — niech skarżą, gwizdam na te sądy, 
Gdy mój Odrzykoń umie mleć ozorem. 
Lecz trza oń pytać, w tej hań240 pomysłowni. 
 
stuka do bramki Sokratesa
Hej, bywaj, bratku!  
  SCENA XXIV
Poprzedni i Sokrates.
Wychodzi Sokrates, witając na widok prezentu bardzo grzecznie. SOKRATES
Czołem, mości Wykręt! 
  WYKRĘTOWIC
Czołem, niechże ta, lecz przyjmij to naprzód! 
Trza bowiem uczcić pana profesora. 
 
Sokrates odstawia na bok wór241.
Teraz gadajcie, czy syn mój, co u was 
W szkole się uczy, pojął te praktyki? 
  SOKRATES
Pojął. 
  WYKRĘTOWIC
westchnąwszy z ulgą — do Arcychmury
Chwałaż ci, Królowo krętaczy! 
  SOKRATES
Tak, że się wyłżesz snadnie z każdej sprawki. 
  WYKRĘTOWIC
Choćby i świadki byli, żem pożyczył? 
  SOKRATES
Tym snadniej, choćby ich było tysiące! 
  WYKRĘTOWIC
tańczy i śpiewa solo
Hurra, Hurra! Krzyk podnoszę, 
Z pełnej piersi, niech drży wróg! 
Rońcie łzy, o ważygrosze, 
Wy, kapitał, proces, dług, 
I procenty od procentów! 
Już wy mi teraz nie zrobicie psoty: 
Taki mi synek roście szczerozłoty 
W domu tych krętów! 
Dwusiecznym ozorem łyskający w skos, 
Rycerz na kresach242, gazdostwa zbawca, na wrogi knut243, 
W gorzkich opałach ojcu słodki miód! 
Dalejże raźno do mnie go pozywaj! 
„Dzieciątko moje, synu, przybywaj244, 
Słysz ojca głos!” 
  SCENA XXV
Ci sami i Odrzykoń.
Wychodzi Odrzykoń brudny, chudy, boso, obdarty; ojciec go zrazu nie poznaje. SOKRATES
Ten mąż, toć syn twój! 
  WYKRĘTOWIC
O synu miły, o synu drogi! 
  SOKRATES
Zabierz go sobie w domowe progi!  
 
Sokrates odchodzi do swego dworu. SCENA XXVI
Wykrętowic, Odrzykoń, Chór. WYKRĘTOWIC
podrygując z radości
Hejże synku, hejże hop! 
Jakże się cieszę, widząc, żeś tak pożółkł! 
Teraz to poznać po tobie od razu 
Zaprzańca, sprzekę; nasze czelne, swojskie 
Kście porzekadło w tobie, to: „Co pleciesz!” 
Znać też, że umiesz, choć łotr, udać jagnię! 
Na czole twoim lśni attycka buta! 
„Teraz więc ratuj, gdyś to ty mnie zgubił!”245 
  ODRZYKOŃ
Cóż cię tak trwoży? 
  WYKRĘTOWIC
Co? Stary i młody. 
  ODRZYKOŃ
Co za zwierzęta...: stary, młody? 
  WYKRĘTOWIC
Dzień to, 
Na który wszyscy grożą mi pozwami. 
  ODRZYKOŃ
Stracą na pewne zastaw, gdyż nie mogą 
Dwa dni oznaczać nigdy dniu jednego. 
  WYKRĘTOWIC
Jak to nie? 
  ODRZYKOŃ
W żaden żywy sposób, chyba 
Starucha może być współcześnie młódką. 
  WYKRĘTOWIC
Ba! Takie prawo. 
  ODRZYKOŃ
Sądzę, że po prostu 
Nie rozumieją ducha prawa. 
  WYKRĘTOWIC
nie rozumiejąc, z podziwem
Ducha? 
  ODRZYKOŃ
Nasz stary Solon był z całego serca 
Ludu przyjaciel... 
  WYKRĘTOWIC
Cóż to ma do rzeczy? 
  ODRZYKOŃ
Przeto rozłożył nam na dwa dni pozwy; 
Ostatni „stary” i na „młody” pierwszy, 
Aby pierwszego wszcząć kroki sądowe. 
  WYKRĘTOWIC
To po cóż dodał „stary”? 
  ODRZYKOŃ
Po to, dudku, 
By oskarżeni dobrowolnie, sami246 
W dniu tym ze sobą pogodzić się mogli: 
Nie — to pierwszego masz, skoro świt lament247! 
  WYKRĘTOWIC
Przecz248 bierze władza nie pierwszego zastaw, 
Lecz ostatniego to jest w stary-młody? 
  ODRZYKOŃ
By jak najprędzej wziąć pieniądze w łapy, 
Zdaje się, robią, jak probiercy ofiar: 
Dniem wprzód ofiarę liżą, jaki smak ma. 
  WYKRĘTOWIC
Prawda! 
 
do widzów, jakby tam byli sami lichwiarze
Psie syny; po cóż tam siedzicie 
Wy, dla nas mędrców pastwa, ślepcy, głazy, 
Banda, barany, wy... szczerbate dzbany! 
Ja wam tu pieśnię pochwalną wraz utnę 
Z radości — na cześć własną i cześć syna! 
  WYKRĘTOWIC
śpiewa i tańczy w szale orgiastycznym
Hej! Wykrętowic szczęścia lubieniec! 
Jakiej mądrości zdobył on wieniec, 
A jaki syn mu się chowa! 
Taka tam pośród przyjaciół mowa...! 
Widzę, jak zazdrość pali kumy i sąsiady, 
Kiedy po sądach zwyciężą twe rady! 
 
przestaje tańczyć i mówi
Lecz pójdźma do dom, chcę wyprawić bankiet! 
 
wchodzą do domu Wykrętowica. SCENA XXVII
przed domem Sokratesa.
Pasjas, Świadek później Sokrates.
Wchodzi na scenę od strony lewej Pasjas, lichwiarz, niski, pękaty, czerwony: sapie. Świadek chudy kościsty, długi, ubogo odmiany. Wchodząc Pasjas rozmawia i gestykuluje żywo. PASJAS
do świadka
...Po wtóre, po cóż ma człek grosz swój marnić? 
Przenigdy. Lepiej było zaraz wtedy 
Pokazać figę, niż mieć tyle biedy... 
Ot... ciebie muszę, dla własnego grosza 
Na świadka włóczyć, a do tego zadrzeć 
Z człowiekiem wspólnej gminy; lecz przenigdy 
Nie zadam hańby, pókim żyw, ojczyźnie! 
 
bardzo głośno
Przeto pozywam cię, Wykręcie! 
  SCENA XXVIII
Ci sami, Wykrętowic. WYKRĘTOWIC
wychodząc z domu
Ktoś ty? 
  PASJAS
Ja: na dzień stary i młody! 
  WYKRĘTOWIC
do widzów
Wy świadki, 
Że mówi o dwu dniach! 
 
do Pasjasa
O cóż pozywasz? 
  PASJAS
1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Chmury - Arystofanes (czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz