Tytus Andronikus - William Shakespeare (Szekspir) (polska biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Niezwykle krwawa opowieść o zemście w różnych smakach, oparta luźno na dziejach starożytnego Rzymu oraz micie o Filomeli, zdradza mroczne fascynacje mistrza ze Stratford.
Ze względu na schematyczność utworu próbowano podważyć autorstwo Shakespeare'a; próby te jednak nie powiodły się. Cóż nam pozostaje? Z zadumą patrzeć na upiorną paradę fantazmatów, takich jak „nierządnica u władzy doprowadzająca do ruiny państwa” czy wcielenie „absolutnie obcego” (w kategoriach rasowych, cywilizacyjnych i religijnych) bezwstydnie przyznającego się do pokrewieństwa ze złem absolutnym — to mroczne cienie postaci Lady Makbeth i Otella.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: William Shakespeare (Szekspir)
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Tytus Andronikus - William Shakespeare (Szekspir) (polska biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)
twe po mej myśli;
Pod mą opieką żyć będzie twe dziecko.
AARON
Po twojej myśli? Wierzaj mi, Lucjuszu,
Słowa me duszy twej będą męczarnią,
Bo muszę mówić o gwałtach, morderstwach,
Obrzydłych sprawach, czynach jak noc czarnych,
Występnych spiskach, zdradach, nikczemnościach,
O dokonanych bez litości zbrodniach;
Wszystko to z sobą do grobu poniosę,
Jeśli mi łaski dziecka nie przysiężesz.
LUCJUSZ
Mów, a powtarzam, twe dziecko żyć będzie.
AARON
Przysięgnij wprzódy, a wszystko opowiem.
LUCJUSZ
Na co mam przysiąc? Ty w Boga nie wierzysz,
Jakżebyś mojej uwierzył przysiędze?
AARON
Nie wierzę w Boga; lecz cóż to dla ciebie?
Wiem, że ty wierzysz, że w twoim masz sercu
To, co u ludzi sumieniem się zowie,
I tysiąc innych popich zabobonów,
Które z pobożną chowałeś pokorą;
Dlatego twej się domagam przysięgi.
Wiem, że z swych cacek głupcy Boga robią
I dotrzymują w Boga tego imię
Danej przysięgi; ty mi więc przysięgnij,
Na tego Boga, którego czcisz w sercu
(A niechaj sobie ten Bóg, czym chce, będzie),
Że dziecko moje ocalisz, wychowasz,
Inaczej słowa jednego nie powiem.
LUCJUSZ
Więc ci na Boga mojego przysięgam.
AARON
Wiedz naprzód, że to syn mój z cesarzową.
LUCJUSZ
Nienasycona, rozpustna niewiasto!
AARON
Ba, ba, Lucjuszu! To był czyn pobożny
Przy tym, co teraz usłyszysz ode mnie.
Jej dwaj synowie zabili Basjana,
Zgwałconej siostrze twej ucięli język,
Ucięli ręce i tak ustroili,
Jak sam widziałeś.
LUCJUSZ
O przeklęty łotrze!
To ustrojeniem nazywasz?
AARON
Toć była
Umytą, dobrze przykrajaną, strojną,
A dla strojących rozkoszną zabawą.
LUCJUSZ
O krwawe łotry, do ciebie podobne!
AARON
Prawda, ja byłem ich nauczycielem,
Swoją gorącość dostali od matki
Tak pewno, jakby wygrali ją w karty.
Lecz krwawych myśli ja ich nauczyłem,
Jak dobry brytan, co za gardło chwyta.
Niech moje czyny wartość moją świadczą.
Jam braci twoich do jamy sprowadził,
W której Basjana trup spoczywał martwy,
Ja list pisałem, który podjął Tytus,
Jam złoto grzebał, o którym list mówił,
W zmowie z królową i z królowej dziećmi;
Gdzie czyn spełniony na wasze strapienie,
W którym by dłoń ma nie zadała ciosu?
Ja ojca twego wyłudziłem rękę,
A gdy ją miałem, odszedłem, by śmiać się,
Że mało w piersiach serce mi nie pękło.
Przez szparę słodkie miałem widowisko,
Gdy synów głowy za rękę odebrał;
Łzym jego widział z śmiechem tak serdecznym,
Że i me oczy łzą jak jego zaszły.
Gdym o tych figlach cesarzowej prawił,
Mdlała z radości, dając mi w nagrodę
Dwadzieścia swoich gorących całusów.
LUCJUSZ
I nie rumieniąc się mówić to możesz?
AARON
Jak czarny kundel, jak mówi przysłowie.
LUCJUSZ
I za te zbrodnie nie czujesz zgryzoty?
AARON
Żem jeszcze tysiąc więcej nie mógł spełnić.
I teraz dzień ten przeklinam — choć myślę,
Że na niewiele klątwa moja spadnie —
Któregom jaką zbrodnią nie zaznaczył:
Lub śmiercią męża, przynajmniej zamachem,
Gwałtem dziewicy lub przygotowaniem,
Krzywoprzysięstwem, niewinnego skargą,
Starych przyjaciół śmiertelnym rozbratem,
Skręceniem karku krowie biednej wdowy,
Stodół lub stogów nocnym podpaleniem,
By je właściciel łzami gasił swymi;
Nieraz umarłych dobywałem z grobów
I u drzwi drogich stawiałem przyjaciół,
Gdy już o stracie prawie zapomnieli,
A na ich skórach, jak na drzewa korze,
Nożem rzymskimi ryłem literami:
«Choć ja umarłem, niechaj smutek żyje».
Tysiąc okrutnych dokonałem czynów
Chętnie, jak inny mógłby zabić muchę,
I nic mnie teraz nie dręczy boleśniej,
Jak że nie mogę dokonać ich więcej.
LUCJUSZ
Ściągnijcie diabła z drabiny, bo stryczek
Byłby dla niego zbyt łagodną śmiercią.
AARON
Jeśli są diabły, chciałbym diabłem zostać,
By żyć i gorzeć w wiekuistym ogniu,
Bo byłbym w piekle waszym towarzyszem
I mym palącym dręczył was językiem.
LUCJUSZ
Żeby raz skończył, zaknebluj mu gębę.
Wchodzi Got.
GOT
Wodzu mój, poseł rzymskiego cesarza
Przybył i prosi o twe posłuchanie.
LUCJUSZ
Niechaj więc przyjdzie.
Wchodzi Emiliusz.
Witaj, Emiliuszu,
Jakie nowiny z Rzymu mi przynosisz?
EMILIUSZ
Panie, książęta gockiego narodu,
Wszystkich was cesarz przeze mnie pozdrawia.
Na wieść, że ciągniesz zbrojnie, Saturninus
Chce mówić z tobą w domu twego ojca,
A zakładników twego bezpieczeństwa
Na twoje pierwsze wyprawi żądanie.
GOT
Co wódz nasz mówi?
LUCJUSZ
Niechaj zakładników
Da cesarz ojcu memu i stryjowi,
A do żądanej staniemy rozmowy.
Idźmy!
Wychodzą przy odgłosie trąb.
SCENA DRUGA
Przed domem Tytusa.
Wchodzą Tamora, Chiron i Demetriusz przebrani.
TAMORA
Tak więc w tym dziwnym, żałobnym ubraniu
Ujrzę Tytusa, aby mu powiedzieć,
Że jestem Pomstą, z dna piekieł przysłaną,
By z nim naprawić ciężkie jego krzywdy.
Stuknij w drzwi izby, gdzie samotnie marzy
O dziwnych planach swojej krwawej zemsty,
Powiedz, że Pomsta przychodzi do niego
Na wszystkich jego wrogów zatracenie.
Stukają. Tytus otwiera drzwi swojej izby.
TYTUS
Kto śmie przerywać moje rozmyślania?
Pragniecie chytrze, abym drzwi otworzył,
By uleciały me postanowienia,
Zmarniały moje zachody i prace?
Lecz się mylicie: wszystkie moje plany
Są tu spisane krwawym charakterem,
A co tu stoi, będzie wykonane.
TAMORA
Przyszłam naradzić się z tobą, Tytusie.
TYTUS
Nie, ani słowa; nie pragnę rozmowy,
Bo nie mam ręki, by wdzięku jej dodać;
Ty masz więc górę; nie nalegaj próżno.
TAMORA
Radziłbyś ze mną, gdybyś znał mnie lepiej.
TYTUS
Znam ja cię dobrze, nie jestem szalony;
Świadkiem ten kikut, te linie czerwone,
Te bruzdy smutkiem i troską orane,
Dni bez pociechy, noce bez wytchnienia,
Świadkiem me wszystkie boleści, że znam cię,
Groźna Tamoro, dumna cesarzowo.
Czy nie przychodzisz po drugą mą rękę?
TAMORA
Nie, smutny mężu, nie jestem Tamorą,
Ona twym wrogiem, ja twą przyjaciółką.
Ja jestem Pomstą z piekieł tu przysłaną,
By sępa czarnych myśli twych nasycić
Okrutną zemstą na twych prześladowcach.
Więc zejdź na dziennym powitać mnie świetle
I radzić ze mną o mordach i śmierci.
Nie ma jaskini, jamy dość głębokiej,
Nie ma dość ciemnych, dość mglistych wądołów,
W których Morderstwo krwawe, Gwałt przeklęty
Skryć by się chciały, bym ich nie dosięgła,
Mego strasznego nie rzekła nazwiska —
Pomsta — na które wszyscy drżą zbrodniarze.
TYTUS
Więc jesteś Pomstą? A przychodzisz do mnie