Treny - Jan Kochanowski (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .txt) 📖
Krótki opis książki:
Treny Jana Kochanowskiego zostały pierwszy raz wydane w 1580 roku. Składają się z 19 wierszy i są w całości poświęcone zmarłej córce poety, Urszuli.
Kochanowski pisząc Treny sięgnął do epoki antyku, ale znacząco wyszedł poza ich tradycyjny schemat, tworząc z nich swoje najbardziej osobiste dzieło. Wiersze te są swoistym pomnikiem dla zmarłej córki, wyrażają ból i rozpacz po utracie dziecka. Kochanowski w swoich utworach przestawił swoją córkę jako niezwykle utalentowaną mimo, że w chwili śmierci miała zaledwie 2,5 roku.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Treny - Jan Kochanowski (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
dopóki jeszcze nie zamieniłem się w kamień; zob. też w. 25 o skamieniałej Niobe. [przypis redakcyjny]
378. ledwe (starop.) — ledwie, zaledwie. [przypis redakcyjny]
379. marmór — daw. pisownia wyrazu marmur. [przypis redakcyjny]
380. marmór żywy — żyjący marmur. [przypis redakcyjny]
381. pamięć* — tu: znak upamiętniający lub pamiętanie. [przypis redakcyjny]
382. czyli* (starop.) — czy też. [przypis redakcyjny]
383. uważać* (starop.) — dostrzegać i oceniać. [przypis redakcyjny]
384. Nieszczesna matko — apostrofa do Niobe. [przypis redakcyjny]
385. przyczytać (starop.) — przypisać. [przypis redakcyjny]
386. prze — przez. [przypis redakcyjny]
387. siedm — daw. forma wyrazu siedem. [przypis redakcyjny]
388. tak wiele* (daw.) — tyle samo, drugie tyle. [przypis redakcyjny]
389. nad wolą* (starop.) — wbrew woli. [przypis redakcyjny]
390. skłaść (forma starop.) — złożyć. [przypis redakcyjny]
391. zagubiony — tu: pomordowany, unicestwiony. [przypis redakcyjny]
392. w którą nadzieję żywiesz? (starop.) — jaką nadzieją żyjesz? [przypis redakcyjny]
393. nie zbywasz (starop.) — nie pozbywasz (się). [przypis redakcyjny]
394. pręcej (starop.) — daw. pisownia wyrazu prędzej. [przypis redakcyjny]
395. prętki (starop.) — daw. pisownia wyrazu prędki. [przypis redakcyjny]
396. niepochybny (starop.) — nie chybiający, ten który nie chybia (celu). [przypis redakcyjny]
397. Febe — Febusie; Febus (Apollo) w mit. gr. syn Zeusa i Latony, czasami utożsamiany z bogiem słońca Heliosem; był bogiem muzyki, poezji, łucznictwa, proroctw i sztuki lekarskiej. [przypis redakcyjny]
398. mściwa bogini —- Diana, staroż. bogini rz. utożsamiana z gr. Artemidą; uważana za boginię księżyca, polowania i lasów. [przypis redakcyjny]
399. lutość* (starop.) — litość (obecnie rzadko używa się wyrazu luty w znaczeniu srogi; por. nazwę drugiego miesiąca w roku). [przypis redakcyjny]
400. dokonać* (daw.) — położyć kres. [przypis redakcyjny]
401. prze Boga — przez Boga, na Boga. [przypis redakcyjny]
402. pomsta — zemsta (zob. współczesne wyrażenie pomścić kogoś). [przypis redakcyjny]
403. kaźń (daw.) — męka, kara. [przypis redakcyjny]
404. hardy — dumny. [przypis redakcyjny]
405. potkała (forma starop.) — spotkała. [przypis redakcyjny]
406. Nijobe — forma wyrazu Niobe utworzona dla rytmu. [przypis redakcyjny]
407. na Sipylu — Sipylus (łac.), Sypilos (gr.): góra w Azji Mniejszej, na którą została przeniesiona przez trąbę powietrzną skamieniała Niobe. [przypis redakcyjny]
408. nieprzetrwany (starop.) — taki, którego nie można przetrwać, trwający wiecznie. [przypis redakcyjny]
409. żywią (forma starop.) — żyją. [przypis redakcyjny]
410. źwierz (starop.) — zwierzę. [przypis redakcyjny]
411. ptastwo (starop.) — ptactwo, ptaki. [przypis redakcyjny]
412. w wiecznym pęcie (forma starop.) — w wiecznych pętach, więzach; pęto: więzy. [przypis redakcyjny]
413. tkwić — tu: sterczeć, być na widoku. [przypis redakcyjny]
414. szalony — tu: bardzo wielki, przekraczający normę. [przypis redakcyjny]
415. tkwi na wstręcie (starop.) — stanowi przeszkodę, zawadę. [przypis redakcyjny]
416. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
417. kwoli (starop.) — ze względu na, z powodu. [przypis redakcyjny]
418. lutnią — lutnię. [przypis redakcyjny]
419. ledwe — ledwie, niemal. [przypis redakcyjny]
420. porzucić (...) duszę — umrzeć. [przypis redakcyjny]
421. żywem — czy jestem przytomny? [przypis redakcyjny]
422. sen obłudny — sen zwodniczy, fałszywy. [przypis redakcyjny]
423. kościanym oknem — w mit. gr. i rz. istnieją dwie bramy poprzez które sny wychodzą z podziemia; złudne sny przechodzą przez bramę z kości słoniowej, a sny prawdziwe przez bramę z rogu. [przypis redakcyjny]
424. A ludzkie myśli (...) na jawi — zajmuje myśli ludzkie tym, co na jawie, czyli w rzeczywistości okazuje się nieprawdziwe, złudne. [przypis redakcyjny]
425. błąd ludzki — fałszywa, nieprawdziwa myśl ludzka, głupota ludzka. [przypis redakcyjny]
426. szalone dumy — głupie, szalone myśli. [przypis redakcyjny]
427. łacno — łatwo. [przypis redakcyjny]
428. pisać sie z rozumy — popisywać się rozumem. [przypis redakcyjny]
429. Kiedy po wolej świat mamy — kiedy świat jest przychylny naszej woli, naszym życzeniom. [przypis redakcyjny]
430. głowa (...) zdrowa* — głowa wolna od kłopotów, zmartwień. [przypis redakcyjny]
431. chwalemy — chwalimy. [przypis redakcyjny]
432. rozkosz — przyjemności życia. [przypis redakcyjny]
433. lekce szacować — lekceważyć. [przypis redakcyjny]
434. skąpa prządka — parka, jedna z trzech mitologicznych bogiń przeznaczenia (Atropos, Kloto, Lachesis), przędących nić ludzkiego życia i arbitralnie decydujących o ludzkim życiu i śmierci. [przypis redakcyjny]
435. zstaje — wystarcza. [przypis redakcyjny]
436. za jaje — za nic, czyli za rzecz wartości jaja (w XVI w. jaja były wyjątkowo tanie). [przypis redakcyjny]
437. przypadnie — stanie się, zdarzy się. [przypis redakcyjny]
438. ali — ale oto, ale tymczasem, ale wtedy. [przypis redakcyjny]
439. snadnie (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]
440. śmierć nam należy — śmierć nas dotyczy (liczymy się z nią i nie gardzimy nią; por. współczesne wyrażenie: coś się należy komuś). [przypis redakcyjny]
441. bieżeć (tu forma 3 os. lp: bieży) — podążać, iść. [przypis redakcyjny]
442. przecz (starop.) — dlaczego, czemu. [przypis redakcyjny]
443. Arpin — pochodzący z Arpinum w Lacjum rzymski pisarz, mówca i filozof, zwolennik filozofii stoickiej Marcus Tullius Cicero (106–43 r. p.n.e.). [przypis redakcyjny]
444. wymowny* — od wyrazu: wymowa oznaczającego retorykę, oratorstwo; Cicero znany był jako znakomity mówca. [przypis redakcyjny]
445. budowny — okazale, pięknie zbudowany. [przypis redakcyjny]
446. Miasto — chodzi o Rzym (łac. Urbs). [przypis redakcyjny]
447. widzenie — zdanie, sąd, opinia, sposób widzenia różnych spraw. [przypis redakcyjny]
448. Wszak nie Rzym (...) twemu — Cicero głosił, że dla mędrca cały świat jest domem, więc wygnanie nie jest wielkim nieszczęściem; gdy jego wygnano z Rzymu, bardzo rozpaczał. [przypis redakcyjny]
449. barzo — bardzo. [przypis redakcyjny]
450. sromota (starop.) — hańba. [przypis redakcyjny]
451. wiarować się (starop.) — strzec się, unikać. [przypis redakcyjny]
452. gody* — radość, wesele; w. 25-28: Cicero głosił, że mędrzec powinien ze spokojem przyjmować wszystkie nieszczęścia, unikając jedynie hańby. Gdy jednak umarła jego córka Tulia, przeżył to głęboko. [przypis redakcyjny]
453. niezbożny — niecnotliwy (por. współczesny wyraz bezbożny). [przypis redakcyjny]
454. przeczże — czemu więc. [przypis redakcyjny]
455. dotkliwy — ostry. [przypis redakcyjny]
456. podać głowę* — dać głowę, stracić życie. [przypis redakcyjny]
457. wywiódłeś — wywiodłeś, udowodniłeś. [przypis redakcyjny]
458. łacniej rzec — łatwiej mówić. [przypis redakcyjny]
459. w. 29-32 — Cicero wygłosił cykl ostrych przemówień przeciwko wpływowemu politykowi, Markowi Antoniuszowi. Został zamordowany z polecenia Antoniusza, choć za wszelką cenę starał się uniknąć śmierci. [przypis redakcyjny]
460. toż — to samo. [przypis redakcyjny]
461. bodzie — dręczy. [przypis redakcyjny]
462. szczeście* — szczęście, dola, los, fortuna. [przypis redakcyjny]
463. snać (starop.) — przecież, może, podobno. [przypis redakcyjny]
464. pożądnej — pożądanej, upragnionej. [przypis redakcyjny]
465. W co (...) trafią — trafić w coś*: potrafić coś. [przypis redakcyjny]
466. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
467. Ledwie (...) czuję duszę — ledwie żyję. [przypis redakcyjny]
468. i tę [duszę] oddać muszę — muszę oddać życie, umrzeć. [przypis redakcyjny]
469. Lubo (...) lubo — Czy (...) czy. [przypis redakcyjny]
470. gore jasnie — jasno goreje, płonie, świeci. [przypis redakcyjny]
471. padnąc (...) gaśnie — gaśnie zapadając (za horyzont), zachodząc. [przypis redakcyjny]
472. utolić (tu forma 3 os. lp cz. przysz.: utoli) — utulić, ukoić. [przypis redakcyjny]
473. prózno — na próżno. [przypis redakcyjny]
474. podobieństwo* — możliwość, prawdopodobieństwo. [przypis redakcyjny]
475. wiódłem — wiodłem. [przypis redakcyjny]
476. nie miały mi w co dać szkody — nie miały powodu, by mi uczynić szkodę. [przypis redakcyjny]
477. tknąć — doświadczyć. [przypis redakcyjny]
478. przestrogi* — ostrożności. [przypis redakcyjny]
479. raz — cios (por. razić, otrzymywać razy). [przypis redakcyjny]
480. znaczniejszy — większy, dotkliwszy. [przypis redakcyjny]
481. Czymem już był bezpieczniejszy — im bardziej czułem się bezpieczny. [przypis redakcyjny]
482. w swobodzie — gdy był wolny (swobodny) od trosk i cierpień. [przypis redakcyjny]
483. gdy siędzie na wadze (...) ma władze — gdy żal i rozum umieścimy na szalach wagi, rozum nie przeważy. [przypis redakcyjny]
484. na płacz lekkość wkłada — lekceważy płacz. [przypis redakcyjny]
485. sie (...) żal nie hamuje — żal nie zmniejsza się. [przypis redakcyjny]
486. nie cześć, zelżywość — despekt, dyshonor. [przypis redakcyjny]
487. prze Bóg żywy — przez Boga żywego, na Boga żywego. [przypis redakcyjny]
488. troskliwy* — strapiony, zatroskany, ten, który ma wiele trosk. [przypis redakcyjny]
489. wynajdzi (starop.; daw. forma W. lp) — wynajdź. [przypis redakcyjny]
490. wolniejszy — łagodniejszy, lepszy. [przypis redakcyjny]
491. mocen — ma moc, siłę. [przypis redakcyjny]
492. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
493. w szcześliwe czasy — w szczęśliwych czasach. [przypis redakcyjny]
494. zwykłych — tych, do których przywykliśmy. [przypis redakcyjny]
495. baczyć (starop.; 1 os. lm: baczym) — dostrzegać. [przypis redakcyjny]
496. a tak — tu: więc. [przypis redakcyjny]
497. kiedy* — jeżeli. [przypis redakcyjny]
498. po nas wdzięczności/ Nie uznasz — nie doznasz od nas wdzięczności. [przypis redakcyjny]
499. życzliwość* — dobrodziejstwo. [przypis redakcyjny]
500. Miej nas na wodzy — trzymaj nas krótko, w karności i posłuszeństwie. [przypis redakcyjny]
501. rozpychać — czynić nadętym, pysznym. [przypis redakcyjny]
502. lichy — mało warty, marny, przemijający. [przypis redakcyjny]
503. na Cię pomniemy — pamiętamy o Tobie. [przypis redakcyjny]
504. kaźń — kara. [przypis redakcyjny]
505. ojcowskim (...) obyczajem — po ojcowsku, czyli surowo, ale z wyrozumiałością. [przypis redakcyjny]
506. przed (...) gniewem — wobec gniewu, w obliczu gniewu. [przypis redakcyjny]
507. stajem (1 os. lm cz. przysz.) — stopniejemy (por. czasownik tajać). [przypis redakcyjny]
508. wiekuisty — wieczny, wiecznie istniejący. [przypis redakcyjny]
509. jest nam sroga męka — jest dla nas srogą męką. [przypis redakcyjny]
510. lutość — litość. W wersie 28 użyta jest niekonsekwentnie forma litość. [przypis redakcyjny]
511. sporny — sprzeciwiający się. [przypis redakcyjny]
512. występ* — występek, przewinienie; tu lm: występy. [przypis redakcyjny]
513. użyj (...) nade mną litości — okaż mi swoją litość. [przypis redakcyjny]
514. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
515. zemdlony* — osłabiony. [przypis redakcyjny]
516. upokoić — uspokoić. [przypis redakcyjny]
517. świtanim — świtaniem, świtem.
Darmowe książki «Treny - Jan Kochanowski (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)