Orland szalony - Ludovico Ariosto (internetowa biblioteka naukowa txt) 📖
Każdemu zdarzyć się może, że stając na rozstaju dróg życiowych, zada sobie pytanie: „Cóż wżdy dalej, fortuno, chcesz poczynać ze mną?”…
Wówczas ukojenie znajdzie w lekturze Orlanda szalonego Ludovico Ariosta w tłumaczeniu Piotra Kochanowskiego. Śledząc splątane losy rycerzy i rycerek, dzieje miłości i walki, spisane w zgrabnych oktawach, zastanawiać się może, co tak przeraziło krakowskich biskupów, że wstrzymali druk tego dzieła na 180 lat. Może lękiem przejęła purpuratów mądra czarownica (wiedma) Melissa, może rozpięte na skale nagie ciało księżniczki chińskiej Angeliki, może zbrojne ramię Bradamanty lub grasujące samopas olbrzymki, a może podniebne loty gryfa i inne bestie, niczym potwór gender panoszące się w renesansowych stancach?
Ariosto splata ze sobą w gęstą, jednolitą materię wątki z mitologii greckiej, rzymskiej, religijności chrześcijańskiej, średniowiecznych baśni i historii Europy (Orlando jest wszak paladynem króla Franków Karola Wielkiego) oraz dzieje rodów włoskich. Wiele w tych opowieściach fantazji, wiele też kurtuazji. Niektóre postacie rzeczywiste trudno rozpoznać, na przykład ze zdziwieniem przecieramy oczy, czytając: „iż to jest ona Lukrecya, z Borgiów krwie przezacnej, co twarzy pięknością równa się dawnej rzymskiej, cnotą i czystością” (XLII 78, w. 2–4). Z całości jednak eposu rycerskiego mistrza z Ferrary wyłania się jedność historii Europy od starożytności po czasy autorowi współczesne — i to stanowiło istotną wartość dzieła.
Kiedy tłumaczenie poematu Ariosta ukazało się wreszcie (częściowo, do XXV pieśni) w 1799 r., już tekst ten nie mógł stanowić ogniwa łączącego kulturę polską z głównym nurtem europejskim, już świat żył czym innym. Cóż że w opowieści o szalonym z powodu nieszczęśliwej miłości Orlandzie pojawia się wzmianka o Polsce (pieśń X stanca 72)? Polski zresztą od paru lat na mapach nie było, a praca Kochanowskiego — zamiast być żyzną literacką glebą dla kilku pokoleń — pozostała wydobytym z zakurzonej szuflady zabytkiem staropolszczyzny.
- Autor: Ludovico Ariosto
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Orland szalony - Ludovico Ariosto (internetowa biblioteka naukowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Ludovico Ariosto
w. 3. — „I ta mi się stąd, żem jej jest” [w rękopisach:] Z, W.
26, w. 8. — „Tak w drogę... dalej się puściła” Z, W.
27, w. 4. — „przy gaju zielonem” [w rękopisach:] Z, W.
28, w. 2. — „I w żelazo krom twarzy” [w rękopisach:] Z, W.
29, w. 2. — „Gdzie, iż jej przeszkodzić nikt” [w rękopisach:] Z, W.
30, w. 4. — „biedna najdowała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „Niż darmo piękną dziewkę swem wzrokiem urażać” [w rękopisach:] Z, W.
31, w. 1. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „A prawdę ona szczerą bez chyby mówiła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. — „Bo to nikczemność” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. — „Drewnu przystojna, gdyby ten młodzian, któremu” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Tak po lekku do rzeczy samej przystępuje” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „I z nienagła, iż jest płcią białą, ukazuje” [w rękopisach:] Z, W.
33, w. 1. —„Bo ona...kochać nie przestawa” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. — „Dlatego, ale się w moc po staremu dawa” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. — „Miłości, ani serca może zwabić swego” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. — „Które do oka siostry mej zbiegło wdzięcznego” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Bo gdy pomyśli, że” [w rękopisach:] Z, W.
34, w. 1. — „słyszał jej wzdychanie” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. — „Ktoby beł widział gorzki płacz” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „samby pewnie z nią płakał” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „I pomyślnegobym się” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Sama tylko me żądze, którym nie pomogą” [w rękopisie:] D.
w. 7. — „Lubby to dobra była lub zła; teraz moje” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. „końca swego mieć nie mogą” — wydawca; brak „swego” [w rękopisach:] P, J, C, S.
w. 8. „Żadne dowcipy, bo w nich końca mieć nie mogą” [w rękopisie:] D.
w. 8. „Nagrody mieć nie mogą przeraźliwe znoje” [w rękopisach:] Z, W.
35, w. 2. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Gdyż mi już” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. — „Przestać było na męce jakiej ob.” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. — „Bom ja w ludziach” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „(...) z serca miłowała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „Owca w owcy się kocha abo w łaniej łani” [w rękopisach:] Z, W.
37, w. 1–7. — „Zawsze biała płeć żądze swe do mężczyzn miała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. „Zawsze też pożądany skutek w tem doznała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. „Prócz tej, która umyślnie w krowę z drzewa wlazła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „Na miłość nową sposób nowy wynalazła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. „swem najostrszem rozumem” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. „A ten mi zawiązało” [w rękopisach:] Z, W.
38, w. 4. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „czyni włosowi w kędzierze złotemu” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „żądzom i próżnej chciwości” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Chce jej frasunek wybić, żal wytrącić z głowy” [w rękopisach:] Z, W.
39, w. 1. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Bo ta, która” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. — „ciężej utyskuje” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. — „Już też wieczorną gwiazdę słońce nachylało” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. — „do dom nawracają” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Pędzi ich precz królewna, siostrę nalegała” [w rękopisach:] Z, W.
40, w. 1. — „Trudno było odmówić” [w rękopisach:] Z, W.
41, w. 1–8. — w. 1. „Bo widząc” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. „Raczej jakiego z takich postępków z tej miary” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „Bała się obmowiska i znacznej przywary” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. „Aby ci, co ją w męskich wielekroć widzieli” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. „Szaciech, źle o niej w sposób ten nie rozumieli” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. „Dlatego swej płci wdziewa przystojne odzienie” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. „Tusząc, że tak złe o niej zginie rozumienie” [w rękopisach:] Z, W.
42, w. 6. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „przypadło na oczy” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Zda się, a ona sobie”...
43, w. 1–7 — w. 1. „Jako w chorobie nagłej gorączką spalony” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. „Jeśli uśnie, pragnieniem ciężkiem nademdlony” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „Śni mu się to o wodzie, to inszem napoju” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. „Tak na jej żądzą, na jej gorące pragnienie” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. „Ocknąwszy, ręką maca, na jawi probuje” [w rękopisach:] Z, W.
45, w. 3. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Której, gdy o odjeździe” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. — „Królewna jej przy pięknem od złota siedzeniu” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „Hiszpańskiego wieść każe konia na żegnaniu” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Kosztowny niemniej zwierzchny nasuwień” [w rękopisach:] Z, W.
46, w. 3. — „Sióstra zaś tak” [w rękopisach:] Z, W.
49, w. 4. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Więc oczy podobały, rumiana jagoda” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. — „Alem nie śmiał miłości odkryć, bo” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „Ten, co serce pozwala ranić bez nadzieje” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Z onej jednak powieści” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „w sercu mem” Z, W.
50, w. 2. — „Miłość rozcząwszy mojem zamysłom pomogła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Rady zdrowej dodała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. — „rzecz skutek swój wziąć miała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „tem raźniej” [w rękopisach:] Z, W, j
w. 8. — „Omylić” [w rękopisach:] Z, W.
51, w. 3. — „Nikomu przed się wziętych rzeczy nie odkrywam” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Idę zaraz tam” [w rękopisach:] Z, W.
52, w. 8. — „Skoroby się od niego o mnie” [w rękopisach:] Z, W.
53, w. 5. — „Chętna z pokojów swoich idzie Fiordyspina” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „Twarz ma dziwnie wesołą, zbytnie się raduje” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „(...) łaski pokazuje” [w rękopisach:] Z, W.
55, w. 4. [w rękopisach:] P, C, D, S; „zbiera mi włos w świetniejsze pleciony klejnoty” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. [w rękopisach:] P, C, D, S; „Tak cienki, że tej zdrady nikt się nie domyślił” [w rękopisach:] Z, W.
57, w. 4. [w rękopisach:] P, C, D, S; „(...) wszytek obciążony” [w rękopisach:] Z, W.
58, w. 7. [w rękopisach:] P, C, D, S; „jakoś rozumiała” [w rękopisach:] Z, W.
59, w. 1. — „Powiem wprzód, dlaczegom się” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. — „Piękna dziewko, kiedyćby” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. — „mogła preczem odjechała” [w rękopisach:] Z, W.
60, w. 1. [w rękopisach:] P, C, D, S; „Lecz w drodze z gościńca mię życzliwe bitego” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. [w rękopisach:] P, C, D, S; „Szczęście zaprowadziło” [w rękopisach:] Z, W.
61, w. 1–8. — w. 1. „Skoczę chyżo, abym jej w nieszczęściu pomogła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 2. „I szablą, bom inaczej ratować nie mogła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. „Wnet rybitwa przebijam najokrutniejszego” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „Ona wtem z brzegu do dna skoczyła samego” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. „Nie będziesz za to, wierz mi bez nagrody” [w rękopisach:] Z, W.
w. 8. „I w tej z dawnych lat rzece” [w rękopisach:] Z, W.
62, w. 1. [w rękopisach:] P, C, D, S; „Siłą mogę, wiedz pewnie” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „(...) gdym je wymówiła” [w rękopisach:] Z, W.
63, w. 1. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Ja nie proszę na ono” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. — „Albo w każdej potrzebie zwycieżcą” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. — „Ale, aby lub ciebie jako” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. — „Lub niewieścią moję płeć” [w rękopisach:] Z, W.
64, w. 2. — „w wodę ponurzyła” [w rękopisach:] Z, W.
w. 6. [w rękopisach:] P, J, C, D, S; „Która moję płeć, nie wiem jako, odmieniła” [w rękopisach:] Z, W.
65, w. 1. — „wiary, tak mniemam, nie dała” [w rękopisach:] Z, W.
w. 7. — „rzekł, a ona też ręką” [w rękopisach:] Z, W.
66, w. 2–6. — w. 2. „Co wszytkie o tej rzeczy wraz stracił nadzieje” [w rękopisach:] Z, W.
w. 3. „Której pragnął od żalu” [w rękopisach:] Z, W.
w. 4. „schnie, wzdycha, że jej” [w rękopisach:] Z, W.
w. 5. „Jeśli ją potem z jakiej przygody” [w rękopisach:] Z, W.
w.
Uwagi (0)