Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖
Krótki opis książki:
Ze śmiercią Eurypidesa Ateńczycy stracili ostatniego ze swoich wielkich tragików. Kto mógłby ich zastąpić? Nikt z żyjących. „Dobrzy bowiem pomarli, żywi nic nie warci”. Dionizos, bóg winorośli i opiekun sztuki teatralnej, wyrusza ze swym wygadanym sługą Ksantiasem do krainy zmarłych. Zamierza sprowadzić na ziemię mistrza tragedii. Wybór okazuje się niełatwy. Czy zabrać Ajschylosa, autora sztuk monumentalnych i koturnowych, czy też Eurypidesa, przedstawiającego tradycyjnych bohaterów i bogów jak zwykłe postacie dnia codziennego?Okraszona plebejskim humorem sztuka najwybitniejszego ze starożytnych komediopisarzy greckich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Arystofanes
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Żaby - Arystofanes (baza książek online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Arystofanes
orchestrę tj. na przedscenie. W chórze jest 24 choreutów i koryfajosy tj. przodownicy. Ubrani w białe, śnieżne, wełniane szaty (chitony) i sandały, na głowie zielone wieńce, pochodnie płonące w rękach. Orszak niewiast w szatach szafranowych postępuje za nimi. Rolę Hierofanta mystów tj. Daducha obejmuje przodownik chóru, tj. koryfajos, który deklamuje przy wtórze fletów.
SCENA VIII
Dionizos, Ksantias, Hierofant, Chór.
KORYFAJOS104
jako Hierofant, do swego orszaku
Uciszcie się wszyscy zgodnie, z chórów niechaj idzie precz
Kto nie poznał naszej pieśni lub ma w sercu jaki brud,
Kto Obrzędu nie zna jeszcze, ni też pląsał na cześć Muz,
Kogo nie wyświęcił Kratyn105, turów łowca, Bakcha wieszcz,
Kogo błaznów bawią żarty, powiedziane w nie swój czas,
Kto nie tłumi ziomków zwady i rodakom życzy źle,
Kto ich nawet szczuje wzajem, by mieć osobisty zysk,
Kto, hetmaniąc, dał się kupić, gdy ojczyzny tonie łódź,
Kto gród albo korab106 zdradził, kto wzbroniony towar słał,
Przez Ajginę107, jak Thorykion108, zatracony celnik, łotr,
Co rzemienie, płótno, smołę na Epidaur109 wrogom niósł,
Kto wyłudzał z braci złoto, by miał z czego flotę wróg,
Kto w Hekaty110 chórach śpiewał, a do jej kapliczek plwał111,
Kto w komedii wychłostany podczas Dyjoniza świąt,
Sławy wieniec wieszczom wydarł, bałamucąc z zemsty lud112
— Tym zapowiem, tym powtarzam, tym po trzeci mówię raz:
Precz niech idą z kół tanecznych! Wy zacznijcie święty pląs,
Rozśpiewany, całonocny, godny uroczystych świąt!
CHÓR
śpiewa
strofa (372–376)
Kto żyw, niech wartko goni
Ku kwiatobujnej błoni
Żartując, szydząc do woli
Z każdego, kogo to boli!
Wszak długo czas cnót naszych trwał!
Niech młodzież pląsa dalej,
Boginię zdrowia chwali,
Co tarczą naszej krainie
Była, będzie i jest ninie113,
Choć nie tak ów Thorykion chciał!
PRZODOWNIK CHÓRU
Żywo teraz mi zapiejcie114 w cześć Demetry inny ton,
Wielbiąc hymny i pieśniami królewnę, dającą plon!
CHÓR
śpiewa
strofa (384–388)
Demetro, obrzędu królowo!
Tu ku nam, błagamy, zleć!
Ochraniaj drużynę godową115,
Wesele i pląsy wznieć!
Niech mija noc święta swobodnie,
Niech śmiech się wesoło rozlega,
Wśród szczerej modlitwy słów
Niech każdy pląsa i biega!
Ty uwieńcz zwycięzcę znów,
Co święta obchodzi twe godnie!
PRZODOWNIK CHÓRU
Ha! Heja!
Teraz pieśnią wzywać boga, wiecznej krasy116 syna,
Towarzysza i świętego reju117 gospodyna118!
CHÓR
Część I
Najmilszych świąt twórco, Jakchu uwielbiony,
Błagamy Cię społem119, bywaj w nasze strony,
Tu do bogini!
Pokaż dzielność twoich nóg,
Przebież120 wartko ogrom dróg,
Jakchu, wodzireju boży, przoduj w naszych pląsach!
Część II
Od śmiechu i figlów stoisz się w łachmany,
Dziurawe sandałki i płaszcz potargany:
Chcesz być oszczędnym!
Pokazałeś tedy sam,
Jak bez szkody hasać mam.
Jakchu, wodzireju boży, przoduj w naszych pląsach!
Część III
Zobaczyłem dziewczę, co tam szumnie hasa,
Me oczy przykuwa jej buziaka krasa,
Lecz że koszulka
Rozerwała się na szwie,
Wyprysnąły piersi dwie...
Jakchu, wodzireju boży, przoduj w naszych pląsach!
Chór milknie.
KSANTIAS
półgłosem do Dionizosa
Och, co do mnie, ja zawsze pohulałbym chętnie
I utonął w zabawie!
DIONIZOS
A mnie nogi skaczą!
PRZODOWNIK CHÓRU
sam
Będziem teraz zgodnie dalej
Archedema121 wyszydzali:
Siedem lat u nas żyje, ojców ani ojczymów nie mając.
CHÓR
A teraz rej wodzi przecie
U tych umrzyków na świecie.
Atoli sam jest łotrem, z łotrami się równymi kumając.
PRZODOWNIK CHÓRU
sam
Słyszę, że syn przy grobie
Klejstenesa122 się skrobie
Jedną ręką po tyłku, a drugą po pysku!
CHÓR
I w pół zgięty pierś bije,
I zawodzi, i wyje,
Że nie może kumeczka trzymać w swym uścisku!
PRZODOWNIK CHÓRU
sam
Mówią też o Kaliasie, synu Jebkonika123,
Że w lwiej skórze — z panienką — na wroga pomyka!
DIONIZOS
występuje z nagła i przerywa śpiewem
Hej! Powiedzcie, gdzie strona,
W której pałac Plutona?
Nie tutejsiśmy bowiem, jeno124 z dala przybyli.
PRZODOWNIK CHÓRU
Ot! Niedługa to droga:
Wprost, do tego wal proga,
A mnie daj święty pokój i nie pytaj w tej chwili!
DIONIZOS
do Ksantiasa śpiewem
Bierz manatki, mój mały!
KSANTIAS
dźwigając nosidła z jukami, odśpiewem
Takie czasy nastały?
Ej, u biesa, to stara i nudna piosenka!
PRZODOWNIK CHÓRU
recytuje — flety wtórują
Dalej, naprzód!
Na boginki święte błonie, na kwiecisty spieszcie gaj
Wśród igraszki i hulanki uczestników boskich świąt.
Ja w dziewic i kobiet gronie rozpląsanym pójdę stąd,
Gdzie pochodnie święte paląc, święcić będziem nocy raj!
Przodownik chóru odchodzi z niewiastami, które odbierają pochodnie z rąk mystów.
CHÓR
strofa (448–453)
Biegaj na łąki, gdzie kwitną róże,
Gdzie dyszą kwiaty wonne.
Naszym zwyczajem hasając w chórze,
Na pola goń przestronne!
antystrofa (454–459)
Chór nasz prowadzą doli boginie,
Przeto125 Sobótki słońce
Świeci nam tylko, świętej drużynie.
Wszak bliźnich my, obrońce,
Obcych czy ziomków zarówno chronim.126
Podczas tego śpiewu zbliżają się Dionizos i Ksantias do podwoi pałacu Plutona.
SCENA IX
Dionizos, Ksantias, Chór, odźwierny Ajakos.
DIONIZOS
ostrożnie
Jakby tu pukać mądrze; pytam: jak zapukać,
W jakiż sposób pukają mieszkańcy tych krain?
KSANTIAS
Nie marudź, ale spróbuj stuknąć we drzwi śmiało,
Zwłaszcza gdyś Heraklesem z miny i czupryny!
DIONIZOS
wali kołatką w drzwi
Hej, otwórz chłopie!
AJAKOS
odźwierny, wychodzi z podwoi
Kto tam?
DIONIZOS
Bohater Herakles.
AJAKOS
O łajdaku, wisielcze, o ty łotrze jakiś!
Ty zbóju, ty rozboju, ty herszcie rozbojów,
Tyś nam naszą sobakę127, naszego Kerbera
Porwał, mało nie zdusił i uciekł z nim razem,
Omal nie sprzed mych oczu! Zapłacę ci teraz!
Za karę ciebie Styksu128 bezlitosne turnie
I krwią oblane skały Acherontu129 zamkną!
Psy Kokytu130 przysiędą ciebie, wkoło wyjąc,
Żmij stułebny wyszarpie ci jelita z brzucha,
A płuca twoje połknie Murena z Tartesu131!
Posoką zlane nery, wątrobę i... resztę
Rozedrą, pożrą, zmiażdżą Gorgony132 z Tejtrasji133!
Do nich też pokieruję moje lotne skoki!
Wpada do wnętrza i drzwi za sobą zatrzaskuje. Dionizos przykucnął ze strachu i...
KSANTIAS
zatykając nos
Co ty robisz?!
DIONIZOS
słabym głosem
Popuszczam. Wołaj: „Boże wspieraj!”
KSANTIAS
O ty błaźnie, co żywo podźwignij się z ziemi,
Nim cię ujrzy kto z widzów!
DIONIZOS
usiłując na próżno powstać
Ależ bo zemdleję!
Podaj mi mokrą gąbkę i przyłóż do... serca!