Darmowe ebooki » Komedia » Mizantrop - Molière (Molier) (biblioteka w .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Mizantrop - Molière (Molier) (biblioteka w .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)



1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 18
Idź do strony:
class="kwestia">
Właśnie mi mówiono, 
Że piękne panie wyszły za jakimś sprawunkiem;  
Lecz zastawszy tu pana szczęśliwym trafunkiem,  
Wstąpiłem, by wynurzyć mu z serca całego  
Mój niezmierny szacunek, jaki mam dla niego.  
Już od dawna me serce dziwną chęcią płonie, 
Abym w przyjaciół twoich mógł znaleźć się gronie;  
Związek dwu ludzi wyższych, to rozkosz prawdziwa:  
Niechaj więc nas braterstwa połączą ogniwa.  
Przyjaciel tak oddany i nie bez znaczenia,  
Nie sądzę, by był rzeczą godną pogardzenia35. 
Podczas tej przemowy Alcest pogrążony jest w zamyśleniu, nie uważając, że słowa te odnoszą się do niego, i budzi się dopiero na to zdanie Oronta: 
Do pana miałem zaszczyt skierować te słowa. 
  ALCEST
Do mnie?  
  ORONT
Tak jest, do pana. Może ich osnowa 
Nie dość grzeczną się zdała? 
  ALCEST
Bynajmniej; zdziwienie 
Budzą tylko, spadając tak niezasłużenie. 
  ORONT
Nie powinny cię dziwić mojej czci wyrazy,  
Wszakże jesteś jej godzien i po tysiąc razy. 
  ALCEST
Panie...  
  ORONT
Na podobnego wszak tobie człowieka 
Ojczyzna, państwo całe, już od dawna czeka. 
  ALCEST
Panie...  
  ORONT
Co do mnie, mogę stawić ciebie śmiało 
Wyżej niż wszystko, co nasz kraj okrywa chwałą36. 
  ALCEST
Panie...  
  ORONT
Że mówię szczerze, samo niebo świadkiem! 
By więc te słowa uczuć stały się zadatkiem, 
Pozwól, bym cię serdecznym otoczył ramieniem  
I przyjaciela twego nazwał się imieniem.  
Masz moją rękę, weź ją. Przyrzekasz mi zatem  
Swą przyjaźń? 
  ALCEST
Panie... 
  ORONT
Jak to! nie chcesz mi być bratem? 
  ALCEST
Panie, słowa twe dla mnie zaszczytem prawdziwym,  
Lecz przyjaźń jest uczuciem nad wyraz wstydliwym,  
I znieważa tę serca mieszkankę dostojną,  
Kto skarby jej rozrzuca dłonią nazbyt hojną.  
Poznania wzajemnego związek ten wymaga,  
Ostrożność mu przyświecać winna i rozwaga,  
By kiedyś obu stronom, gdy źle się dobiorą,  
Nie zaciężyły więzy, przyjęte zbyt skoro37. 
  ORONT
Twa roztropność powagi tak pełna, prawdziwie,  
Zwiększa jeszcze szacunek, jaki dla cię żywię. 
Nim więc czas wzmocnić zdoła ten związek tak luby,  
Ja w oddaniu się tobie chcę szukać mej chluby.  
Gdybyś na dworze żądał poparcia swej sprawy, 
Wiadomo, że król na mnie dosyć jest łaskawy38, 
Ceni wielce me zdanie i w każdej potrzebie  
Najmiłościwiej wzywać raczy mnie do siebie. 
Słowem, chcę twoim sługą być na każdy sposób;  
Że zaś stawiam cię w rzędzie najświatlejszych osób,  
Pragnę dla nawiązania naszych dusz wymiany  
Odczytać ci sonecik przed chwilą spisany39. 
Czy wart druku, usłyszeć chciałbym twoje zdanie40. 
  ALCEST
Niech to raczej kto inny osądzi, mój panie;  
Jam do tego niezdatny. 
  ORONT
Czemu? 
  ALCEST
Mam tę wadę, 
Iż zbyt wielką otwartość w moje sądy kładę. 
  ORONT
Ależ ja pragnę tego! miałbym żal najszczerszy,  
Gdybyś przez czczą uprzejmość, słuchając mych wierszy,  
Ukrywał się z swym zdaniem lub chwalił wykrętnie41. 
  ALCEST
Gdy tak chcesz, zatem zgoda; wysłucham ich chętnie42. 
  ORONT
Sonet. Tytuł Nadzieja... (Dama sercu miła,  
Która słodką nadzieją duszę mą pieściła...)  
Nadzieja... żadnych wierszy grzmiących, hałaśliwych  
Nie spodziewaj się: raczej strof czułych i tkliwych. 
 
Podczas każdej przerwy spogląda na Alcesta ALCEST
Zobaczymy.  
  ORONT
Nadzieja... Nie wiem, czy styl cały 
Nie wyda się smakowi twemu nadto śmiały;  
Czy się wyrazów dobór nie spotka z przyganą43... 
  ALCEST
Zaraz się przekonamy.  
  ORONT
Właśnie wczoraj rano, 
W niespełna kwadrans, przyznać się otwarcie wolę...  
  ALCEST
Nie sądzę, aby czas w tym miał grać jaką rolę44. 
  ORONT
czyta
Choć nadzieja jest naszą pociechą, 
Od rozpaczy jedynym puklerzem, 
Czemuż, gdy ją za bóstwo obierzem,  
Westchnień naszych rozlega się echo? 
  FILINT
Ten mały ustęp już mnie przejmuje zachwytem.  
  ALCEST
cicho do Filinta
Ty masz czoło to mówić, nie krztusząc się przy tem! 
  ORONT
Jesteś, piękna Filis, zbyt łaskawą, 
Gdy tym skarbem szafujesz tak hojnie, 
Lecz czyż można zasypiać spokojnie, 
Do nadziei tylko mając prawo! 
  FILINT
Cóż to za wyrażenia rzadkie, niepowszednie! 
  ALCEST
cicho do Filinta
Ty śmiesz, pochlebco nędzny, wychwalać te brednie! 
  ORONT
Jeśli moim ognistym zapałom 
Każesz czekać na się wieczność całą, 
Wkrótce grób mój łzy twoje obleją; 
Bo nie rozpacz zabija jedynie, 
Lecz, o Filis, z żałości też ginie, 
Kto zbyt długo musi żyć nadzieją45. 
  FILINT
Jakiż słów spadek! pieszczę się każdym wyrazem! 
  ALCEST
na stronie
Bierz licho ten twój spadek i ciebie z nim razem!  
Skręćże kark na tym spadku, życzęć sercem całem46! 
  FILINT
Wyznam, że wierszy równie wdzięcznych nie słyszałem. 
  ALCEST
na stronie
Tam do licha!  
  ORONT
do Filinta
Pochlebstwo, chociażby najsłodsze... 
  FILINT
Nie, wcale nie pochlebiam.  
  ALCEST
na stronie
A cóż robisz, łotrze? 
  ORONT
do Alcesta
Lecz ty, Alceście, pomnisz wszak naszej umowy;  
Niech więc twój sąd usłyszę, choćby i surowy. 
  ALCEST
Łaskawy panie, sprawa to wielce drażliwa,  
Bo na tym punkcie każdy bardzo czułym bywa.  
Swojego czasu dałem szczerości dowody  
Pewnemu panu, który mi czytał swe płody, 
Mówiąc, że źle jest, gdy kto folguje zbyt prędko,  
Kiedy go pióro świerzbi rymowania chętką;  
Że należy hamować przedwczesne zapały  
I natchnień swych ludzkości nie objawiać całej;  
Że kto w tym względzie grzeszy zbyt wielkim pośpiechem, 
Może się łatwo spotkać z litości uśmiechem. 
  ORONT
Czy ma zamiar przekonać mnie twoja przemowa,  
Żem nie powinien... 
  ALCEST
O tym nie mówię ni słowa47.  
Rzekłem mu, że niezdarne kto wierszydła płodzi, 
Drugich zanudza, a swej dobrej sławie szkodzi; 
Bo choćby miał sto innych największych przymiotów,  
Każdy go za to jedno znienawidzić gotów. 
  ORONT
Czy do mego sonetu mam odnieść to zdanie? 
  ALCEST
Tego nie mówię. By mu obrzydzić pisanie,  
Starałem mu się dowieść w niejednym przykładzie,  
Ilu ludziom ten nałóg stanął już na zdradzie. 
  ORONT
Czyż ja piszę niezdarnie? czy w mym wierszu całym... 
  ALCEST
Tego wcale nie mówię. Dalej go spytałem: 
Jakież do rymowania kusi ciebie licho 
Lub przynajmniej dlaczego nie siedzisz z tym cicho? 
Jeśli można wybaczyć nędzną książkę czyją,  
To chyba tym biedakom, którzy z tego żyją!  
Wierz mi, umiej się oprzeć tym zachciankom sławy;  
Ukryj przed okiem ludzi te zdrożne zabawy:  
Niechaj ci raczej będzie do czynów podnietą  
Zostać dzielnym człowiekiem niż lichym poetą.  
Oto, co próbowałem dowieść tej osobie. 
  ORONT
Myśl twą umiem dość jasno wytłumaczyć sobie;  
Ale chciej mi powiedzieć, co w moim utworze... 
  ALCEST
Rzuć go na ustęp i to w jak najkrótszej porze. 
Złe dla swojej poezji obrałeś przykłady, 
Nieszczerość, brak prostoty, oto twoje wady48. 
 
Co znaczy: «Od rozpaczy jedynym puklerzem?» 
Albo to: «Westchnień naszych rozlega się echo?» 
«Czyliż można zasypiać spokojnie, 
Do nadziei tylko mając prawo?» 
Lub: «o Filis, z żałości też ginie, 
Kto zbyt długo musi żyć nadzieją?» 
Ten styl tak wymuszony a pusty zarazem 
Mija się i z poezji, i z prawdy wyrazem; 
To tylko słów igraszki, nieszczere a ckliwe. 
Nie tym językiem mówi uczucie prawdziwe! 
Mierzi mnie gust dzisiejszy i nasi ojcowie, 
Choć prości, więcej smaku mieli w swojej mowie. 
Niejedno, co dziś z takim chwalicie zapałem, 
Niewarte starej piosnki, którą gdzieś słyszałem49. 
 
Gdyby nasz król mi dawał sam 
Paryż, cudne miasto, 
Lecz rzekł, iż się rozłączyć mam 
Z miłą mi niewiastą, 
Rzekłbym mu: Królu, panie mój, 
Nie zmusisz ni siłą —  
Zabierzże sobie Paryż swój, 
Ja wolę mą miłą! 
Hej! wolę mą miłą!50 
 
Styl nieco staroświecki i rym nieuczony, 
A jednak ja to wolę niż owe androny, 
Których słodkie mizdrzenie o mdłości przyprawia, 
Gdy tutaj do mnie czucie najszczersze przemawia. 
 
Gdyby nasz król mi dawał sam 
Paryż, cudne miasto, 
Lecz rzekł, iż się rozłączyć mam 
Z miłą mi niewiastą, 
Rzekłbym mu: Królu, panie mój, 
Nie zmusisz ni siłą — 
Zabierzże sobie Paryż swój, 
Ja wolę mą miłą! 
Hej! wolę mą miłą! 
 
Oto, co może mówić kochające serce. 
Do Filinta, który się śmieje 
Och, śmiejcie się do syta, panowie szyderce, 
A ja cenię to wyżej niż te sztuczne kwiatki, 
Te fałszywe brylanty waszej muzy gładkiej. 
  ORONT
Ja zaś twierdzę, że sonet mój jest doskonały. 
  ALCEST
Aby tak o nim mniemać, masz powód niemały:  
Lecz, że ja mam znów inny, więc pozwól mi, panie, 
By każdy z nas zachował o tym własne zdanie. 
  ORONT
Wystarcza mi, co o nim sądzą inni ludzie. 
  ALCEST
Widocznie są ode mnie bieglejsi w obłudzie. 
  ORONT
Sam jeden mniemasz rozum posiadać w udziale? 
  ALCEST
Dla ciebie mam go mało, bo ciebie nie chwalę. 
  ORONT
Obejdę się, mospanie, bez twojej pochwały. 
  ALCEST
Musisz się bez niej obejść, oto szkopuł cały. 
  ORONT
Zamiast w surowych sądach szukać łatwej chluby,  
Sam wierszyk w tym rodzaju napisz więc dla próby. 
  ALCEST
Mógłbym, na me nieszczęście, sklecić równie lichy,  
Alebym go nie czynił przedmiotem mej pychy. 
  ORONT
Skądże przychodzisz tutaj przemawiać tak dumnie? 
  ALCEST
Gdzie indziej możesz szukać kadzideł, nie u mnie. 
  ORONT
Ejże, mój młody panie, wysoko pan mierzy. 
  ALCEST
Mierzę, mój duży panie, tak jak się należy. 
  FILINT
stając między nimi
Dajcie pokój, panowie! dosyć tego, hola! 
  ORONT
Uniosłem się, wyznaję. Ustępuję pola. 
Mam zaszczyt go pożegnać pokornym ukłonem. 
  ALCEST
A ja zostaję pańskim sługą uniżonym51. 
  SCENA TRZECIA
FILINT, ALCEST FILINT
Masz teraz! za twą zbytnią w otwartość zabawę 
Ściągnąłeś sobie na kark niemiłą przeprawę; 
A z pewnością nasz Oront za słówko pochwały52... 
  ALCEST
Proszę cię, przestań.  
  FILINT
Ależ... 
  ALCEST
Obrzydł mi świat cały. 
  FILINT
Zbytnio bierzesz...  
  ALCEST
Daj pokój. 
  FILINT
Jeżeli... 
  ALCEST
Ni słowa. 
  FILINT
Słuchaj...  
  ALCEST
Nie słucham. 
  FILINT
Ależ... 
  ALCEST
Jeszcze?  
  FILINT
Twoja mowa... 
  ALCEST
Do licha! tego nadto. Proszę, zostawże mnie. 
  FILINT
Nie odstąpię cię na krok; bronisz się daremnie5354. 
 
AKT II SCENA PIERWSZA
ALCEST, CELIMENA ALCEST
Chcesz więc pani, bym swoją myśl wyraził szczerze?  
Oto na twe postępki gniew mnie nieraz bierze  
I tak wielka napełnia gorycz moją duszę,  
Że wnet chyba sam więzy te nieszczęsne skruszę.  
Tak jest; łudziłbym panią, gdybym rzekł inaczej;  
Wcześniej czy później nasze zerwanie się znaczy  
I chociażbym się silił trwać w służbie powolnej,  
Dłużej znosić, co znoszę, nie jestem już zdolny55. 
  CELIMENA
Więc
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 18
Idź do strony:

Darmowe książki «Mizantrop - Molière (Molier) (biblioteka w .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz