Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖
Krótki opis książki:
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Tadeusz Boy-Żeleński
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Boy-Żeleński
edytorski]
325. Don Garcia z Nawary — komedia heroiczna Moliera z 1660 roku. [przypis edytorski]
326. Gretchen — Małgorzata, postać z Fausta Johanna Wolfganga Goethego. [przypis edytorski]
327. Musset, Alfred de (1810–1857) — francuski poeta; nieszczęśliwa miłość do pani Sand wpłynęła na jego twórczość, np. na do pewnego stopnia autobiograficzną Spowiedź dziecięcia wieku z 1836 roku, liryki miłosne. [przypis edytorski]
328. Verlaine, Paul (1844–1896) — francuski poeta; typ poety-włóczęgi, alkoholika; jego liryki miały charakter ulotny i melancholijny, wykorzystywały muzyczność, synestezję. [przypis edytorski]
329. Burgtheater — teatr wiedeński, drugi najstarszy w Europie, otwarty w 1741 roku. [przypis edytorski]
330. kobold (z niem.) — krasnal, karzeł. [przypis edytorski]
331. Papa — komedia Gastona Armana de Caillaveta i Roberta de Flersa z 1911. [przypis edytorski]
332. Théâtre du Gymnase Marie Bell — paryski teatr otwarty w 1820; wystawiał sztuki na podstawie dzieł m.in.: Balzaka, Émila Augiera, Georges Sand, Victoriena Sardou, Alexandra Dumasa (ojca i syna). [przypis edytorski]
333. La plus belle fille (przysł. fr.) — pełne brzmienie: La plus belle fille du monde ne peut donner que ce qu’elle a, co znaczy: nawet najpiękniejsza dziewczyna nie może dać więcej, niż sama ma. [przypis edytorski]
334. Cherubin (z hebr.) — istota z jednego z wyższych chórów anielskich. [przypis edytorski]
335. Hryniewicz-Winklerowa, Maria (1904–1970) — aktorka. [przypis edytorski]
336. Ordyńska, Zofia Teofila Matylda, z Pindelskich (1882–1972) — aktorka. [przypis edytorski]
337. Perzyński, Włodzimierz (1877–1930) — pisarz, poliglota; współpracował z „Głosem” i „Tygodnikiem Ilustrowanym”; autor m. in. komedii Aszantka (1906). [przypis edytorski]
338. św. Franciszek z Asyżu (1181/82–1226) — włoski duchowny katolicki i mistyk, założyciel zakonu franciszkanów; propagował ubóstwo zakonne. [przypis edytorski]
339. Tygodnik Ilustrowany — warszawski ilustrowany magazyn kulturalno-społeczny, który ukazywało się w latach 1859–1939; założycielem był Józef Unger, a stałymi współpracownikami m. in. Henryk Sienkiewicz czy Eliza Orzeszkowa. [przypis edytorski]
340. inwektywa (z łac.) — obelga, zniewaga, obraza. [przypis edytorski]
341. paszkwil (wł.) — utwór poświęcony jakiejś osobie, którego celem jest ukazanie jej w złym świetle. [przypis edytorski]
342. Skargów i Modrzewskich — dwoje najwybitniejszych polskich kaznodziejów: Piotr Skarga (1536–1612) i Andrzej Frycz Modrzewski (1503–1572), często i chętnie poruszających tematy polityczne. [przypis edytorski]
343. szacherka (pot.) — szachrajstwo, oszustwo. [przypis edytorski]
344. Gogol, Nikołaj (1809–1952) — rosyjski pisarz, publicysta; sięgał po groteskę i fantastykę; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; najwybitniejsze dzieła to komedia Rewizor (1836) i powieść Martwe dusze (1842). [przypis edytorski]
345. partykularny (z łac.) — osobny. [przypis edytorski]
346. Wygnany Eros — lekka sztuka Tadeusza Kończyńskiego, reinterpretująca Raj odzyskany Johna Miltona. [przypis edytorski]
347. dysonans (z łac.) — brak harmonii. [przypis edytorski]
348. revues (fr.) — czasopisma. [przypis edytorski]
349. „pepeeska” — przedstawicielka Polskiej Partii Socjalistycznej. [przypis edytorski]
350. Bergson, Henri (1859–1941) — francuski filozof, przedstawiciel irracjonalizmu i intuicjonizmu, twórca koncepcji élan vital, czyli pędu życiowego. [przypis edytorski]
351. nowalia — nowinka. [przypis edytorski]
352. qu’il prend son bien où il le trouve (fr.) — który korzysta z dobrodziejstwa tam, gdzie je znajdzie. [przypis edytorski]
353. szczutek (daw.) — prztyczek. [przypis edytorski]
354. różniczkować — dziś lepiej: zróżnicował. [przypis edytorski]
355. filantrop (z gr.) — człowiek dobry, życzliwy, pomagający biednym. [przypis edytorski]
356. Geldhab — postać z komedii Aleksandra Fredry z 1818 roku: Pan Geldhab. [przypis edytorski]
357. hydropatia (z gr.) — leczenie za pomocą wody. [przypis edytorski]
358. szafarz — osoba, która rozdysponowuje dobra. [przypis edytorski]
359. epileptycznie (z gr.) — tak, jak przy ataku epilepsji, konwulsyjnie. [przypis edytorski]
360. połowica (żart.) — żona. [przypis edytorski]
361. genius loci (łac.) — duch opiekuńczy miejsca. [przypis edytorski]
362. jupica — prawdopodobnie żartobliwe określenie chałatu (od fr. jupe — spódnica). [przypis edytorski]
363. szczwany — sprytny, przebiegły. [przypis edytorski]
364. fluid (z łac.) — czar, prąd czy energia płynąca z człowieka. [przypis edytorski]
365. zbałucczony — przypominający komedie Bałuckiego. [przypis edytorski]
366. wiktuały (z łac., przest.) — żywność. [przypis edytorski]
367. szmermel (daw.) — rodzaj sztucznych ogni. [przypis edytorski]
368. lekkoduch — człowiek, który z powodu braku odpowiedzialności za cokolwiek, unika problemów i zmartwień. [przypis edytorski]
369. et ta soeur! (fr.) — i twoja siostra! [przypis edytorski]
370. rygorozum (z łac.) — egzamin dopuszczający do wykonywania zawodu. [przypis edytorski]
371. radczanka — córka radcy, tj. samorządowca. [przypis edytorski]
372. Królowa przedmieścia — wodewil Konstantego Krumłowskiego z 1898 roku. [przypis edytorski]
373. szampitrowanie (neol.) — ucztowanie, biesiadowanie. [przypis edytorski]
374. virago, hic mulier (łac.) — silna kobieta, baba-chłop, herod-baba. [przypis edytorski]
375. Modrzejewska, Helena (1840–1909) — aktorka polka, która zrobiła światową karierę. [przypis edytorski]
376. Herod I Wielki (ok. 73–4 p.n.e.) — król Judei od 33 p.n.e.; wg Biblii despota odpowiedzialny za tzw. rzeź niewiniątek (wymordowanie chłopców od drugiego roku życia z Betlejem i okolic). [przypis edytorski]
377. somnambulizm (daw.) — lunatyzm. [przypis edytorski]
378. Obowiązek — sztuka Henriego Lavedana w Polsce znana pod tytułem: Obowiązek, czyli szpieg Francji. [przypis edytorski]
379. Lavedan, Henri Léon Emile (1859–1940), francuski dramatopisarz, intelektualista, liberalny dziennikarz. [przypis edytorski]
380. szmira (z niem.) — lichota, kicz. [przypis edytorski]
381. serwitut (z łac.) — przen. obowiązek wynikający z posiadania czegoś wraz z płynącymi z tego konsekwencjami. [przypis edytorski]
382. Teatr Bagatela — krakowski teatr u zbiegu ulic Karmelickiej i Krupnicznej, obecnie noszący imię Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Wybudowany z inicjatywy Mariana Dąbrowskiego, według projektu Janusza Zarzeckiego i Henryka Uziembły, na terenie dawnej piwiarni; od 1919 otworzył swoją scenę na współczesne sztuki polskie i zachodnie komedie; z powodu kłopotów finansowych i pożaru z 1828 został przemianowany na kino „Skala”; po II wojnie światowej funkcjonował jako Teatr Kameralny, później Państwowy Teatr Młodego Widza, Teatr Rozmaitości, aż w 1970 roku przywrócono mu nazwę „Bagatela”, którą, jak głosi anegdota, wymyślił przez przypadek Boy. [przypis edytorski]
383. piano, piano (wł.) — termin muzyczny; cicho, delikatnie. [przypis edytorski]
384. Cyrulik serwilski — komedia Pierre’a Beaumarchais’go, która miała premierę w 1775 roku. [przypis edytorski]
385. obstupui (łac.; 2 os. perfecti od obstupēsco) — oniemiałem. [przypis edytorski]
386. lege artis (łac.) — zgodnie z zasadami. [przypis edytorski]
387. rozbef a. rostbef (z ang.) — mięso z lędźwiowej części wołu. [przypis edytorski]
388. ośmset (przest.) — osiemset. [przypis edytorski]
389. „Nowa Reforma” — liberalno-demokratyczny dziennik krakowski wydawany w latach 1882–1928. [przypis edytorski]
390. Ajschylos (525–456 p.n.e.) — grecki tragediopisarz; twórca i reformator tragedii: wprowadził drugiego aktora, akcję rozgrywającą się poza sceną, ograniczył rolę chóru, a rozbudował dialog i akcję; z jego dziewięćdziesięciu sztuk pozostało do dziś siedem, np. Siedmiu przeciw Tebom. [przypis edytorski]
391. Bernard, Tristan (1866–1947) — właśc. Paul Bernard; francuski pisarz, dziennikarz; pisał głównie komedie: np. udany debiut w 1895 roku dowcipną sztuką Les Pieds Nickelés. [przypis edytorski]
392. Shaw, George Bernard (1856–1950) — irlandzki dramatopisarz i filozof; autor ironiczno–humorystycznych, pozostających w nurcie realizmu sztuk obnażających konwencjonalność epoki: Profesja Pani Waren (1898) czy Pigmalion (1912). [przypis edytorski]
393. kwadratura koła (pot.) — zadanie niewykonalne. [przypis edytorski]
394. Dante, Alighieri (1265–1321) — włoski poeta; twórca światowego arcydzieła — Boskiej Komedii — poematu alegorycznego, stanowiącego literacką summę myśli średniowiecza. [przypis edytorski]
395. Boccacio, Giovanni (1313–1375) — włoski pisarz, humanista; zbiór stu nowel — Dekameron rozwinął prozę artystyczną, gatunek noweli oraz stworzył tzw. teorię sokoła (kluczowego, powracającego w noweli motywu). Wiele spośród jego tekstów ma zabarwienie erotyczne. [przypis edytorski]
396. Kochanowski, Jan (1530–1584) — najwybitniejszy poeta epoki renesansu, latynista, humanista; twórca pierwszej polskiej tragedii renesansowej — Odprawy posłów greckich (1578). [przypis edytorski]
397. internować — tu: osadzić gdzieś, uwięzić, odizolować. [przypis edytorski]
398. Dąbrowski, Marian (1878–1958) — wydawca, dziennikarz, największy potentat prasowy okresu międzywojennego, w 1910 założyciel „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, poseł na Sejm II RP, dyrektor Teatru „Bagatela”. [przypis edytorski]
399. Arnold, Franz (1876–1929) — niemiecki aktor i dramatopisarz. Wraz z poznanym w berlińskim Teatrze miejskim Bachem stworzyli popularny duet Arnold und Bach; pierwszą ich wspólną sztuką była Hiszpańska mucha z 1913 roku. [przypis edytorski]
400. Bach, Ernst (1876–1929) — niemiecki aktor i dramatopisarz, partner artystyczny Franza Arnolda. [przypis edytorski]
401. Czarnowski, Ludwik (1887–1933) — aktor, reżyser. [przypis edytorski]
402. Noskowski, Zygmunt(1880–1952) — pseud. Łada; aktor. [przypis edytorski]
403. Wysocki, Franciszek — aktor. [przypis edytorski]
404. Rops, Felicien (1833–1898) — belgijski malarz, grafik, karykaturzysta, współpracował z magazynem „Uylenspigel”; wiele jego rysunków miało charakter erotyczny. [przypis edytorski]
405. cherubinek (z hebr.) — aniołek, bardziej przypominający puttę (anioła przedstawianego w formie pucołowatego dziecka) niż Cherubina. [przypis edytorski]
406. ex cathedra (łac.) — dosł. z katedry (tu mowa o stanowisku uniwersyteckim). [przypis edytorski]
407. Podwiązka — pełen tytuł obrazu Feliciena Ropsa: Kobieta z podwiązką. [przypis edytorski]
408. Łącka, Helena (zm. 1964) — aktorka. [przypis edytorski]
409. Fritsche, Ludwik (1872–1940) — aktor. [przypis edytorski]
410. paltot (z fr., przest.) — palto. [przypis edytorski]
411. Teatro alla Scala — międzynarodowa scena operowa w Mediolanie; teatr został otwarty w 1778 roku. [przypis edytorski]
412. qui pro quo (łac.) — dosł. jeden zamiast drugiego; pomyłka co do tożsamości postaci. [przypis edytorski]
413. Baranowski-Dante (1882–1925) — aktor. [przypis edytorski]
414. Dębowicz, Józef — aktor. [przypis edytorski]
415. Mickiewicz, Adam Bernard, herbu Poraj (1798–1855) — uznany za największego poetę polskiego, profesor, publicysta, działacz patriotyczny, twórca legionu w 1848, wieszcz narodu, wyraziciel idei mesjanistycznej; autor sonetów, Dziadów, Ksiąg narodu i pielgrzymsta polskiego, Pana Tadeusza. [przypis edytorski]
416. pamflet (z ang.) — często anonimowy utwór z pogranicza literatury pięknej i publicystyki, ostro krytykujący osobę czy instytucję. [przypis edytorski]
417. pensum (łac., przest.) — materiał do odrobienia, przyswojenia. [przypis edytorski]
418. ad usum scholarum (łac.) — na użytek uczniów. [przypis edytorski]
419. pietyzm (z łac.) — uwielbienie, okrywanie czegoś czcią. [przypis edytorski]
420. kajet (daw., z fr.) — zeszyt. [przypis edytorski]
421. Kobieto, puchu marny!... — słowa wypowiadane przez Gustawa w IV części Dziadów. [przypis edytorski]
422. Totenmesse (niem.) — Msza żałobna (tytuł pol.: Requiem Aeternam) z 1893. [przypis edytorski]
423. An Anfang war das Geschlecht (niem.) — Na początku była chuć — zdanie rozpoczynające III pieśń Requiem Aeternam. [przypis edytorski]
424. preludium (z łac., muz.) — wstęp do dalszej części utworu. [przypis edytorski]
425. Mozart, Wolfgang Amadeusz (1756–1791) — austriacki kompozytor, zaliczany do tzw. klasyków wiedeńskich. [przypis edytorski]
426. krotochwila — krótki utwór sceniczny podobny do farsy, który opiera się na prostym konflikcie. [przypis edytorski]
427. Feydeau, Georges (1862–1921) — francuski dramatopisarz, autor licznych fars; najbardziej znany z Damy od Maksyma z 1899 roku. [przypis edytorski]
428. bulwarowy (z fr.) — służący prostej rozrywce. [przypis edytorski]
429. Beitrag zur vielfachartigen Anwendung des verhinderten, resp. fictiven, event. auch definitiv vollgebrachten Ehebruchs, als dramatischen Hauptknotens der französischen Nationalposse der ersten Jahrzentel des XX Jahrhunderts (niem.) — Przyczynek do wielorakiego użycia motywu udaremnionego względnie fikcyjnego ewentualnie definitywnie popełnionego cudzołóstwa w charakterze głównego węzła dramatycznego farsy francuskiej pierwszych dziesięciu lat XX wieku. [przypis edytorski]
430. konstatować — orzekać, stwierdzać.
Darmowe książki «Flirt z Melpomeną - Tadeusz Boy-Żeleński (do biblioteki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)