Orland szalony - Ludovico Ariosto (internetowa biblioteka naukowa txt) 📖
Każdemu zdarzyć się może, że stając na rozstaju dróg życiowych, zada sobie pytanie: „Cóż wżdy dalej, fortuno, chcesz poczynać ze mną?”…
Wówczas ukojenie znajdzie w lekturze Orlanda szalonego Ludovico Ariosta w tłumaczeniu Piotra Kochanowskiego. Śledząc splątane losy rycerzy i rycerek, dzieje miłości i walki, spisane w zgrabnych oktawach, zastanawiać się może, co tak przeraziło krakowskich biskupów, że wstrzymali druk tego dzieła na 180 lat. Może lękiem przejęła purpuratów mądra czarownica (wiedma) Melissa, może rozpięte na skale nagie ciało księżniczki chińskiej Angeliki, może zbrojne ramię Bradamanty lub grasujące samopas olbrzymki, a może podniebne loty gryfa i inne bestie, niczym potwór gender panoszące się w renesansowych stancach?
Ariosto splata ze sobą w gęstą, jednolitą materię wątki z mitologii greckiej, rzymskiej, religijności chrześcijańskiej, średniowiecznych baśni i historii Europy (Orlando jest wszak paladynem króla Franków Karola Wielkiego) oraz dzieje rodów włoskich. Wiele w tych opowieściach fantazji, wiele też kurtuazji. Niektóre postacie rzeczywiste trudno rozpoznać, na przykład ze zdziwieniem przecieramy oczy, czytając: „iż to jest ona Lukrecya, z Borgiów krwie przezacnej, co twarzy pięknością równa się dawnej rzymskiej, cnotą i czystością” (XLII 78, w. 2–4). Z całości jednak eposu rycerskiego mistrza z Ferrary wyłania się jedność historii Europy od starożytności po czasy autorowi współczesne — i to stanowiło istotną wartość dzieła.
Kiedy tłumaczenie poematu Ariosta ukazało się wreszcie (częściowo, do XXV pieśni) w 1799 r., już tekst ten nie mógł stanowić ogniwa łączącego kulturę polską z głównym nurtem europejskim, już świat żył czym innym. Cóż że w opowieści o szalonym z powodu nieszczęśliwej miłości Orlandzie pojawia się wzmianka o Polsce (pieśń X stanca 72)? Polski zresztą od paru lat na mapach nie było, a praca Kochanowskiego — zamiast być żyzną literacką glebą dla kilku pokoleń — pozostała wydobytym z zakurzonej szuflady zabytkiem staropolszczyzny.
- Autor: Ludovico Ariosto
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Orland szalony - Ludovico Ariosto (internetowa biblioteka naukowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Ludovico Ariosto
67, w. 1–8. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; w. 1. „Tak Fiordyspina, chociaż ręką sprobowała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. „Prawdy tej, nad którą nic milszego nie miała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. „Nie wierzy przecię ręce” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „Mniema, że to jest mara senna w ciemnem mroku” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. „wątpliwa, żeby dotąd spała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. „Zaczem próbę pewniejszą w tej mierze mieć chciała”Z, W.
w. 7. „Mówiąc: Jeśli to jest sen” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. „Życzę, o życzę, abym się” [w rękopisach:] Z, W.
68, w. 2–8. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; 2. „miłości słodki rozczynali” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. „W tem szturmie szabel, mieczów, aział nie zażywamy” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. „Oszczepów, strzał, kusz, łuków, dard, śpisów nie mamy” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. „Bez drabin wlazłem” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. „Wytknąwszy” [w rękopisach:] Z, W.
69, w. 4. [w rękopisach:] P, J, C, S; „pociech i słodkości” [w rękopisach:] Z, W, D.
70, w. 4. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „srogiemu zaraz odniesiono” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7 — „tej snadniusieńko wiedzieć” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „Z której jakom żałosny” [w rękopisach:] Z, W.
71, w. 1. — „Tam w on czas Rugierowi samę rzecz odkrywał” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. „A do niej ścieszka” [w rękopisach:] Z, W; „A do niego ścieszka” [w rękopisach:] P, J, C, S, D.
72, w. 6. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Aldygierej i mądry, dobry, mężny, śmiały” [w rękopisach:] Z, W.
73, w. 7. „miał jednę” [w rękopisach:] Z, W; „miał we dnie” [w rękopisach:] P, J, C, S, D.
74, w. 4. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Że najniecnotliwszy nasz Bertoladź z Bajony” [w rękopisach:] Z, W.
75, w. 6. — „Godzinę, miedzy jednem” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7 — „Jutro stawić chce pewnie a sam” [w rękopisach:] Z, W.
76, w. 3. — „Lecz iż droga” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „Chocia ich są ochotne wole” [w rękopisach:] Z, W.
80, w. 6. — „panowie zamrużali oczy” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Rugiera śpią; tego troskliwa” [w rękopisach:] Z, W.
81, w. 1–3. — w. 1. „o którem przez posła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. „Agramantowego wieść niesmaczna go doszła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. „Tkwi mu w sercu głęboko i widzi” [w rękopisach:] Z, W.
82, w. 4. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „pomocy i prętkiej obrony” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5 — „opacznego nie ujdzie” [w rękopisach:] Z, W.
87, w. 4. — „A obelgi mu z miary takiej nie życzyła” [w rękopisach:] Z, W
88, w. 4. — „Aby jej nie opuścił” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7 — „Skoro mu własną żoną zostać” [w rękopisach:] Z, W.
92, w. 3. — „Lecz się i w tem” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „Zaniesie tajemnicę tę do Białej Góry” [w rękopisach:] Z, W.
97, w. 5. — „A miał” [w rękopisach:] Z, W.
Pieśń XXVIArgument. w. 1. [w rękopisie:] S; „Malagiz z alabastru figurę” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. [w rękopisie:] S; „O Marfizę, króla zaś z Sarce R....” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. [w rękopisie:] S; „Straszny bój” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. [w rękopisie:] S; „Z obiema, w dzieło krwawe z młodu zaprawiony” [w rękopisach:] Z, W.
5, w. 1. „wnet tobie” [w rękopisie:] S; „w tem” [w rękopisach:] Z, W, B.
7, w. 2. „przodkować” [w rękopisach:] Z, W, B„ „sermować” [w rękopisie:] S.
11, w. 7. „najuczone” [w rękopisach:] Z, W, B; „nałożone” [w rękopisie:] S.
13, w. 2. [w rękopisach:] S, B; „Synowie, którzy bracią swą odbić golowi” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „Obadwa wraz” [w rękopisach:] Z, W, B; „wnet” [w rękopisie:] S.
w. 8. [w rękopisach:] S, B; „czynić z szalbierstwa umieli” [w rękopisach:] Z, W.
14, w. 6. „Leci martwy” [w rękopisach:] S, B; „leci, jak snop” [w rękopisach:] Z, W.
17, w. 7. „połknie, tę zabije” [w rękopisach:] S, B; „udusi” [w rękopisach:] Z, W.
19, w. 4. [w rękopisach:] S, B; „Z Marfizą, co jest męstwa wzór piękny dziwnego” [w rękopisach:] Z, W.
24, w. 1. „pilna się dziwuje” [w rękopisach:] S, B; „z strachem się” [w rękopisach:] Z, W.
25, w. 8. „żartkiego” [w rękopisach:] S, B; „rączego” [w rękopisach:] Z, W.
27, w. 1. „wielkich sztuk od srebra” [w rękopisach:] S, B; „dziwnych sztuk od złota” [w rękopisach:] Z, W.
29, w. 2. „złoty włos” [w rękopisach:] S, B; „śliczny” [w rękopisach:] Z, W.
31, w. 5. „własna postać” [w rękopisach:] S, B; „wszytka” [w rękopisach:] Z, W.
41, w. 6. „okrutna była” [w rękopisach:] S, B; „ogromna” [w rękopisach:] Z, W.
44, w. 4. „podłabi, pokruszy” [w rękopisach:] B, Z, W; „podławi” [w rękopisie:] S.
67, w. 1. „rozpiera” [w rękopisach:] Z, W; „rozbiera” [w rękopisach:] S, B.
78, w. 2. „z niem chciał” [w rękopisie:] S; „śmiał” [w rękopisach:] Z, W.
79, w. 5. „zraził” [w rękopisie:] S; „zsadził” [w rękopisach:] Z, W.
81, w. 1. „się strzaskały” [w rękopisach:] Z, W, B; „się spadały” [w rękopisie:] S.
111, w. 6. „bieży” [w rękopisach:] S, B; „leci” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. „hamuje” [w rękopisach:] S, B; „tamuje” [w rękopisach:] Z, W.
112, w. 8. „nie pojedna” [w rękopisach:] S, B; „nie porówna” [w rękopisach:] Z, W.
117, w. 4. „zostawuje” [w rękopisach:] Z, W; „pokazuje” [w rękopisach:] S, B.
119, w. 1. „zapalczywy” [w rękopisach:] S, B; „jadowity” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. „co biegł” — wydawca; „w bieg chciwy” [w rękopisie:] S; „w bieg obfity” [w rękopisach:] Z, W, B.
Pieśń XXVII4, w. 5. „wypędzona” [w rękopisach:] Z, W; „rozpuszczona” [w rękopisach:] S, B.
6, w. 6. „nauczyli” [w rękopisach:] S, B; „nałożyli” [w rękopisach:] Z, W.
13, w. 8. „niezleczone rany” [w rękopisach:] Z, W; „niezliczone rany” [w rękopisach:] S, B.
14, w. 3. „podał” [w rękopisach:] Z, W; „dodał” [w rękopisach:] S, B.
17, w. 4. „sobie wiją” [w rękopisach:] B, W; „sobą wiją” [w rękopisach:] S, Z.
28, w. 7. [w rękopisach:] S, B; „(...) to postanowili” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. [w rękopisach:] S, B; „(...) naszych aby w szcząt zgładzili” [w rękopisach:] Z, W.
33, w. 4. „Z porazu” [w rękopisie:] B; „Z porażki” [w rękopisie:] S; „Z pożaru” [w rękopisach:] Z, W.
35, w. 6. „zazdrość i hardości” [w rękopisach:] Z, W; „hardość i śmiałości” [w rękopisach:] S, B.
36, w. 8. „poruczył” [w rękopisach:] Z, W; „rozkazał” [w rękopisach:] S, B.
39, w. 3. „gorszego” [w rękopisach:] Z, W; „inszego” [w rękopisach:] S, B.
6. „pogańskiemi” [w rękopisach:] Z, W; „statecznemi” [w rękopisach:] S, B.
87, w. 4. „brzydliwy” [w rękopisach:] Z, W; „złośliwy” [w rękopisach:] S, B.
96, w. 3. „stanowi twojemu” [w rękopisach:] S, B; „honorowi twemu” [w rękopisach:] Z, W.
97, w. 4. „niech ma swojej zapłatę roboty” [w rękopisach:] Z, W; „niech wykrętne ustaną roboty” [w rękopisie:] S; „niech na swoje ustaną roboty” [w rękopisie:] B.
98, w. 8. — wydawca; „Obiesić, co szubieńce wysokiej godnego” [w rękopisach:] B, Z, W; „Obiesić na szubieńcy wysokiej drugiego” [w rękopisie:] S.
102, w. 5. „niechcąc rozwięzuje” [w rękopisach:] Z, W, B; „widząc rozwięzuje” [w rękopisie:] S.
106, w. 7. „uciechy” [w rękopisach:] Z, W; „zabawy” [w rękopisie:] S; „ochoty” [w rękopisie:] B.
116, w. 6. „zelżywości” — wydawca; „znieważywszy” [w rękopisach:] S, B; „z nienawiści” [w rękopisach:] Z, W.
121, w. 8. „zesłane” [w rękopisach:] Z, W; „wydane” [w rękopisach:] S, B.
133, w. 4, „odbiegły” [w rękopisach:] Z, W; „odeszły” [w rękopisach:] S, B.
139, w. 8. [w rękopisie:] S; „zarazem z tem mogę opowiedzieć” [w rękopisach:] Z, W (1 zgłoska za wiele); „Na złość żonom ja zarazem mogę opowiedzieć” [w rękopisie:] B.
Pieśń XXVIII3, w. 1. „albo cztery” [w rękopisach:] Z, W, B; „albo więcej” [w rękopisie:] S.
5, w. 2. „zbytniego” [w rękopisach:] Z, W; „wielkiego” [w rękopisach:] S, B.
5. „ładnego” [w rękopisach:] Z, W; „wielkiego” [w rękopisach:] S, B.
9, w. 1. „wielkiego” [w rękopisach:] Z, W; „jednego” [w rękopisach:] S, B.
15, w. 4. „zwiedził” [w rękopisach:] S, B; „obszedł” [w rękopisach:] Z, W.
29, w. 2. „by nie baczył” [w rękopisach:] S, B; „boby mniemał” [w rękopisach:] Z, W.
49, w. 8. „(...) co wielkie stąd widzieli” [w rękopisach:] Z, W; „które stąd widzieli” [w rękopisach:] S, B.
50, w. 8. „na mężczyźnie jednem” [w rękopisach:] Z, W; „na mężczyźnie jednej” [w rękopisach:] S, B.
53, w. 5. „nalegali” [w rękopisach:] Z, W; „nakuczali” [w rękopisach:] S, B.
54, w. 3. „jednaki” [w rękopisach:] Z, W; „miechy obadwa” [w rękopisach:] S, B.
w. 8. „W Zatcie” [w rękopisach:] Z, W; „W karczmie” [w rękopisach:] S, B.
63, w. 8. „cicho cofnął” [w rękopisach:] S, B; „chyżo cofnął” [w rękopisach:] Z, W.
67, w. 6. „takiego” [w rękopisach:] Z, W; „żadnego” [w rękopisach:] S, B.
76, w. 3. „dłużej” [w rękopisach:] Z, W; „więcej” [w rękopisach:] S, B.
88, w. 2. „z niego” [w rękopisach:]
Uwagi (0)