Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖
Krótki opis książki:
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Tadeusz Boy-Żeleński
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Boy-Żeleński
Bracki (1892–1970) — aktor. [przypis edytorski]
534. Leon Biliński herbu Sas (1846–1923) — polityk, ekonomista, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego, konserwatysta, w 1919 r. minister skarbu w rządzie Ignacego Paderewskiego. [przypis edytorski]
535. Jerzy Sosnowski (1863–1933) — pseud. Marian Mariański; aktor. [przypis edytorski]
536. Halina Gall, z domu Kacicka (1890–1974) — aktorka. [przypis edytorski]
537. Menyhért Lengyel (1880–1974) — węgierski pisarz, scenarzysta filmowy, dziennikarz; autor popularnej groteski A csodálatos mandarin (1916). [przypis edytorski]
538. czardasz (z węg.) — ludowy taniec węgierski o zmiennym tempie. [przypis edytorski]
539. barkarola (z wł.) — tradycyjna pieśń weneckich gondolierów o rytmie odtwarzającym ruch wioseł. [przypis edytorski]
540. fertyczny — gibki, żwawy, zgrabny; zmysłowy. [przypis edytorski]
541. subretka (z fr.) — aktorka grająca role sprytnej pokojówki. [przypis edytorski]
542. Władysław Prokesz, własc. Władysław Prokesch(1863–1923) — krytyk literacki i teatralny, dziennikarz „Nowej Reformy”, przeciwnik nowatorstwa w sztuce; autor niefortunnej recenzji Wesela. [przypis edytorski]
543. fibr a. fibra (z łac., daw.) — włókno mięśniowe lub nerwowe. [przypis edytorski]
544. sleeping (ang.) — wagon sypialny w pociągu. [przypis edytorski]
545. Marion Delorme — dramat Victora Hugo z 1831 r. o kurtyzanie uwikłanej równocześnie w związki z oficerem nieświadomym jej niemoralnej przeszłości oraz z kochankiem z przeszłości. [przypis edytorski]
546. Victor Hugo (1802–1885) — fr. dramaturg, poeta, powieściopisarz; sformułował manifest estetyki romantycznej; w dziełach podejmował problemy społeczne i filozoficzne współczesnej Francji; najbardziej znany z Nędzników (1862), napisanych podczas politycznego wygnania. [przypis edytorski]
547. Dama kameliowa — utwór Alexandre’a Dumasa syna z 1848 r. [przypis edytorski]
548. Księżniczka czardasza — operetka Emmericha Kálmána z 1915 r. [przypis edytorski]
549. Ludwik Fritsche (1872–1940) — aktor. [przypis edytorski]
550. tinglowy (z niem.) — związany z tzw. tingel-tangel, tj. podrzędnym kabaretem, tancbudą. [przypis edytorski]
551. Bolesław Brzeski — aktor. [przypis edytorski]
552. Lucjan Rydel (1870–1918) — poeta i dramaturg, działacz kulturalny, tłumacz, autor m.in. baśni scenicznej Zaczarowane koło (1900). [przypis edytorski]
553. Zielony Balonik — pierwszy młodopolski kabaret literacki założony na wzór francuskich czy berlińskich w Krakowie (z siedzibą w Jamie Michalika), działający w latach 1905–1915; łączył sztukę słowa z malarstwem, ściślej satyrycznymi karykaturami; głównymi autorami byli: Tadeusz Boy-Żeleński, Witold Noskowski. [przypis edytorski]
554. Kościuszko pod Racławicami — dramat Władysława Ludwika Anczyca z 1881 r. [przypis edytorski]
555. Anna Gramatyka-Ostrowska (1882–1958) — malarka związana z Krakowem, autorka głównie pejzaży architektonicznych i portretów. [przypis edytorski]
556. Bez Dogmatu — powieść Henryka Sienkiewicza z 1891 r., jedną z bohaterek jest poczciwa i pobożna Aniela, zakochanej w zamożnym szlachcicu, światowcu i dekadencie. [przypis edytorski]
557. Włodzimierz Miarczyński (1879–1846) — aktor. [przypis edytorski]
558. Józef Orwid (1891–1944) — właśc. Józef Kostych, aktor. [przypis edytorski]
559. interludium (muz.) — muzyczny przerywnik w ciągu utworu. [przypis edytorski]
560. Widziałem przed laty Betleem polskie w stodole w Toniach — w 1906 i 1907 r. sztuka została wystawiona w stodole dworu w Toniach, gdzie mieszkał w tym czasie Lucjan Rydel z żoną. [przypis edytorski]
561. Zofia Stryjeńska, z domu Lubańska (1891–1976) — plastyczka; tworzyła w stylu art déco; członkini grupy artystycznej Rytm. [przypis edytorski]
562. Edward Leszczyński (1880–1921) — poeta, tłumacz, teoretyk literatury, członek Zielonego Balonika; szwagier Tadeusza Boya-Żeleńskiego. [przypis edytorski]
563. freblówka (daw., z niem.) — przedszkole. [przypis edytorski]
564. rezoner (z fr., teatr.) — osoba, której rola polega na wygłaszaniu komentarza odautorskiego podczas spektaklu. [przypis edytorski]
565. Władysław Krasnowiecki (1900–1983) — aktor. [przypis edytorski]
566. Mizantrop — komedia Moliera z 1666 r. [przypis edytorski]
567. Tadeusz Białkowski (1888–1961) — aktor. [przypis edytorski]
568. Władysław Ziembiński (1892–1966) — aktor. [przypis edytorski]
569. Zofia Dobrzańska (1885–1963) — aktorka. [przypis edytorski]
570. Ada Kosmowska (1871–1944) — aktorka. [przypis edytorski]
571. Stefanczykowo i jego mieszkańcy — powieść Fiodora Dostojewskiego z 1859 r. [przypis edytorski]
572. Jules François Élie Lemaître (1853–1914) — francuski krytyk, dramatopisarz, poeta. [przypis edytorski]
573. marka polska — waluta używana w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim, a potem w Polsce w latach 1916–1924. [przypis edytorski]
574. Pierre Eugène Veber (1869–1942) — fr. autor licznych komedii scenicznych, zabawnych powieści; współpracował z Mauricem Hennequinem; do najbardziej popularnych dramatów należy Le Monsieur de cinq heures. [przypis edytorski]
575. Próby — dzieło życia Michela Montaigne’a o charakterze autobiograficzno-filozoficznym, wydawane od 1580 do 1595 r. [przypis edytorski]
576. Michel Eyquem de Montaigne (1533–1592) — francuski pisarz i filozof renesansu, radca parlamentu w Bordeaux; wyznawał racjonalizm i tolerancję religijną, walczył z zakłamaniem. [przypis edytorski]
577. komora (daw.) — urząd celny. [przypis edytorski]
578. z ograniczoną poręką (daw.) — dziś: z ograniczoną odpowiedzialnością. [przypis edytorski]
579. Dudek — krotochwila Georges’a Feydeau. [przypis edytorski]
580. Georges Feydeau (1862–1921) — fr. dramatopisarz, autor licznych fars; najbardziej znany z Damy od Maksyma (1899). [przypis edytorski]
581. Tadeusz Świątek (1884–1940) — poeta, krytyk teatralny, tłumacz, w latach 1924-1929 dyrektor teatru im. Słowackiego; redaktor „Masek”, „Listów z Teatru”. [przypis edytorski]
582. Stanisława Wysocka (1877–1941) — aktorka. [przypis edytorski]
583. Wer nie sein Brot mit Tränen ass, Wer nie die kummervollen Nächte... (niem.) — pierwsze wersy Pieśni harfiarza J. W. Goethego: Kto nigdy swojego chleba nie jadł ze łzami, kto nigdy w smutne noce... [przypis edytorski]
584. Atrydzi (mit. gr.) — Menelaos i Agamemnon, synowie Atreusza, obciążeni klątwą za zbrodnie ojca, popełnione w czasie walki o tron mykeński. Żonę Menelaosa, piękną Helenę, uwiódł i uwiózł do Troi Parys. Agamemnon został zamordowany przez niewierną żonę po powrocie z wojny trojańskiej, pomściła go córka Elektra i syn Orestes. [przypis edytorski]
585. Agamemnon (mit. gr.) — król Myken, ojciec Ifigenii, Elektry, Orestesa, mąż Klitajmestry (Klitemnestry); z rozkazu Artemidy zabił córkę Ifigenię, sam został podstępnie zamordowany po powrocie z wojny trojańskiej przez żonę i jej kochanka Ajgistosa, z kolei rodzeństwo: Elektra i Orestes, by pomścić śmierć Agamemnona, zabili matkę i przybranego ojca. [przypis edytorski]
586. Ajschylos (525–456 p.n.e.) — gr. tragediopisarz; twórca i reformator tragedii: wprowadził drugiego aktora, akcję rozgrywającą się poza sceną, ograniczył rolę chóru, a rozbudował dialog i akcję; z jego dziewięćdziesięciu sztuk pozostało do dziś siedem, m.in. Siedmiu przeciw Tebom. [przypis edytorski]
587. Klitemnestra a. Klitajmestra (mit. gr.) — żona Agamemnona. [przypis edytorski]
588. Orest a. Orestes (mit. gr.) — syn Agamemnona i Klitajmestry, zabił matkę, by pomścić śmierć ojca. [przypis edytorski]
589. Egist a. Ajgistos (mit. gr.) — kuzyn i zabójca Agamemnona, kochanek jego żony Klitajmestry. [przypis edytorski]
590. Il y a la manière (fr.) — Należy zachować umiar. [przypis edytorski]
591. Polityka — komedia Włodzimierza Perzyńskiego. [przypis edytorski]
592. Włodzimierz Perzyński (1877–1930) — pisarz; współpracował z „Głosem” i „Tygodnikiem Ilustrowanym”; autor m.in. komedii Aszantka (1906). [przypis edytorski]
593. Barbara Ubryk (1817–1898) — własc. Anna Ubryk (imię zakonne: Barbara), chora psychicznie mniszka z krakowskiego klasztoru karmelitanek, w latach 1848–1869 przetrzymywana w niegodnych warunkach. Jej odnalezienie w stanie wycieńczenia stało się przyczyną zamieszek, podczas których tłum szturmował bramy klasztorów w Krakowie. Skandal wywołał zainteresowanie w całej Europie. [przypis edytorski]
594. Jan Guttner (1883–1947) — aktor. [przypis edytorski]
595. wiersz biały (lit.) — wiersz bezrymowy. [przypis edytorski]
596. awizować — zapowiadać, zatwierdzać pojawienie się czegoś. [przypis edytorski]
597. Łamię sobie głowę, jakie jest pochodzenie tego teatralnego egzemplarza? Nie chcę ani na chwilę przypuścić, aby w tej formie wyszedł spod pióra p. T. Świątka, tłumacza Elektry — w następstwie tego artykułu ogłosił p. Świątek w „Czasie” list, w którym stwierdza, iż sprawa miała się tak, jak się tego domyślałem: mianowicie, iż przed laty dopuszczono się na jego rękopisie dowolnych i nie uwzględniających miary wiersza skrótów, po czym polecono jakiejś barbarzyńskiej ręce rozpisanie ról, co wypadło tak, jak przytoczyłem. [przypis autorski]
598. Mieczysław Frenkiel (1858–1935) — aktor. [przypis edytorski]
599. Szkoła mężów — komedia Moliera z 1661 r. [przypis edytorski]
600. heroina (daw., z gr.) — bohaterka, główna postać sztuki; tu: odtwórczyni głównej roli. [przypis edytorski]
601. kasa Wertheimowska — rodzaj sejfu produkowany przez przedsiębiorcę Franza Freiherra von Wertheima. [przypis edytorski]
602. na przydatek (daw.) — w dodatku. [przypis edytorski]
603. kamea (z wł.) — ozdoba z kamienia szlachetnego lub półszlachetnego z płaskorzeźbą. [przypis edytorski]
604. paskarz — handlarz, który zawyża ceny produktów pożądanych i trudno dostępnych; naciągacz. [przypis edytorski]
605. Józef Korzeniowski (1797–1863) — pisarz. Kształtował samodzielny nurt w literaturze romantycznej, autor dramatu ludowego Karpaccy górale, prekursorskiej powieści Krewni, realizującej już idee pozytywistyczne, pisanej zgodnie z estetyką realizmu. [przypis edytorski]
606. bene natus (łac.) — dobrze urodzony. [przypis edytorski]
607. possesionatus (łac.) — posiadający ziemię. [przypis edytorski]
608. François Villon (1431 a. 1432–po 1463) — średniowieczny poeta fr., magister Sorbony, członek organizacji złodziejskiej i awanturnik. Jego doświadczenia z paryskiego półświatka i więzień stały się kanwą poematu Wielki Testament (ok. 1461). [przypis edytorski]
609. François Rabelais (ok. 1490–1553) — francuski pisarz, lekarz, były zakonnik; jego satyryczno-fantastyczna epopeja Gargantua i Pantagruel pisana w latach 1532–1564 krytykowała instytucje kościelno-feudalne, dogmaty, średniowieczną metafizykę. [przypis edytorski]
610. Denis Diderot (1713–1784) — myśliciel oświecenia, współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; teoretyk dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]
611. Pierre Augustin Beaumarchais (1732–1799) — francuski komediopisarz; zakupił szlachectwo i dostał się na dwór Ludwika XV, to doświadczenie posłużyło do stworzenia licznych satyr politycznych czy społecznych, np. Cyrulika sewilskiego (1775) czy Wesela Figara (1784). [przypis edytorski]
612. Balssa — nazwisko rodowe Balzaca, zmienione przez jego ojca, by odciąć się od stanu plebejskiego, kiedy dostał pracę urzędnika. [przypis edytorski]
613. JWP — Jaśnie Wielmożny Pan. [przypis edytorski]
614. Morsztyny — ród szlachecki herbu Leliwa związany z literaturą i polityką: Hieronim Morsztyn (1581–1623), Jan Andrzej Morsztyn (1621–1693), Krzysztof Morsztyn (zm. 1642), Stanisław Morsztyn (1650–1725), Zbigniew Morsztyn (1625–1689). [przypis edytorski]
615. Henryk Rzewuski herbu Krzywda (1791–1866) — pseud. Jarosz Bejła; pisarz i publicysta, przywódca koterii petersburskiej, autor gawędy szlacheckiej Pamiątki Soplicy (1839). [przypis edytorski]
616. Zygmunt Józef Erazm Kaczkowski herbu Pomian (1825–1896) — pseud. Ein Pole; powieściopisarz i poeta, uczestnik rewolucji krakowskiej, ruchu z 1848 oraz konspiracji z 1860; napisał obszerny cykl będący obrazem życia szlachty Ostatni z Nieczujów. [przypis edytorski]
617. kazuistyka — wyliczanie ciekawych przypadków (np. prawnych lub medycznych); także: metoda błędnego, przewrotnego myślenia, uogólnianie odosobnionych faktów. [przypis edytorski]
618. amplety (z fr. emplette) — zakupy, sprawunki. [przypis edytorski]
619. Ludwik XV (1710–1774) — król Francji z dynastii Burbonów. [przypis edytorski]
620. Claude-Prosper Jolyot de Crébillon syn (1707–1777) — francuski pisarz, libertyn, autor skandalicznych powieści, które obrazowały kulisy życia salonowego. [przypis edytorski]
621. kunktator (z łac.) — zwlekający, osoba z rozmysłem opóźniająca rozwój wydarzeń. [przypis edytorski]
622. bluff (z ang.) — zakłamanie, mydlenie oczu, blef. [przypis edytorski]
623. Lothar Schmidt — austriacki pisarz (Nur ein Traum). [przypis edytorski]
624. Maibowle (niem.) — poncz przyprawiany marzanką. [przypis edytorski]
625. Ne mangez jamais d’écrevisses dans un cabinet particulier (fr.) — Nigdy nie jedzcie raków w osobnym saloniku; zakończenie utworu Jacques’a Normanda Les Écrevisses (Raki) z 1879 r., opowiadającego o przybyszu z prowincji, który w Paryżu wydał cały majątek na kolacje z kolejnymi dziewczętami. [przypis edytorski]
626. poncz (z ang.) — napój będący mieszanką alkoholu i soku z owoców. [przypis edytorski]
627. Jerome K. Jerome (1859–1927) — angielski powieściopisarz i dramaturg; autor powieści humorystycznej Trzech panów w łódce (nie licząc psa) z 1889 r. [przypis edytorski]
628. ośm (daw.) — dziś: osiem. [przypis edytorski]
629. Eros wygnany — nawiązanie do sztuki Wygnany Eros Tadeusza Kończyńskiego, wystawianej w Teatrze Słowackiego
Darmowe książki «Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)