Darmowe ebooki » Dramat współczesny » Eros i Psyche - Jerzy Żuławski (biblioteki internetowe txt) 📖

Czytasz książkę online - «Eros i Psyche - Jerzy Żuławski (biblioteki internetowe txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Jerzy Żuławski



1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 17
Idź do strony:
mój wierny Giani!... 
  ARMINIO
Co to ma znaczyć? Tyś pobladła, pani! 
  PSYCHE
Pieśń Girolama tak mię wzrusza. Czytaj,  
czytaj, mój mistrzu... 
 
Ukrywa twarz w dłoniach. GIROLAMO
czyta głosem cokolwiek niepewnym:
„Niechaj pieśń moja, która sławi ciebie, 
trafi do serca mojej jasnej pani, 
niech ją do marzeń złotych ukolebie...” 
 
Urywa. — Lorenzo wstaje i zbliża się do drzwi. PSYCHE
Słuchajże65, Lorenzo! 
  LORENZO
wyciąga niepostrzeżenie szpadę
Słucham! Ja słucham — cały w słuch się zmieniam! 
 
Nadsłuchując odgłosów z zewnątrz, opiera się lewym ramieniem o uszak66 drzwi, szpadę trzyma na pogotowiu w prawej ręce. PSYCHE
do Girolama:
Cudna pieśń wasza! 
  GIROLAMO
czyta z rosnącym niepokojem:
„... niech ją do marzeń złotych ukolebie  
i niech jej powie, tej — która mię rani, 
że bez niej nie chcę być zbawionym w niebie, 
a z nią radosny pójdę do otchłani, 
z nią, co jest wróżką dobrą moich wzlotów;  
niechaj jej powie pieśń, żem umrzeć gotów 
 
dla niej...” 
 
Od jednego gwałtownego ciosu z zewnątrz rozlatują się drzwi: wpada Blaks, w zbroi. Wszyscy obecni Mężczyźni zrywają się z przerażeniem — Kobiety cisną się z krzykiem około Psychy, która stoi — dumna, nieruchoma, spokojna.
Lorenzo w chwili, gdy drzwi się rozwarły, rzuca się na Blaksa z dobytą szpadą. BLAKS
Gadzino! 
 
Powala go jednym ciosem ciężkiego dwuręcznego miecza i przeskoczywszy przez trupa, wpada na środek sali.
Gdzie księżna?! 
  PSYCHE
Ja jestem tutaj! 
  KOBIETY
O, pani! O, pani! 
  ARMINIO
Zdrada! 
  PIETRO
Do broni! 
  BLAKS
Niech się nikt nie rusza! 
Kto miecz wyciągnął — zginie! 
  GIROLAMO
Daruj, panie... 
myśmy... 
  PSYCHE
A cóż to, przyjaciele moi? 
Ha, ha! Wszakżeście chcieli dla mnie — ginąć!  
Arminio! Pietro! Mistrzu Girolamo! 
— Wszak mię kochacie! 
  PIETRO
Tak... lecz życie więcej... 
I przeto radzę... 
  PSYCHE
A! Kochacie życie! 
Więc jeden tylko był — i tutaj leży  
martwy — i drugi — tam, przed bramą, świeży,  
piękny, młodzieńczy trup! — A ja, widzicie,  
suche mam oczy... 
 
do Blaksa:
Czego chcesz? 
  BLAKS
Książęcej 
władzy — z twą ręką, albo twego życia! 
Do mnie, żołnierze! 
  ŻOŁNIERZE
wpadają tłumnie z gromkim okrzykiem:
Książę Blaks niech żyje! 
  TŁUM LUDU
za oknem powtarza:
Niech żyje książę! 
  BLAKS
do obecnych:
A wy? Kto nie wzniesie 
okrzyku: wróg mój! 
  PIETRO
po chwili wahania:
Niechaj żyje książę! 
  ARMINIO i GIROLAMO
powtarzają niepewnie:
Niech żyje... 
  BLAKS
do Psychy:
Słyszysz? 
  PSYCHE
Ha! Poddać się muszę. 
Dajcie mi puchar, niech i ja wypiję  
zdrowie nowego księcia! 
 
Z pierścienia, który ma na palcu, wsypuje do złotej czary truciznę.
Niechaj żyje 
książę Blaks, Psychy następca! — I włada!... 
 
Pije. PIETRO
Tak, to rozumnie! 
 
do służącego:
Księciu czarę nalej, 
niechaj wraz z nami... 
 
Psyche zachwiała się, blednie... KOBIETY
z krzykiem:
Otruła się! Biada! 
Księżno! — Umiera! 
  PSYCHE
walcząc z ogarniającą ją śmiercią, zrywa się jeszcze raz i mówi, patrząc Blaksowi w oczy:
Nie! — Ja idę... dalej... 
 
Słania się i opada na ręce podtrzymujących ją dam.
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
V. Przez krew Gospodarz Psyche, dziewczyna usługująca w kawiarni De La Roche, żołnierz Gwardii Narodowej I Gość, II Gość w kawiarni Młody Dowódca patrolu, Danton, za sceną Blaks, rzeźnik, przywódca tłumu Goniec Głosy z Ludu Tłum: mężczyźni i kobiety
Rzecz działa się w Paryżu, o świcie dnia 2 września 1792.
Kawiarnia, otwierająca się w głębi szeroką werandą na plac w starej dzielnicy Paryża. Wnętrze, urządzone po prostu i nieco brudne, oświetlają dwie lampy oliwne, zwieszające się na drutach z pułapu. Po lewej stronie szafa z napitkami i długi stół bufetowy; na prawo drzwi. Kilka stolików drewnianych, w części tylko przykrytych kolorowymi serwetami, obok nich ławy i stołki, słomą wyplatane. Późna noc. Plac przed kawiarnią jest zupełnie ciemny, kładą się po nim tylko żółte smugi słabego światła lamp kawiarnianych.
Niespokojna, pełna oczekiwania cisza.
Gospodarz stoi oparty plecami o bufet, za każdym szelestem pogląda ku placowi.
Jeden z gości siedzi z łokciami opartymi na stole i brodą na złożonych pięściach, mając przed sobą próżną szklankę, i patrzy tępo a uporczywie przed siebie.
Drugi gość zaklął z cicha, wstaje, przechodzi przez kawiarnię i siada na innym miejscu.
Młody, wtulony w kąt, szarpie nerwowymi ruchami porzuconą na stole gazetę, ogląda się, jakby chciał rozpocząć rozmowę, ale gdy wszyscy milczą, mruczy tylko coś niewyraźnego, po czym chwyta szklankę i wypija z niej resztę absyntu.
Psyche stoi oparta o słup werandy, zapatrzona w głąb.
Zegar wydzwania godzinę trzecią. GOSPODARZ

Już trzecia...

I GOŚĆ

Do pioruna!...

II GOŚĆ

I nic jeszcze...

MŁODY
po chwili, nerwowo, podniesionym głosem:

Absynt!

Psyche zwraca się, idzie ku bufetowi, bierze flaszkę i nalewa mu kieliszek, po czym w milczeniu siada w kącie na prawo. Jedna z lamp zawieszonych u sufitu poczyna ćmić się i gasnąć. II GOŚĆ

Lampy gasną...

GOSPODARZ
zdejmuje lampę i gasi zupełnie

Brakło już oliwy... Świeci się całą noc...

MŁODY
zrywa się gwałtownie, uderza pięścią o stół i mówi, chodząc niespokojnie po izbie:

To już można doprawdy oszaleć! Całą noc... i nic... i nic... i nic!...

Wchodzi De La Roche, w mundurze gwardzisty narodowego do pośrodka. DE LA ROCHE
Witam. 
  GOSPODARZ
Dzień dobry... 
  MŁODY
odwraca się żywo:
A! To tyś jest, bracie! 
Co słychać? 
  DE LA ROCHE
Głucho. Od przedmieścia idę; 
lud nie śpi, czeka... 
 
do Gospodarza:
Hej, obywatelu, 
szklaneczkę grogu... Zimno jest diabelnie... 
 
Spostrzega Psychę, która idzie mu grog przyrządzić.
Ty nie śpisz jeszcze? 
  PSYCHE
Czuwam. Czyż spać można 
w taką noc? 
  I GOŚĆ
Prawda... 
  II GOŚĆ
Nie ma dotąd wieści? 
  DE LA ROCHE
patrząc na Psychę, mówi z roztargnieniem:
Jeszcze nie... Winny jednak przyjść nad ranem... 
  GOSPODARZ
Świt niedaleki... 
  I GOŚĆ
Oby jeno przyniósł 
dobrą nowinę... 
  II GOŚĆ
A to co? Obawy? 
  MŁODY
porywczo:
Kto tu śmie wątpić? 
  I GOŚĆ
W głuchych cieniach nocy 
myśli się ważą... Sześćdziesiąt tysięcy  
Prusaków, z nimi pono drugie tyle  
cesarskich ludzi... 
  GOSPODARZ
A dodaj: szesnaście 
tysięcy szlachty naszej, królewszczyków,  
co się z wrogami przeciw nam sprzysięgli... 
  PSYCHE
A nasze armie? Wolne armie ludu! 
  DE LA ROCHE
Sedańska armia bez wodza; północna  
nie obroniła Longwy, które wzięto... 
  PSYCHE
Więc jeśli armie nie starczą, to pójdą  
ludzie z tych ulic, z zaułków, z przedmieścia,  
bosi, z kijami, z nagą piersią — ruszą  
kamienie z bruku na bój... 
  DE LA ROCHE
Czy zwyciężą — ! 
  MŁODY
Milcz! To jest zdrada! Tu wątpić nie wolno!  
Na sąd zasłużył, kto nie wierzy silnie  
w potęgę ludu... 
  PSYCHE
— i w tę wielką prawdę, 
że wolni muszą zwyciężyć! 
  I GOŚĆ
Daj Boże! 
  GOSPODARZ
Bóg nam nic nie da, jeśli nie weźmiemy 
sami! Ja mówię: dopóki tu żyje 
król i dopóki te mydłki tam w Radzie... 
  II GOŚĆ
przerywa:
Obywatelu! Ty ich nie obrażaj! 
W Radzie są ludzie, przed którymi głowę  
schylić należy! 
  MŁODY
Przed nikim nie schyla 
głowy człek wolny! 
  GOSPODARZ
A ja wam powtarzam, 
że to są mydłki, którzy ciepłą wodę  
mają w swych żyłach. Do dziś dnia w Paryżu  
wszystko już winno było być zmienione:  
król — na szafocie! Szlachta bez głów! Wszystka! 
Lud — i nikt więcej! — Lud powinien władać!  
Dość my cierpieli! Dość we krwi i trudzie  
czekali wielkiej chwili wyzwolenia!  
Równość prawdziwa... 
 
Na placu przed werandą słychać głosy i ciężkie kroki. II GOŚĆ
Co to? 
  MŁODY
wygląda
Patrol idzie! 
 
Biegną wszyscy do drzwi werandy. GOSPODARZ
woła:
Obywatelu! A co tam się dzieje? 
  GŁOS DOWÓDCY PATROLU
z zewnątrz:
Łapiemy ptaszków, ojcze Vaubas — w nocy  
łapiemy! 
  DE LA ROCHE
Kogo? 
  GŁOS DOWÓDCY
Szlachtę! Są rozkazy, 
aby uwięzić wszystkich podejrzanych... 
  GOSPODARZ
Nareszcie!  
  MŁODY
Pójdźmy! 
  GOSPODARZ
Psyche! Ty tu zostań 
i pilnuj... 
  PSYCHE
Dobrze... 
 
Wychodzą wszyscy oprócz De La Roche’a i Psychy. — Zegar wydzwania godzinę czwartą.
De La Roche siedzi zamyślony ze schyloną głową. PSYCHE
postępuje ku werandzie i oparłszy się o słup, patrzy w ciemną głąb. Po chwili mówić zaczyna dziwnie zmienionym głosem:
Tętni krew... Noc ciemna,  
a tam pod brukiem żyła krwie  
podziemna  
tętni i rwie... 
O, krwi! O, krwi! Wybłyśnij zorzą! 
O! Wzejdź nam, słońce!... 
  DE LA ROCHE
żywo:
Psyche! 
  PSYCHE
drgnęła, jakby nagle zbudzona
Tu jestem. 
  DE LA ROCHE
Głucho dookoła... 
a tak się zdało, że krzyczy coś, woła... 
  PSYCHE
półgłosem do siebie:
Powiał wiatr wschodni... 
Brzask się zatrzepał szarymi skrzydłami  
pomiędzy rzędem kamienic  
nad twardym brukiem ulicy... 
O, słońce, wzejdź nam! Słońce! 
  DE LA ROCHE

Co mówisz?

PSYCHE
zmienionym tonem:

Nic. Matkę moją zasiekli batami; ojca zabito, kiedy krzyczał na ulicy: „Niech żyje wolność!”... Upadł twarzą na bruk i ciężkie buty żołdackie przeszły po jego ciele. Ale ja nic nie mówię. Wołam tylko słońca, ażeby wzeszło...

Patrzy znów w głąb. DE LA ROCHE
po chwili:

Psyche!

PSYCHE

Słucham. Czy potrzebujesz czego?

DE LA ROCHE

Nie! Ty mnie nie słuchasz, nie widzisz mnie nawet! Spojrzałaś na mnie, ale myśl twoja jest gdzie indziej! Widziałem, jak dusza twoich oczu poszła tam — w ciemną głąb tej ulicy... ku gmachowi Komuny!

PSYCHE

Owszem. Widzę cię i słucham, obywatelu.

DE LA ROCHE

Obywatelu! — Nie maszże67 dla mnie innego miana?

PSYCHE

Tym imieniem pozdrawiają się wszyscy wolni. Ale jeśli chcesz, mogę także nazywać cię inaczej...

DE LA ROCHE

Chciałbym...

PSYCHE

Mogę ci mówić: paniczu! Ładny jesteś — masz rumiane policzki i białe, wypieszczone dłonie — paniczu.

DE LA ROCHE

Dlaczego szydzisz ze mnie?

PSYCHE

Nie szydzę. To jest prawda.

DE LA ROCHE

Unikasz mnie, odpychasz... A wszakże ja dla ciebie, dla ciebie jedynie...

PSYCHE

Dla mnie?

DE LA ROCHE

Tak jest. Ty wiesz, że jestem potomkiem starej, szlacheckiej rodziny, wiesz, że wszyscy krewni moi są w więzieniach albo na wygnaniu...

PSYCHE

Albo w szeregach nieprzyjacielskiej armii, która idzie walczyć z nami...

DE LA ROCHE
porywczo:

A więc — tak jest! Nie przeczę! A ja — patrz! — Tutaj, z trójkolorową szarfą, w mundurze Gwardii Narodowej, na służbie... wolności! Na służbie ludu, tego ludu, który...

PSYCHE

Milcz! Jam z tego ludu wyszła! I kocham ten lud!

DE LA ROCHE

A ja ciebie kocham! — Słyszysz! — Ciebie jedną na świecie! Kocham ten błysk twoich oczu i głos twój płomienny, kocham cię całą! O! Czemu z rąk mi się wyrywasz? Powiedz, co mam jeszcze uczynić, co zrobić, ażebyś ty była moja?

PSYCHE

Żyję Wolnością...

DE LA ROCHE

Przeklęta! — Ona mi ciebie zabiera!

PSYCHE

Nie tak! — Wolność ukochaj, a zbliżysz się do mnie!

DE LA ROCHE

Ha!

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Eros i Psyche - Jerzy Żuławski (biblioteki internetowe txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz