Treny - Jan Kochanowski (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .txt) 📖
Krótki opis książki:
Treny Jana Kochanowskiego zostały pierwszy raz wydane w 1580 roku. Składają się z 19 wierszy i są w całości poświęcone zmarłej córce poety, Urszuli.
Kochanowski pisząc Treny sięgnął do epoki antyku, ale znacząco wyszedł poza ich tradycyjny schemat, tworząc z nich swoje najbardziej osobiste dzieło. Wiersze te są swoistym pomnikiem dla zmarłej córki, wyrażają ból i rozpacz po utracie dziecka. Kochanowski w swoich utworach przestawił swoją córkę jako niezwykle utalentowaną mimo, że w chwili śmierci miała zaledwie 2,5 roku.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Kochanowski
- Epoka: Renesans
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Treny - Jan Kochanowski (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Kochanowski
niepospolity — niezwykły, obdarzony niezwykłymi zaletami. [przypis redakcyjny]
6. wszytki (starop.) — wszystkie. [przypis redakcyjny]
7. dzielność* (starop.) — cnota, zaleta; pol. cnota i dzielność to odpowiedniki łac. virtus. [przypis redakcyjny]
8. nieodpowiednie (starop. przysłów.) — bez zapowiedzi, bez uprzedzenia, nieodpowiednio, wbrew porządkowi rzeczy. [przypis redakcyjny]
9. niedoszły — niedojrzały (mówi się potocznie: owoc dochodzi, czyli dojrzewa; por. wyrażenie: owoce dojrzały, doszły). [przypis redakcyjny]
10. nieznośny* — nie do zniesienia. [przypis redakcyjny]
11. zgasnąć (przen.) — umrzeć. [przypis redakcyjny]
12. niefortunny — nieszczęśliwy, nieszczęsny, dotknięty złym losem (por. fortuna: powodzenie, szczęście, los; jest to pojęcie ważne w utworach Kochanowskiego). [przypis redakcyjny]
13. ociec (starop.) — ojciec. [przypis redakcyjny]
14. namilszy (starop.) — najmilszy. [przypis redakcyjny]
15. dziewka* (zdr. od starop. dziewa) — dziewczyna. [przypis redakcyjny]
16. złza (starop.) — łza. [przypis redakcyjny]
17. nie masz cię — nie ma cię, nie istniejesz. [przypis redakcyjny]
18. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
19. wszytki (starop.) — wszystkie. [przypis redakcyjny]
20. łzy Heraklitowe — Heraklit z Efezu (ok. 540–480 r. p.n.e.), filozof gr., w swoich dziełach często rozpaczał nad ludzkim losem. [przypis redakcyjny]
21. lamenty (...) Simonidowe — Simonides z Keos (ok. 556–468 r. p.n.e.), poeta gr., autor wielu utworów lamentacyjnych. [przypis redakcyjny]
22. frasunk a. frasunek (starop.) — zgryzota, smutek, strapienie. [przypis redakcyjny]
23. zaraz (starop.) — razem. [przypis redakcyjny]
24. w dom sie mój noście — zmierzajcie, przybywajcie do mojego domu. [przypis redakcyjny]
25. wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]
26. płakać dziewki — opłakiwać dziewkę. [przypis redakcyjny]
27. pomoście — pomóżcie (zob. rym: „noście — pomoście”). [przypis redakcyjny]
28. niepobożny* (starop.) — postępujący źle, nie „po Bożemu”, bezbożny. [przypis redakcyjny]
29. pociecha (daw.) — radość i nadzieja; pocieszenie. [przypis redakcyjny]
30. zbawić* (starop.) — pozbawić. [przypis redakcyjny]
31. smok — potwór, wąż. [przypis redakcyjny]
32. kryjomy (starop.) — ukryty (dziś mówi się jeszcze po kryjomu, czyli: skrycie). [przypis redakcyjny]
33. zbierać — tu w znaczeniu: „wybierać” (z gniazda). [przypis redakcyjny]
34. gardło pasie — napełnia gardło (dziś mówi się: pasie brzuch). [przypis redakcyjny]
35. szczebiece (forma starop.) — szczebioce, szczebiota. [przypis redakcyjny]
36. ubogi* (starop.) — nieszczęśliwy. [przypis redakcyjny]
37. miece sie (forma starop.) — miota się, rzuca się. [przypis redakcyjny]
38. prózno (starop.) — próżno, na próżno. [przypis redakcyjny]
39. na samę (...) zmierza — zmierza ku (niej) samej. [przypis redakcyjny]
40. nieboga (daw.) — biedaczka, nieszczęsna. [przypis redakcyjny]
41. ledwe (starop.) — ledwo, ledwie. [przypis redakcyjny]
42. umyka pierza — przez umknięcie ocala pierze, umyka z pierzem, tj. ratuje się. [przypis redakcyjny]
43. prze (starop.) — przez; prze Bóg żywy: na Boga żywego, przez Boga żywego. [przypis redakcyjny]
44. macamy, gdzie miękcej w rzeczy, a ono... — macamy (dotykamy), gdzie rzekomo jest bardziej miękko, a tymczasem... [przypis redakcyjny]
45. wszędy (starop.) — wszędzie. [przypis redakcyjny]
46. błąd wiek człowieczy — błądzeniem jest życie ludzkie. [przypis redakcyjny]
47. co lżej — co lżejsze, co przynosi większą ulgę. [przypis redakcyjny]
48. żałować (starop.) — cierpieć, boleć, opłakiwać, żalić się. [przypis redakcyjny]
49. przyrodzenie* (daw.) — to, co jest przyrodzone człowiekowi, natura. [przypis redakcyjny]
50. gwałt (daw.) — w wyrażeniu: robić coś gwałtem, czyli siłą, przemocą. [przypis redakcyjny]
51. mocować się — walczyć tak, jak walczą z sobą zapaśnicy. [przypis redakcyjny]
52. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
53. piórko — pióro (potoczny wariant tego wyrazu, a nie zdrobnienie). [przypis redakcyjny]
54. zabawić (daw.) — zatrudnić (się), strawić na czymś czas. [przypis redakcyjny]
55. kwoli temu (starop.) — z powodu tego, dla tego; temu wieku: chodzi tu o dzieci. [przypis redakcyjny]
56. lekki* (starop.) — mało ważny, posiadający małą wartość. [przypis redakcyjny]
57. rymy* (starop.) — wiersze. [przypis redakcyjny]
58. stawić — składać, układać. [przypis redakcyjny]
59. bodajżebych (starop.) — pochodzi od: Bóg daj, żebym, czyli: daj Boże, żebym. [przypis redakcyjny]
60. nieważne pieśni* — kołysanki; mamka: niańka, która karmi niemowlę. [przypis redakcyjny]
61. dziecinka — zdrobnienie od dziecina (dziecko); noworodne: nowonarodzone (por. współcz. wyraz: noworodek). [przypis redakcyjny]
62. spiły* (starop.) — usypiały. [przypis redakcyjny]
63. wychowańców — wychowanków. [przypis redakcyjny]
64. toliły (starop.) — tuliły, koiły, uspokajały; lamenty: płacze. [przypis redakcyjny]
65. fraszka (starop.) — błahostka, drobnostka, drobiazg (zob. w w. 2 „lekkie rymy”, w w. 4 „nieważne pieśni”) [przypis redakcyjny]
66. zbierać — gromadzić (tu chodzi o gromadzenie tekstów, fraszek). [przypis redakcyjny]
67. wprawić w coś — doprowadzić do czegoś, nauczyć czegoś. [przypis redakcyjny]
68. głuchy grób — który nie słyszy i nie słucha płaczu. [przypis redakcyjny]
69. srogi (starop.) — przykry, ciężki, okrutny (stąd srogość: okrucieństwo). [przypis redakcyjny]
70. ciężki* (starop.) — tu w znaczeniu: srogi. [przypis redakcyjny]
71. Prozerpina — władczyni śmierci w mit. rzym. (odpowiadająca Persefonie w mit. gr.), żona Plutona (Hadesa), boga podziemia, była często w poezji antycznej i renesansowej uosobieniem śmierci. [przypis redakcyjny]
72. użyć w obojgu jednakiej wolności — mieć w obu rzeczach jednakowo wolny wybór; w obojgu: tj. i w pisaniu kołysanek (zob. w. 4) i w pisaniu płaczów (zob. w. 9). [przypis redakcyjny]
73. owom ominął — owo (jedno) ominąłem. [przypis redakcyjny]
74. dordzałość (starop.) — dojrzałość. [przypis redakcyjny]
75. dowcip* (starop.) — rozum, inteligencja, talent, błyskotliwość. [przypis redakcyjny]
76. rany* (starop.) — wczesny, przedwczesny, niedojrzały (por. rano, wcześnie rano); coś ranego w dordzałości: coś przedwczesnego („niewczesnego”) w czasie dojrzałości. [przypis redakcyjny]
77. przygoda* (starop.) — złe zdarzenie, nieszczęście, nieszczęśliwy wypadek. [przypis redakcyjny]
78. gwałtem wbiła — powaliła, ugodziła, gwałtownie doprowadziła do czegoś. [przypis redakcyjny]
79. nienagrodny (starop.) — taki, który nie może być nagrodzony, wynagrodzony, naprawiony. [przypis redakcyjny]
80. łacno (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]
81. dowiadać sie o tym (starop.) — dowiadywać się o to, zastanawiać się nad tym. [przypis redakcyjny]
82. płacz — tu: w znaczeniu planctus (łac. żal, opłakiwanie), chodzi tu bowiem o same Treny jako utwór literacki. [przypis redakcyjny]
83. cześć na potym (starop.) — późniejsze uznanie, sława u potomnych. [przypis redakcyjny]
84. cudzy* (starop.) — nie swój (odcień znaczeniowy nieco inny od współczesnego). [przypis redakcyjny]
85. suszyć kości (starop.) — zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę („usychanie” z tęsknoty). [przypis redakcyjny]
86. prózno (starop.) — na próżno (tzn. daremne są przestrogi, które zalecają zachowanie równowagi ducha w żałobie). [przypis redakcyjny]
87. szczeście* (starop.) — los, fortuna. [przypis redakcyjny]
88. naszladować* (starop.) — iść za kimś, iść śladem, tropić. [przypis redakcyjny]
89. dobra myśl* (starop.) — pogoda ducha, pogoda umysłu, dobre usposobienie, dobry nastrój. [przypis redakcyjny]
90. znikome cienie — cienie znikające, nieuchwytne; dusze zmarłych snujące się w podziemiach opisywanych w opowieściach mitologicznych. [przypis redakcyjny]
91. nieużyty (starop.) — nie dający się uprosić, nieubłagany. [przypis redakcyjny]
92. ksieni (starop.) — księżna, przełożona (Prozerpina). [przypis redakcyjny]
93. w ranym lecie (starop.) — we wczesnym wieku; rany: zob. w. 13; lato*: rok. [przypis redakcyjny]
94. poszła widzieć krajów — poszła, aby widzieć (aby zobaczyć, popatrzeć na) kraje; kraje nocy wiecznej: kraina śmierci, która jest krainą ciemności (jak noc). [przypis redakcyjny]
95. jedno ród* — tylko narodziny. [przypis redakcyjny]
96. miasto* (starop.) — zamiast. [przypis redakcyjny]
97. z czasem — po pewnym czasie, w późniejszym wieku. [przypis redakcyjny]
98. je — ich (rodziców). [przypis redakcyjny]
99. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
100. ucieszony* (starop.) — przynoszący radość, przynoszący pociechę, uciechę. [przypis redakcyjny]
101. barziej (starop.) — bardziej. [przypis redakcyjny]
102. barziej uszczuplona — zbyt szczupła, szczuplejsza. [przypis redakcyjny]
103. ojczyzna* (starop.) — ojcowizna, czyli ziemia odziedziczona po ojcu. [przypis redakcyjny]
104. przestać na niej — poprzestać na niej, zadowolić się nią; osiąść na niej. [przypis redakcyjny]
105. Zdałać (...) miała — zdała ci się... szczuplejsza niż ta, na której byś ty przestać miała. [przypis redakcyjny]
106. żeby była nigdy nie zrownała — zrównać z czymś: dorównać czemuś. [przypis redakcyjny]
107. rany* (starop.) — wczesny. [przypis redakcyjny]
108. przymioty — cechy, właściwości, oznaki. [przypis redakcyjny]
109. Z których sie już znaczyły (...) cnoty — z których dały się przewidzieć (wywnioskować) cnoty, z których poznawaliśmy cnoty. [przypis redakcyjny]
110. zabawa* (daw.) — zajęcie, zabawa. [przypis redakcyjny]
111. wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]
112. wielce (starop.) — bardzo. [przypis redakcyjny]
113. zasmęcony — zasmucony (por. smętek: smutek). [przypis redakcyjny]
114. pociecho — do dziś określa się dziecko jako pociechę. [przypis redakcyjny]
115. na wieki — na zawsze; nie wrócisz na wieki: nie wrócisz nigdy. [przypis redakcyjny]
116. tesknica (starop.; tu forma D. lp: tesknice) — ból, boleść, przykrość, męczarnia. [przypis redakcyjny]
117. okrócić (starop.) — ukrócić, obłaskawić, poskromić, skrócić, zmniejszyć. [przypis redakcyjny]
118. Nie lza, nie lza, jedno... (starop.) — nie można (uczynić) nic innego tylko... [przypis redakcyjny]
119. gotować sie* — przygotowywać sie (do drogi); sie za tobą gotować*: przygotowywać się, żeby pójść za tobą. [przypis redakcyjny]
120. stopeczkami twemi ciebie naszladować — iść za tobą śladami twoich stóp. [przypis redakcyjny]
121. tam — czyli w niebie. [przypis redakcyjny]
122. ujźrzę (forma starop.) — ujrzę. [przypis redakcyjny]
123. da Pan Bóg (daw.) — oby dał Pan Bóg, jeśli Pan Bóg pozwoli. [przypis redakcyjny]
124. do szyje (forma starop.) — do szyi, na szyję. [przypis redakcyjny]
125. ręczynki (zdr.; forma starop.) — rączki. [przypis redakcyjny]
126. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
127. zgwałcić (daw.) — zadać gwałt, postąpić wbrew prawu i powinności, zbeszcześcić coś, uczynić krzywdę wbrew prawu. [przypis redakcyjny]
128. niepobożny (starop.) — postępujący źle, nie „po bożemu”, bezbożny. [przypis redakcyjny]
129. umierając (starop. forma imiesłowu) — umierające. [przypis redakcyjny]
130. niedordzały (starop.) — niedojrzały. [przypis redakcyjny]
131. rodzicom (...) serca się krajały — byli bardzo smutni, zrozpaczeni. [przypis redakcyjny]
132. ciężkość* (starop.) — męka, wielki ból, wielkie zmartwienie. [przypis redakcyjny]
133. lato (starop.) — wiek, rok życia; w którymkolwiek lecie: w którymkolwiek roku życia, w jakimkolwiek wieku. [przypis redakcyjny]
134. mnie by odbiegła
Darmowe książki «Treny - Jan Kochanowski (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)