Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖
Krótki opis książki:
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Molière (Molier)
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)
równych na tej ziemi,
Bo wiedzą to, co inni wykryli przed niémi;
Bo lat trzydzieści mieli i oczy, i uszy,
Bo każdy z nich przez nocy tysiąc łeb swój suszy,
Aby go zapaskudzić łaciną, greczyzną,
Umysł swój naładować zakutą stęchlizną,
Starych szpargałów wchłonąć lada łachman tani!
Ludzie, co swą nauką chodzą jak pijani,
Biegli tylko w łatwości pustego paplania,
Do niczego niezdatni, bez sądu, bez zdania,
I którzy przez swą śmieszność posiedli tę sztukę,
By każdemu obrzydzić wiedzę i naukę!
FILAMINTA
Nazbyt się pan unosi; ten wybuch gwałtowny
W tym wypadku jest dla nas aż nadto wymowny;
Imię rywala, co cię wyprzedził w miłości...
SCENA CZWARTA
Trysotyn, Filaminta, Klitander, Armanda, Julek.
JULEK
Uczony, co przed chwilą bawił tutaj w gości,
A któregom jest sługą jak on mym zwierzchnikiem,
Śle mnie do ciebie, pani, z tym oto liścikiem.
FILAMINTA
Jaką bądź mi wiadomość niesiesz z jego strony,
Dowiedz się, przyjacielu, że tylko gawrony
Wpadają do pokoju, mieszając rozmowę;
Że przez służbę załatwia się sprawy takowe,
Gdy się jest pokojowcem, znającym swą rolę.
JULEK
Zanotuję to, pani, w moim protokole.
FILAMINTA
czyta
„Łaskawa Pani, Trysotyn chełpi się, iż ma zaślubić jej córkę. Przestrzegam panią, że filozofia jego ma na celu jedynie majątek państwa i że dobrze uczyniłaby pani wstrzymując to małżeństwo, póki pani nie przeczyta poematu, jaki nań układam. Zanim skończę ten obrazek, w którym mam nadzieję przedstawić go w prawdziwych kolorach, posyłam pani Horacego69, Wirgila70, Terencjusza71 i Katulla72, gdzie znajdzie pani zaznaczone na marginesie wszystkie pokradzione przez niego ustępy”.
Jak widzę, by ten zamiar, sercu memu drogi,
Zniszczyć, podali ręce sobie wszystkie wrogi!
Ha, czyn ten budzi we mnie gorącą ochotę,
By spełnić coś, co zdepce ich złość i niecnotę,
I pokazać dowodnie, że szał ich zawiści
Miast odmienić me plany, tym rychlej je ziści.
Do Julka
Zanieś odpowiedź panu swojemu co żywo
i powiedz mu, że ceniąc chęć jego życzliwą
I chcąc okazać, ile dla mnie wagi mieści
Ta przestroga tak cenna, tak szlachetna w treści,
Wskazując Trysotyna
Za pana wydam córkę jeszcze tej godziny.
SCENA PIĄTA
Filaminta, Armanda, Klitander.
FILAMINTA
do Klitandra
Pan zaś, jako serdeczny przyjaciel rodziny,
Zechcesz może w kontrakcie stanąć nam za świadka;
Uprzejmie proszę o to, jako Heni matka.
Armando, ty co rychlej rejenta73 mi sprowadź
I uprzedź siostrę: ma się do ślubu gotować.
ARMANDA
Uprzedzać moją siostrę? To zbytek, prawdziwie!
Wszak ten pan się postara z pewnością gorliwie
Zanieść jej tę nowinę w najszybszym sposobie
I zbuntować ją, ile zdoła, przeciw tobie.
FILAMINTA
Zobaczymy, kto większą ma w tym domu władzę
I czy jej do ołtarza dziś nie doprowadzę.
SCENA SZÓSTA
Armanda, Klitander.
ARMANDA
Żal mi serdecznie pana, że się coś nie święci,
Aby się miały spełnić twe gorące chęci.
KLITANDER
Wytężę jeszcze, pani, mą gorliwość całą,
By mi się twoich żalów oszczędzić udało.
ARMANDA
Boję się, że rezultat niezbyt świetnym będzie.
KLITANDER
Być może, iż zawiedzie się pani w tym względzie.
ARMANDA
Pragnęłabym niezmiernie.
KLITANDER
Jestem przekonany
I wierzę, że życzliwie wspomożesz me plany.
ARMANDA
Aby ci się przysłużyć, wszystkich sił dobędę.
KLITANDER
Za co, wedle sił swoich, wdzięczny pani będę.
SCENA SIÓDMA
Chryzal, Aryst, Henryka, Klitander.
KLITANDER
Jeśli pan mnie nie poprze, z kretesem przepadłem:
Małżonka pańska jawnie gardzi takim stadłem74
I Trysotyna tylko pragnie dla Henryki.
CHRYZAL
Doprawdy, że to jakieś są szczególne bziki!
I cóż ona w nim widzi, w swoim Trysotynie?
ARYST
To, że ma szczęście wiersze składać po łacinie,
To mu łask twej małżonki otwiera podwoje.
KLITANDER
Dziś wieczorem chce jeszcze złączyć ich oboje.
CHRYZAL
Dziś wieczór?
KLITANDER
Tak, dziś wieczór.
CHRYZAL
Ja rzecz trochę zmienię
I na złość jej dziś wieczór was z sobą pożenię.
KLITANDER
Wezwała już rejenta dla spisania aktu.
CHRYZAL
Ja go zaś dla innego zawezwę kontraktu.
KLITANDER
wskazując Henrykę
A siostra ma pouczyć panią tejże chwili,
Że chęciom matki próżno sprzeciwiać się sili.
CHRYZAL
A ja jej każę, aby z córki obowiązku
Bezzwłocznie się stroiła do innego związku.
Już ja im wnet pokażę, czy ktoś ma tu prawo,
Wbrew mej woli kierować domu mego sprawą!
Do Henryki
Tu czekaj: my obmyślim coś w tym przedsięwzięciu.
Proszę za mną, mój bracie, i ciebie, mój zięciu.
HENRYKA
do Arysta
Starajcież się, by wytrwał w tym pięknym zamiarze.
ARYST
Wszystko uczynię, co się potrzebnym okaże.
SCENA ÓSMA
Klitander, Henryka.
KLITANDER
Choć pomoc tak przychylna wspiera sprawę moją,
Serce twe najsilniejszą jest dla mnie ostoją.
HENRYKA
Możesz ufać na wieki w jego płomień żywy.
KLITANDER
Gdy ono po mej stronie, muszę być szczęśliwy.
HENRYKA
Widziałeś, jak je chciano pogwałcić w wyborze.
KLITANDER
Póki ono mi sprzyja, o nic się nie trwożę.
HENRYKA
Wszystko zrobię, by mogła się ziścić chęć słodka,
A jeśli mimo wszystko zawód nas w tym spotka,
Znam schronienie, co mnie już na wieki przygarnie
I złamanego serca utuli męczarnie.
KLITANDER
Niechajże niebo broni, abym w tej potrzebie
Takich dowodów uczuć doznawał od ciebie.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
AKT PIĄTY
SCENA PIERWSZA
Henryka, Trysotyn.
HENRYKA
O tym małżeństwie przez mą matkę planowanym
Chciałabym w cztery oczy wprzód pomówić z panem
I sądzę, wobec tego, co widzisz dokoła,
Że może głos rozsądny przekonać cię zdoła.
Wiem, iż wraz z moją ręką pan sobie to wróży,
Że wniosę mu do domu posag wcale75 duży;
Lecz ten pieniądz, łakomy tak dla zwykłych ludzi,
Wszak w prawym filozofie żądzy nie obudzi,
A nicość dóbr doczesnych, świetności blask pusty,
Głosisz pan, mniemać wolno, nie samymi usty76.
TRYSOTYN
Toteż nie to zrodziło me tkliwe zapały;
Twe lica, twój wzrok razem bystry i nieśmiały,
Twój powab, wdzięki twoje, to bogactwa owe,
Co sprawiły, iż dla cię postradałem głowę:
Tym skarbom święcę swoje najżywsze płomienie.
HENRYKA
Za uczucie tak wzniosłe wdzięcznam nieskończenie;
Ile zaszczytu dla mnie w nim, dobrze rozumiem
I żal mi, że odpłacić go wcale nie umiem.
Szacunku złożę panu, jakie chcesz, dowody,
Lecz bym mogła go kochać, są pewne przeszkody.
Uczuć swych ani chęci serce nie rozdwoi:
Otóż Klitander z dawna mieszka w duszy mojej;
Wiem, że pan go przymioty77 swoimi zwycięża;
Że krzywdzę sama siebie, biorąc go za męża,
Że twe talenty warte zbudzić miłość we mnie,
Że nie mam racji, słowem; lecz cóż, to daremnie;
I całym mym rozsądkiem ledwie tyle zmienię,
Żem zła sama na siebie o to zaślepienie.
TRYSOTYN
Dar twej ręki, o którą zabiegać się śmiałem,