Tytus Andronikus - William Shakespeare (Szekspir) (polska biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Niezwykle krwawa opowieść o zemście w różnych smakach, oparta luźno na dziejach starożytnego Rzymu oraz micie o Filomeli, zdradza mroczne fascynacje mistrza ze Stratford.
Ze względu na schematyczność utworu próbowano podważyć autorstwo Shakespeare'a; próby te jednak nie powiodły się. Cóż nam pozostaje? Z zadumą patrzeć na upiorną paradę fantazmatów, takich jak „nierządnica u władzy doprowadzająca do ruiny państwa” czy wcielenie „absolutnie obcego” (w kategoriach rasowych, cywilizacyjnych i religijnych) bezwstydnie przyznającego się do pokrewieństwa ze złem absolutnym — to mroczne cienie postaci Lady Makbeth i Otella.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: William Shakespeare (Szekspir)
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Tytus Andronikus - William Shakespeare (Szekspir) (polska biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)
mój?
SATURNINUS
Tu, w czarnej boleści.
TAMORA
Gdzie brat twój?
SATURNINUS
Teraz dosięgłaś dna rany:
Tam biedny brat mój zabity spoczywa.
TAMORA
Ach! Więc za późno list fatalny niosę,
Plan tej tragedii, zdziwiona, że może
Ludzkie oblicze tyle okrucieństwa
Osłonić płaszczem słodkiego uśmiechu.
Oddaje Saturninowi list.
SATURNINUS
czyta
„Jeśli go w dobry czas nie napotkamy,
O Basjanusie mówim, drogi strzelcze,
Kop dlań mogiłę — myśl naszą rozumiesz.
A twej zapłaty między pokrzywami
U stóp bzu szukaj, którego gałęzie
Właśnie jaskini zasłaniają otwór,
W którą go rzucić naszym jest zamiarem.
Zrób tak, a wieczną kupisz naszą przyjaźń”.
Czy podobnego słyszano co kiedy?
To jest ta jama, to bzowe jest drzewo;
Szukajcie, czy się nie kryje gdzie strzelec,
Co miał tu brata mego zamordować.
AARON
Łaskawy panie, oto złota worek.
SATURNINUS
do Tytusa
Z twej rasy krwawej krwawe dwa szczenięta
Tu mego brata biednego zagryzły.
Prowadźcie z jamy tej ich do więzienia,
Niech tam czekają, nim dla nich wymyślę
Męczarnie dotąd jeszcze niesłychane.
TAMORA
Co? W tej są jamie? O, dziwy; jak prędko
W cudowny sposób odkryte morderstwo!
TYTUS
Panie, na słabych błagam cię kolanach,
Ze łzą niełatwo z mych źrenic płynącą,
Aby ta zbrodnia mych przeklętych synów,
Przeklętych, jeśli znajdą się dowody...
SATURNINUS
Dowody! Toż jest sprawa jak dzień jasna.
Kto list ten znalazł? Ty sama, Tamoro?
TAMORA
Własną go ręką podniósł Andronikus.
TYTUS
Prawda, cesarzu, lecz przyjm mą rękojmię.
Na moich ojców święty grób przysięgam,
Że na twe pierwsze stawią się wezwanie,
Na podejrzenia gardłem odpowiedzieć.
SATURNINUS
Twojej rękojmi nie chcę — sam idź ze mną.
Zabierzcie trupa i jego morderców.
Wzbrońcie im mówić; zbrodnia jest widoczna.
Gdybym znał karę od śmierci straszniejszą.
Tą karą głowy dotknąłbym występne.
TAMORA
Bądź o twych synów bez trwogi, Tytusie,
Ja przy cesarzu obrońcą ich będę.
TYTUS
Idźmy, Lucjuszu, mowy ich nie słuchaj.
Wychodzą.
SCENA PIĄTA
Las.
Wchodzą Demetriusz, Chiron i Lawinia, ręce jej i język ucięte.
DEMETRIUSZ
Idź i przed światem rozgłoś, jeśli możesz,
Kto cię tu zhańbił, kto ci język uciął.
CHIRON
Albo przez pismo skargi twe wypowiedz,
Jeśli kikutem zdołasz pióro schwycić.
DEMETRIUSZ
Patrz, jak migami jeszcze bazgrać może.
CHIRON
Idź, żądaj wody, białe umyj rączki.
DEMETRIUSZ
Nie ma języka, aby wody żądać,
Ni rączek, by je umyć; więc ją teraz
Niemej, samotnej zostawmy przechadzce.
CHIRON
Na jej bym miejscu obwiesić się poszedł.
DEMETRIUSZ
Gdybyś miał ręce na związanie stryczka.
Wychodzą Demetriusz i Chiron. Wchodzi Markus, wracając z polowania.
MARKUS
Kto tam ucieka? Moja synowica?
Kuzynko, słowo. Gdzie twój jest małżonek?
Czy marzę? Skarby me za obudzenie!
Jaż to? Niech jaki skruszy mnie planeta,
Abym na wieki mógł śmierci snem zasnąć!
Mów, synowico, jaka dłoń okrutna
Dwie ciała twego odcięła gałązki,
W objęciu których rozkosznego cienia
Królowie spocząć chcieli20, a nie mogli
Jak pół twej drogiej otrzymać21 miłości?
I czemu do mnie nie mówisz? Niestety!
Czerwona rzeka twojej krwi gorącej,
Jak wrzące źródło wiatrem kołysane,
Wzdyma się w twoich ustach i opada
Twoim oddechem kołysana wonnym.
Czy jaki nowy zhańbił cię Tereusz
I język uciął ci dla bezpieczeństwa?
Ze wstydem twoje odwracasz oblicze!
A choć krew trzema ucieka strugami,
Lica się twoje czerwienią jak Tytan,
Gdy na spotkanie chmury się rumieni.
Mamże za ciebie «tak jest» odpowiedzieć?
Gdybym twe myśli mógł przeniknąć! Zgadnąć,
Kto tym nędznikiem, bym go mógł przeklinać!
Smutek tajony, niby piec zamknięty,
Na proch przepala serce, co go chowa.
Tylko straciła język Filomela,
A haftem myśli swe odmalowała;
Ale dla ciebie droga ta zamknięta!
Bo twym był zbójcą Tereusz.
On twoje piękne poodcinał palce,
Co mogły haftem Filomeli sprostać.
Gdyby ten potwór twoje ręce widział
Na lutni drżące jak liść osiczyny,
Gdy je z rozkoszą struny całowały,
Kosztem żywota tknąć by się ich nie śmiał;
Lub gdyby słyszał niebieską melodię
Z twego słodkiego płynącą języka,
Nóż by upuścił, usnął, jak trzygłowy
Potwór przy stopach trackiego poety.
Lecz idźmy ojca twojego oślepić;
Ojcowskie oczy ślepi taki widok.
Godzina burzy topi wonne łąki,
Co z ojca okiem zrobią łez miesiące?
Nie cofaj kroku! Będziem płakać z tobą;
Gdybyśmy mogli ulżyć ci żałobą!
Wychodzą.
AKT TRZECI
SCENA PIERWSZA
Rzym. Ulica.
Wchodzą sędziowie i senatorowie, za nimi Marcjusz i Kwintus przechodzą scenę prowadzeni na śmierć, poprzedza ich Tytus błagając.
TYTUS
Raczcie mnie słuchać, poważni ojcowie,
Wstrzymajcie wyrok przez litość dla starca,
Który swą młodość w krwawych spędził wojnach,
By wam bezpieczny sen w domu zapewnić.
Za krew mą w Rzymu zatargach wylaną,
Za wszystkie mroźne noce przeczuwane
I za łzy gorzkie, co dziś napełniają
Na twarzy mojej stare moje zmarszczki,
Bądźcie dla synów skazanych litośni!
Nie tak, jak mówią, dusze ich popsute.
Dwudziestu i dwóch synów śmierć widziałem
Suchą źrenicą, bom widział ich trupy
Na szczytnym łożu sławy i honoru.
rzuca się na ziemię, gdy sędziowie przechodzą
Za tych, trybuni, żal serca głęboki
I łzy mej duszy w prochu wypisuję.
Niech łzy me ziemi ugaszą pragnienie,
Ich krew rumieńcem powlecze ją wstydu!
Wychodzą senatorowie, trybuni i więźniowie.
Ziemio, bogatszy będzie deszcz dla ciebie,
Który z tych starych dwóch wycieka źródeł,
Niż wszystkie kwietnia młodego ulewy;
Będę cię rosił i wśród lata suszy,
A w zimie stopię śniegi łzą gorącą;
Twe łono wieczną wiosną kwitnąć będzie,
Byleś nie chciała pić krwi synów moich.
Wchodzi Lucjusz z dobytym orężem.
O dobre starce, poważne trybuny,
Wyrok na moich synów odwołajcie!
Bym ja, com nigdy nie płakał, mógł wyznać,
Że łzy są moje dziś najwymowniejsze.
LUCJUSZ
Szlachetny ojcze, skargi twe daremne;
Trybuni wyszli, twych błagań nie słyszą;
Twoje boleści głazom wypowiadasz.
TYTUS
Pozwól mi w synów obronie przemawiać.
Trybuni! Jeszcze raz jeden was błagam!
LUCJUSZ
Mój ojcze, żaden nie słyszy cię trybun.
TYTUS
Cóż mi to znaczy? Gdyby mnie słyszeli,
Nic bym nie wskórał; gdyby mnie słyszeli,
Nie litowaliby się nad mym losem;
Więc głazom żal mój bezcelny wypowiem;
Choć mym niezdolne skargom odpowiedzieć,
Mniej od trybunów będą mi surowe,
W połowie słów mych mowy mi nie przerwą.
One, gdy płaczę, u stóp mych w pokorze
Zdają się płakać ze mną, łzy me pijąc;
Gdybym je ubrał w togę uroczystą,
Nigdy by lepszych nie miał Rzym trybunów,
Bo jak wosk miękki jest kamień i czuły:
Trybunów serce twardsze jest niż kamień;