Darmowe ebooki » Jasełka » Betlejem polskie - Lucjan Rydel (czytelnia online za darmo txt) 📖

Czytasz książkę online - «Betlejem polskie - Lucjan Rydel (czytelnia online za darmo txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Lucjan Rydel



1 2 3 4 5 6 7 8
Idź do strony:
class="verse">Jaj świeżych pół kopy 
Zaniosę do szopy 
Na poleweckę. 
  ANTEK
A ja na tę poleweckę garczek polewany. 
  WOJTEK
A ja miskę. 
  MAŁY JÓZEK
A ja łyżkę... 
  WAWRZEK
Ja garnek śmietany. 
  JANTEK
A ja na ostatek 
Ptaków parę klatek 
Daruję Panu. 
 
W miarę jak który zgłasza się z podarunkiem — wybiega zaraz każdy i powraca po chwili, niosąc swoją ofiarę. FRANEK
Każdy przyniósł dla Dzieciątka dar swój jaki taki, 
A cóż my Mu zaniesiemy, słudzy i chudaki? 
Jako nic nie mamy, 
Chyba Mu zagramy 
Na czym kto umie... 
 
Wybiega, za nim kilku innych pastuchów — wracając zaraz, grając na skrzypcach, klarnetach, basach itp. CHÓR PASTERZY
z wiejską muzyką śpiewa
A to co ziemianie 
Lezy Bóg na sianie, 
Lezy, lezy Dzieciątecko, 
Ślicne małe Paniątecko, 
Do ludzi się uśmiecha. 
I my tam pójdziemy, 
Ciesyć się będziemy, 
Zaśpiewamy piosnkę społem, 
Uderzymy o żłób cołem, 
Uciesymy Dziecinę... 
 
Z kolędy przechodzą w krakowiaka Abośmy to jacy-tacy. — Z głębi wpadają Cztery pary krakowiaków i krakowianek. Tancerze w granatowych karazjach25 z czerwonymi sukami26, naszywanymi w cętki — Krakowianki w spódniczkach białych, muślinowych, obszytych wstążkami kolorowymi, w wieńcach ślubnych na głowie. Pasterze rozstępują się i stają w półkole. — Muzyka ustawia się na przodzie sceny, w lewym rogu, plecami do widzów. Za Krakowiakami wszedł Żyd arendarz27 z graniatą28 flaszką wódki — i stojąc przy muzykantach, nalewa tancerzom w miarę, jak który śpiewa do muzyki. WESELE KRAKOWSKIE
cztery pary Krakowiaków i Krakowianek stają do tańca. 4 KRAKOWIACY
śpiewają razem
Abośmy to jacy tacy 
Chłopcy krakowiacy, 
Cerwona capecka, 
Na cal podkówecka, 
Niebieska sukmana, 
Danaz moja, dana. 
 
przetańczyli — stają. I KRAKOWIAK
śpiewa przed muzyką
Kazaryja granatowa, 
Co się od parady chowa, 
U niej kołnierzycek 
Jak jaki języcek, 
Danaz moja, dana, 
Dziewcyno kochana! 
 
I jedwabiem wyszywana. 
Lamowana, bryzowana, 
Ze srebrnymi hafteckami 
I z modrymi łapeckami, 
Wokolusinecko 
Moja kochanecko. 
 
przetańczyli — stają. II KRAKOWIAK
śpiewa przed muzyką
I pasicek okowany, 
Gwoździckami wybijany, 
Rzemyckami ozdabiany, 
Jak to mają Krakowiany, 
Danaz moja, dana, 
Dziewcyno kochana! 
Kółka przy nim mosięzne są. 
Świecące są, potęzne są, 
A im jest ich więcej, 
Wedle Jasia brzęcy, 
Wokolusinecko 
Moja kochanecko! 
 
przetańczyli — stają. III KRAKOWIAK
śpiewa przed muzyką
I kozicek wyostrzony 
Na rzemycku zawiesony, 
Klucyk od skrzynecki 
Gdzie są kosulecki — 
Danaz moja, dana, 
Dziewcyno kochana! 
I kosulka z osywkami, 
Hafcikami, fałdzikami, 
Spinka u kosule 
Dana od Orsule — 
Wokolusinecko 
Moja kochanecko! 
 
przetańczyli — stają. IV KRAKOWIAK
śpiewa przed muzyką
A która mnie będzie chciała, 
Ta na wszystko będzie miała. 
I ruciany wionek 
I złoty pierścionek — 
Danaz moja, dana, 
Dziewcyno kochana! 
I mentalik z Matką Boską 
Przenajświętszą Cęstochowską, 
I pieniądze na obsiewki, 
Kochajciez mnie wszystkie dziewki — 
Wokolusinecko 
Moja kochanecko! 
 
przetańczyli — stają. 4 KRAKOWIACY
razem
Zagrajciez mi, a od ucha, 
Niech się wyhula dziewucha, 
A jak się zbogacę, 
Jutro wam zapłacę — 
Danaz moja, dana, 
Dziewcyno kochana! 
Zagrajciez nam jacy tacy, 
Bo tańcują Krakowiacy 
Wokolusinecko! 
Moja kochanecko! 
 
taniec
KURTYNA PRZED KURTYNĄ
Spadająca kurtyna odcięła od reszty grajków Jędrka-Mędrka, jowialnego29 skrzypka. — Jędrek-Mędrek staje na przedsceniu i śpiewa, wtórując sobie na skrzypcach. Orkiestra mu sekunduje.
Kaczka pstra 
Dziatki ma, 
Siedzi sobie na kamieniu, 
Trzyma dudki na ramieniu, 
„kwa-kwa-kwa” 
Pięknie gra. 
Gęsiorek 
Jędorek 
Na bębenku wybijają, 
Pana wdzięcznie wychwalają: 
„Gę-gę-gę!” 
Gęgają. 
 
Cyzycek, 
Scyglicek 
Na gardłeckach, jak skrzypeckach 
Wygrywają w jasełeckach: 
„Lir-lir-lir!” 
Śpiewają. 
 
Słowicek 
Muzycek 
Gdy się głosem popisuje, 
Uciechę światu zwiastuje: 
„Ciech-ciech-ciech!” 
Zwiastuje. 
 
Skowronek 
Jak dzwonek, 
Gdy do nieba się podnosi, 
O kolędę pięknie prosi: 
„Fir-fir-fir!” 
Tak prosi. 
 
Podczas ostatniej strofy, żyd Lejba, zwabiony śpiewem, zaziera30 na przedscenie spoza kurtyny, w końcu wsuwa się nieśmiało. JĘDREK-MĘDREK
spostrzegłszy go, zwraca się ku niemu śpiewa
Żydzie, Żydzie, Mesyjasz się rodzi, 
Więc Go tobie, więc Go tobie powitać się godzi. 
  ŻYD
śpiewa
A gdzie Go jest? A gdzie Go jest? Rad bym widzieć tego! 
Będziem witać, będziem kłaniać, jeśli co godnego. 
Laj! laj! laj! Jeśli co godnego. 
  JĘDREK-MĘDREK
śpiewa
Żydzie, Żydzie, w Betlejem miasteczku, 
Tam On leży, tam On leży w żłobie na sianecku. 
  ŻYD
śpiewa
Nie pleć, głupi, czyś się upił? Idź do diabła, chłopie! 
Pan tak wielki, Pan tak wielki, co by robił w siopie31? 
Laj! laj! laj! Co by robił w siopie? 
  JĘDREK-MĘDREK
śpiewa
Żydzie, Żydzie, Króle Go witają, 
Mirę, złoto, mirę, złoto, kadzidło Mu dają. 
  ŻYD
śpiewa
Wiem ja o tym, wiem ja o tym: u mnie w kramie byli, 
Trochę mirrę i z kadzidłem u mnie zakupili. 
Laj! laj laj! U mnie zakupili. 
  JĘDREK-MĘDREK
śpiewa
Żydzie, Żydzie, otóż jawnie widzis, 
A czemuz się, a czemuz się Mesyjasza wstydzis? 
  ŻYD
śpiewa
Ja starego Pana Boga, jak należy umiem. 
Ale tego Maleńkiego jeszcze nie rozumiem. 
Laj! laj! laj! Jeszcze nie rozumiem. 
  JĘDREK-MĘDREK
śpiewa
Żydzie, Żydzie, wnet ja cię naucę, 
Jak cię z tyłu, jak cię z przodu tym smykiem wymłócę. 
  ŻYD
zasłania się rękami śpiewa
Aj waj gewałt!32 Aj waj gewałt! Albo to tu rozbój? 
Co wyrabiasz, głupi chłopie! Pana Boga się bój! 
Laj! laj! laj! Pana Boga się bój! 
  ścigany przez Jędrka-Mędrka ucieka za kurtynę.
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
Akt II. Herod
Sala tronowa w pałacu Heroda, kapiąca od złota i drogich kamieni. W głębi, na środku ściany, tron pozłocisty na podwyższeniu pod purpurowym baldachimem, który spływa w bogatych fałdach aż ku ziemi. Po obu stronach tronu dwie ogromne arkady przysłonięte drogocennymi oponami33.
Opona z prawej rozsuwa się powoli wśród potężnego dźwięku surm wygrywających fanfary. Wchodzą trębacze z herbowymi płachtami u trąb; za nimi oddział Straży przybocznej, Paziowie, Dworzanie, pomiędzy którymi Hetman z mieczem państwa, Kanclerz ze zwojem pergaminów; Podskarbi i Marszałek na poduszkach niosą złote jabłko i berło. Za nimi Herod w szkarłatnym płaszczu, podbitym gronostajami i w koronie. Paziowie niosą za nim końce płaszcza. Orszak zamyka drugi oddział straży przybocznej. Herod zasiada na tronie. Dostojnicy ustawiają się po obu stronach na stopniach, dworzanie, paziowie i gwardia półkolem. Trąby milkną. HEROD
stojąc
Otom jest pan nad światem 
I mocarz nad mocarze! 
Przed moim majestatem 
Wszystko pada na twarze. 
Miecza mego brzeszczotem34 
Podbiłem cudze ziemie; 
Krwią, żelazem i złotem 
Uciskam ludzkie plemię; 
Królów brałem w niewolę, 
Obalałem ich trony, 
Kładłem sobie na czole 
Zdarte z ich głów korony; 
Tysiąc wsi, tysiąc grodów 
Obróciłem w perzynę, 
Sto podbitych narodów 
Blednie, kiedy ja skinę. 
Mój ukaz35 światem włada 
I rządzę berłem krwawem — 
Zwyciężonemu biada, 
Bo siła jest przed prawem! 
— Przed blaskiem mej korony, 
Miast czołem bić w pokorze, 
Zgnębion i uciśniony, 
Targa ten lud obrożę, 
Bunt w dumnym sercu niesie 
I powoływać śmie się 
Na jakieś prawa Boże, 
Na ludzkie jakieś prawa: 
Ja Boga się nie boję, 
Z Nim najłatwiejsza sprawa, 
I ludzi się nie wstydzę, 
Bo znam potęgę moję, 
A z klątw i krzyków szydzę, 
Na płacz i jęki głuchy. 
Ciała wziąłem w niewolę, 
Ręce skułem w łańcuchy, 
Spętałem serca i duchy, 
Spokój i ład wprowadzę 
W całym państwa obszarze... 
Ja król — tak chcę! tak każę! 
 
siada
Słuchajcie dygnitarze 
I wy moi dworzanie 
I rycerze nadworni: 
Kanclerz przed Nami stanie 
I zda Nam z tego sprawę, 
Co działają oporni. 
  KANCLERZ
występuje i składa trzy niskie ukłony
Samodzierżawny Panie! 
Nakłoń ucho łaskawe 
Ku pokornemu słudze. 
Przebacz, jeśli gniew budzę, 
Ale nie z mojej winy 
Zwiastuję złe nowiny: 
Ten naród buntowniczy 
Na siły własne liczy, 
Na miłosierdzie Boże; 
Trwa w milczącym uporze, 
Żyje w ojców swych wierze, 
Mówi ojców językiem, 
Zwyczajów dawnych strzeże. 
Tam każdy — buntownikiem: 
Małe dziecko w kolebce 
Ssie bunt z matczynym mlekiem. 
Buntem są te pacierze, 
Które matka mu szepce; 
Bunt zieje z ich oddechu, 
Bunt z oczu im wyziera, 
I z każdego uśmiechu. 
W buncie żyje lub cały, 
Z buntem w sercu umiera. 
Gdyby odkopać kości, 
Co już w grobie zbutwiały 
To by jeszcze zadrżały 
Do ojczyzny, wolności!  
  HEROD
Ukaz wydaj surowy, 
Że w szkole ni urzędzie 
Już im nie wolno będzie 
Użyć ojczystej mowy. 
Ich dziatwę buntowniczą 
W szkołach nauczyciele 
W naszej mowie niech ćwiczą: 
Opór przed tą nauką 
Niechaj karzą na ciele, 
Niech katują, niech tłuką! 
— Naszą mową w kościele 
Każ — niech prawią kazania, 
Jeśli kapłan się wzbrania, 
To go zbiry zabiorą 
I gnać go na powrozie 
W one straszliwe kraje, 
Kędy woda nie taje, 
Gdzie rąbać trza siekierą 
Chleb zmarznięty na mrozie. 
— Lud z wiary siłę bierze 
Więc go zachwiać w tej wierze, 
Zmusić do naszej wiary: 
Każ zamykać świątynie, 
Znoś modlitwy, ofiary, 
Aż i duch buntu zginie. 
A gdyby lud zuchwały 
Bronił swego Kościoła — 
Poślę mego hetmana 
I wojska huf niemały; 
Wraz otoczyć dokoła 
Tłuszczę, co tam zebrana, 
Nie czekać aż najświętsza 
Ofiara się odprawi: 
Zbrojno runąć do wnętrza! 
Niech się kościół okrwawi, 
Niech się zbroczą ołtarze — 
Ja król, tak chcę i każę! 
  KANCLERZ
Rzekłeś wszechwładny Panie, 
Wedle Twych słów się stanie. 
 
z trzema głębokimi ukłonami wraca na miejsce. WIELKI PODSKARBI
występuje przed tron i składa potrójne ukłony
Władco rządzący światem, 
Racz przyjąć moją radę, 
Przed Twoim Majestatem 
U tronu stóp ją kładę; 
Nie gardź słowami memi: 
Jeżeli chcesz to plemię 
Zgładzić z powierzchni ziemi 
Wyrwij im ojców ziemię! 
Cóż lud bez ziemi znaczy? 
Gdy ziemię król wykupi, 
Cały naród tułaczy 
Wieść musi żywot trupi; 
Będą jako w jesieni 
Liście strącone z drzewa: 
Wiatr je — gdzie chce — rozwiewa, 
Aż je w nicość zamieni. 
— Monarcho złotych tronów 
Każ dać trzysta milionów, 
Ich ziemię piędź po piędzi 
Osadzaj naszym ludem, 
Ten ich z ziemi wypędzi: 
Już kraju z naszych szponów 
Nie wyrwą żadnym cudem. 
  HEROD
Masz przyzwolenie nasze 
Sługo wiernie oddany: 
Toć są wśród nich Judasze, 
Którzy w złote kajdany 
Oddadzą sami pono 
Ziemię-matkę rodzoną. 
  MARSZAŁEK
przed tronem
I mnie posłuchaj, Królu: 
Za co na nich te kary? 
Za co krzywdy bez miary? 
Oni we łzach i bólu 
Bronią jeno wytrwale 
Swej ojczyzny i wiary. 
— Czy masz serce z kamienia? 
Upamiętaj się w szale, 
Radź się swego sumienia... 
  HEROD
Co? Tak mówi Marszałek? 
Precz z nim — niech mnie nie drażni... 
Z godności swej wyzuty 
Niechaj gnije ten śmiałek 
Na dnie najgorszej kaźni. 
Brać mi go stąd? Pod knuty36! 
 
Straż chwyta i wyprowadza Marszałka. CHÓR
daleko za sceną śpiewa
Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi: 
Wstańcie pasterze, Bóg się wam rodzi. 
Czym prędzej się wybierajcie, 
Do Betlejem pośpieszajcie 
Przywitać Pana. 
  HEROD
zaniepokojony
A to co za śpiewanie? 
Czy słyszycie? Słyszycie, 
Dostojnicy, panowie, 
Rycerze i dworzanie?! 
Strach mnie ogarnia skrycie, 
Mącą się myśli w głowie... 
Po kościach idzie mrowie... 
Czuje, że coś się stanie! 
 
Arcykapłan w dwurogiej mitrze z „tablicą pokoleń” na piersiach, w szacie długiej, obwieszonej srebrnymi dzwoneczkami, wchodzi głębią przez prawą arkadę. Gdy staje na progu sali tronowej, widać poza nim w krużganku otwarte okno, przez które pada mocny blask ogromnej gwiazdy z promiennym warkoczem. ARCYKAPŁAN
staje przed tronem i mówi w takt pieśni chóru, który za sceną śpiewa dalsze strofy kolędy
Oto nad światem wielka nowina: 
Panna Przeczysta zrodziła Syna, 
Powiła go w Betlejemie, 
Króla królów, Pana ziemie, 
Boga na niebie. 
On tron Dawidów, Syjon posiędzie, 
Królestwu Jego końca nie będzie; 
1 2 3 4 5 6 7 8
Idź do strony:

Darmowe książki «Betlejem polskie - Lucjan Rydel (czytelnia online za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz