Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖
Krótki opis książki:
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Tadeusz Boy-Żeleński
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Boy-Żeleński
Graecae compendium. [przypis edytorski]
220. Policiano, Antonio (1454–1494) — właśc. Angelo Ambrogini; włoski pisarz, wybitny humanista renesansowy, kanclerz Florencji, profesor; od czasów młodzieńczych przetłumaczył cztery księgi Iliady na łaciński heksametr, za co w 1470 roku otrzymał tytuł homericus adulescens, czyli homeryckiego młodzieńca. [przypis edytorski]
221. Metamorfozy — poemat epicki Owidiusza, w którym została opisana rzymska kosmogonia. [przypis edytorski]
222. brat Obżora — chodzi o angielskiego dominikanina Thomasa Wallisa, który łączył naukę Metamorfoz z Biblią. [przypis edytorski]
223. zawisłość — tu: zależność, podległość. [przypis edytorski]
224. reminiscencja (z łac.) — przypomnienie, nawiązanie do czegoś wcześniejszego. [przypis edytorski]
225. Bolesław V Wstydliwy (1226–1279) — syn Leszka Białego; książę krakowski od 1243, sandomierski od 1232, ostatni przedstawiciel małopolskiej linii Piastów. [przypis edytorski]
226. św. Kinga (1234–1292) — także Kunegunda; córka króla Węgier Beli IV, żona Bolesława V Wstydliwego, święta Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
227. Napoleon Bonaparte (1769–1821) — cesarz Francuzów w latach 1804–1814, król Włoch 1805–1814, twórca Księstwa Warszawskiego, wybitny wódz i polityk europejski; poniósł klęskę w trakcie wyprawy na Moskwę, pod Lipskiem i pod Waterloo, zmarł samotnie, wygnany na wyspę św. Heleny. [przypis edytorski]
228. Richelieu, Armand-Jean du Plessis de (1585–1642) — francuski książę, kardynał, od 1624 roku pierwszy minister Francji. [przypis edytorski]
229. Danton, Georges (1759–1794) — jeden z przywódców rewolucji francuskiej z 1794, skazany na śmierć przez Roberspierre’a. [przypis edytorski]
230. chram (daw.) — świątynia, zwł. pogańska. [przypis edytorski]
231. Kefaleńcy — prawdop. neologizm od aramejskiego imienia apostoła Piotra (Kefas), stanowiący aluzję do jego wyciągnięcia miecza w obronie Jezusa. [przypis edytorski]
232. Wilson, Thomas Woodrow (1856–1924) — amerykański mąż stanu, od 1912 prezydent; zasłużył się wprowadzeniem licznych reform społeczno-ekonomicznych, a w polityce międzynarodowej — propagowaniem doktryny o prawie narodów do samostanowienia. [przypis edytorski]
233. konkwistador (z hiszp.) — zaborca, najeźdźca; najczęściej odnoszone do hiszpańskich zdobywców Ameryki. [przypis edytorski]
234. asylum (łac.) — miejsce schronienia, kryjówka. [przypis edytorski]
235. Cortés, Hernán (1485–1547) — hiszpański konkwistador, w latach 1519–1521 zdobywca Meksyku. [przypis edytorski]
236. Pizarro, Francisco (1478–1541) — hiszpański konkwistador, zdobywca imperium Inków, założyciel miasta Lima, dzisiejszej stolicy Peru. [przypis edytorski]
237. Montezuma II (1466–1520) — od 1503 władca Azteków; stracił władzę wraz z najazdem Hiszpanii na Meksyk w 1519 roku. [przypis edytorski]
238. zaliż (daw.) — czy. [przypis edytorski]
239. jener Kraft — Die stets das Böse will, und stets das Gute schafft... (niem.) — owej siły, która wciąż pragnąc złego, wciąż czyni dobro; słowa wypowiadane przez Mefistofelesa w I części Fausta Goethego. [przypis edytorski]
240. Frycz, Karol (1877–1963) — malarz, grafik, scenograf, reżyser, dyrektor teatru im. Słowackiego w latach 1935–1939 i 1945–1946, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]
241. Rittner, Tadeusz (1873–1921) — pseud. Tomasz Czaszka; dramatopisarz, prozaik, krytyk teatralny, twórca nowoczesnej komedii, np. W małym domku (1904), Głupi Jakub (1910); pisał zarówno po polsku, jak po niemiecku. [przypis edytorski]
242. krzyż kawalerski Franciszka Józefa — order wojenny Cesarstwa Austriackiego nadawany w latach 1917–1918. [przypis edytorski]
243. korona — historyczna waluta Austro-Węgier. [przypis edytorski]
244. suterena a. suteryna (z fr.) — podziemne pomieszczenie mieszkalne, piwnica. [przypis edytorski]
245. aprowizacja — zaopatrzenie, zwł. w prowiant. [przypis edytorski]
246. pyjama (ang.) — piżama, strój do spania. [przypis edytorski]
247. jutrzenka (poet.) — poranek, brzask. [przypis edytorski]
248. architektonika (z gr.) — tu: projekt, układ. [przypis edytorski]
249. parantela (z łac.) — pochodzenie. [przypis edytorski]
250. Dzika kaczka — sztuka Henrika Ibsena z 1884 roku. [przypis edytorski]
251. żagiew — pochodnia. [przypis edytorski]
252. szambelan (z fr.)— urzędnik dworski. [przypis edytorski]
253. fornalski — pochodzący od rzeczownika fornal, który oznacza woźnicę bądź szerzej bezrolnego chłopa. [przypis edytorski]
254. Sosnowski, Jerzy (1863–1933) — pseud. Marian Mariański; aktor. [przypis edytorski]
255. Czaplińska, Zofia (1866–1940) — aktorka. [przypis edytorski]
256. Modzelewska, Maria (1903–1997) — aktorka. [przypis edytorski]
257. Pijaństwo trzeźwości — W czasie mojej działalności jako recenzenta nawinął mi się pod pióro ten artykulik, który, mimo iż nie należy do zakresu spraw teatralnych, pozwalam sobie tutaj włączyć. [przypis autorski]
258. stępiały — tu: nieczuły, głuchy, obojętny. [przypis edytorski]
259. Aleksander Wielki (356–323 p.n.e) — Aleksander III Macedoński; od 336 p.n.e. król Macedonii, uczeń Arystotelesa, zwycięzca w wojnie z Persją; jego podboje zainicjowały epokę hellenistyczną. [przypis edytorski]
260. tank (z ang.; pot.) — czołg; tu o wykorzystywanych przez Hannibala słoniach. [przypis edytorski]
261. Hannibal Barkas (246–183 p.n.e.) — wódz i mąż stanu Kartaginy; przez wiele lat prowadził walki z Rzymianami, w 202 p.n.e. poniósł klęskę pod Zamą. [przypis edytorski]
262. triumwirat (łac.) — dosł. „władza trzech mężów”; w starożytnym Rzymie I triumwirat został zawiązany w roku 60 p.n.e. przez Gnejusza Pompejusza, Gajusza Juliusza Cezara i Marka Krassusa; po śmierci tego ostatniego dwaj pozostali triumwirowie stoczyli ze sobą wojnę, zakończoną zwycięstwem Cezara. [przypis edytorski]
263. Tamerlan (1336–1405) — właśc. Timur Chromy; od 1370 roku władca olbrzymiego państwa; założył turecką dynastię Timurydów, zdobył większość Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia. [przypis edytorski]
264. Attyla (406–453) — wódz Hunów, znany z okrucieństwa, wielokrotnie atakował Cesarstwo Rzymskie, pobity przez Aecjusza na Polach Katalaunijskich. [przypis edytorski]
265. „słońce spod Austerlitz” — aluzja do słów, które wypowiedział Napoleon Bonaparte („Oto słońce spod Austerlitz”), przypominając żołnierzom zwycięstwo w bitwie pod Austerlitz z 1805 roku. [przypis edytorski]
266. bill (ang.) — projekt ustawy. [przypis edytorski]
267. Beaupré, Antoni (1860–1937) — publicysta, społecznik, w latach 1904–1914 redaktor naczelny „Głosu Narodu”, od 1920 „Czasu”. [przypis edytorski]
268. galon — jednostka objętości ciał ciekłych i sypkich; 3,7854 litra to jeden galon amerykański. [przypis edytorski]
269. ice-cream (ang.) — lody (do jedzenia). [przypis edytorski]
270. Noe — postać biblijna; z rozkazu Boga zbudował Arkę i wprowadził do niej wybranych ludzi i zwierzęta, żeby nie zginąć w zesłanym na Ziemię potopie. [przypis edytorski]
271. surogat (z łac.) — namiastka, produkt zastępczy dla czegoś. [przypis edytorski]
272. zaprzaniec — odstępca, zdrajca. [przypis edytorski]
273. musić (daw.) — zmuszać. [przypis edytorski]
274. masoneria (z fr.) — wolnomularstwo, hermetyczne stowarzyszenie międzynarodowe powstałe w XVIII wieku o hierarchicznej strukturze wewnętrznej, którego przedmiotem zainteresowania było pielęgnowanie zasad moralnych i idei Oświecenia. [przypis edytorski]
275. Brzozowski Korab, Wincenty (1877–1941) — młodszy brat Stanisława, poeta, tłumacz, przedstawiciel symbolizmu; pisał także w języku francuskim; znany z tomu Dusza mówiąca z 1910 roku. [przypis edytorski]
276. wieża Babel — tu: synonim zamętu, bezładu, chaosu. [przypis edytorski]
277. spiritus (łac.) — dusza, duch; tu: gra językowa wykorzystująca podwójne znaczenie słowa: zarówno duch, jak i alkohol, który tego ducha „ożywia”. [przypis edytorski]
278. fuzel a. fuzle (z niem.) — szkodliwe odpady ze źle przeprowadzonej fermentacji. [przypis edytorski]
279. paskarz — kombinator, spekulant. [przypis edytorski]
280. utopia — pojęcie użyte po raz pierwszy w 1516 roku przez Thomasa More’a jako tytuł dzieła; projekt idealnego ustroju; tu: coś nierealnego. [przypis edytorski]
281. misteria bachiczne — rozpustne nocne obrzędy związane z kultem rzymskiego boga Bachusa (odpowiednik greckiego Dionizosa). [przypis edytorski]
282. monomania — patologiczna koncentracja na jednym temacie. [przypis edytorski]
283. zetleć — przeważnie o tkaninie: rozpadać się pod wpływem starości. [przypis edytorski]
284. Pani Dobrójska — opiekunka Anieli i Klary. [przypis edytorski]
285. par excellence (fr.) — w najwyższym stopniu. [przypis edytorski]
286. szpinet (z niem.) — rodzaj małego klawesynu. [przypis edytorski]
287. rajtrok (z niem.) — dawny surdut z rozciętymi połami używany do jazdy konnej. [przypis edytorski]
288. halsztuk (z niem.) — trójkątna chusta wiązana przy szyi przez mężczyzn w XVIII i XIX wieku, później zastąpiona przez krawat. [przypis edytorski]
289. tupet (z fr.) — półperuka zakładana na przód głowy. [przypis edytorski]
290. linia demarkacyjna — granica między państwami; tu: granica w ogóle. [przypis edytorski]
291. antykwarski (daw.) — związany z antykami, reprodukcją historyczną bądź starymi książkami. [przypis edytorski]
292. amoureuse (fr.) — kochanka. [przypis edytorski]
293. hurysa (z arab.) — dziewica z muzułmańskiego raju. [przypis edytorski]
294. Lemaître, Jules François Élie (1853–1914) — francuski krytyk, dramatopisarz, poeta. [przypis edytorski]
295. klaka (z fr. claque) — pozornie spontaniczne wyrazy zachwytów widowni nad sztuką, zapewniane przez wynajętych „oklaskiwaczy”. [przypis edytorski]
296. kanikuła (z łac.) — letnie wakacje. [przypis edytorski]
297. żargon (fr.) — odmiana ogólnonarodowego języka, którą posługuje się jakaś grupa środowiskowa, np. młodzież, więźniowie. [przypis edytorski]
298. chuć — pożądanie seksualne. [przypis edytorski]
299. praiły — pren. najgłębsze warstwy duszy ludzkiej (metafora geologiczna). [przypis edytorski]
300. Gall, Halina, z domu Kacicka (1890–1974) — aktorka. [przypis edytorski]
301. Pancewicz-Leszczyńska, Leokadia (1888–1974) — właśc. Leokadia Rzecznik; aktorka. [przypis edytorski]
302. Daudet, Alphonse (1840–1897) — francuski pisarz; autor książek poświęconych m.in. Prowansji, z której pochodził: np. Tartarin z Taraskonu (1872). [przypis edytorski]
303. Safona (VII/VI–VI p.n.e.) — grecka poetka tworząca pieśni weselne, miłosne oraz hymny. [przypis edytorski]
304. Casanova, di Seingalt (1725–1798) — włoski pamiętnikarz słynący z miłosnych podbojów i awanturniczego życiorysu, który opisał w Historii mojego życia. Wydanie, do którego dostęp miał Boy, było jeszcze częściowo ocenzurowane. [przypis edytorski]
305. Damiens, Rober François (1714–1757) — w 1757 roku dokonał nieudanego zamachu scyzorykiem na Ludwika XV; po dochodzeniu skazany na śmierć w męczarniach, co wówczas uchodziło za warte zobaczenia widowisko. [przypis edytorski]
306. Ludwik XV (1710–1774) — król Francji od 1715, należący do dynastii Burbonów; nie przysłużył się znacząco ojczyźnie. [przypis edytorski]
307. Shakespeare, William (1564–1616) — angielski poeta, dramaturg z epoki elżbietańskiej, współzałożyciel teatru The Globe; napisał trzydzieści siedem sztuk: komedii, tragedii oraz kronik historycznych. [przypis edytorski]
308. Liga Narodów — międzynarodowa organizacja istniejąca w latach 1919–1946, powołana na mocy traktatu wersalskiego w celu zapewnienia pokoju, rozwiązana po powstaniu ONZ. [przypis edytorski]
309. Kościuszko, Tadeusz (17496–1817) — generał polski i amerykański, przywódca powstania z 1794, brał także udział w walce o wolność Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
310. Becque, Henry (1837–1899) — francuski dramatopisarz, nazwany pionierem naturalizmu w dramacie; autor m. in. Kruków (1882) Paryżanki (1885). [przypis edytorski]
311. Pełtwia — rzeka w Ukrainie, przy której znajduje się Lwów. [przypis edytorski]
312. intendentura (z niem.) — dział jakiejś instytucji, który zajmuje się sprawami gospodarczymi. [przypis edytorski]
313. Żarski, Władysław — właśc. Władysław Szajer; aktor. [przypis edytorski]
314. Rotter-Jarnińska, Amelia (1879–1942) — aktorka. [przypis edytorski]
315. Miarczyński, Włodzimierz (1879–1846) — aktor. [przypis edytorski]
316. grosz wdowi (fraz., bibl.) — niewielki dar osoby niezamożnej (tu w przenośni). [przypis edytorski]
317. kantylena (z wł., muz.) — rodzaj śpiewnej melodii. [przypis edytorski]
318. Jastrzębiec-Zalewski, Władysław (ur. 1877) — komediopisarz, autor Lanceta, Gobelina, Serc za drutem kolczastym. [przypis edytorski]
319. banialuki — głupoty, brednie. [przypis edytorski]
320. Białkowski, Tadeusz (1888–1961) — aktor. [przypis edytorski]
321. Sand, George (1804–1876) — francuska powieściopisarka; publikowała pod męskim pseudonimem; początkowo pisała w duchu romantycznej egzaltacji, później poruszała tematy społeczne, postulując obronę niższych warstw m.in. w Grzechu pana Antoniego z 1847 roku; przyjaźniła się z Chopinem. [przypis edytorski]
322. Modzelewska, Józefa (1865–1939) — aktorka. [przypis edytorski]
323. konszachty (z niem.) — spiski, nieuczciwe intrygi. [przypis edytorski]
324. paroksyzm — nagłe zaostrzenie się objawów choroby. [przypis
Darmowe książki «Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)