Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖
Sługa jako postać bardziej złożona, ciekawsza i inteligentniejsza niż jego pan. Sługa — bohater sztuki. A z drugiej strony jego pan, hrabia, pocieszna figura, której wymawia się, że dla zajęcia wysokiej pozycji społecznej nie uczyniła nic więcej niż samo przyjście na świat!
To była rewolucja na scenie, zanim doszło do rewolucji społecznej i politycznej we Francji. Figaro — niesforny sługa, z pomocą swojej narzeczonej — pokojówki Zuzanny, starają się z pomocą zmyślnej intrygi wybić panu hrabi z głowy resztki sentymentu dla dawnego prawa pierwszej nocy (łac. ius primae noctis), pozwalającego niegdyś, w strukturze feudalnej, panu deflorować świeżo poślubione żony jego podwładnych. Plus perora Marceliny w obronie kobiet posiadających nieślubne dzieci oraz motyw niedoszłego Edypa na wesoło.
- Autor: Pierre Beaumarchais
- Epoka: Oświecenie
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Beaumarchais
Pocieszne wykręty!
ŁAPOWYCisza, panowie!
WOŹNYCi-isza!
BARTOLOObwieś nazywa to płaceniem długów.
FIGAROCzy pan swojej sprawy bronisz, panie adwokacie?
BARTOLOBronię tej panienki.
FIGAROBredź pan dalej, ale przestań znieważać. Kiedy, lękając się zapalczywości stron, trybunały zgodziły się na to, aby osoby trzecie stawały w ich imieniu, nie uczyniły tego po to, aby ci spokojni obrońcy mieli się stać bezkarnymi napastnikami; czynić tak znaczy poniżać najszlachetniejszą instytucję.
Co oni tyle mamroczą?
MARCELINAPrzekupiono głównego sędziego; on przekupuje drugich, i proces przegrany.
BARTOLOObawiam się.
FIGAROBrawo, Marcelinko!
ŁAPOWYHa! To za wiele! Oskarżam tę panią i dla honoru trybunału żądam, aby zanim się wyda wyrok w tamtej sprawie — osądzono wprzód ten proces.
HRABIANie, mości pisarzu, nie będę wyrokował w sprawie mej osobistej zniewagi; hiszpański sędzia nie będzie się musiał wstydzić wybryku godnego zaledwie azjatyckich trybunałów: dosyć już innych nadużyć. Postaram się uleczyć jedno z nich, motywując mój wyrok: każdy sędzia, który uchyla się od tego, jest wrogiem praw. Czego może żądać skarżycielka? Małżeństwa w razie niezapłacenia; obie rzeczy razem kolidowałyby z sobą.
ŁAPOWYCisza, panowie.
WOŹNYCi-isza!
HRABIACo mówi obżałowany68? Że chce zachować wolność; ma prawo.
FIGAROWygrałem!
HRABIAAle skoro brzmienie tekstu mówi: „Którą sumę zapłacę na pierwsze żądanie lub zaślubię etc.”, trybunał skazuje obżałowanego na zapłacenie powódce dwóch tysięcy bitych talarów lub zaślubienie jej w ciągu doby.
Przegrałem.
ANTONIOWspaniały wyrok!
FIGAROW czym wspaniały?
ANTONIOW tym, że nie jesteś już moim siostrzeńcem. Serdeczne dzięki, wasza dostojność.
WOŹNYNa ustęp69! Na ustęp!
Opowiem wszystko mojej siostrzenicy.
Uff! Oddycham!
FIGAROA ja się dławię.
HRABIAZemściłem się bodaj, to sprawia ulgę.
FIGAROA ten Bazylio, który miał się sprzeciwiać małżeństwu Marceliny, widzicie go, jak wraca! do Hrabiego, który odchodzi Wasza dostojność nas opuszcza?
HRABIASprawa osądzona.
FIGAROTo ten rajca, ten brzuchacz przeklęty...
GĄSKAJa brzu-uchacz?...
FIGAROOczywiście. A ja się nie ożenię; szlachcic ma jedno słowo.
Ożenisz się.
FIGAROBez zezwolenia mych szlachetnych rodziców?
BARTOLOWymień ich, pokaż.
FIGARODajcie mi nieco czasu; tuj, tuj, a dopadnę ich: mija piętnaście lat, jak ich szukam.
BARTOLOSamochwał! Pewnie jest jakimś znajdą!
FIGAROPrędzej zgubą, doktorze; a raczej skradzionym dzieckiem.
HRABIAZgubionym, porwanym, gdzież dowody? Krzyczałby, że mu się dzieje niesprawiedliwość.
FIGAROWasza dostojność, gdyby koronkowe pieluszki, haftowane materie i klejnoty, jakie znaleźli przy mnie opryszki, nie wskazywały na me wysokie urodzenie, zapobiegliwość, z jaką wyciśnięto mi znaki rozpoznawcze, świadczyłaby dowodnie, jak szacownym byłem synem...
Łopatka na prawym ramieniu?
FIGAROSkąd pani wiesz?
MARCELINABogi! To on!
FIGAROTak, to ja.
BARTOLOKto: on?
MARCELINAEmanuel.
BARTOLOPorwali cię Cyganie?
FIGAROTuż koło zamku. Zacny doktorze, jeżeli mnie wrócisz mej szlachetnej rodzinie, naznacz, jaką chcesz, cenę za tę usługę; góry złota nie przerażą mych znamienitych krewnych.
BARTOLOOto twoja matka.
FIGAROMleczna70?
BARTOLORodzona!
FIGAROWytłumaczcie się.
MARCELINAOto ojciec.
FIGAROAu! au! au! o, ja nieszczęsny!
MARCELINACzy natura nie mówiła ci tego tysiąc razy?
FIGARONigdy.
HRABIAJego matka!
GĄSKATo ja-asne: nie o-ożeni się z nią.
BARTOLOAni ja.
MARCELINAAni ty! A twój syn? Przysiągłeś mi...
BARTOLOByłem szalony. Gdyby podobne wspomnienia obowiązywały, trzeba by się żenić z całym światem.
GĄSKAA gdyby wglą-ądać tak ściśle, nikt nie że-eniłby się z nikim.
BARTOLOBłędy tak pospolite! Opłakana młodość!
MARCELINATak, opłakana więcej, niżby kto mniemał! Nie myślę zapierać się swych błędów; ten dzień dostarczył aż nazbyt jawnego ich dowodu. Ale jak ciężko pokutować za nie po trzydziestu latach przykładnego życia! Urodziłam się, aby być cnotliwą, byłam nią, odkąd mi dane było osiągnąć pełnię rozumu. Ale w wieku złudzeń, niedoświadczenia i potrzeb, gdy uwodziciele oblegają nas, a nędza nas zjada, co może przeciwstawić biedna dziewczyna tylu zjednoczonym wrogom? Niejeden z tych, co nas surowo sądzą, sam w swoim życiu zgubił może dziesięć nieszczęśliwych!
FIGARONajwinniejsi są zawsze najmniej wspaniałomyślni — oto reguła.
MARCELINALudzie więcej niż niewdzięczni, którzy kalacie wzgardą igraszki swoich namiętności, swoje ofiary, was to trzeba by karać za błędy naszej młodości, was i waszych urzędników, tak dumnych z prawa sądzenia nas, a zarazem przez swą zbrodniczą niedbałość odejmujących nam wszelki uczciwy sposób egzystencji! Czy jest choć jedno rzemiosło dla nieszczęśliwych dziewcząt? Miały naturalne prawo do wszystkiego, co jest strojem kobiecym; dziś współzawodniczą z nimi tysiące męskich robotników.
FIGAROKażą haftować nawet żołnierzom!
MARCELINANawet w najwyższych klasach kobiety uzyskują od was jedynie parodię szacunku. Mamione pozorną czołobitnością, tkwią w istotnej niewoli; traktowane jak małoletnie, gdy chodzi o ich majątek, karane jak pełnoletnie, gdy chodzi o ich błędy. Ha! Z każdego punktu widzenia postępowanie wasze budzi we mnie wstręt lub litość.
FIGAROMa słuszność.
HRABIAStraszliwą słuszność.
GĄSKAMój Bo-oże! Ma słuszność.
MARCELINAAle co nam znaczy, synu, odmowa niegodziwego człowieka? Nie patrz, skąd przychodzisz, ale dokąd idziesz. To jedno ma wagę dla świata. Za kilka miesięcy narzeczona twoja zależeć będzie tylko od siebie; przyjmie cię, ręczę; żyj między żoną a tkliwą matką, które będą cię kochały na wyprzódki. Bądź pobłażliwy dla nich, szczęśliwy dla siebie, wesół, dobry i miły dla całego świata, a matka twoja nic nie będzie pragnąć więcej.
FIGAROZłote słowa, mamusiu, jestem twojego zdania. Jacyż ludzie głupi, w istocie! Na te tysiące lat, które świat się toczy, w tym oceanie istnienia, gdzie przypadkowo wyłowiłem jakieś tam liche trzydzieści lat, które nie wrócą już nigdy, miałbym się dręczyć, komu je jestem winien! Pal sześć tych, którzy się tym kłopocą. Spędzić tak życie na szamotaniu się to znaczy ciągle czuć swoje chomąto jak te nieszczęśliwe konie holujące galary pod wodę, które nie spoczywają nigdy, nawet kiedy stoją w miejscu, i wciąż ciągną, mimo iż przestaną iść. Zaczekamy.
HRABIATa głupia awantura krzyżuje mi wszystko.
GĄSKAA szlachectwo, a zamek? Wpro-owa-dzałeś w błąd sprawiedliwość.
FIGAROŁadną mi sztukę chciała spłatać ta wasza sprawiedliwość! Toć dla przeklętych stu talarów omal dwadzieścia razy nie utrupiłem tego jegomości, który okazuje się dziś moim ojcem! Ale skoro niebo ocaliło mą cnotę od tych niebezpieczeństw, przyjm, ojcze, moje przeprosiny... a ty, matko, uściskaj mnie... najbardziej macierzyńsko, jak zdołasz...
Wasza dostojność, proszę wstrzymać wszystko; proszę cofnąć to małżeństwo; spłacę jejmość pannę posagiem, jaki dostałam od pani.
HRABIADo czarta z panią! Wszystko się spiknęło.
Aha! Spłacisz! Patrz, patrz.
ZUZANNADość już widziałam; chodź, wuju.
FIGARONie, jeśli łaska. Cóż widziałaś?
ZUZANNAMoją głupotę, a twoją podłość.
FIGAROAni jedno, ani drugie.
ZUZANNAA żeń się, ile chcesz, skoro się z nią cackasz.
FIGAROCackam się, ale się nie ożenię!!
Bezczelny, śmiesz mnie zatrzymywać!
FIGAROTo się nazywa miłość! Nim się rozstaniemy, błagam, przypatrz się tej drogiej istocie.
ZUZANNAPatrzę.
FIGAROI widzi ci się?...
ZUZANNAOhydna.
FIGARONiech żyje zazdrość, nie targuje się o słowa.
MARCELINAUściskaj swą matkę, śliczna Zuziulko. Niegodziwiec, który cię dręczy, jest mym synem.
ZUZANNAPani jego matką!
To niby od teraz?...
FIGARODowiedziałem się o tym.
MARCELINANie, serce moje prąc mnie ku niemu myliło się jedynie co do pobudek; to krew mówiła we mnie.
FIGAROA we mnie zdrowy rozsądek kierował instynktem, kiedy ci się broniłem; nie czułem zresztą do ciebie żadnej nienawiści: dowodem pieniądze...
MARCELINASą twoje. Odbierz skrypt — to twoje wiano.
ZUZANNAWeź i to.
MARCELINADość już nieszczęśliwa jako panna, miałam się stać najnędzniejszą z żon — i oto jestem najszczęśliwszą z matek! Uściskajcie mnie oboje; łączę w was całą mą tkliwość. Szczęśliwa dziś jestem, moje dzieci: ach, jak ja was będę kochać!
FIGAROPrzestań, mamusiu, przestań! Chcesz roztopić w wilgoci oczy moje, zroszone pierwszymi łzami, jakie znam? Ale są to, na szczęście, łzy radości. Co za głupota! Omal się ich wstydziłem; czułem, jak płyną mi między palce: patrz, rozstawia palce i wstrzymywałem je jak głupiec! Do diaska ze wstydem! Chcę śmiać się i płakać równocześnie; człowiek nie doświadcza dwa razy w życiu tego, co ja czuję.
O drogie dziecko!
ZUZANNADrogi Figaro!
GĄSKAA to co? Czy i-i ja ta-aki głupi jestem?
FIGAROZgryzoto, teraz mogę cię wyzywać! Dosięgnij mnie, jeśli się odważysz, między dwiema ukochanymi istotami.
ANTONIONie tyle karesów, jeśli łaska. Gdy chodzi w rodzinie o małżeństwo, wpierw zwykli pobierać się rodzice, rozumiesz? Czy twoi podają sobie ręce?
BARTOLOMoja ręka! Niech mi wprzód uschnie i odpadnie, nim ją oddam matce takiego obwiesia!
ANTONIOZatem jesteś pan tylko ojczulkiem z lewej ręki? do Figara W takim razie, mości galancie, nici z tego.
ZUZANNAOch, wuju!...
ANTONIOMiałbym oddać dziecko rodzonej siostry komuś, kto sam jest niczyj?
GĄSKACzy to mo-ożliwe, ty głupi? Zawsze się jest czyimś dzie-eckiem.
ANTONIOBajbaju!... Nie dostanie jej nigdy.
Szukajże teraz, kto cię zaadoptuje.
Czekaj, doktorze, nie odchodź!
FIGARONie! Wszyscy głupcy całej Andaluzji rozpętali się przeciw memu małżeństwu!
ZUZANNATato, tatusiu, to twój syn.
MARCELINADowcip, talenty, uroda.
FIGAROI nie kosztował cię ani szeląga.
BARTOLOA sto talarów, które mi wyłudził?
MARCELINATak będziemy dbali o ciebie, tatusiu!
ZUZANNATak będziemy cię kochać, tatuleńku!
BARTOLOTato, tatusiu, tatuleńku! Ot, jeszcze głupszy jestem niż pan sędzia. wskazując Gąskę Daję sobą powodować jak dziecko.
Och nie! Nie powiedziałem „tak”. obraca się Gdzie się podział pan hrabia?
FIGAROBiegnijmy za nim; wydrzyjmy mu ostatnie słowo. Gdyby uknuł jeszcze jaką intrygę, trzeba by wszystko zaczynać od nowa.
WSZYSCY RAZEMBiegnijmy, biegnijmy.
Głu-upszy niż pan sę-ędzia! Można sa-amemu o sobie mówić ta-akie rzeczy, ale... Tute-ejsi ludzie nie
Uwagi (0)