Darmowe ebooki » Jasełka » Betlejem polskie - Lucjan Rydel (czytelnia online za darmo txt) 📖

Czytasz książkę online - «Betlejem polskie - Lucjan Rydel (czytelnia online za darmo txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Lucjan Rydel



1 2 3 4 5 6 7 8
Idź do strony:
class="verse" style="margin-left: 1em">Uciśnionych On ochłodzi, 
Niewolników oswobodzi, 
Nędznych posili. 
Anieli śpiewem budzą pasterzy, 
Trzech Królów przed Nim czołem uderzy; 
Już ze wszech stron ciągną rzesze, 
Kędy na stajennej strzesze 
Gwiazda goreje. 
Mnie Pan zdjął z oczu wszelką zasłonę: 
Czasy Twych rządów są policzone, 
Za Twe gwałty i uciski 
Sądu Boga jesteś bliski 
Srogi mocarzu! 
 
Herod osłupiały z gniewu i trwogi zrywa się na tonie, ale słowa przemówić nie może. Arcykapłan wychodzi.
Milczenie. HEROD
po chwili
Czy ja dzisiaj oszaleję? 
Czy starzec ten oszalał?... 
W serce mi lęku nalał 
I wam zmieszał rozumy. 
Co to jest? Co się dzieje? 
 
do straży
Rzucić się na te tłumy, 
Zgarnąć motłoch próżniaczy 
I tutaj mi pod strażą 
Wegnać przed tron mój złoty. 
  CHÓR
za sceną blisko śpiewa
Jezus malusieńki 
Z niewinnej Panienki 
Dziś się rodzi o północy wśród zimnej stajenki, bis 
O Najwyższy Panie, 
Waleczny Hetmanie, 
Wieczny Królu nieba, ziemi, leżący na sianie, bis 
 
z chórem kolędy miesza się odgłos bębnów i krzyk trąb. DWORZANIE
Słychać bębnów łoskoty... 
Trąby z pieśnią się ważą... 
 
Pędzeni przez straż, płazowani mieczami i bici nahajami37, wpadają tłumem kolędnicy: mężczyźni i kobiety, starcy i dzieci w strojach z różnych okolic Polski. Końca tego tłumu nie widać; zalega on krużganek poza arkadą na prawo od tronu. W blasku gwiazdy Bożego Narodzenia widać tam głowę przy głowie. Gdzieniegdzie połyskują kopie i miecze straży. Ci, których wegnano do sali, stanęli w popłochu przed tronem, na przedzie Bartos.
Wy zbuntowane chamy, 
Wy nikczemne pastuchy, 
U zamku mego bramy 
Śmiecie wszczynać rozruchy?! 
Śmiecie śpiewać w tej mowie, 
Co srogo zakazana?! 
— Cuda, widzenia, duchy 
Wylęgły wam się w głowie! 
Szukacie sobie Pana, 
Myśląc, że tron mój kruchy 
I korona zachwiana. 
Wasz Król — to Dziecię Boże — 
Gdzieś pomiędzy bydlęty 
Zrodzon w nędznej oborze, 
W żłobie, na głód i nędzę! 
— Ha, ja wam one męty 
Z mózgów tępych wypędzę, 
Złamię i upokorzę 
Ślepy upór prostaczy; 
Wyplenię zabobony. 
Gdy krzyknę na siepaczy, 
Miecz spuszczę podniesiony — 
Uznacie mnie za Pana. 
Tu, niewolników syny! 
Ja król, ja bóg jedyny, 
Przede mną na kolana... 
  BARTOS
śpiewa
Dzisiaj w Betlejem.  
  CHÓR
Dzisiaj w Betlejem. 
  BARTOS
Wesoła nowina, 
Bo Panna czysta, 
 
  CHÓR
Bo Panna czysta, 
  BARTOS
Porodziła Syna. 
  CHÓR
Chrystus się rodzi, 
Świat oswobodzi, 
Anieli grają, 
Króle witają, 
Pasterze śpiewają, 
Bydlęta klękają, 
Cuda, cuda ogłaszają.  
  BARTOS
Chociaż w stajence,  
  CHÓR
Chociaż w stajence, 
  BARTOS
Panna Syna rodzi, 
Przecież On wkrótce, 
 
  CHÓR
Przecież On wkrótce, 
  BARTOS
Ludzi oswobodzi. 
  CHÓR
Chrystus się rodzi... itd. 
  BARTOS
My też idziemy,  
  CHÓR
My też idziemy, 
  BARTOS
Powitać Jezusa, 
Króla nad królmi, 
 
  CHÓR
Króla nad królmi, 
  BARTOS
Uwielbić Chrystusa. 
  CHÓR
Chrystus się rodzi itd.  
 
Herod, uszom własnym nie dowierzając, słuchał jakby odrętwiały z gniewu i zdumienia... Podczas drugiej strofy zrywa się na tronie z zaciśniętymi pięściami, rój dworzan otacza natychmiast króla, który miecz wyrywa z pochwy i daje nim znak Wielkiemu Hetmanowi. Na skinienie Hetmana dobosze uderzają w bębny między drugą a trzecią strofą. Podczas trzeciej straż obsadza wszystkie wyjścia, dobywa mieczów i ustawia się w szyk bojowy. Dworzanie obstąpili tron. HEROD
rozpalony złością do Hetmana
Hej Wielki Hetmanie 
Wojsko na nich prowadź! 
Każ siec, bić, mordować, 
Niech nikt nie zostanie. 
 
Na skinienie Hetmana trębacze uderzają w trąby pobudkę, na nutę kolędy: Przybieżeli do Betlejem pasterze...  
 
Zasłona na prawo od tronu rozsuwa się; nowy hufiec wojsk Herodowych, sprawiony do boju staje pod arkadą. Hetman z podniesionym mieczem wskazuje tłum kolędników. Wojsko rzuca się na bezbronnych. W tej chwili między nacierającym wojskiem, a pasterzami, zjawia się chór Aniołów, z błyszczącymi na piersiach pancerzami, pod złocistą kapą zarzuconą na ramiona; na głowach szyszaki złote, w rękach płomienne miecze. Aniołowie rozpostartymi skrzydłami zasłaniają kolędników i na pobudkę trębaczy odpowiadają dalszym ciągiem kolędy: CHÓR WOJSK ANIELSKICH
śpiewa
Chwała na wysokości! 
Chwała na wysokości, 
A pokój na ziemi! 
 
Hufiec żołnierzy Herodowych przerażony, cofa się. Na skinienie Hetmana trąby grają tę samą pobudkę. CHÓR WOJSK ANIELSKICH
Chwała na wysokości itd. 
 
Wojsko Heroda w popłochu pada na ziemię. Hetman zbiega ze stopni tronu i sam staje na czele. Pobudka trąb, nowe natarcie. CHÓR WOJSK ANIELSKICH
pędząc przed sobą pierzchające roty i dworzan Herodowych
Chwała na wysokości itd. 
 
Cały dwór Heroda i jego straż rozpędzona, uciekają przez arkadę po prawej stronie tronu. Pod baldachimem zostaje sam Herod, blady z trwogi. Paziowie rzuciwszy pochodnie, pierzchli. Scenę oświeca łuna bijąca od Aniołów i blask betlejemskiej gwiazdy, padający od krużganka z lewej strony tronu.
Chór kolędników pod osłoną skrzydeł anielskich wychodzi, śpiewając tę samą kolędę. Pieśń oddala się, słabnie, w końcu cichnie. Herod, przejęty trwogą, został sam na tronie w pustej, ciemnej sali. Goły miecz leży na jego kolanach. Otula się w płaszcz królewski i siedzi długo bez ruchu. HEROD
Strach!... Ci złoci a biali, 
Z rozpostartymi skrzydły, 
Jak oni zasłaniali 
Bunt tej tłuszczy obrzydłej! 
Strach! ... Świat się cały wali 
I niebo całe płonie 
W tej komety ogonie 
Nad Dzieciątkiem w kolebce.... 
Strach!... W pustej, ciemnej sali 
Wszyscy mnie odbieżali, 
Podli tchórze, pochlebce!... 
Sam zostałem na tronie... 
 
Nagle prostuje się na tronie i odwraca poza siebie, jakby słyszał jaki szelest.
Kto tu? Słyszę — ktoś szepce 
W baldachimu oponie... 
Kto tu!? Sam się obronię! 
 
podnosi miecz
Za oparciem tronu ukazuje się ciemna rogata głowa Szatana, z błyszczącymi ślepiami. Z boków sterczą rozpięte, ogromne skrzydła nietoperza. SZATAN
wychylając się ku siedzącemu Herodowi, szeptem
Nie lękaj się mnie panie 
Jam anioł twego tronu, 
Mym królestwem otchłanie... 
Zawżdy przy tobie stoję, 
Znam wszystkie myśli twoje, 
Znam wszystkie twe zamiary. 
  HEROD
Ratuj moją koronę, 
Radź! W którą spojrzę stronę, 
Wszędy klęski bez miary 
Przeciwko mnie zwrócone. 
 
SZATAN
szeptem
Krwi trzeba i ofiary!  
  HEROD
Ratuj! Ja ci ołtarze 
W całym państwie postawię. 
Czcić mym ludom cię każę. 
Na cześć twoją kadzidła 
Wonnymi dymy wioną, 
Ale mnie weź pod skrzydła 
I bądź moją obroną. 
  SZATAN
półszeptem
Komu skronie koroną 
Szczęsny los przyozdobi, 
Wszystko mu dozwolono, 
Co dla korony robi. 
Celem jest powodzenie! 
Cnota mija bezpłodnie, 
Wolę wiąże sumienie; 
Król niech działa swobodnie. 
Grzech króla nie jest grzechem, 
Zbrodniami nie są zbrodnie. 
Czyn zrodzon z nienawiści 
Rozbrzmiewa sławy echem, 
Jeśli daje korzyści! 
Korony blask złocisty 
Z wszelkich go zmaz oczyści: 
Kto potężny, ten czysty! 
  HEROD
Nie działałem inaczej 
Przez całe panowanie, 
Czemuż dziś schnę w rozpaczy? 
Mój tron czemu się chwieje? 
Ratuj mnie, broń szatanie! 
Sam nie wiem, co się dzieje, 
I co to wszystko znaczy: 
Niebo łuną goreje 
W komety świetle srogim; 
Burzy się lud prostaczy, 
Wnet na mnie wręcz uderzy; 
O Królu, co jest Bogiem, 
Zrodzon między bydlęty 
I otoczon barłogiem, 
Po świecie baśń się szerzy. 
A ten cud niepojęty: 
Wojska duchów-rycerzy; 
Ten nad pospólstwem mnogim 
Wiew ich skrzydeł rozpięty, 
Te widzenia! Te mary... 
  SZATAN
Dziecię, co jest twym wrogiem. 
Wrogiem także jest moim, 
To nieprzyjaciel stary. 
My dwaj się nań uzbroim 
I złączym siły nasze: 
Ja strutymi opary, 
Promienną gwiazdę zgaszę, 
Która Dziecięciu świeci. 
Ty czyń krawe ofiary, 
Wymorduj wszystkie dzieci... 
 
znika.
Herod po chwili zadumy zrywa się i mieczem uderza w jedną z tarcz herbowych u baldachimu. Na brzęk tarczy wbiegają Paziowie z pochodniami, za nimi Wielki Hetman i Roty przyboczne HEROD
Wy tronu mego stróże, 
Co nikczemnie pierzchacie, 
Wy nędznicy, wy tchórze!... 
Wyrwijcie z pochew miecze 
I w pałacu czy w chacie 
Niech krew dziatek pociecze; 
Co nowonarodzone, 
Do nogi dziś wyginie, 
Śmierć, śmierć każdej dziecinie — 
Przysięgam na koronę! 
Mordować bez wyjątku, 
Nikomu nie przebaczę, 
Ni własnemu dzieciątku... 
Czy słyszycie siepacze? 
I dla mojego syna 
Wybiła już godzina, 
Choć serce we mnie płacze... 
 
Hetman wychodzi na czele roty przybocznej. Zaraz potem wchodzi Królowa w szkarłatnym płaszczu i koronie, za nią orszak pań dworskich KRÓLOWA
Panie u moich podwoi, 
Twoich żołdaków gromada 
Z mieczami jasnymi stoi, 
I mnie, mnie, matce powiada, 
Że chcesz syna swego zgonu. 
  HEROD
Pani, bronię mego tronu. 
Dziecię nowonarodzone, 
Nie wiem, syn mój czy poddany, 
Ma zostać panem nad pany, 
Poniżyć moją koronę. 
Niechaj żywym ogniem spłonę, 
Nim dopuszczę tej niesławy! 
— Dałem rozkaz rzezi krwawej! ... 
  KRÓLOWA
pada na kolana przed tronem
Wejrzyj na łzy moje słone, 
Żebrzę łaski twojej panie! 
To twoje dziecko rodzone, 
Dziedzic twój na majestacie!...  
  HEROD
Precz! Com kazał, to się stanie. 
  KRÓLOWA
zrywa się i wyciąga groźnie rękę
Zgiń, dziatek niewinnych kacie! 
Przepadnij, krwawy tyranie! 
 
Słania się na ręce pań dworskich, które ją wyprowadzają ze sali. W arkadzie po prawej stronie tronu staje tłum kobiet, które straż stara się powstrzymać halabardami. Chór ten matek betlejemskich jękiem i krzykami zawodzi, wyciągając ku sali tronowej pięści. Wśród ogólnego lamentu słychać wykrzyki urywane. I MATKA
Puśćcie mnie! Puśćcie! Do oczu mu stanę... 
Krew dziecka rzucę mu w twarz! 
  II MATKA
Zbójco! Na dziatki patrz pomordowane, 
Na rozpacz, na lament nasz! 
  III MATKA
Herodzie, niech cię piorun boży spali!  
  IV MATKA
Niech żywcem stoczy cię trąd!  
  V MATKA
Krew naszych dzieci waży Bóg na szali 
I woła cię na swój sąd! 
  HEROD
z tronu do straży
Hej stróże, zamknąć podwoje tej sali, 
Wiedźmy te wygnać stąd! 
 
Straże wypierają w głąb krużganków tłum betlejemskich matek i zatrzaskują za sobą drzwi; górą przez półkole arkady pada blask betlejemskiej gwiazdy.
Herod sam na tronie siedzi wzburzony. Zasłona po lewej stronie tronu rozsuwa się powoli, w głębi widać wnętrze sali obite kirem; na katafalku zasłanym czarnymi aksamitami i zdobnym w srebrne lamowania, wśród gorejących świateł stoi trumienka czarna i srebrna Herodowego synka. Chór za sceną śpiewa hymn Dies Irae przy wtórze organów. Herod zstępuje z tronu i wlokąc za sobą swój szkarłatny płaszcz królewski, powoli zmierza ku pogrzebowej sali. W progu zachodzi mu drogę Śmierć z kosą w kościotrupiej ręce. ŚMIERĆ
syczącym, piskliwym szeptem
Dokąd? dokąd, opętańcze? 
Nie wnijdziesz w te progi! 
Do mnie, ja z tobą zatańczę, 
Okropniku srogi! 
  HEROD
zamierza się mieczem
Kto bądź jesteś, z drogi! Z drogi! 
Przeraźliwa maro! 
 
miecz, trącony kosą Śmierci, wypada mu z dłoni, ręka obwisa bezwładnie. ŚMIERĆ
Ha, do tańca drżą ci nogi, 
Pójdźmy pląsać parą! 
 
wyciąga ku niemu ramiona z kosą. HEROD
słania się i pada na kolana przed Śmiercią
Pani, żebrzę twej litości, 
Dam ci me szkarłaty, 
Okryj nimi nagie kości, 
Wstąp na majestaty. 
 
Odpina płaszcz królewski spięty pod szyją i ściele go do stóp Śmierci.
Pani, z rąk mych weź koronę, 
A ja przy twym tronie 
Zniżę czoło pochylone, 
W pokornym pokłonie. 
 
Zdjętą z głowy koronę drżącymi rękami podaje Śmierci. ŚMIERĆ
Ja się nigdy nie wstydzę, 
Choć szkielet mój nagi, 
Z tronów i bereł szydzę 
I z królewskiej powagi. 
Korona u mnie tania, 
Tak, jak czapka barania. 
Ja w śmiertelną koszulę 
Stroję chłopy i króle, 
W zimne moje uściski 
Biorę dziecko z kołyski,  
Ululam je, utulę. 
Ja i panny młode 
Od ołtarza wiodę 
W zimne grobu łoże, 
A ciebie oszczędzę, 
Morderco — potworze? 
  HEROD
wijąc się na klęczkach
Wejrzyj na mą nędzę! 
Cóż z państwem się stanie?! 
Miej pomiłowanie! 
Majestat mocarza 
U stóp twych się tarza 
W pokorze i skrusze! 
  ŚMIERĆ
Słońce, miesiąc z gwiazdami 
Pod moimi stopami; 
W obrotów zawierusze 
I w złotych skier kurzawie 
Wirują, aż je skruszę; 
Z mocarza na nędzarza, 
Wywlekam drżącą duszę 
I przed sąd Boga stawię! 
 
Śmiga kosą po szyi Heroda, który pada na ziemię z okropnym wrzaskiem. Śmierć znika.
Z fałdów baldachimu wychyla się szatan w całej postawie i biegnie ku zwłokom Heroda, miotanym drgawkami śmiertelnymi. SZATAN
I o cóż tyle wrzasku? 
1 2 3 4 5 6 7 8
Idź do strony:

Darmowe książki «Betlejem polskie - Lucjan Rydel (czytelnia online za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz