Darmowe ebooki » Dramat szekspirowski » Król Ryszard III - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek przez internet .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Król Ryszard III - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek przez internet .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Idź do strony:
zmyślona przez nieprzyjaciela. — 
Dalej, panowie! na swe miejsce każdy! 
Niech nas brodzące sny nie zatrważają! 
Sumienie tchórzów tylko jest wyrazem, 
Na powściąg możnych wymyślonym zrazu: 
Naszym sumieniem ramię, a miecz prawem. 
Naprzód! marsz! idźmy, połączywszy dłonie, 
W podwoje nieba albo w piekieł tonie! 
do wojska 
Cóż wam do tego dodam, com już wyrzekł? 
Pomnijcie na to, z kim się macie zmierzyć: 
Łotrów to zgraja, tułaczy, włóczęgów, 
Śmiecie Bretonów i nikczemnych chłopów, 
Których wypluwa ich kraj przesycony 
Na głupi hazard i pewną zagładę. 
Mieliście spokój, oni go wam wichrzą; 
Macie dostatnie grunta, piękne żony: 
Oni chcą tamte obciąć, te znieważyć.  
Któż im przewodzi? Oto jeden hołysz, 
Co był w Bretonii przez długi ciąg czasu 
Utrzymywany kosztem mojej matki; 
Papinka, który, odkąd żyje, nigdy 
Nie zalazł głębiej w śnieg jak po trzewiki. 
Wyżeńcie nazad za morze tę szuję, 
Zarozumiałą tę hołotę z Francji,  
Tych głodnych, życiem znudzonych żebraków.  
Tych biednych szczurów, co by się już byli 
Dla braku kęsa w gębie, powiesili, 
Gdyby nie głupie widmo tej wyprawy. 
Jeżeli mamy zostać pobitymi, 
To niech przynajmniej pobiją nas ludzie, 
A nie bretońskie te bękarty, których 
Ojcowie nasi na ich własnej ziemi  
Potłukli nieraz i wytuzowali 
I dokumentnie naznaczyli hańbą. 
Oniż posiadać mają nasze ziemie, 
Bezcześcić żony, uwodzić nam córki? —  
odgłos trąb w dali 
Słyszycie odgłos ich trąb? Walczcie, mężni 
Synowie Anglii, walczcie, cni ziemianie! 
Prężcie, łucznicy, łuki aż do głowy! 
Bodźcie rumaki wasze, brodźcie we krwi, 
Trzaskami lanc swych zatrwóżcie firmament! 
wchodzi posłaniec 
I cóż lord Stanley? Czy przywiódł swe hufce? 
  POSŁANIEC
Lord Stanley nie chce przyjść, łaskawy panie. 
  KRÓL RYSZARD
Niech spadnie głowa jego syna! 
  NORFOLK
Królu, 
Już nieprzyjaciel przeszedł bagna; pozwól, 
By Jerzy Stanley zginął aż po bitwie. 
  KRÓL RYSZARD
Tysiąc serc czuję rosnących w mym łonie. 
Chorągwie naprzód! uderzcie na wroga! 
Niech stare nasze hasło: święty Jerzy, 
Ognistych smoków wściekłością nas natchnie! 
Za mną, synowie Anglii, do ataku! 
Zwycięstwo siedzi na naszym szyszaku. 
 
Wychodzi. SCENA CZWARTA
Inna część pola.
Wojenna wrzawa. Utarczki. Wchodzi Norfolk z wojskiem; ku niemu nadbiega Ketsby. KETSBY
Milordzie Norfolk, na pomoc! na pomoc! 
Król dokazuje cudów waleczności, 
I kogo spotka, z tym na śmierć bój stacza. 
Straciwszy konia, pieszo walczy teraz, 
Śledząc Ryszmonda w groźnej paszczy śmierci. 
Na pomoc! albo jesteśmy zgubieni. 
 
Wrzawa. Wchodzi Ryszard. KRÓL RYSZARD
Konia! hej! konia! królestwo za konia! 
  KETSBY
Schroń się gdzie, panie, a przywiodęć88 konia. 
  KRÓL RYSZARD
Nędzny! Stawiłem na los moje życie 
I czekać będę, jaka mi kość padnie. 
Chyba tu sześciu Ryszmondów jest w polu; 
Pięcium już zabił zamiast prawdziwego. 
Konia! hej! konia! królestwo za konia!  
 
Wychodzi ze swymi.
Wrzawa. Wchodzą: Ryszard i Ryszmond; walcząc przechodzą przez scenę. Odwrót przy odgłosie trąb. Po czym wchodzi Ryszmond, Stanley z koroną w ręku, wielu innych lordów i wojsko. RYSZMOND
Bogu i waszej waleczności chwała! 
Zwycięscy moi towarzysze broni! 
Plac boju przy nas i krwawy herszt zginął. 
  STANLEY
Mężny Ryszmondzie, dobrześ się wywiązał. 
Patrz, przywłaszczony ten królewski klejnot 
Zerwałem z martwej nikczemnika skroni, 
Aby nim twoje czoło przyozdobić. 
Noś go, używaj i działaj z nim wiele. 
  RYSZMOND
Bóg w niebie na to niech odpowie: amen. 
Ale czy żyje młody Jerzy, powiedz? 
  STANLEY
Żyje, milordzie, bezpieczny i cały, 
W mieście Leicester, dokąd, jeśli wola 
Waszej Miłości, możem i my ściągnąć. 
  RYSZMOND
Kto ze starszyzny padł po obu stronach? 
  STANLEY
Jan książę Norfolk, Robert Brakenbery, 
Walter lord Ferrers i sir Wiliam Brandon. 
  RYSZMOND
Pogrzebcie zwłoki ich wedle ich stopnia, 
Ogłoście nasze przebaczenie zbiegom, 
Którzy z poddaniem zechcą do nas wrócić; 
A potem, zgodnie z uczynionym ślubem, 
Gwoli89 którego wzięliśmy sakrament, 
Zjednoczym białą i czerwoną różę. 
Niebo od dawna gniewne za ich rozdział, 
Z uśmiechem patrzeć będzie na ten sojusz. 
Zdrajca, kto słysząc to, nie powie: amen. 
Anglia od dawna była w obłąkaniu 
I własne swoje szarpała wnętrzności; 
Brat zaślepiony przelewał krew brata; 
Ojciec w zapędzie przecinał dni syna; 
Syn, przymuszony, bywał katem ojca; 
Cały zwaśniony ten York i Lankaster 
Waśnił się z sobą w zobopólnej waśni. 
O, niechże teraz Ryszmond i Elżbieta, 
Prawe odrośle tych królewskich domów, 
Złączą je, łącząc się za sprawą Boga! 
Niech ich następcy (jeśli tych Bóg zdarzy), 
Błogim zbogacą przyszły czas pokojem, 
Wspaniałym plonem i dniami pięknymi! 
Stęp ostrze zdrajców, miłosierny Panie, 
Którzy by chcieli te łzy i krwi strugi 
Nieszczęsnej Anglii wrócić po raz drugi! 
Nie daj owoców na tej ziemi zbierać 
Tym, co by chcieli znów jej pierś rozdzierać! 
Dziś pokój wraca, zgody świecą zorze: 
By długo trwały, powiedz amen, Boże! 
 
Wychodzą.
Przypisy:

1. Grzegorz, książę Klarens, brat króla — w tekście pojawia się imię Jerzy; w oryg. George, Duke of Clarence. [przypis edytorski]

2. Ryszard, książę Gloster — w oryg. Richard, Duke of Gloucester. [przypis edytorski]

3. Henryk, hrabia Ryszmond — w tekście występuje jako Ryszmond; w oryg. Henry Tudor, Earl of Richmond. [przypis edytorski]

4. Sir Tomasz Wogan — w oryg. Sir Thomas Vaughan. [przypis edytorski]

5. Sir Ryszard Ratklif — w oryg. Sir Richard Ratcliffe. [przypis edytorski]

6. Sir Wiliam Ketsby — w oryg. Sir William Catesby. [przypis edytorski]

7. Sir Robert Brakenbery, komendant Towru — w oryg. Sir Robert Brackenbury, lieutenant of the Tower. [przypis edytorski]

8. Krzysztofor Urswik — w oryg. Christopher Urswick. [przypis edytorski]

9. Szeryf z Wiltszajr — w oryg. Sheriff of Wiltshire. [przypis edytorski]

10. sztykutać — kuśtykać; iść utykając. [przypis edytorski]

11. mimo — tu: obok. [przypis edytorski]

12. infamis (daw.) — osoba skazana na utratę czci i praw; przen. niegodziwiec, wyrodek. [przypis edytorski]

13. zażec a. zażegnąć — rozniecić ogień. [przypis edytorski]

14. jestli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli jest. [przypis edytorski]

15. do Towru — dziś: do Tower. [przypis edytorski]

16. Jerzy — w liście występujących postaci pojawia się jako Grzegorz; ang. George; stąd zgadza się z wróżbą, ponieważ imię to rozpoczyna się na literę G. [przypis edytorski]

17. nie mogęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie mogę, czyż nie mogę. [przypis edytorski]

18. submisja — akceptacja narzuconych warunków; uniżoność, pokora, uległość. [przypis edytorski]

19. sądziszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy sądzisz. [przypis edytorski]

20. chciałżebyś — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy chciałbyś. [przypis edytorski]

21. wyrwęć — skrócone: wyrwę cię. [przypis edytorski]

22. muszęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

23. miłujęć — skrócone: miłuję cię. [przypis edytorski]

24. kania — gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. [przypis edytorski]

25. bonować — używać, prowadzić przyjemne, wesołe życie. [przypis edytorski]

26. Dom Lankastrów — w oryg. House of Lancaster. [przypis edytorski]

27. podejmcie — dziś popr.: podejmijcie; tu: skrócone ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

28. schłoń — dziś popr.: pochłoń; tu: neologizm utworzony dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]

29. przetom (...) nie zwierzę — skrócone: przeto nie [jeste]m zwierzę. [przypis edytorski]

30. trysł — dziś popr.: trysnął; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]

31. jużem kazała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już kazałam. [przypis edytorski]

32. mogęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mogę. [przypis edytorski]

33. Czertsej — w oryg. Chertsey. [przypis edytorski]

34. do karmelitów — w oryg. to White Friars. [przypis edytorski]

35. Tiuksbury — w oryg. Tewksbury. [przypis edytorski]

36. dorównywa — dziś: dorównuje. [przypis edytorski]

37. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]

38. onże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy on. [przypis edytorski]

39. archandria — poczet, orszak, rzesza, tłum. [przypis edytorski]

40. lada Maciek patentowym szlachcicem się staje — w oryg. „every Jack became a gentleman”. [przypis edytorski]

41. Warwik — w oryg. Warwick; ojciec lady Anny. [przypis edytorski]

42. znijdź (daw.) — zejdź. [przypis edytorski]

43. Włos mi się jeży, słysząc (...) — błąd logiczny; poprawnie: „włos mi się jeży, kiedy słyszę (...)”. [przypis edytorski]

44. idziecież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy idziecie. [przypis edytorski]

45. nie razem ducha oddać usiłował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nie raz ducha oddać usiłowałem. [przypis edytorski]

46. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]

47. mieliżbyście — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy mielibyście. [przypis edytorski]

48. wasże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy was. [przypis edytorski]

49. milijonów — dziś: milionów; tu: forma wydłużona dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]

50. możeszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy możesz. [przypis edytorski]

51. terazże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

52. uszczęśliwij — dziś popr.: uszczęśliw; tu: forma dłuższa dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]

53. możemyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy możemy. [przypis edytorski]

54. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]

55. na czas — tu: tymczasowo; na wyznaczony okres. [przypis edytorski]

56. miasto (daw.) — tu: zamiast. [przypis edytorski]

57. niesporo — powoli. [przypis edytorski]

58. więźnie — dziś popr. forma M.lm: więźniowie; tu: forma krótsza dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]

59. księcej — forma skrócona od popr. D.lp: książęcej; zastosowana dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]

60. puginał — miniaturowy miecz; sztylet. [przypis edytorski]

61. gotówem — skrócone: gotów jestem. [przypis edytorski]

62. dank (z niem.) — podziękowanie. [przypis edytorski]

63. gwoli (daw.) — w celu; dla. [przypis edytorski]

64. daszże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy dasz. [przypis edytorski]

65. dzik — w herbie Domu Yorków, do którego Ryszard III należał, będąc ostatnim panującym z tej linii, znajdują się dwa białe dziki. [przypis edytorski]

66. azaliby — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy też by. [przypis edytorski]

67. Szorowa — w oryg. Mistress Shore. [przypis edytorski]

68. z niskąd — dziś popr.: znikąd. [przypis edytorski]

69. bęben — tu: dziecko. [przypis edytorski]

70. zamek Bajnarda — w oryg. Baynard’s Castle. [przypis edytorski]

71. snać (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

72. aldermanowie — starszyzna (miejska). [przypis edytorski]

73. ażali a. azali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]

74. usterk — dziś popr.: usterka. [przypis edytorski]

75. nie zajrzęć (daw.) — nie zazdroszczę ci. [przypis edytorski]

76. wczas (daw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]

77. ninie — teraz. [przypis edytorski]

78. nie jestżeś — konstrukcja z partykułą -że-, umieszczoną między tematem a końcówką wyrazu; znaczenie: czyż nie jesteś. [przypis edytorski]

79. pchnąłżebyś — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy pchnąłbyś. [przypis edytorski]

80. przeźrały (daw.) — przejrzały; nadmiernie dojrzały. [przypis edytorski]

81. znieśże — konstrukcja z partykułą -że w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]

82. także — tu: konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]

83. przetoż (daw.) — czy dlatego. [przypis edytorski]

84. rozstrzygnienie — dziś popr.: rozstrzygnięcie. [przypis edytorski]

85. mówiąć — skrócone: mówią ci.

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Idź do strony:

Darmowe książki «Król Ryszard III - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek przez internet .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz