Jak wam się podoba - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie dla przedszkolaków txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Wygnawszy swojego brata z dworu, książę Fryderyk obejmuje tron we francuskim księstwie. Zezwala jednak pozostać we dworze Rozalindzie — swojej bratanicy, ze względu na to, że łączy ją wielka przyjaźń z jego córką.

Rozalinda zakochuje się w Orlandzie, jednym z braci, będących pod opieką Fryderyka. Wkrótce zostaje wygnana przez władcę, a wraz z nią ucieka przyjaciółka — znajdują schronienie w Lesie Ardeńskim, w którym skrywa się również wypędzony król. Rozalinda przebiera się za chłopca i pod nową postacią utrzymuje kontakt z ukochanym.

Jak wam się podoba to sztuka Williama Szekspira, która budziła wiele kontrowersji. Krytykował ją m.in. Lew Tołstoj — zarzucał, że za bardzo schlebia nieskomplikowanym gustom odbiorców. Ta komedia pasterska powstała w 1599 lub 1600 roku, opublikowano ją w 1623 w Pierwszym Folio. Z sielanki pochodzi jeden z najsłynniejszych cytatów z Szekspira: „Świat jest teatrem, aktorami ludzie, którzy kolejno wchodzą i znikają”.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Jak wam się podoba - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie dla przedszkolaków txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)

Idź do strony:

się stąd oddalił;

Dobrej był myśli i słuchał piosenek.

KSIĄŻĘ

Jeśli on, z samych rozdźwięków złożony,

Harmonię kocha, to lękać się trzeba

W niebieskich sferach jakiego rozdźwięku.

Powiedz mu, proszę, że mówić z nim pragnę.

Wchodzi Jakub. 1 PAN

Sam wraca, żeby oszczędzić mi pracy.

KSIĄŻĘ

Cóż to jest, panie? Cóż to jest za życie?

Dlaczego biedni twoi przyjaciele

Żebrać o twoje muszą towarzystwo?

Lecz skąd ta radość?

JAKUB

Napotkałem błazna,

Błazna w tym lesie, pstrokatego błazna,

Jak chlebem żyję, napotkałem błazna.

Leżał na ziemi, na słońcu się kąpał,

Z pani fortuny w pięknych szydził słowach,

W słowach dobranych, choć pstrokaty błazen

«Dzień dobry, błaźnie», rzekłem, a on na to:

«Nie zwij mnie błaznem, póki mi fortuny

Niebo nie ześle». Tu dobył kompasu,

A poglądając zagasłym nań okiem,

Rzekł bardzo mądrze: «Dziesiąta godzina;

Tu widzieć można, jak świat nasz się kręci.

Godzina temu, a była dziewiąta,

Godzina jeszcze, będzie jedenasta;

Tak co godzina rośniem, dojrzewamy,

Tak co godzina gnijemy, gnijemy

I tak się kończy powieść». Na te słowa,

Pełne morału, pstrokatego błazna

Jak kogut płuca moje piać zaczęły,

Że błazen takim filozofem został.

Bez przerwy całą śmiałem się godzinę,

Na własnym jego mierzoną kompasie.

O, zacny błazen! O, szlachetny błazen!

Nie ma ubrania jak pstrokata odzież.

KSIĄŻĘ

Cóż to za błazen?

JAKUB

Błazen wielkiej ceny!

Był też dworakiem i mówi, że damy,

Byleby młode były i urodne,

Wszystkie dar mają dziwny, że to wiedzą.

Mózg jego suchy jak suchar ostatni

W końcu podróży dziwne ma komórki

Spostrzeżeń pełne, które posiekane

Na świat wyrzuca.

O, gdybym był błaznem!

Pstrokata odzież, to cel mej ambicji.

KSIĄŻĘ

Dam ci ją chętnie.

JAKUB

O nią tylko proszę,

Lecz pod warunkiem, że z waszych umysłów

Chwast wyplewicie: dziwne przywidzenie,

Że jestem mądry; że dacie mi wolność,

Jak wiatr na morzu wiać, na kogo zechcę,

Bo to odwieczny błaznów jest przywilej.

Komu najbardziej błazeństwo dogryzie,

Ten się najgłośniej śmiać musi; a czemu?

Przyczyna widna, jak wielki gościniec:

Ten, kogo błazen mądrym słowem draśnie,

Błazeństwo robi, jeśli mimo bólu

Nie przyjmie ciosu obojętną twarzą;

Inaczej błazna strzał na wiatr puszczony

Wykryje światu mądrego błazeństwo.

Daj mi pstrokatą odzież, daj mi wolność

Mówić, co myślę, a ja ci powoli

Oczyszczę świata chorowite ciało,

Byle cierpliwie moje brał lekarstwo.

KSIĄŻĘ

Wstydź się, Jakubie! Czy wiesz co byś zrobił?

JAKUB

O zakład, wiele zrobiłbym dobrego.

KSIĄŻĘ

Na grzech fukając, grzech zrobiłbyś wielki:

Bo w swoim czasie byłeś rozpustnikiem,

Jak bydlę żądłem zmysłowości kłute,

A wszystkich wrzodów naciąg jadowity,

W latach rozpustnej zebrany swawoli,

Pragnąłbyś teraz na świat cały rozlać.

JAKUB

Czyż kto na ludzką piorunuje dumę

Jedną ma tylko osobę na oku,

Gdy grzech ten kraje zalewa jak morze,

Aż do ostatnich granic swej potęgi?

Którąż kobietę w mieście oskarżyłem,

Jeżeli powiem: w mieście tym kobiety

Książąt skarb noszą na niegodnym ciele?

Któraż mi powie: mnie miałeś na myśli,

Gdy jest do swojej podobną sąsiadki?

Lub gdzie jest prostak, co by mi powiedział:

Nie ty płaciłeś za moje świecidła,

Gdyby do siebie słów mych nie stosował,

I sam swych błazeństw piętnem ich nie znaczył?

Pokaż więc, w czym go język mój pokrzywdził.

On sam się krzywdzi, jeśli prawdę mówię,

A byle tylko do winy się nie czuł,

Nagana moja leci jak gęś dzika.

Bez właściciela. — Lecz któż to nadbiega?

Wbiega Orlando z dobytą szablą. ORLANDO

Stójcie! Przestańcie na tym, coście zjedli.

JAKUB

Jeszczem nic nie jadł.

ORLANDO

I nic jeść nie będziesz,

Póki zgłodniały części swej nie weźmie.

JAKUB

Cóż to za kogut, co tak dziwnie pieje?

KSIĄŻĘ

Czy niedostatek robi cię zuchwałym

Lub czy z pogardy dobrych obyczajów

Tak obcym wszelkiej zdajesz się grzeczności?

ORLANDO

Odgadłeś prawdę; ostre głodu ciernie

Zdarły mi słodkiej grzeczności znamiona;

Wyrosłem jednak śród ćwiczonych ludzi

I odebrałem trochę wychowania.

Ale powtarzam, umrze, kto się ręką

Dotknąć odważy jednego owocu,

Póki nie wezmę potrzebnej mi cząstki.

JAKUB

Jeśli rozsądna, uczciwa odpowiedź

Nie dość dla ciebie, umrzeć będę musiał.

KSIĄŻĘ

Czego ci trzeba? Dobrocią wymożesz

Więcej, niż gwałtem zmusisz do dobroci.

ORLANDO

Jeść mi co dajcie, bo umieram z głodu.

KSIĄŻĘ

Więc jedz i siadaj, i bądź naszym gościem.

ORLANDO

Ach, co za dobroć! Darujcie mi, proszę!

Jam myślał, że tu wszystko jest okrutne,

Dlatego postać surową przybrałem.

Ale ktokolwiek jesteście, panowie,

Co w tej dalekiej, niedostępnej puszczy,

W posępnym cieniu dębów starożytnych

Zapominacie, jak płyną godziny,

Jeśliście kiedy dnie piękniejsze znali

Tam, gdzie dzwon wołał ludzi do kościoła,

U dobrych ludzi siadali za stołem,

Jeśli z ócz waszych łza kiedy ściekała,

Jeśli nieobce wam jest miłosierdzie,

Niech wasza dobroć przymus mój zastąpi

I w tej nadziei ze wstydem miecz chowam.

KSIĄŻĘ

Tak jest, znaliśmy kiedyś dnie piękniejsze,

I do kościoła dzwon święty nas wołał,

U dobrych ludzi byliśmy za stołem,

Łzy nam z ócz święta wyciskała litość,

Dlatego usiądź i dla twej potrzeby

Z tego, co mamy, bierz z całą ufnością.

ORLANDO

O, jeszcze krótką zaczekajcie chwilę,

Abym jak sarna po koźlę me pobiegł

I dał mu pokarm. Tam biedny jest starzec,

Który przez miłość dla mnie długą drogę

Wlókł słabe kroki; do ust nic nie wezmę,

Aż on pokrzepi ciało powalone

Od dwóch tyranów: głodu i starości.

KSIĄŻĘ

Idź, śpiesz się! Wszystko na powrót wasz czeka.

ORLANDO

Za waszą dobroć niech Bóg wam zapłaci!

Wychodzi. KSIĄŻĘ

Nieszczęście, widzisz, nie nas tylko ściga;

Szeroka ziemia, jak teatr olbrzymi,

Smutniejsze widzom przedstawia dramaty,

Niż ten, na którym odgrywamy rolę.

JAKUB

Świat jest teatrem, aktorami ludzie,

Którzy kolejno wchodzą i znikają.

Każdy tam aktor niejedną gra rolę,

Bo siedem wieków dramat życia składa.

W pierwszym więc akcie słabe niemowlątko

Na piersiach mamki ślini się i kwili;

Następnie student z teką, zapłakany,

Z rumianą twarzą jak poranne niebo,

Ślimaczym krokiem wlecze się do szkoły;

Potem kochanek jak miech wzdychający

Pisze sonety do brwi swej kochanki;

Z kolei żołnierz, dziwnych przekleństw pełny,

Z brodą jak kozioł, drażliwym honorem,

Żywy, gwałtowny, do sporów pochopny

Leci w gardzieli armat szukać sławy,

Tej pustej bańki; następnie więc sędzia

Z okrągłym brzuchem, na kapłonach spasły,

Z surowym okiem, podstrzyżoną brodą,

Zdań mądrych pełny i nowych przykładów,

Gra swoją rolę; później, w szóstym wieku,

Chudy pantalon w pantoflach się zjawia,

Nos w okulary ujął, a u boku

Sakwy zawiesił; w przestronnych pończochach,

Które zachował od lat swej młodości

Gubią się drżące, pokurczone łydki,

Głos męski wrócił do dziecka dyszkantu,

Cienki, świszczący jak piszczałki tony;

Aż i na koniec przychodzi akt siódmy,

Koniec historii zdarzeń dziwnych pełnej

Pamięć zagasła w drugim niemowlęctwie,

Bez zębów, oczu, smaku, bez wszystkiego.

Wchodzi Orlando z Adamem. KSIĄŻĘ

Witaj nam! Posadź szanowny twój ciężar,

Niech się pokrzepi.

ORLANDO

Dziękuję za niego.

ADAM

I dobrze robisz, bo zbyt jestem słaby,

Bym sam dziękował.

KSIĄŻĘ

Więc żwawo, do łyżki!

Wasze mi losy później opowiecie.

A ty, kuzynie, śpiewaj nam co teraz.

AMIENS

Pieśń

Zimne wiatry od północy

Dmijcie, dmijcie z całej mocy,

Ząb wasz kąsa mniej głęboko,

Niż ząb krwawy niewdzięcznika,

Bo choć kości dreszcz przenika,

To nie widzi was me oko.

Hej dana! Śpiewajmy, co siły nam stanie,

Bo przyjaźń szalbierstwem, szaleństwem kochanie.

Więc dana, hej dana! Póki stanie tchu,

Bo nie ma żywota, jak żywot nasz tu.

II.

Niech śniegami niebo prószy,

Zimniej leży na dnie duszy

Dobry czyn nie zawdzięczany;

I wiatr, co górami wstrząsa,

Mniej dotkliwym zębem kąsa

Niż przyjaciel zapomniany.

Hej dana! Śpiewajmy, co siły nam stanie,

Bo przyjaźń szalbierstwem, szaleństwem kochanie.

Więc dana, hej dana! Póki stanie tchu,

Bo nie ma żywota, jak żywot nasz tu.

KSIĄŻĘ

Jeśliś jest synem dobrego Rolanda,

Jak mi otwarcie szepnąłeś do ucha

I jak me oczy w wszystkich twoich rysach

Jego żyjący spostrzegają obraz,

Stokroć nam witaj! Widzisz we mnie księcia,

Który serdecznie ojca twego kochał.

I ty nam witaj, starcze! Do jednego ze Sług:

Daj mu rękę.

Ty daj mi twoją; po chwili wytchnienia

Opowiesz smutne twoje przeznaczenia.

Wychodzą.

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

AKT TRZECI SCENA I

Pokój w pałacu.

Książę Fryderyk, Oliwer, Panowie i Służba. KSIĄŻĘ FRYDERYK

Odtąd na oczy ci się nie pokazał?

To być nie może. Gdyby mej natury

Dobroć nie była najlepszą połową,

Skoro cię trzymam, nie szukałbym dalej

Zemsty mej celu. Lecz słuchaj mnie dobrze:

Znajdź twego brata, gdziekolwiek się kryje;

Szukaj go z świecą, rok ci na to daję,

Przyprowadź mi go żywym lub umarłym,

Albo uciekaj z granic mego państwa;

Ja sekwestruję twój dom, twoje ziemie,

Dopóki brat twój ust własnych zeznaniem

Mym podejrzeniom nie położy końca.

OLIWER

O, książę, gdybyś w sercu moim czytał!

Ja nigdy brata mego nie kochałem.

KSIĄŻĘ FRYDERYK

Łotrze obrzydły!

Wypchnijcie go za drzwi!

A z mych urzędów, komu to należy,

Niech wszystkie dobra jego oszacuje,

I niech bez zwłoki z domu go wyrzuci.

SCENA II

Las Ardeński.

Orlando, z papierem w ręku. ORLANDO

Tu zawieszę me pieśni jak uczuć mych znaki:

A ty, czysta Dyjano, śród niebios otchłani,

Czytaj pogodnym okiem, blade mierząc szlaki,

Imię twojej kapłanki, życia mego pani.

O Rozalindo! Drzewa te będą księgami,

Wyryję myśli moje na twardej ich korze,

Aby się wszędzie karmił twoich cnót świadkami

Wędrowiec zabłąkany w tym samotnym borze.

Niechaj więc drzewo każde imię tej zachowa,

Która czystszą, piękniejszą nad wszystkie jest słowa.

Wychodzi. — Wchodzą: Koryn i Probierczyk. KORYN

Jakże ci się podoba to pasterskie życie, panie Probierczyku?

PROBIERCZYK

Muszę wyznać, pasterzu, iż ze względu na samo siebie niezłe jest to życie, ale ze względu, że to jest pasterskie życie, życie to nic niewarte. Ze względu, że jest samotne, bardzo mi się podoba; ale ze względu, że jest odosobnione, obrzydzenie mi sprawia. Ze względu, że jest na wolnym powietrzu, lubię je; ale ze względu, że nie na dworze, nudzi mnie. Że to jest życie skromne, bardzo mi jest po myśli; ale że jest ubogie, wcale mi nie do smaku. Czy masz w sobie co filozofii, pasterzu?

KORYN

Nie więcej, jak że wiem, iż im kto słabszy, tym z nim gorzej; że kto nie ma pieniędzy, dostatków, uciechy, nie ma trzech dobrych przyjaciół; że własnością deszczu jest moczyć, a ognia palić; że na dobrym pastwisku tyją owce; że wielką przyczyną nocy jest zachód słońca; że komu nie dała rozumu natura lub sztuka, żalić się może na brak dobrego wychowania lub też z tępego pochodzi rodu.

PROBIERCZYK

To jest naturalna filozofia. Czy byłeś kiedy na dworze, pasterzu?

KORYN

Nie, nigdy.

PROBIERCZYK

Będziesz więc w piekle się smażył.

KORYN

Uchowaj Boże! Mam nadzieję. —

PROBIERCZYK

Będziesz się smażył jak źle upieczone jaje — po jednej stronie.

KORYN

Dlatego, że nie byłem na dworze? Jak tego dowiedziesz?

PROBIERCZYK

Bardzo łatwo. Jeśli nigdy nie byłeś na dworze, nie widziałeś nigdy dobrych obyczajów; jeśli nigdy nie widziałeś dobrych obyczajów, musisz mieć złe obyczaje, a złe obyczaje są grzechem, a grzech prowadzi do piekła. Jak widzisz, krucho z tobą, pasterzu.

KORYN

Bynajmniej, Probierczyku; bo co na dworze jest dobrym obyczajem, byłoby na wsi tylko śmiesznym obyczajem, jak wiejskie maniery byłyby śmieszne na dworze. Mówiłeś mi, że na dworze nie kłaniacie się, ale całujecie rękę na znak pozdrowienia; byłoby to brudne pozdrowienie, gdyby dworzanie byli pasterzami.

PROBIERCZYK

Dowiedź mi tego jasno a krótko; słucham.

KORYN

Nic łatwiejszego. Ciągle macamy owce, a owcze skóry, jak ci wiadomo, są pełne tłuszczu.

PROBIERCZYK

A czy się nie pocą dworzanie? A barania tłustość czy nie tak zdrowa jak pot ludzki? Lichy dowód, lichy dowód! Szukaj lepszego. Czekam.

KORYN

Prócz tego nasze ręce są twarde.

PROBIERCZYK