Darmowe ebooki » Komedia » Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes



1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:
prostu wszystko łże! 
  SCENA XXI
Ci sami. DIONIZOS
Stańcie po obu stronach szal! 
 
Obaj się ustawiają. EURYPIDES i AJSCHYLOS
Stoimy. 
  DIONIZOS
Ująwszy je, niech każdy swoje wypowiada 
I nie pierwej puszczajcie, aż wam powiem „kuku”! 
  EURYPIDES i AJSCHYLOS
Trzymamy. 
 
Każdy chwyta za szalę. DIONIZOS
Teraz mówcie, ale wprost do wagi! 
  EURYPIDES
pierwszy wiersz z „Medei”
„Oby łódź Argo nie płynęła nigdy”. 
  AJSCHYLOS
z „Filokteta”
„Sperchejskie222 wody i łąki bawole”. 
  DIONIZOS
Kuku! Puszczajcie teraz! Jego szala spadła 
Gwałtownie, Eurypidzie! 
  EURYPIDES
Cóż to za przyczyna? 
  DIONIZOS
Ha! Poszachrował, widać, jak handlarze wełną: 
Zamoczył słowa wodą tak jak oni wełnę. 
Ty zaś wsadziłeś wierszyk lekki, użaglony... 
  AJSCHYLOS
To niech mówi raz drugi i stawia na szalę! 
  DIONIZOS
Chwytajcie więc raz drugi! 
  EURYPIDES i AJSCHYLOS
Trzymamy. 
  DIONIZOS
No — mówcie! 
  EURYPIDES
z „Antygony”
„Świątynią pierwszą Swady jest duch ludzki”. 
  AJSCHYLOS
z „Nioby”
„Wśród bóstw — Śmierć jedna nie łaknie kadzideł”. 
  DIONIZOS
Kuku! Puszczajcie! Znowu jego przeważyło, 
Bo śmierć, najcięższe z nieszczęść, na wagę położył!... 
  EURYPIDES
Przecież ja Swadę dałem, słowo ślicznie brzmiące! 
  DIONIZOS
Ech! Swada — pusty wyraz i często... bez sensu. 
Lecz szukaj co innego, coś bardzo ważnego, 
Co ci przechyli szalę: wiersz potężny, wielki. 
  EURYPIDES
Ba! Gdzież u mnie wiersz taki, gdzie jest? 
  DIONIZOS
drwiąco
Wiesz co? Powiedz: 
„Zgrał się Achilles, choć grał nieźle w kości223”. 
Mów to śmiało, bo teraz ostatnia już stawka! 
  EURYPIDES
z „Meleagra”
„Ujął maczugę ciężką, jak ze stali”... 
  AJSCHYLOS
z „Glaukosa”
„Rydwan na rydwan, trup na trupa wali”... 
  DIONIZOS
I znowu zakpił z ciebie! 
  EURYPIDES
Coś tu niewyraźnie... 
  DIONIZOS
Gadanie! Dwa rydwany a na to dwa trupy: 
Tego by nie udźwigło stu egipskich chamów! 
  AJSCHYLOS
Więc mniejsza o wiersz jakiś... Niechaj tu na wagę 
Wejdzie on, dzieci jego, żona, Kefisofont, 
Niech nawet siędzie razem ze swą biblioteką, 
A ja dwa słowa powiem, dwa tylko... 
 

Tu brakuje w tekście kilku wierszy.

Wchodzi Pluton w orszaku dworzan i piekielnych dygnitarzy, robi się rumor, tok się przerywa, a Dionizos zwraca się do Plutona.224 SCENA XXIL
Ci sami i Pluton. DIONIZOS
do Plutona i jego orszaku
Przyjaciele kochani, ja ich nie rozsądzę, 
Nie chcę też do żadnego objawić niechęci. 
Jednego mam za mędrca, drugi mnie zachwyca. 
  PLUTON
Więc nie załatwisz tego, po co się wybrałeś? 
  DIONIZOS
No, a jeśli rozsądzę? 
  PLUTON
Weźmiesz na świat tego, 
Kogo wolisz, byś darmo nie trudził się do nas. 
  DIONIZOS
Serdecznie ci dziękuję. — Wy obaj słuchajcie: 
Jam do podziemia wstąpił po wieszcza. 
  EURYPIDES
W zamiarze? 
  DIONIZOS
By miasto ocalone zaprzęgnął do chórów. 
Który z was chce ojczyźnie służyć dobrą służbą, 
Tego zabiorę z sobą na świat między żywe. 
Przede wszystkim wyjawcie o Alkibiadesie 
Wasze zdanie sumiennie, boć ojczyzna cierpi 
A tęskni doń, przeklina, nienawidzi, pragnie! 
  EURYPIDES
„Obywatelem gardzę, co leniwą 
Niósł pomoc miastu, a szkodził zbyt żywo, 
Zyski brał dla się, miastu dawał szkodę!” 
  DIONIZOS
Dobrze, na Posejdona. A ty, co nam powiesz? 
  AJSCHYLOS
„Nie trzeba było lwiątka w mieście żywić: 
Gdy na lwa wzrosło, nie lza225 się przeciwić!” 
  DIONIZOS
Na Zeusa zbawiciela! Nie wydam ja sądu! 
Ten ci wyrzekł przebiegle, a tamten przemyślnie. 
Lecz jeszcze jedno tylko wyjawcie mi zdanie: 
Jak się zapatrujecie na miasta ratunek? 
  EURYPIDES
Wiem wszystko! Zaraz mówię!226 
  DIONIZOS
Mów tedy, słuchamy. 
  EURYPIDES
Kiedy właśnie niewiarę zamienimy w wiarę, 
A wiarę na niewiarę... 
  DIONIZOS
Zgoła nie rozumiem. 
Powiedz to w mniej uczony a jaśniejszy sposób! 
  EURYPIDES
Jeśli obywatelom, którym dziś wierzymy, 
Przestaniemy wręcz wierzyć, a tych wybierzemy, 
Których nie wybieramy — ocalim ojczyznę. 
Jeśliśmy teraz w biedzie wśród danych warunków, 
Zmieńmy je na przeciwne, musim się ocalić227. 
  DIONIZOS
Ślicznie! O mądra głowo! Palamedzie228 drugi! 
 
do Ajschylosa
A ty zasię229 co powiesz? 
  AJSCHYLOS
Rzeknij ty mnie pierwej, 
Jakich miasto wybiera do rządu, czy prawych? 
  DIONIZOS
Gdzież tam! Tych nienawidzą. 
  AJSCHYLOS
A kochają łotrów? 
  DIONIZOS
Kochają? Nie, lecz biorą do służby z przymusu. 
  AJSCHYLOS
Jak więc można ocalić państwo, które nie chce 
Iść ni w prawo, ni w lewo, ni w tył, ani naprzód? 
  PLUTON
Racz teraz wydać wyrok!230 
  DIONIZOS
Sąd mój będzie taki: 
Wybiorę tego, kogo serce me uwielbia. 
  EURYPIDES
Więc pamiętaj na bogi, na które przysiągłeś, 
Że mnie zabierzesz na świat. Wybaw przyjaciela! 
  DIONIZOS
„Język tylko przysięgał”231— ja biorę Ajschyla! 
  EURYPIDES
Cóżeś zrobił, ty błaźnie, ty idioto! 
  DIONIZOS
Kto? Ja?! 
Sąd wydałem, że wygrał Ajschylos, czy nie tak? 
  EURYPIDES
Postąpiwszy tak podle, śmiesz mi patrzeć w oczy? 
  DIONIZOS
Podłe jest, co widzowie za podłe uznają. 
  EURYPIDES
Nędzniku, więc dozwolisz, bym naprawdę umarł? 
  DIONIZOS
Któż wie, czy nie to samo u cię „żyć” i „umrzeć” 
Czy bić a pić nie jedno, spać a być podściółką?? 
  PLUTON
do Dionizosa
Pozwólcie Waszmość do mnie, proszę w dom... 
  DIONIZOS
Dziękujem... 
  PLUTON
Chcę Waszmościów ugościć, nim stąd odpłyniecie. 
  DIONIZOS
Doskonale. Ba, o to nigdy się nie gniewam. 
 
Wszyscy oprócz chóru wchodzą do pałacu Plutona. CHÓR

(1482–1499)

antystrofa I

Szczęsny mąż on, co posiada 
Umysł bystry jasnowida: 
Krociom duch się jego przyda. 
Ten wykazał um232 nie lada, 
Więc odejdzie stąd na światy 
Gwoli szczęścia swej ojczyźnie 
Między rodne swoje braty, 
Między druhy, między bliźnie. 
 

antystrofa II

Jakże pięknie, że młodziki, 
Wyrwawszy się raz z pazurów, 
Sokratesa nie obsiędą, 
Żeby paplać, a muzyki 
Lub tragicznych niechać chórów! 
Wżdy, kto harde słowa miota, 
O włos kozi — durno-ścisły 
Spór wywodząc, bając wszędzie: 
Próżnująca to robota 
Męża, co postradał zmysły! 
 
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
EXODOS. WYJŚCIE CHÓRU
Wychodzą z pałacu Pluton, Ajschylos, Dionizos. SCENA XXIII
Pluton, Ajschylos, Dionizos, Chór. PLUTON
Idź więc, Ajschylu, w szczęściu, weselu 
I miasto wasze radą uczciwą 
Ratuj, pouczaj i dźwigaj żywo 
Tych nierozsądnych, a jest ich wielu! 
Kleofontowi zanieś ten sztylet, 
Te stryczki tutaj daj podskarbnikom, 
Nikomachowi i Myrmekowi, 
A tę truciznę Archenomowi233. 
W moim imieniu odkaż234 im, aby 
Tu przyszli martwi, a nie zwlekali. 
Jeśli się dusznie235 nie stawią, przebóg, 
Ja sam na skórze piętno wypalę236 
I każę okuć w kajdanki łotrów 
Wraz z Adejmantem, synem Leuklofa237, 
I do podziemia raz dwa przystawię! 
  AJSCHYLOS
Spełnię nakazy. Ty tron mój zasię 
Sofoklesowi oddaj na czasie. 
Niechże go dzierży, aż tu przytomnie 
Wrócę sam do was: zawżdy ja wierę, 
Że on w mądrości wtór trzyma po mnie. 
Wżdy pomnij: wyżeń238 tego przecherę, 
Tego wykpisza, ździercę ołtarzy, 
Jeśli na tron mój targnąć się waży, 
Nawet niechcący! 
  PLUTON
do Chóru
Wy przeto na cześć jego zapalcie 
Święte pochodnie, w krąg korowody 
Zatoczcie, piejcie w głos jego ody 
I hymnem chwalcie! 
 
Pluton z orszakiem wraca do pałacu. Chór zapala pochodnie i przeprowadza śpiewem Dionizosa i Ajschylosa. CHÓR
Szczęścia na drogę użyczcie też odchodzącemu poecie, 
Zmierzającemu na światło poszczęśćcie, bogowie podziemni, 
Miastu zaś dajcie szlachetnych powodzeń szlachetne pomysły! 
W ogóle z wrogich obieży239 i wojny nieznośnych pochrzęstów 
Obyśmy wyszli nareszcie! Kleofont zaś dalej niech walczy 
Oraz podobne przywłoki240 na swoichże własnych śmietnikach! 
 
Przypisy:
1. Perykles (ok. 495–429 p.n.e.) — polityk i mówca ateński. [przypis edytorski]
2. Fidiasz (ok. 490–ok. 430 p.n.e.) — najwybitniejszy rzeźbiarz grecki okresu klasycznego; autor m.in. posągów Ateny Promachos i Ateny Partenos na ateńskim Akropolu oraz posągu Zeusa w Olimpii, zaliczanego do siedmiu cudów świata staroż. [przypis edytorski]
3. Ajschylos (525–456 p.n.e) — dramaturg grecki, uważany za twórcę tragedii jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]
4. chrobry (daw.) — dzielny, odważny. [przypis edytorski]
5. Lakon — Spartanin; Lakonia, kraina w płd.-wsch. części Płw. Peloponeskiego, stanowiła gł. część państwa spartańskiego, ze stolicą w Sparcie. [przypis edytorski]
6. Dekeleja — staroż. wioska w pobliżu Aten; w 413 p.n.e., podczas wojny peloponeskiej, zajęta i ufortyfikowana przez Spartan, którzy pozostali tam na stałe, ciągłymi wypadami zagrażając okolicom, podczas gdy wcześniej na zimę powracali do domu. [przypis edytorski]
7. ochlokracja (z gr.) — rządy tłumu; wynaturzona forma demokracji bezpośredniej, w której nie obowiązują zasady prawne ani nie występują struktury organizacyjne, zaś władzę sprawuje kierujący się zmiennymi emocjami tłum, ustawicznie ulegający wpływom demagogów. [przypis edytorski]
8. z Sokratesem, którego Arystofanes niesłusznie szarpie — w komedii Chmury. [przypis edytorski]
9. Kleon (zm. 422 p.n.e.) — ateński wódz i polityk, demagog, przeciwnik Peryklesa; w 425 p.n.e. wspólnie z Demostenesem pokonał i wziął do niewoli garnizon spartański na wyspie Sfakteria. [przypis edytorski]
10. Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa, jako strateg odegrał dużą rolę w ostatnich 15 latach wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
11. Lamachos, Demostenes, Nikias — wodzowie ateńscy podczas wyprawy na Sycylię; Lamachos zginął w bitwie, Demostenes i Nikiasz trafili do niewoli spartańskiej i zostali straceni. [przypis edytorski]
12. nawa (daw.) — statek, okręt. [przypis edytorski]
13. mury Pireja i Munichii — w Pireusie znajdowały się główne porty Aten, m.in. jeden z dwu portów wojennych, którego broniła twierdza na pobliskim wzgórzu Munichia. Silnie ufortyfikowany Pireus połączono z Atenami Długimi Murami, zapewniającymi bezpieczne połączenie pomiędzy oboma miastami, odległymi o ok. 6 km. [przypis edytorski]
14. ἄστυ (gr.) — miasto; w Attyce: Ateny, centralna część miasta-państwa (polis) w przeciwieństwie do okolicznych wiosek, portów i innych terenów. [przypis edytorski]
15. gonno (daw.) — strzeliście; por. gonny: śmigły, wybujały, wysoki i prosty. [przypis edytorski]
16. gazdować (reg.) — być gazdą (właścicielem gospodarstwa), gospodarzyć. [przypis edytorski]
17. szykowiec (daw.) — człowiek szykowny, elegant. [przypis edytorski]
18. tromtradrata — człowiek, który krzykliwie, efekciarsko głosi jakieś poglądy lub górnolotne hasła pozbawione treści. [przypis edytorski]
19. Sofokles (496–406 p.n.e.) — jeden z trzech największych tragików greckich. [przypis edytorski]
20. Eurypides (ok. 480–406 p.n.e.) — dramaturg grecki, autor tragedii, uznawany za reformatora gatunku. [przypis edytorski]
21. Eupolis (ok. 445–ok. 410 p.n.e.) — komediopisarz ateński; jego dzieła zachowały się tylko we fragmentach; istnieje kilka tradycji staroż. co do jego śmierci. [przypis edytorski]
22. Pnyks — wzgórze ateńskie w pobliżu Akropolu, miejsce zgromadzeń ludowych w staroż. Atenach. [przypis edytorski]
23. agora — rynek; centralny plac w miastach greckich, na którym koncentrowało się życie polityczne (dysputy, obchody świąt) oraz handel. [przypis edytorski]
24. gimnazjum (łac. gymnasium, z gr. gymnasion: miejsce ćwiczeń) — w staroż. miastach greckich ośrodek ćwiczeń fizycznych i treningu sportowego (por. gimnastyka), złożony z otwartego placu z bieżnią i boiskiem oraz półkrytych i krytych budynków. Gimnazjony, jako popularne miejsca spotkań, stały się również miejscami wykładów, dysput i nauczania. [przypis edytorski]
25. Akropola — dziś popr. w r.m.: Akropol. [przypis
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz