Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖
Sługa jako postać bardziej złożona, ciekawsza i inteligentniejsza niż jego pan. Sługa — bohater sztuki. A z drugiej strony jego pan, hrabia, pocieszna figura, której wymawia się, że dla zajęcia wysokiej pozycji społecznej nie uczyniła nic więcej niż samo przyjście na świat!
To była rewolucja na scenie, zanim doszło do rewolucji społecznej i politycznej we Francji. Figaro — niesforny sługa, z pomocą swojej narzeczonej — pokojówki Zuzanny, starają się z pomocą zmyślnej intrygi wybić panu hrabi z głowy resztki sentymentu dla dawnego prawa pierwszej nocy (łac. ius primae noctis), pozwalającego niegdyś, w strukturze feudalnej, panu deflorować świeżo poślubione żony jego podwładnych. Plus perora Marceliny w obronie kobiet posiadających nieślubne dzieci oraz motyw niedoszłego Edypa na wesoło.
- Autor: Pierre Beaumarchais
- Epoka: Oświecenie
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Beaumarchais
32. saturnalia — tu: publiczna zabawa towarzysząca świętowaniu; w staroż. Rzymie uroczystości ku czci Saturna, obchodzone po zakończeniu prac polowych, połączone z zabawami ludowymi. [przypis edytorski]
33. Grzegorz Dyndała — postać z komedii Moliera pod tym samym tytułem; Dyndała, z pochodzenia chłop, poślubia szlachciankę, która go zdradza i ośmiesza przy każdej okazji. Powiedzenie Dyndały: „Ha, sam chciałeś, sam chciałeś, Grzegorzu!”, stało się we Francji przysłowiowe. [przypis tłumacza]
34. Sainte-Beuve, Charles (1804–1869) — krytyk francuski XIX w. [przypis edytorski]
35. prestidigitatorstwo — sztukmistrzostwo, kuglarstwo. [przypis edytorski]
36. pojawiły się w polskim przekładzie niemal bezpośrednio po ich ogłoszeniu drukiem w języku francuskim — Cyrulik, sewilski, Warszawa 1780; Wesele Figara, Warszawa 1786. [przypis tłumacza]
37. subretka (z fr.) — pokojówka. [przypis edytorski]
38. lewitka (fr. lévite a. robe lévite) — wierzchni strój kobiecy kroju płaszczowego, szyty z lekkich tkanin, popularny w XVIII w.; nazwa pochodzi od nazwy staroż. kapłanów żydowskich, lewitów, którzy zwyczajowo ubierali się w długie, powłóczyste szaty. [przypis edytorski]
39. duenna — ochmistrzyni. [przypis edytorski]
40. rabat — wysoki kołnierz koronkowy lub płócienny, element mody męskiej w 2 poł. XVII w. [przypis edytorski]
41. burgrabia — starosta (zwykle: grodzki), tu: rządca w zamku. [przypis edytorski]
42. fraucymer — damy dworu. [przypis edytorski]
43. nicem ci (...) nie winna — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nic ci już nie [jeste]m winna. [przypis edytorski]
44. trzebaż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy trzeba. [przypis edytorski]
45. Sybilla — kobieta przepowiadająca przyszłość, szczególnie różne katastrofy i nieszczęścia; imię staroż. wieszczki. [przypis edytorski]
46. imponujący — tu: okazujący swoją wyższość. [przypis edytorski]
47. berżera a. berżerka — niski, szeroki, wyściełany fotel z pełnym, nieco cofniętym oparciem i luźno położoną poduszką na siedzeniu, spopularyzowany w połowie XVIII w., typowy dla stylu Ludwik XV. [przypis edytorski]
48. Van Loo (1705–1765) — fr. malarz rokokowy. [przypis edytorski]
49. piosenka Cherubina — przekład Edwarda Leszczyńskiego. [przypis tłumacza]
50. kitajka — gładka, błyszcząca tkanina jedwabna a. bawełniana, sprowadzana ze Wschodu (z Chin: stąd nazwa). [przypis edytorski]
51. urszulanki — mniszki, zakonnice; nazwa zakonu żeńskiego. [przypis edytorski]
52. consumatum est (łac.) — dokonało się. [przypis edytorski]
53. povero (wł.) — biedny, biedactwo. [przypis edytorski]
54. oblig — zobowiązanie; por. czas. zobligować kogo. [przypis edytorski]
55. rajtrok — marynarka do jazdy konnej. [przypis edytorski]
56. powalać się (daw.) — pobrudzić się. [przypis edytorski]
57. Potok Moreński — rzeka Gwadalkiwir spływająca z gór Sierra Morena w Andaluzji; spadek ku dolinie jest wyjątkowo urwisty, dziś wykorzystywany do pozyskiwania energii elektrycznej. [przypis edytorski]
58. Goddam (ang.) — przekleństwo (God damn). [przypis edytorski]
59. tempo galantuomo (wł.) — właśc. Il tempo è galantuomo: czas jest dżentelmenem. [przypis edytorski]
60. froter — osoba froterująca (polerująca szmatkami) wypastowane podłogi. [przypis edytorski]
61. werbalizować — ubierać w słowa, formułować; tu: protokołować. [przypis edytorski]
62. in blanco — niewypełnione; puste miejsce w tekście pozostawione do uzupełnienia. [przypis edytorski]
63. jurysprudencja — prawoznawstwo, doktryna prawa. [przypis edytorski]
64. Oratio pro Murena — Mowa w obronie Mureny, jedna z mów Cycerona (106–43 p.n.e.). [przypis edytorski]
65. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
66. łącznik kopulatywny — spójnik wskazujący na treść dodatkową do tego, co już było powiedziane (np. co więcej, jak również). [przypis edytorski]
67. korelatywny — zależny. [przypis edytorski]
68. obżałowany — tu: oskarżony; ten, na którego się żalą. [przypis edytorski]
69. na ustęp — tu w znaczeniu polecenia: proszę opuścić salę. [przypis edytorski]
70. matka mleczna — kobieta, która karmiła niemowlę; w XVIII w. powszechnie oddawano nowo narodzone dzieci szlacheckie kobietom z gminu do wykarmienia piersią; kobiety te były wynagradzane ze tę usługę. [przypis edytorski]
71. lewitka (fr. lévite a. robe lévite) — wierzchni strój kobiecy kroju płaszczowego, szyty z lekkich tkanin, popularny w XVIII w.; nazwa pochodzi od nazwy kapłanów staroż. kapłanów żydowskich, lewitów, którzy zwyczajowo ubierali się w długie, powłóczyste szaty. [przypis edytorski]
72. owca Panurga — Panurg, bohater powieści Gargantua i Pantagruel François Rabelais’go (1494–1553) kupił barana-przodownika stada od handlarza bydła i wrzucił go do morza; za przykładem barana rzuciła się reszta owiec; był to akt zmyślnej zemsty Panurga na handlarzu; owce Panurga (fr. les moutons de Panurge): synonim automatycznego owczego pędu wiodącego ku samozagładzie, stadnej głupoty naśladownictwa itp. [przypis edytorski]
73. pianissimo (wł.) — bardzo cicho. [przypis edytorski]
74. gdy — tu: tymczasem; podczas gdy. [przypis edytorski]
75. atencja (daw.) — dbałość, baczenie, uwaga; szacunek. [przypis edytorski]
76. mieniać (daw.) — zamieniać, podmieniać, zmieniać. [przypis edytorski]
77. opamiętywa — dziś: opamiętuje. [przypis edytorski]
78. zali — czy. [przypis edytorski]
79. tuz — as w kartach; najsilniejsza karta. [przypis edytorski]
80. turma — tu: więzienie. [przypis edytorski]
81. faraon — gra hazardowa. [przypis edytorski]
82. qu’es aquò a. quésaco — w języku prowansalskim: co to jest, co to znaczy; odpowiednik fr. qu’est-ce que c’est. [przypis edytorski]
83. brzana — gatunek ryby; tu: dziewczyna. [przypis edytorski]
84. gaudeant bene nati (łac.) — niech radują się dobrze urodzeni. [przypis edytorski]
85. gaudeant bene nanti (łac.) — niech radują się bogaci. [przypis edytorski]
86. parter — tu: pospólstwo; pospolita publiczność zajmująca w teatrze miejsca na parterze, podczas gdy osoby zamożne zasiadały w lożach. [przypis edytorski]
87. aleksandryn — dwunastozgłoskowiec; w literaturze fr. ta miara wiersza stosowana jest w gatunkach wysokich, operujących wzniosłością, takich jak epopeja, poemat, tragedia. [przypis edytorski]
88. tykać kogoś — mówić komuś na „ty”. [przypis edytorski]
89. qui pro quo (łac.) — nieporozumienie. [przypis edytorski]
90. snadniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
91. obecność (daw.) — tu: teraźniejszość; to, co dzieje się obecnie. [przypis edytorski]
92. grandezza (wł.) — wielkość, dostojność. [przypis edytorski]
93. w 1783 r. książę de Nassau przebywał w Hiszpanii, Paryżu i Wiedniu, a żona jego w Paryżu — porównaj: D’Aragon, Un paladin au XVIII-e siècle. Le prince Charles de Nassau-Siegen, Paris 1893. [przypis tłumacza]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wesele-figara
Tekst opracowany na podstawie: Beaumarchais, Wesele Figara. Komedia w pięciu aktach, tłum. i wstęp Tadeusz Żeleński (Boy), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl).
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła.
Publikację wsparli i wsparły: Studio Koliber, GTadzio, Jacek Bąk, Jarosław Stegliński, Jan Marcinkiewicz, cognitio.pl, ŁB, icedshishajellies.com.
Okładka na podstawie: GU / u53e4u5929u71b1@Flickr, CC BY-SA 2.0
ISBN 978-83-288-3073-8
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)