Darmowe ebooki » Dramat antyczny » Żołnierz samochwał - Plaut (czytac .TXT) 📖

Żołnierz samochwał - Plaut (czytac .TXT) 📖

Żołnierz samochwał - Plaut (czytac .TXT) 📖 - Polska Biblioteka 📗 Darmowe Ebooki (Ponad 50t Książek)
Views: 701
Uwagi: 0
Słowa kluczowe:
Dramat antyczny
Skarżyć się
Krótki opis książki:

Najbardziej znana i jedna z najlepszych sztuk Plauta. Swoją sławę zawdzięcza postaci żołnierza-samochwała, która stała się w literaturze europejskiej pierwowzorem licznych podobnych błazeńskich wojaków, tchórzliwych, lecz chełpiących się swoimi zmyślonymi zwycięstwami, przekonanych o własnej dzielności i powodzeniu u kobiet.

Pyrgopolinices, zakochany w sobie żołnierz-samochwał, pod nieobecność młodego ateńczyka Pleuksidesa porwał i wywiózł do swego domu w Efezie jego ukochaną imieniem Filakomazjum. Spieszący powiadomić o tym Pleuksidesa jego niewolnik, Palestrio, wpadł w ręce piratów i przypadkowo trafił do domu tego samego żołnierza. Rozpoznawszy Filakomazjum, bystry Palestrio potajemnie wysłał list do swojego poprzedniego pana, ściągnął go do Efezu i umieścił w gościnie u znajomego z sąsiedniego domu. Niestety, Sceledrus, wierny niewolnik żołnierza, przypadkowo staje się świadkiem schadzki dwójki młodych w domu sąsiada. Zmusza to Palestria do szybkiej reakcji. Sprytnym sposobem udaje mu się nie tylko przekonać Sceledrusa o niewinności Filakomazjum i zażegnać niebezpieczeństwo. Palestrio zauważa, że dzięki temu nadarza się okazja, by od żołnierza uzyskać dla Filakomazjum i dla siebie o wiele więcej. Aranżuje intrygę, w której oprócz dwojga kochanków weźmie udział także starszy sąsiad oraz najęta specjalnie w tym celu kuta na cztery nogi hetera Akroteleutium ze swą nie mniej rezolutną służącą.

Przeczytaj książkę
Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Żołnierz samochwał - Plaut (czytac .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Plaut


1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Idź do strony:
porozmawiać. 
 
Orszak odchodzi szybko w stronę portu.
Choć zawsze myślałeś, 
Że ci inni są wierniejsi niżli ja, to jednak  
Bardzom ci za wszystko wdzięczny; a gdybyś tak zechciał, 
Wolałbym być niewolnikiem u ciebie niż nawet  
Wyzwoleńcem u innego. 
  PYRGOPOLINICES
No, bądź dobrej myśli. 
  PALESTRIO
znów zalewa się łzami
Oj, oj, gdy pomyślę o tym, jak trzeba się zmienić:  
Babskich rzeczy się wyuczać, zapomnieć żołnierki!315 
  PYRGOPOLINICES
A patrz, żebyś był porządny! 
  PALESTRIO
O, już nie potrafię, 
Cała chęć mnie już odeszła! 
  PYRGOPOLINICES
No, już idź za nimi 
I nie marudź. 
  PALESTRIO
A więc bądź zdrów! 
  PYRGOPOLINICES
Ty również! 
  PALESTRIO
A proszę, 
Na wypadek, jeśli kiedyś będę wyzwolony316, 
(Ja cię o tym zawiadomię) pamiętajże o tym,  
Byś mnie przecie nie opuścił. 
  PYRGOPOLINICES
To nie jest mój zwyczaj. 
  PALESTRIO
bezczelnie
Rozpamiętuj sobie często, jak wierny ci byłem,  
A zrozumiesz wtedy wreszcie, kto ci zły, kto dobry. 
  PYRGOPOLINICES
pewny siebie
Wiem — i nieraz to widziałem. 
  PALESTRIO
Ale jeśli kiedy, 
To dziś ujrzysz to najlepiej. Zobaczysz, sam powiesz,  
Że dziś szczera prawda wyszła!317 
  PYRGOPOLINICES
Z trudem się wstrzymuję, 
Żeby ci nie kazać zostać. 
  PALESTRIO
niemile zaskoczony, szybko protestuje
O, tego to nie rób! 
Powiedzieliby, żeś kłamca, żeś jest nieuczciwy, 
Że ci nic nie można wierzyć; mogliby powiedzieć,  
Że prócz mnie nikogo nie masz wiernego wśród służby. 
Gdybym sądził, że ty możesz to zrobić z honorem,  
Sam bym radził. Lecz nie można. A więc strzeż się tego! 
  PYRGOPOLINICES
No już idź. 
  PALESTRIO
z głębokim westchnieniem
Tak, ścierpieć muszę, cokolwiek wypadnie. 
  PYRGOPOLINICES
Bądź więc zdrów! 
  PALESTRIO
O, trza iść dzielnie!318 
 
Odchodzi chyżo w stronę portu. PYRGOPOLINICES
woła za nim
Bądź więc zdrów, raz jeszcze! 
 
do widzów
Zawsze przedtem byłem pewny, że on jest najgorszy  
Spośród moich niewolników, a dzisiaj znajduję319, 
Że on mi jest przecież wierny. I gdy to rozważam,  
Głupiom zrobił, żem go puścił. — Teraz pójdę sobie  
Tutaj na miłostki moje. Lecz słyszę — drzwi skrzypły. 
 
Ustępuje na bok.

 

Chłopiec, Pyrgopolinices. CHŁOPIEC
wychodzi z domu Periplektomenusa i mówi do wnętrza
Ależ mnie już nie uczcie, już wiem, co mam zrobić!  
Już ja go tam odnajdę320, gdziekolwiek jest teraz  
Wytropię, nie oszczędzę wysiłku mojego. 
  PYRGOPOLINICES
Mnie on szuka. — Zabiegnę temu chłopcu drogę. 
 
Staje naprzeciw niego. CHŁOPIEC
Hej, ja ciebie tu szukam. 
 
z ukłonem
Witaj mężu śliczny, 
Dziecko szczęścia — którego dwa bóstwa najwięcej  
Kochają! 
  PYRGOPOLINICES
Które bóstwa? 
  CHŁOPIEC
Sam Mars i Wenera! 
  PYRGOPOLINICES
z uśmiechem
Dowcipny z niego chłopczyk! 
  CHŁOPIEC
Błaga cię, byś przyszedł, 
Pragnie ciebie, pożąda, umiera z tęsknoty! 
Więc ratuj zakochaną! Stoisz? Chodźże! 
  PYRGOPOLINICES
Idę. 
 
Wchodzi do domu Periplektomenusa. CHŁOPIEC
do widzów
On się tam już tymczasem sam zaplątał w sidła.  
Zasadzka jest gotowa. Stary tylko czeka, 
By się rzucić na gacha, butnego z „urody”, 
Co myśli, że się wszystkie w nim durzą kobiety, 
Która tylko go ujrzy. A jego nie cierpią  
Tak baby jak mężczyźni. — Teraz zaś popędzę  
Na tę burdę — bo słyszę już krzyki ze środka. 
 
Wpada do domu Periplektomenusa, skąd słychać ogromny zgiełk.
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
AKT PIĄTY
Periplektomenus, Pyrgopolinices, Kario, Sceledrus. PACHOŁKOWIE
Pachołkowie wloką Pyrgopolinicesa w samej koszuli, opierającego się wszelkimi siłami; za nimi kucharz Kario z ogromnym nożem PERIPLEKTOMENUS
Dajcie go tu! Co? Iść nie chce? W górę go i za drzwi!  
Trzymajcie go tak w powietrzu! Nogi mu rozedrzeć!321 
  PYRGOPOLINICES
śmiertelnie przerażony
Błagam, Periplektomenie, na bogów! 
  PERIPLEKTOMENUS
Nic z tego! 
Patrz no, Kario, żeby nóż twój był ostry, porządnie! 
  KARIO
grożąc nożem
Co? Toż on już dawno czyha, ażeby gachowi  
Popodcinać to podbrzusze, by mu tak wisiało, 
Jak te cacka, co się dziecku na szyi zawiesza! 
  PYRGOPOLINICES
O, źle ze mną! 
  PERIPLEKTOMENUS
Co? Nie jeszcze. Nie śpiesz się tak bardzo! 
  KARIO
zakasując rękawy i udając, że zabiera się do operacji
Więc się teraz wziąć do niego? 
  PERIPLEKTOMENUS
Nie, przedtem kijami 
Wysmarować! 
  KARIO
Byle dobrze! 
 
Pachołek okłada go, wiele się zmieści, żołnierz wrzeszczy wniebogłosy. PERIPLEKTOMENUS
[Poczekaj no — trochę, 
Ja go tylko chcę wypytać. Jeśli będzie kłamać, 
Bij co wlezie!]322 
 
do żołnierza
Więc jak śmiałeś, ty bydlę bezczelne, 
Cudzą żonę napastować? 
  PYRGOPOLINICES
płaczliwie
Niechże mnie tak bogi, 
Sama przecież przyszła do mnie. 
  PERIPLEKTOMENUS
Kłamie! Dalej w niego! 
 
Pachołek okłada go, żołnierz wrzeszczy. PYRGOPOLINICES
Poczekajże, niech coś powiem! 
  PERIPLEKTOMENUS
Czemu przestajecie? 
  PYRGOPOLINICES
Jakże, więc nie wolno mówić? 
  PERIPLEKTOMENUS
Mów! 
 
Przestają go bić na chwilę. PYRGOPOLINICES
Byłem proszony, 
By pójść do niej! 
  PERIPLEKTOMENUS
Jak iść śmiałeś? Masz za to! 
 
Okłada go. PYRGOPOLINICES
Oj! Dosyć, 
Dosyć jestem już obity! Litości! 
  KARIO
Już krajać? 
  PERIPLEKTOMENUS
Kiedy zechcesz. 
 
do pachołków
Rozpiąć go tu! Nogi mu rozciągnąć! 
  PYRGOPOLINICES
krzyczy przeraźliwie
Błagam cię, wysłuchaj przecież, nim on zacznie krajać! 
  PERIPLEKTOMENUS
Mów!  
  PYRGOPOLINICES
mówi, pojękując
Nie było tak, z niczego: miałem ją za wdowę323, 
Tak mówiła mi służąca, co pośredniczyła. 
  PERIPLEKTOMENUS
Więc przysięgnij, że nie będziesz miał nic do nikogo 
Za to, żeś tu był obity lub że będziesz bity, 
Jeśli cało cię puścimy — ty wnuczku Wenery! 
  PYRGOPOLINICES
Więc przysięgam na Jowisza i Marsa: nie będę  
Mieć nic nigdy do nikogo, żem tu był obity, 
Co uznaję za rzecz słuszną. A jeśli stąd wyjdę 
Bez uszczerbku na mych członkach324, to — wobec mej winy — 
Żadnej krzywdy nie doznaję. 
  PERIPLEKTOMENUS
A co będzie wtedy, 
Jeśli przysiąg nie dotrzymasz? 
  PYRGOPOLINICES
Niech mam całe życie 
Ten uszczerbek na — mej sławie! 
  KARIO
Nabijmy go jeszcze, 
Potem, myślę, już go puśćmy! 
 
Pachołkowie okładają go jeszcze, ale on już uradowany woła do Kariona. PYRGOPOLINICES
Niech cię zawsze bogi 
Szczęściem darzą, że tak za mną życzliwie się wstawiasz! 
  KARIO
No to daj nam minę325 złota. 
  PYRGOPOLINICES
Za co? 
  KARIO
Jak to za co? 
Byśmy cię puścili cało, bez żadnych uszczerbków, 
Ty, ty, wnuczku Weneryjski! Inaczej nie pójdziesz,  
Nawet nie myśl! 
  PYRGOPOLINICES
To zapłacę. 
  KARIO
No tak, to rozsądniej. 
Ale nie myśl, byś mógł zabrać płaszcz, miecz i tunikę. 
  JEDEN Z PACHOŁKÓW
Bić go jeszcze czy już dosyć? 
  PYRGOPOLINICES
Oj, dosyć mam kijów, 
Miejcie litość! 
  PERIPLEKTOMENUS
Więc go puśćcie. 
 
Puszczają go na ziemię. PYRGOPOLINICES
zbiera się bardzo powoli
Bardzo ci dziękuję. 
  PERIPLEKTOMENUS
grożąc mu
Jeśli cię tu jeszcze złapię, to wyjdziesz — — z uszczerbkiem! 
  PYRGOPOLINICES
I nie będę się sprzeciwiał. 
  PERIPLEKTOMENUS
No, Kario, do domu! 
 
Wszyscy prócz Pyrgopolinicesa wchodzą do domu Periplektomenusa. PYRGOPOLINICES
rozciera obite członki
O! Mych niewolników widzę!  
 
Zbliżają się ci, co nieśli bagaże Filokomazjum, z nimi Sceledrus326.
Czy Filokomazjum 
Pojechała? — Mówże przecież! 
  SCELEDRUS
Już dawno. 
  PYRGOPOLINICES
z westchnieniem
To szkoda. 
  SCELEDRUS
Jeszcze więcej wzdychać będziesz, jeżeli się dowiesz  
To, co ja wiem! Tak, bo tamten, ze szmatą na oku,  
To — to nie był żaden żeglarz. 
  PYRGOPOLINICES
Tylko kto? 
  SCELEDRUS
Kochanek 
Tej Filokomazjum naszej! 
  PYRGOPOLINICES
Skąd to wiesz? 
  SCELEDRUS
Wiem dobrze, 
Bo jak tylko z bramy wyszli, to nie zaprzestali  
Wciąż się ściskać i całować. 
  PYRGOPOLINICES
Ale mnie dostało! 
Widzę, że mnie oszukali. To szelma Palestrio, 
On mnie zwabił w tę zasadzkę! — Ha — słusznie się stało327; 
Gdyby się i innym gachom też tak przytrafiło, 
Mniej by było ich zapewne, więcej by się bali 
I mniej mieliby ochoty. — 
 
do Sceledrusa i reszty służby
No, chodźmy! 
 
do widzów
Klaskajcie! 
 
Przypisy:

1. Wstęp — autorstwa G. Przychockiego, wg: T. M. Plautus, Żołnierz samochwał, przeł. i oprac. Gustaw Przychocki, Kraków, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1929 (Biblioteka Narodowa, Seria II, nr 53). [przypis edytorski]

2. Życiorys Plauta i charakterystyka jego działalności są we Wstępie do Braci (Bibl. Nar. Ser. II, Nr 33). [przypis tłumacza]

3. atrium (łac.) — centralne pomieszczenie w domu rzymskim, bez okien, z czworokątnym otworem w dachu, pod którym znajdował się basen na wodę deszczową. [przypis edytorski]

4. bliźnia (daw.) — bliźniacza. [przypis edytorski]

5. hetera (gr. ἑταίρα: towarzyszka) — kurtyzana w staroż. Grecji; heterami były niezależne społecznie, wykształcone kobiety o wysokiej kulturze. [przypis edytorski]

6. retman (daw., z niem.) — sternik, nawigator; tu: kapitan statku. [przypis edytorski]

7. donżuaneria — bałamucenie, uwodzenie kobiet; określenie utworzone od imienia tytułowego bohatera dramatu Moliera Don Juan. [przypis edytorski]

8. kondotier — dowódca oddziałów wojsk najemnych we Włoszech w XIV–XVI w. [przypis edytorski]

9. Wenera (mit. rzym.) — Wenus, bogini miłości. [przypis edytorski]

10. jasyr (z tur.) — niewola tatarska lub turecka. [przypis edytorski]

11. stratagème (fr.) — podstęp. [przypis edytorski]

12. znanych ze sztuk Plautowskich tzw. „dobrych heter” — por. G. Przychocki, Plautus, Kraków, 1925, s. 353 i nast. [przypis tłumacza]

13. typowe dla „komedii nowej”... — por. Bracia, Bibl. Nar. wyd. II, Wstęp, s. XXIV i nast. [przypis tłumacza]

14. Terencjusz (ok. 195–po 159 p.n.e.) — komediopisarz rzymski. [przypis edytorski]

15. typ, który ma za sobą całą historię w zakresie greckiej i rzymskiej komedii, a często występuje z wybitną cechą złośliwego i uszczypliwego dowcipu — por. Kupiec, wyd. II, Wstęp, s. IX i nast. [przypis tłumacza]

16. wnioskują, że (...) mielibyśmy tu typowy przykład tzw. „kontaminacji” — por. Bracia, Wstęp, s. 15. [przypis tłumacza]

17. Lust am Trug (niem.) — przyjemność z oszustwa. [przypis edytorski]

18. imbroglio (wł.) — dosł.: zamieszanie, zamęt; zawiła intryga sceniczna. [przypis edytorski]

19. jest w nim (...) jedna tylko wybitniejsza partia śpiewana — por. Bracia, Wstęp, s. 18 i n. [przypis tłumacza]

20. anapest — w metryce iloczasowej stopa metryczna składająca się z trzech sylab: dwóch krótkich

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Idź do strony:

Darmowe książki «Żołnierz samochwał - Plaut (czytac .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Podobne książki:
Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖
Oresteja - Ajschylos (gdzie można czytać książki przez internet za darmo .txt) 📖 - Polska Biblioteka 📗 Darmowe Ebooki (Ponad 50t Książek)
Prometeusz skowany - Ajschylos (darmowa biblioteka internetowa txt) 📖
Prometeusz skowany - Ajschylos (darmowa biblioteka internetowa txt) 📖 - Polska Biblioteka 📗 Darmowe Ebooki (Ponad 50t Książek)

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz