Iliada - Homer (jak zacząć czytać książki txt) 📖
Krótki opis książki:
Iliada to jeden z dwóch najstarszych utworów antycznych. Powstała najprawdopodobniej ok. VIII lub VII wieku p.n.e.
Istnieje wiele sporów związanych z autentycznością postaci Homera, wędrownego greckiego pieśniarza, jednak tradycyjnie uznaje się, że to on jest autorem utworu.
Iliada opowiada o wojnie trojańskiej — między Grekami a Trojanami — a dokładniej o ostatnich 49 dniach 10 roku jej trwania. Wojna trojańska spowodowana była porwaniem Heleny, żony Menelaosa, króla Sparty, przez Parysa, księcia trojańskiego. Teraz Agamemnon, naczelny wódz Greków, brat Menelaosa, porywa brankę Achillesa, Bryzeldę. Ten buntuje się przeciwko dowódcy. Opowieść bogata jest w opisy indywidualnych sporów między bohaterami, a także działań wojennych, boskie interwencje, intrygi i knowania.
Iliada obok Odysei stanowi podstawę kultury antycznej oraz europejskiej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Homer
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Iliada - Homer (jak zacząć czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Homer
id="anchor-1493">1493,
W obelżywych wyrazach wyrzuty mu czyni:
— «Uciekasz podle z pola! Gdzie więc twoje męstwo?
Bez boju bogu morza zostawiasz zwycięstwo?
Po cóż łuk masz na grzbiecie? Po co liczne strzały?
Niechże więcej nie słyszę w niebie twej przechwały!
Kiedy masz podłe serce, bądźże skromny w gębie,
Śmiało o Posejdona nie gadaj trójzębie,
Żeś bez uczucia trwogi mierzyć się z nim gotów».
Nic na to nie rzekł siostrze bóg niechybnych grotów,
Lecz tym zuchwalstwem pani Olimpu1494 rozjadła
Do Artemis ze słowy ostrymi przypadła:
— «I ty, bezwstydna — rzecze — wytartego czoła,
Przeciw mnie? Lecz twój kołczan nic zdziałać nie zdoła!
Lwicą jesteś dla kobiet, to twoja ozdoba!
Możesz zabijać wszystko, co ci się podoba,
Ale łatwiej na górach pierzchliwe bić łanie,
Niż w polu z mocniejszymi wytrzymać spotkanie.
Zuchwała! Mierz się z moją prawicą niezłomną,
Ta walka cię na zawsze nauczy być skromną!
Lewą ręką za ręce chwyta zapalczywa,
Prawą zaś jej narzędzia strzeleckie wyrywa
I śmiejąc się, zadaje razy kilkakrotnie.
Wykręca się Artemis, padły strzały lotne.
A opuszczając pole, czym prędzej ucieka.
Jak bystrego jastrzębia chroniąc się z daleka
Kryje się gołębica w wydrążeniach skały:
Tak Artemis, rzuciwszy swój kołczan i strzały,
Biegła, gdy się wydarła z rąk Zeusowej żony.
Natenczas tak tam Hermes mówi do Latony1495:
— «Ja nie chcę walczyć z tobą, lękam się tych ręki,
Które Zeusa swymi zwyciężyły wdzięki.
Pójdź, głoś w niebie, żeś bogów pokonała posła,
Żeś nade mną wygraną bez boju odniosła».
Latona podejmuje łuk i liczne strzały,
Co się na piasku w różne strony rozsypały;
Poszła za córką, wziąwszy strzeleckie jej groty.
Ową przyjął w Olimpie dom Zeusa złoty.
Rozpłakana usiadła na ojca kolanie,
Boską wstrząsa zasłonę ciężkie jej wzdychanie.
Ściska ją czule Kronid1496 i z uśmiechem pyta:
— «Córo! Skąd ta żałoba na tobie wyryta?
I któryż to cię z bogów skrzywdził tak bezprawnie,
Jak gdybyś się występku dopuściła jawnie?
A na to uwieńczona tak mówi łowczyni:
— «Małżonkę twoją, ojcze, córa twoja wini:
Hera mnie pokrzydziła, jej gniew niezbłagany
Wszystkie rodzi niezgody dzielące niebiany».
Tak mówili, gdy Troi Feb osiada wieże
I okopy od losu ostatniego strzeże,
By dziś nie były wzięte od Greków walecznych:
Insi poszli bogowie do swych mieszkań wiecznych
Jednych triumfujący wzrok, drugich ponury,
I usiedli przy bogu, który wzrusza chmury.
Pelid razem obala i męże, i konie.
Jak gdy ogniem straszliwym całe miasto płonie,
Czarny dym ślą pod nieba szumiące pożary,
Drżą ludzie, smutne gniewu boskiego ofiary:
Taki on postrach szerzył w trojańskiej młodzieży.
Stojąc sędziwy Pryjam1497 na wyniosłej wieży,
Obaczył bohatera nadśmiertelną postać:
Wszyscy przed nim pierzchają, nikt mu nie śmie dostać,
Schodzi z płaczem na ziemię, pod bramami staje
I straży tam będącej taki rozkaz daje:
— «Otwarte miejcie bramy! Niech się w miasto schronią
Rozprószone zastępy Achillesa bronią.
Pędzi; teraz ja strasznych obawiam się rzeczy!
Ale skoro się w murach wojsko zabezpieczy,
Znowu bramy zamknijcie! Bojaźń we mnie wzrasta,
Aby ten srogi rycerz nie wpadł nam do miasta».
Otwarli je, zaporę uchylili grubą:
Tak ocalone wojsko przed ostatnią zgubą...
Oni kurzem okryci, spaleni pragnieniem,
Lecą w miasto i w murach szukają obrony.
Ściga ich z dzidą w ręku Pelid zapalony,
Tenże ogień wre w sercu, który go raz chwycił,
Jeszcze się zemstą, jeszcze chwałą nie nasycił.
Byliby Grecy bramy dostali potężne,
Kiedy Feb w Agenorze1498 zagrzał serce mężne;
On syna Antenora odwagą zapalił
I aby śmierć od niego w potrzebie oddalił,
Za bukiem stojąc, gęstym cieniem się otoczył.
Ten więc, kiedy Achilla zbliżonego zoczył,
Stanął: serce się wzdyma jak przed burzą wody,
Jęczy i tak rozmyśla w sobie rycerz młody:
— «Biedny! Jeśli Achilla przeląkłszy się broni,
Pierzchnę z pierzchającymi, i tak mnie dogoni,
Zginę podle, jak człowiek bez cnoty, bez męstwa;
Jeśli mu tu pozwolę dokonać zwycięstwa,
Oddalę się od murów na Idy doliny
I tam się między gęste ukryję krzewiny:
Ochłodzony wieczorem i omyty z potu
Pewny jestem łatwego do miasta powrotu.
Lecz co myślę? Jakimże uwodzę się błędem?
Niech mnie zoczy i szybkim niech doścignie pędem,
Nic mnie nie zbawi, zginę przez nikczemność własną,
Bo choć największe siły ludzkie, przed nim gasną.
Czemu z orężem w ręku naprzeciw nie stanę
Wszak śmiertelny, ma duszę i może wziąć ranę...
Taką ukrzepion myślą na Achilla czeka;
Ręka drży, aby walczyć, serce jej dowodzi.
Jak na myśliwca z krzaków pantera wychodzi,
Nie trwoży jej blask broni ani psów szczekanie
I choć pierwszy oszczepem krwawy raz dostanie,
Jednakże, zapalona, boju nie odbiegnie,
Aż lub rani myśliwca, lub sama polegnie:
Tak się syn Antenora — Achilla nie lęka,
Póki obu nawzajem nie zmierzy się ręka.
Wystawia przed się puklerz1499, oszczep swój wymierza,
I tymi słowy głośno woła do rycerza:
— «Więc ty mniemasz, żeś mocą nieodparty żadną?
Że dziś przed tobą mury trojańskie upadną?
Głupi! Wiele przy naszych ucierpicie szańcach1500!
Ma dość obrońców Troja w swych mężnych mieszkańcach,
Którzy walczym za ojców, za dzieci i żony.
A ty, luboś1501 tak strasznym ogniem zapalony,
Zginiesz! Ten jest dla ciebie wyrok nieomylny».
To Agenor wyrzekłszy, rzucił pocisk silny.
Ten trafia pod kolano, z pewnej puszczon ręki:
Nagolenice ostre wydawały dźwięki;
Ale nie doszedł ciała, we krwi się nie zbroczył,
Boskim dziełem odparty, warknął i odskoczył.
Pelid na Agenora swe siły wywiera,
Lecz mu pewną z rąk chwałę Apollo odbiera:
Okrył obłokiem, wstrzymał wyrok ostateczny.
Tak wyszedł z tego boju Trojanin bezpieczny.
Sam zaś, aby zwycięzcę od murów oddalił,
Wziął postać Agenora. Pelid się zapalił,
Ścigał za nim; ten długą uciekał równiną,
Gdzie srebrnego Skamandru kręte nurty płyną:
Niewiele zaś poprzedzał, bo go łudził zdradnie1502,
Że Agenora w każdym momencie dopadnie.
Tymczasem w bramy wchodzą Trojany struchlałe1503,
Drżącymi napełniając tłumy miasto całe.
Nikt za murem nie czekał, ażeby obaczył,
Kto się zbawił, kto dzień ten swą śmiercią oznaczył.
Hurmem1504 lecieli wszyscy, strwożeni, wybladli:
Szczęśliwi, którzy miasta bez szwanku dopadli!
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Księga XXII
Tak w ucieczce strwożeni jak pierzchliwe łanie,
Nareszcie oddychają w swych murach Trojanie;
Piją, gaszą pragnienie i z potu się chłodzą.
Grecy z tarczą schyloną pod szańce1505 podchodzą.
Sam Hektor1506, jakby zgubnym okuty wyrokiem,
Stanął przy Skajskiej Bramie1507 niewzruszonym krokiem.
Wtedy się Feb1508 zwróciwszy do Achilla1509, rzecze:
— «Jak ty śmiesz boga ścigać, śmiertelny człowiecze?1510
Co stąd zyskasz, żeś moich kroków się uczepił?
Nie znasz mnie, bo cię zapał szalony zaślepił.
Lecz kiedy próżno1511 latasz, tam tymczasem starci
Trojanie weszli w miasto, w murach są zawarci1512...
— «O najzgubniejszy1513 z bogów! — Achilles wykrzyknie —
Zbłąkałeś mnie, zwycięstwo z rąk mi się wyślizło.
Iluż by jeszcze Trojan zębem piasek gryzło,
Nim by uszli do miasta! Mnieś pozbawił chwały,
Ich łatwo ocaliłeś. O, triumf wspaniały,
Gdy twe bóstwo człowieka zemsty się nie lęka!
Gdybym ci mógł, poznałbyś, jaka moja ręka!
To wyrzekłszy, ku miastu dąży zapalony1514.
A jako zwycięskimi sławny koń przegony1515
Z wozem do kresu wartkim bieg przyspiesza skokiem,
Takim dążył pod mury dumny Pelid1516 krokiem.
Pierwszy rycerza Pryjam1517 zoczył na przestrzeni.
Świecił się jako gwiazda wschodząca w jesieni;
Jasność jej w ciemnej nocy bije przeraźliwa,
A Psem1518 ją Oryjona1519 pospólstwo nazywa;
Inne przechodzi gwiazdy błyszczącymi strzały,
Ale szkodliwe ludziom zwiastuje upały:
Taka to jasność biła od zbroi rycerza.
Jęczy starzec, rękoma w głowę się uderza,
Najczulszym wzywa głosem kochanego syna.
On stoi, w mężnym sercu srodze się zacina,
Z Achillesem koniecznie chcąc się mierzyć bronią.
Biedny ojciec go prosi z wyciągnioną dłonią:
— «Hektorze mój! Nie czekaj sam, od twych z daleka!
Pójdź synu! Byś nie zginął od tego człowieka!
Siła mu wiele daje nad tobą korzyści.
By on bogom był w takiej, jak mnie, nienawiści,
Okrutnik! Psom i sępom ległby pastwą w polu,
A ja bym ulgę uczuł w moim ciężkim bólu!
Iluż mi wydarł synów mężnych, w boju biegłych!
Tych zabił, drugich w wyspach zaprzedał odległych!...
Wnidź1520 do miasta, bądź jeszcze obroną twych ziomków1521,
Zbaw Trojan, zbaw Trojanki, zbaw drobnych potomków,
Nie wystawiaj się śmierci, powróć do nas cały,
Nie dawaj sam największej Achillowi chwały!
Nareszcie miej nad nędznym ojcem zmiłowanie!...
Mnie bóg w starości zgubi najsroższym wypadkiem,
Gdy wszystkich domu mego nieszczęść będę świadkiem,
Ujrzę syny wyrżnięte, córy me porwane...
A synowe w kajdany niewolnic związane;
A sam (bo jakąż starość może dać obronę?)
Pchnięty żelazem, ducha ostatni wyzionę»...
Jęczał i rwał włos siwy ręką nielitosną,
Ale Hektor stał, ojca prośbą niewzruszony.
Matka1522 płacząca z drugiej zaklina go strony,
Obnaża macierzyńskie łono, pierś odkrywa
I zlana obfitymi łzami tak go wzywa:
— «Hektorze, na to łono miej względy powinne1523!
Jeżelim nim koiła1524 twe płacze dziecinne,
Pomnij na to! Zlituj się, wniść w miasto nie zwlekaj!
Z murów mu się zastawiaj, lecz sam go nie czekaj!
Bo jeśli cię zabije, ni ja, z której łona
Wyszedłeś, drogie dziecię, ni posażna żona1525
Nie opłaczemy ciebie na łożu pogrzebnym:
U naw1526 greckich psom będziesz pokarmem haniebnym1527!
Tak prosili go płaczem, ale ich zaklęcia
Niezdolne go od jego cofnąć przedsięwzięcia
Choć zbliża się Achilles, niewzruszony stoi.
Jak wąż, gdy się trucizną ze złych ziół napoi,
Pełen jadu przy swojej jaskini się toczy,
A wszędzie obracając zapalone oczy,
Niecierpliwy złość wywrzeć, czuwa na człowieka:
Tak Hektor pełen ognia na miejscu swym czeka.
Świetny puklerz1528 o wieżę wysunioną wspiera
I w szlachetnym swym sercu te myśli rozbiera:
— «Jeśli do miasta wnidę, cóż więc z tego będzie?...
Trojany i Trojanki będą wyrzekały1529,
Najmniej odważny powie: — «Hektor, nadto śmiały,
Swym zuchwalstwem o takie nas przyprawił szkody».
Ach! Niźli mam to słyszeć, nie wrócę, aż wprzódy
Zwyciężę Achillesa i zgładzę mą winę.
Lub chwalebnie pod mury ojczystymi zginę»...
Tak myślał, gdy się zbliżył Pelid groźnie zbrojny:
Straszną wstrząsał przyłbicą jak srogi bóg wojny,
Pelijońskim jesionem1530 prawą ręką ciskał
Puklerz blaskiem rażącym piorunu połyskał,
Świecąc się jako promień wschodzącego słońca.
Ujrzał go Hektor, zadrżał, nie wytrwał do końca:
Więc porzuciwszy bramę uciekać zaczyna,
Szybkim ścigany biegiem przez Peleja syna.
Jak jastrząb wszystkie ptaki celujący lotem,
Prędko leci za krzywym gołębicy zwrotem,
Wzmaga swój wartki impet1531, przeraźliwie krzyczy,
Chciwy, aby czym prędzej dostał swej zdobyczy:
Tak Pelid za Hektorem pędem biegł ognistym,
Który przed nim uciekał pod murem ojczystym.
Dążą drogą publiczną bystrymi1532 wyścigi:
Już pagórek, już wiatrem kołysane figi,
Już wreszcie omijają wdzięczne okolice,
Gdzie tryskają Skamandru dwoiste krynice1533...
Tędy przebiegli, żaden z nich kroków nie szczędził,
Mężny ten, co uciekał — mężniejszy, co pędził.