Mizantrop - Molière (Molier) (biblioteka w .txt) 📖
Krótki opis książki:
Mizantrop to komedia Moliera z 1666 roku. Głównym bohaterem jest Alcest, który zawsze mówi to co myśli, choć czasami ma przez to kłopoty.
Jest on zakochany w Celimenie, która jest bardzo towarzyska, ma kilku zalotników. Pomimo, że Alcestowi nie podoba się jak traktuje innych mężczyzn, jej urok osobisty przekonuje go o jej miłości. Jednak pewnego dnia chce od niej ostatecznej deklaracji uczuć…
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Molière (Molier)
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Mizantrop - Molière (Molier) (biblioteka w .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)
jego, ni prawdy,
Wraz z tym łotrem złośliwie czerni mnie językiem,
I staje się najsroższym moim przeciwnikiem!
Wiecznym gniew w jego sercu ku sobie rozpalił,
Żem naówczas sonetu jego nie pochwalił!
Więc w ten sposób się kończą tych panków zabawy!
Więc do takich uczynków przywodzi chęć sławy!
Więc tyle znaczy u nich cnota, sprawiedliwość,
Tak cenią dobrą wiarę, honor i poczciwość!
Zbyt długom tę ohydę cierpiał do tej pory:
Czas uchodzić choć z życiem z tej zbójeckiej nory.
Skoro ludzie ze sobą żyją wilków kształtem,
Nic mnie w sąsiedztwie waszym nie wstrzyma ni gwałtem.
FILINT
Zbyt nagle, moim zdaniem, powziąłeś myśl swoją,
I tak źle, jak je widzisz, rzeczy znów nie stoją155.
Wszak cała sieć misterna tych zabiegów zdradnych,
By cię uwięzić, skutków nie odniosła żadnych;
Nikogo nie zdołały przekonać te baśnie,
I łotr, co ci chciał szkodzić, zgubił się tym właśnie.
ALCEST
On? Jemu taki drobiazg nie mąci spokoju:
Wszak ci on ma przywilej jawnego rozboju;
I sprawka ta, z właściwym wyzyskana sprytem,
Miast mu zaszkodzić, nowym okryje zaszczytem.
FILINT
Bądź co bądź, jednak faktu tego nic nie zmaże,
Że świat nie wierzył zbytnio w te niecne potwarze
I że nie masz stąd przyczyn do żadnej obawy.
Co się tyczy procesu zaś i twojej sprawy,
Łatwo możesz je wznowić i, choć dziś przegrane,
Nowym sądu wyrokiem...
ALCEST
Nie; przy tym zostanę.
Owszem; chociaż ten wyrok krzywdzi mnie niezmiernie,
Pragnę, by wykonany był ściśle i wiernie.
Skoro tryumf tak jawny święci w nim bezprawie,
Niechże więc przyszłym wiekom przyświeca jaskrawie,
Niechaj będzie świadectwem, wieczystym przykładem,
Dokąd mogła zajść ludzkość, idąc hańby śladem.
Będzie mnie to kosztować dwadzieścia tysięcy;
Dobrze! zapłacę chętnie; zapłacę i więcej,
Bym mógł naturę ludzką ścigać mą pogardą
I do śmierci ślubować jej nienawiść twardą156.
FILINT
Ależ wreszcie...
ALCEST
Tak, wreszcie oszczędź sobie trudów:
Cóż jeszcze mógłbyś dodać w obronie tych brudów?
Czyliż będziesz miał czoło, by mi w żywe oczy
Zaprzeczać tej zgnilizny, co wasz świat dziś toczy?
FILINT
Owszem, zgodzić się z tobą nazbyt jestem bliski;
Wszystkim rządzi intryga i interes niski;
Podstęp wszędzie zwycięża, wszystkiego się czepi
I doprawdy na ziemi mogłoby być lepiej.
Jednak w tym, że w tym świecie, kto może, źle czyni,
Gdzież powód, by przed ludźmi kryć się na pustyni?
Wszak właśnie dzięki błędom człowieka ułomnym
Filozofia jaśnieje blaskiem wiekopomnym;
Na ich tle błyszczy naszej duszy hart prawdziwy
I gdyby świat ten cały z gruntu był poczciwy,
Gdyby się rządził prawem, słusznością i statkiem,
Większość cnót niepotrzebnym byłaby dodatkiem,
Gdyż one znieść nam dają u drugich spokojnie
Czyny, co z prawem wszelkim są w otwartej wojnie;
I kiedy serce nasze swą cnotą surową157...
ALCEST
Wiem, że nikt nie dorównał ci jeszcze wymową.
Że kunsztowne wywody sypiesz jak z rękawa,
Lecz tutaj trud twój próżny i przegrana sprawa.
Bym się usunął, dobro me wymaga własne;
Nie umiem słów mych zamknąć w szranki dosyć ciasne,
Nie odpowiadam za to, co bym rzec dziś gotów,
I mógłbym się nabawić tysiącznych kłopotów.
Chcę mówić z Celimeną, zobaczyć, co pocznie158;
Musi z zamiarem moim zgodzić się bezzwłocznie
I jeżeli jej serce szczerze mi przychylne,
W tej próbie dziś dowody uzyskam niemylne.
FILINT
Wstąpmy więc do Elianty, nim ona powróci.
ALCEST
Nie; zbyt wiele trosk naraz mą duszę dziś smuci.
Idź, odszukaj Eliantę; mnie zaś zostaw oto
W tym samotnym zakątku z mą czarną zgryzotą.
FILINT
W tej kompanii czas nie zwykł upływać zbyt mile;
Poproszę więc Eliantę, by zeszła na chwilę.
SCENA DRUGA
CELIMENA, ORONT, ALCEST
ORONT
Tak; dzisiaj się przekonam, czy twe serce życzy
Zatrzymać mnie w tych więzach tak pełnych słodyczy159.
Uczuć twych chcę dziś pełne uzyskać wyznanie:
Zbyt srogie dla kochanka podobne wahanie;
Jeśli cię zdołał wzruszyć płomień tak wytrwały,
Okaż, że ci są miłe me wierne zapały,
Żądam więc dzisiaj, pani, w dowód łaski twojej,
Żądam, niech dłużej Alcest w drodze mi nie stoi;
Niechaj, jeżeli dla mnie żywisz szczere chęci,
Przychylność twa rywala tego mi poświęci.
CELIMENA
Cóż za nagła przyczyna tej niechęci całej;
Wszak z ust twych dlań największe słyszałam pochwały?
ORONT
Mniejsza o me pobudki, przemilczeć je wolę.
Wszak twoje tu jedynie uczucie gra rolę.
Chciej wybrać, jeśli łaska, jednego z nas obu;
Innego tu do wyjścia nie widzę sposobu.
ALCEST
wychodząc ze swego ukrycia
Tak jest; trzeba wybierać; godzę się z tym zdaniem;
Pańskie życzenie również moim jest żądaniem;
Podobne mnie pragnienie w te progi zawiodło.
Miłości twej otrzymać chcę widome godło;
Rzeczy wciąż trwać nie mogą w tej odwłoce wiecznej
I wybór między nami dzisiaj jest konieczny.
ORONT
Co do mnie, ja bynajmniej tu sobie nie życzę,
W czymkolwiek mu zakłócać sercowe zdobycze.
ALCEST
Ja zaś nie chcę, cokolwiek by wyniknąć miało,
Dzielić z panem w jej sercu choćby cząstkę małą.
ORONT
Jeżeli jego miłość wartość mą umniejsza...
ALCEST
Jeśli panią ku niemu skłania chęć najlżejsza...
ORONT
Przysięgam zamknąć odtąd oczy na jej wdzięki.
ALCEST
Przysięgam, że na zawsze zrzekam się jej ręki.
ORONT
Czekam więc, pani, twego wolnego wyboru.
ALCEST
Wyrokom twoim, pani, poddam się bez sporu.
ORONT
Gdzie skłania się twe serce, zdanie wyraź jasne.
ALCEST
Niechaj rzecz tę rozstrzygną twoje słowa własne.
ORONT
Jak to! pani w tej chwili waha się i wzdraga!
ALCEST
Jak to! czyliż ten wybór namysłu wymaga160!
CELIMENA
W istocie, obyczaje to zupełnie nowe!
Czyście doprawdy obaj postradali głowę?
Zbyt łatwo to rozstrzygnąć; i, mój miły Boże,
Nie serce me bynajmniej wzdraga się w wyborze.
Między panami dwoma wahać się nie godzi,
I wnet by zapadł wyrok, o który wam chodzi.
Lecz wyznaję, że jakiś wstyd mi serce tłoczy,
Bym miała tak po prostu prawdę rąbać w oczy;
Sądzę, że takie niezbyt zaszczytne orędzie
Mniej zrani, gdy bez świadka wysłuchanym będzie;
Że zbyt jasną serc naszych umie być wymowa,
Aby potrzebnym było ją ubierać w słowa161;
I lepiej, gdy kochanek w sposób mniej bolesny
Dozna odprawy w swojej czułości niewczesnej.
ORONT
Nie; przed szczerym wyznaniem ja się tu nie bronię,
Zgadzam się na nie chętnie.
ALCEST
Ja zaś proszę o nie.
Śmiem żądać, niech raz sprawa cała jasną będzie,
Nie pragnę wcale żadnych oszczędzań w tym względzie.
Wszystkich wodzić na pasku pani sztuką całą,
Lecz dość już tej zabawy wszystkim snadź się zdało;
Musisz wyrazić jasno sąd swój w tej potrzebie
Lub odmowę twą przyjmę za wyrok dla siebie;
Potrafię to milczenie wziąć z właściwej strony
I spór nasz odtąd dla mnie będzie osądzony.
ORONT
Za twą stanowczość wdzięczen jestem niewymownie
I toż samo na jotę powtarzam dosłownie.
CELIMENA
Jakże ten kaprys panów męczy mnie i nuży!
Czyż jest sens jaki przy tym upierać się dłużej?
Czyż nie zdradziłam względu, jaki mną tu rządzi?
Wreszcie, niechaj Elianta całą rzecz osądzi.
SCENA TRZECIA
ELIANTA, FILINT, CELIMENA, ORONT, ALCEST
CELIMENA
Widzisz mnie, droga moja, dręczoną nie żartem
Przez panów nazbyt zgodnych w życzeniu upartem;
Jeden i drugi żąda tu z furią zaciekłą,
By między nimi serce me wybór orzekło
I bym, jednemu głosząc wyroki łaskawsze,
Drugiemu tkliwych starań wzbroniła na zawsze.
Czyż to jest gdzie w zwyczaju, odpowiedz mi szczerze162?
ELIANTA
Nie żądaj lepiej zdania mojego w tej mierze:
Zawiodłabyś się, licząc na wyroki moje,