Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖
Krótki opis książki:
Ze śmiercią Eurypidesa Ateńczycy stracili ostatniego ze swoich wielkich tragików. Kto mógłby ich zastąpić? Nikt z żyjących. „Dobrzy bowiem pomarli, żywi nic nie warci”. Dionizos, bóg winorośli i opiekun sztuki teatralnej, wyrusza ze swym wygadanym sługą Ksantiasem do krainy zmarłych. Zamierza sprowadzić na ziemię mistrza tragedii. Wybór okazuje się niełatwy. Czy zabrać Ajschylosa, autora sztuk monumentalnych i koturnowych, czy też Eurypidesa, przedstawiającego tradycyjnych bohaterów i bogów jak zwykłe postacie dnia codziennego?Okraszona plebejskim humorem sztuka najwybitniejszego ze starożytnych komediopisarzy greckich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Arystofanes
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes
ich dźwięk —
My tych groszy już nie chcemy! Lecz jest za to nowa miedź,
Bita wczoraj i przedwczoraj! Stempel na niej zżarła śniedź!
Ludzi zacnych i rozsądnych, pięknych dusz i pięknych ciał,
Miłujących dzielność, sztukę, chór, muzyki święty szał,
W błoto tłoczym, a podnosim tych miedzianych z kału dna,
Obcych, nędznych i bezczelnych! Każdy z nich do zguby pcha.
Dawniej miasto ni na żertwy164 nie chciałoby takich szuj!
Lecz się teraz z nich otrząście, dzielnych bierzcie wy na bój!
Wszystko jedno, czy zwyciężą, czyli165 pójdą w morską głąb:
Mędrzec mówi: Masz się wieszać, upatrz sobie piękny dąb!
SCENA XIV
Z pałacu wychodzą odźwierny Ajakos i Ksantias.
AJAKOS
Na Zeusa zbawiciela! Zacny jakiś szlachcic
Twój pan!
KSANTIAS
Szlachetny szlachcic, widać to od razu:
Zna się tylko na dwojgu, winie i dziewczynie.
AJAKOS
Ale że cię nie wyprał, gdy się wręcz wykryło,
Że ty niewolnik marny, udawałeś pana!
KSANTIAS
Niech spróbuje!
AJAKOS
Wiesz, zuchu, zrobiłeś to wszystko
Tak czysto po naszemu. Cieszy mnie to mocno.
KSANTIAS
Cieszy cię? Ejże, prawda?
AJAKOS
Ależ jestem w raju,
Gdy mogę nakląć panu, choćby gdzie na boku.
KSANTIAS
Umiesz warczeć, gdy tęgie oberwiesz batogi
I wynosisz się za drzwi?
AJAKOS
Ależ arcyprzednio!
KSANTIAS
U was roboty dużo?
AJAKOS
Diabli mi robota!
KSANTIAS
O Zeusie pobratymie, umiesz podsłuchiwać,
O czym mówią panowie?
AJAKOS
Z radości szaleję!
KSANTIAS
I zaraz tam za drzwiami wszystko paplać?
AJAKOS
Tak jest.
Lecz potem bal mam taki, że z uciechy leję!
KSANTIAS
O Febie166 Apollinie! Dawaj tu swą łapę,
Pozwól się ucałować, pocałuj i gadaj,
Na Zeusa, który dla nas jest kijów patronem,
Co to za burda u was, wrzaski i wyzwiska?
AJAKOS
To kłótnia Ajschylosa i Eurypidesa.
KSANTIAS
z podziwu
Aaaaa!
AJAKOS
Sprawa wielka powstała, awantura, mówię;
Między nieboszczykami bunt i rewolucja!
KSANTIAS
Jak to?
AJAKOS
Jest prawo, z dawna tu ustanowione
Dla wszystkich sztuk szlachetnych, aby mistrz największy
Spomiędzy współartystów miał stół swój w prytanii167
I tron obok samego Plutona...
KSANTIAS
Rozumiem.
AJAKOS
Dopóki nie przybędzie inny większy jaki.
Wtedy musi ustąpić.
KSANTIAS
Któż śmiał Ajschylosa
Niepokoić?
AJAKOS
Toż siedział na tragicznym tronie,
Arcymistrzem swej sztuki będąc.
KSANTIAS
Któż go wygryzł?
AJAKOS
Gdy tutaj Eurypides zstąpił, przedstawienie
Dał przed bandą złodziejów kąpielowych, zbójów,
Rzezimieszków, włamaczy, zbirów, ojcobójców.
A jest tu tej hołoty huk, ot, jak w Hadesie.
Ci słuchając tych kruczków, wykrętasów, zwrotów,
Zwariowali do reszty: zrobili go mistrzem,
A on, poparty przez nich, targnął się na stolec,
Gdzie Ajschylos siadywał.
KSANTIAS
Bili kamieniami?
AJAKOS
Bili weń, ale naród wołał, aby złożyć
Sąd, który z nich w swej sztuce mistrzem się pokaże.
KSANTIAS
Naród tych łotrów?
AJAKOS
Tak jest. Wrzeszczał wniebogłosy!
KSANTIAS
Byli tu przecież inni, stronnicy Ajschyla!
Zwraca się do widzów.
AJAKOS
Ale liczba szlachetnych tu, patrz, jaka mała!
KSANTIAS
Cóż więc Pluton z tym fantem zamierza uczynić?
AJAKOS
Zapasy nam wyprawi, próbę i sąd sztuki.
KSANTIAS
Ależ bo czemu tronu Sofokles nie zajął?
AJAKOS
Nie chciał tego, na Zeusa! Skoro tutaj zstąpił,
Ucałował Ajschyla, prawicę uścisnął,
Chociaż mu się Ajschylos sam usuwał z tronu.
Teraz zaś postanowił czekać, jak w odwodzie.
Jeśli Ajschylos wygra, to go uzna chętnie;
Jeśli nie, z Eurypidem wystąpi do walki.
KSANTIAS
A więc zacznie się heca?
AJAKOS
Tak jest, za chwileczkę:
Właśnie tu, na tym miejscu, wnet się zakotłuje
I na ogromną wagę wpakują poezję!
KSANTIAS
Co? Na kramarską wagę wysypią tragedię?
AJAKOS
Ba, i prawidła168 wniosą, łokieć169 od wyrazów,
I formy czworoboczne...
KSANTIAS
Cegłę robić będą?
AJAKOS
I kliny, i podziałki. Eurypides twierdzi,
Że będzie każde słowo tragedii rozmierzał.
KSANTIAS
Sądzę, że się Ajschylos bardzo teraz sierdzi.
AJAKOS
Jak byk poziera, groźnie pochyliwszy rogi.
KSANTIAS
A kto im będzie sędzią?
AJAKOS
W tym ci sęk nie lada,
Uznali bowiem obaj, że tutaj brak mądrych.
pokazuje na widzów
Ajschylos nie chciał nawet Ateńczyków wybrać!
KSANTIAS
Sądził słusznie, że ogół z nich to rzezimieszki.
AJAKOS
Innych ma on za błaznów, by się poznać mogli
Na wartości poetów. Przeto panu twemu
Rzecz oddali; on przecie rzeczoznawca, majster.
Lecz wejdźmy, bo panowie, kiedy się zawezmą,
To się nam bardzo łatwo dostaną batogi.
Wbiegają w dom.
CHÓR
śpiew (814–819)
Oto gniewem wybuchnie gromowładny wieszcz,
Aż przez białka źrenicą dziki błyśnie szał,
Gdy zobaczy, jak rywal na krytyczny bój
Ząbki ostrzy i wdziewa swój wojenny strój!
Z jednej strony huf w szyszakach pióropusznych rytmów.
Wódz potrząsa grzywą hełmu i grzywą czupryny,
Brwi namarszczy, głosem ryknie, na wroga wyzionie
Wiersze jak maczugi kute — oddechem olbrzyma
Rwąc na drzazgi przeciwnika ni to morski orkan.
Z drugiej strony huf otrębów i na szczudłach wióry.
Wódz się czai, mistrz na gębę, wyrazów oprawca,