Darmowe ebooki » Komedia » Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)



1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 13
Idź do strony:
class="verse">Iż chwilami się zdaje, że człowiek omdlewa. 
  ARMANDA
„Wypędź ją najkrótszą drogą,  
Niech opuści piękne sale”. 
 
Te „piękne sale”, jak to powiedziane wdzięcznie!  
Jak pan tu metafory umiał użyć zręcznie! 
  FILAMINTA
„Wypędź ją najkrótszą drogą”. 
 
Ach, w tym „najkrótszą drogą” jakiż wdzięk szalony!  
Ten ustęp, moim zdaniem, jest nieopłacony. 
  ARMANDA
„Najkrótszą drogą” we mnie również podziw budzi. 
  BELIZA
„Najkrótszą drogą” słyszeć sto razy nie znudzi. 
  ARMANDA
Chciałabym ten wiersz stworzyć. 
  BELIZA
Wart całego dzieła. 
  FILAMINTA
Czy każda z was tak dobrze jak ja go pojęła? 
  ARMANDA i BELIZA
Och! Och! 
  FILAMINTA
Wypędź ją „najkrótszą drogą”; 
Znaczy: stanowczość twoja niech na nic nie zważa,  
Niechaj jej ostateczność żadna nie przeraża. 
 
„Wypędź ją najkrótszą drogą!”  
„Najkrótszą drogą! najkrótszą drogą!”  
 
 
Och, to „najkrótszą drogą” jest bardzo wymowne!  
Nie wiem jak kto, lecz dla mnie to brzmienie dosłowne  
Wiąże się w domyślników tysiączne ogniwa. 
  BELIZA
To pewna, że niejedna się w tym rzecz ukrywa. 
  FILAMINTA
do Trysotyna
Czyś pan choć czuł, gdyś tworzył to „najkrótszą drogą”,  
To wszystko, co te słowa obudzić w nas mogą?  
O tym, co ono mówi, czyś myślał choć chwilę?  
I czyś świadomie włożył w nie dowcipu tyle? 
  TRYSOTYN
He, he.  
  ARMANDA
„Niewdzięczna” również me serce uwiodło: 
Wypędź febrę niewdzięczną, niegodziwą, podłą,  
Której płacą za naszą gościnę — choroba. 
  FILAMINTA
Słowem, równie są wdzięczne czterowiersze oba.  
Przejdźmyż do tercyn; już się doczekać nie mogę. 
  ARMANDA
Ach, jeszcze raz nam powtórz tę „najkrótszą drogę”. 
  TRYSOTYN
Wypędź ją najkrótszą drogą...  
  FILAMINTA, ARMANDA i BELIZA
„Najkrótszą drogą!”  
  TRYSOTYN
Niech opuści piękne sale...  
  FILAMINTA, ARMANDA i BELIZA
„Piękne sale!”  
  TRYSOTYN
Gdzie ta niewdzięczna, zuchwale...  
  FILAMINTA, ARMANDA i BELIZA
Och, ta „niewdzięczna” febra!  
  TRYSOTYN
Godzi w twoją istność drogą.  
  FILAMINTA
„Twoją istność drogą!”  
  ARMANDA i BELIZA
Och! 
  TRYSOTYN
Mimo twego stanowiska  
Do twej młodej krwi się wciska... 
  FILAMINTA, ARMANDA i BELIZA
Och!  
  TRYSOTYN
W dzień i w noc dręczy ją męką!  
Do kąpiel wieziesz ją? Dobrze!  
Bez miłosierdzia utopże  
Ją tam własną swoją ręką. 
  FILAMINTA
Już nie mogę!  
  BELIZA
Omdlewam! 
  ARMANDA
Rozkoszy zbyt wiele! 
  FILAMINTA
Tysiąc dreszczyków słodkich przebiega po ciele!  
  ARMANDA
„Do kąpiel wieziesz ją? Dobrze!”  
  BELIZA
„Bez miłosierdzia utopże”...  
  FILAMINTA
„Ją tam swoją własną ręką”.  
„Własną swą ręką, tak, utopże ją tam, w kąpielach”.  
  ARMANDA
Jak po kwiatach się pośród pańskich wierszy kroczy.  
  BELIZA
Gdzie się zwrócić, tam powab jakiś ciągnie oczy.  
  FILAMINTA
Każda strofa otwiera nam światy nieznane.  
  ARMANDA
To są ścieżynki drobne różami zasłane.  
  TRYSOTYN
Więc, w oczach pań, ten sonet... 
  FILAMINTA
Czarujący, boski: 
Nie oddałabym za nic jednej jego zgłoski.  
  BELIZA
do Henryki
Jak to! Ty cudów owych słuchasz z takim chłodem!  
Dziwnie to świadczy bardzo o twym sercu młodem. 
  HENRYKA
Do jakiej kto stworzony, taką chce grać rolę;  
Widać nie moje miejsce w tak wykwintnym kole. 
  TRYSOTYN
Jeśli, czytając, z pani cierpliwością igram... 
  HENRYKA
Bynajmniej. Ja nie słucham. 
  FILAMINTA
Ach, prędzej! Epigram! 
  TRYSOTYN
„Na czerwoną, wyzłacaną karetę, ofiarowaną pewnej zaprzyjaźnionej damie.” 
  FILAMINTA
Każdy tytuł rzadkiego coś już w sobie mieści. 
  ARMANDA
Gotuje nas niejako do powabów treści.  
  TRYSOTYN
Miłość mi więzy swoje sprzedaje tak drogo...  
  FILAMINTA, ARMANDA i BELIZA
Ach!  
  TRYSOTYN
Że resztki mych dostatków ledwie starczyć mogą;  
I gdy oglądasz tę piękną karocę, 
Na której złota się tyle migoce, 
Że miasto olśniewa całe 
I Lais mej mnoży chwałę... 
  FILAMINTA
Ach, „Lais moja!” znać w tym umysł wykształcony. 
  BELIZA
Dla mnie formy finezje warte są miliony.  
  TRYSOTYN
I gdy oglądasz tę piękną karocę, 
Na której złota się tyle migoce, 
Że miasto olśniewa całe 
I Lais mej mnoży chwałę... 
Wiedz, że te piękne złote na czerwonym wieńce  
To wszystko moje są złote czerwieńce41. 
  ARMANDA
Och! Och! To zakończenie niespodziane zgoła. 
  FILAMINTA
Nikt mu w igraszce słownej dorównać nie zdoła.  
  BELIZA
Te piękne złote na czerwonym wieńce  
To wszystko moje są złote czerwieńce. 
 
To nadzwyczajne! „Złote na czerwonym wieńce  
To moje złote czer-wieńce! ” 
  FILAMINTA
Nie wiem, czym jest przez niego tak oczarowana,  
Lecz, doprawdy, od chwili gdy poznałam pana,  
W wierszu czy prozie nic mu nie widzę równego. 
  TRYSOTYN
do Filaminty
Gdyby pani nam chciała pokazać coś swego,  
My byśmy znowu mogli podziwiać z kolei. 
  FILAMINTA
Z wierszy nic nie mam; w zamian nie tracę nadziei  
Wnet mu przedstawić, gdy to pana nie przestraszy,  
Ośm42 rozdziałów z projektu akademii naszej.  
Platon, kiedy ogłaszał swych dumań wyniki,  
Dał nam jedynie zamiar swojej Republiki;  
Ja mój pragnę uwieńczyć rzeczywistym skutkiem  
I spisałam już prozą rzecz w zarysie krótkim.  
Wyznaję, że nie mogę patrzeć bez zgryzoty,  
Jak umysłu naszego krzywdzą dziś przymioty;  
I czas nareszcie pomścić, to każdy mi przyzna,  
To poniżenie, w które spycha nas mężczyzna,  
Myśli nasze kierując na błahostki same  
I zamykając szczytną do światłości bramę. 
  ARMANDA
Tak; to jest nazbyt ciężka naszej płci zniewaga,  
Że po dowcipie naszym jeno się wymaga,  
By płaszczyk lub spódniczka stały mu się światem  
Lub by żył lada haftem nowym lub brokatem. 
  BELIZA
Trzeba się wydrzeć z tego sromotnego działu  
I umysł nasz w podniebia wydźwignąć pomału. 
  TRYSOTYN
Dla dam jestem najgłębszą czcią zawsze przejęty,  
I jeżeli uwielbiam ich oczu diamenty,  
Również ducha ich blaski podziw budzą we mnie. 
  FILAMINTA
Płeć nasza mu oddaje podziw ten wzajemnie.  
Jednak chcemy okazać mędrków kliczce dumnej,  
Co w sobie tylko widzieć chce wiedzy kolumny,  
Że i kobietom rola ta nieźle przystała  
I że również uczone mogą tworzyć ciała,  
Rzecz całą wiodąc nawet roztropniej a śmielej;  
Łącząc to, co dotychczas zazwyczaj się dzieli,  
Gruntowność wiedzy żeniąc z wdziękiem wysłowienia,  
Naturę przenikając drogą doświadczenia,  
Kwestie wszelakie ważąc w sposobie dokładnym,  
Przyjmując każdy pogląd, nie wiążąc się żadnym. 
  TRYSOTYN
Ja z perypatetycznych teorii43 się wiodę. 
  FILAMINTA
Ja znów w abstrakcjach cenię platońską metodę.  
  ARMANDA
Dla mnie wśród nich Epikur44 to najtęższa głowa. 
  BELIZA
Teorię drobnych ciałek45 jam przyjąć gotowa,  
Lecz z próżnią się nie mogę zgodzić; mówiąc szczerze,  
Bardziej mi się podoba nasz wszechświat w eterze. 
  TRYSOTYN
Kartezjusza zasadę magnetyczną cenię.  
  ARMANDA
Ja lubię jego wiry.  
  FILAMINTA
Ja światów ciążenie. 
  ARMANDA
Spieszno mi, byśmy mogły rozpocząć zebrania  
I przystąpić czym prędzej już do odkrywania. 
  TRYSOTYN
Do pracy pań nadzieje wiąże ludzkość duże:  
Niezbyt wiele tajemnic jest dla was w naturze.  
  FILAMINTA
Ja wnet ważnym odkryciem męski świat podrażnię,  
Bo ludzi na księżycu spostrzegłam wyraźnie. 
  BELIZA
Ja ludzi nie widziałam: za to tym się szczycę,  
Żem tam, jak was tu widzę, poznała dzwonnice. 
  ARMANDA
Będziemy się zajmować po równi fizyką,  
Historią, moralnością, wierszem, polityką. 
  FILAMINTA
Ja zwłaszcza pragnę zgłębiać moralności prawa:  
Najwyższych duchów na tym opiera się sława;  
Lecz we mnie stoicyzmu hasło podziw budzi  
I twórca jego dla mnie jest najpierwszym z ludzi. 
  ARMANDA
Z kolei się języka prawidła46 naznaczy:  
Niejedno się skieruje w nim zgoła inaczej.  
Każda z nas, bądź z rozsądku, bądź z fantazji czystej,  
Poprzysięgła w odrazie zachować wieczystej  
Pewne imiona, nazwy, przysłówki lub słowa47,  
Które jedna dla drugiej skreślić jest gotowa:  
Te bez wytchnienia ścigać będziemy śmiertelnie  
I tym otworzym naszą wysoką uczelnię,  
By ogłosić proskrypcję48, która w całej grozie  
Potępi te wyrazy i w wierszu, i w prozie. 
  FILAMINTA
Lecz najpiękniejszy projekt Akademii naszej,  
Zadanie, od którego nic nas nie odstraszy,  
Chlubny zamiar, co poklask pozyska wspaniały  
U wszystkich pięknych duchów potomności całej,  
To będzie tępić brudne zgłoski bez wytchnienia,  
Co w najpiękniejszych słowach są źródłem zgorszenia,  
Co trutniom dostarczają zbyt łatwej igraszki  
I w lichych żartownisiów wślizgują się fraszki;  
Te dwuznaczniki szpetne, których tyle mieści  
Język nasz, obrażając jawnie srom niewieści. 
  TRYSOTYN
Oto idea z myśli szlachetnych wysnuta! 
  BELIZA
Wkrótce pokażem panu gotowe statuta. 
  TRYSOTYN
Z góry pewien mądrości ich jestem i wdzięku.  
  ARMANDA
My, z praw naszych, będziemy władzę miały w ręku:  
Wiersz czy prozę pod sąd nasz poddać muszą wszyscy;  
Rozum mieć będziem tylko my i nasi bliscy;  
Każdemu wyrok srogi jakąś łatkę przypnie,  
My jedne pisać będziem mądrze i dowcipnie. 
  SCENA TRZECIA
Filaminta, Beliza, Armanda, Henryka, Trysotyn, Lepine. LEPINE
do Trysotyna
Panie, jegomość jakiś mówić z panem żąda:  
Cały czarno ubrany, słodziutko wygląda. 
  TRYSOTYN
Mój uczony przyjaciel, co błaga już dawno,  
By mógł poznać rodzinę z talentów tak sławną. 
  FILAMINTA
Chciej go wprowadzić: pełne panu prawa dajem. 
 
Trysotyn idzie naprzeciw Wadiusa. SCENA CZWARTA
Filaminta, Beliza, Armanda, Henryka. FILAMINTA
do Armandy i Belizy
Postarajmyż się godnie uczcić go nawzajem. 
 
Do Henryki, która chce odejść
Dokąd? Mówiłam chyba dosyć zrozumiale,  
Że jesteś mi potrzebna. 
  HENRYKA
Nie pojmuję wcale... 
  FILAMINTA
Zostań: wnet ciekawości twej zadość się stanie. 
  SCENA PIĄTA
Trysotyn, Wadius, Filaminta, Beliza, Armanda, Henryka. TRYSOTYN
przedstawiając Wadiusa
Oto człowiek, co marzy, by mógł poznać panie;  
Przedstawiając go, pani, przed oblicze twoje,  
Żem profana tu przywiódł, o to się nie boję  
Być obwinionym: wart jest zasiadać w tym gronie. 
  FILAMINTA
Wystarczy, że go pańskie tutaj wiodą dłonie. 
  TRYSOTYN
Dzieła starych autorów na wylot posiada  
I po grecku z pewnością nikt go nie przegada. 
  FILAMINTA
do Belizy
Po grecku, och! Po grecku! Chciej pan siadać, proszę. 
  BELIZA
do Armandy
Ach, po grecku!  
  ARMANDA
Po grecku! Cóż to za rozkosze! 
  FILAMINTA
Więc pan umie po grecku? ... Ach, pozwól mi, panie,  
Przez miłość dla greczyzny to ucałowanie. 
 
Wadius całuje również Belizę i Armandę. HENRYKA
do Wadiusa, który ją również chce ucałować.
Przepraszam pana, ale nie rozumiem greki.  
 
Siadają. FILAMINTA
Greckie dzieła cześć moją posiadły na wieki.  
  WADIUS
Lękam się, czy, wiedziony gorącym zapałem  
Poznania pań, natrętnym się oto nie stałem;  
Czy im momentów światłych zabaw nie zabiorę... 
  FILAMINTA
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz