Akropolis - Stanisław Wyspiański (światowa biblioteka cyfrowa txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Akropolis — dramat Stanisława Wyspiańskiego z 1904 roku, przez autora uznawany za ideową kontynuację Wesela i Wyzwolenia. Dzięki symbolicznym scenom odgrywane przez posągi z katedry wawelskiej dramat łączy polską tradycję z mitologią grecką, Wisłę z trojańskim Skamandrem, a w zakończeniu Chrystusa utożsamia z Apollinem.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Stanisław Wyspiański
Epoka: Modernizm
Rodzaj: Dramat

Czytasz książkę online - «Akropolis - Stanisław Wyspiański (światowa biblioteka cyfrowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stanisław Wyspiański

Idź do strony:

class="verse">czy dziecko, czyli ojciec twój starzec tu błądzi.

Nie masz cię w sercu mojem.

Przyjm me ostatnie dziś pocałowanie.

Ty łzy te moje jeden widzisz, Panie!

pocałował syny i córki

błogosławił im

odszedł SCENA 21 JAKÓB

wychodzi na przeciw sług swoich

Tak rzeczecie panu memu Ezawowi.

To mówi brat twój Jakób:

U Labana byłem gościem i mieszkałem aż do dnia dzisiejszego.

Mam woły i osły i owce i sługi i służebnice i ślę teraz poselstwo do pana mego, abym nalazł łaskę przed obliczem twojem.

SŁUGA

Rozdzielcie lud we dwa hufce, który ze mną jest.

Takie trzody i owce i woły i wielbłądy na dwa hufca.

Jeźli przyjdzie Ezaw do jednego hufca a porazi, — tedy hufiec drugi, który zostanie, będzie zachowany.

SŁUDZY

odeszli SCENA 22 JAKÓB

uklęka

Boże ojca mego Abrahama i Boże ojca mego Izaaka. Panie, któryś mi rzekł: wróć się do ziemie twojej i na miejsce narodzenia twego, a uczynięć dobrze. Mniejszy jestem, niż wszytki zmiłowania Twoje i prawda Twoja, którąś wypełnił słudze Twemu.

O lasce mojej przeszedłem ten Jordan, a teraz ze dwiema hufcami się wracam.

Wyrwi mię z ręki brata mego Ezawa, bo się go bardzo boję, by snać przyszedszy nie pobił matki ze synami.

Tyś rzekł, żeś mi miał dobrze czynić i rozmnożyć nasienie moje jako piasek morski, który przez mnóstwo zliczon być nie może.

SCENA 23 SŁUDZY

zewsząd zeszli się i otoczyli Jakóba JAKÓB

Oddzielcie z tego, co mam, dary Ezawowi bratu memu.

Kóz dwieście, kozłów dwadzieścia, i owiec dwieście i baranów dwadzieścia; wielbłądzic źrebnych ze źrebięty ich trzydzieści, krów czterdzieści i byków dwadzieścia i ośląt ich dziesięć.

Idźcie przede mną.

A niech będzie plac między stadem i stadem.

do jednego ze sług

Jeźli potkasz brata mego Ezawa a zapyta cię: Czyjeś ty? albo gdzie idziesz? abo czyje to, co żeniesz?, odpowiesz: sługi twego Jakóba, dary te posłał panu memu Ezawowi. Sam też za nimi idzie.

do innego sługi

Temi słowy mówcie do Ezawa, gdy go znajdziecie.

do innego sługi

I przydacie:

Sam też sługa twój Jakób idzie za nami, mówił bowiem:

Ubłagam go darami, które uprzedzają, a potem go ujrzę, owo się zmiłuje nade mną.

SŁUDZY

odeszli ANIOŁ

stanął we drzwiach katedry

Stąpił, — — gną mu się płyty,

w głazy się wrył koturnem.

Krok każdy śladem wyryty.

Czoło rysem pochmurnym

zasępił.

Ręką skinął, żegnaniem wypisał

krzyż na powietrznym szlaku.

I w gwiazdy krzyżowym znaku

drogi za sobą przebyte

potępił.

Skrzydeł czarnych dwoje rozszerzył,

szat czarnych ramieniem ujął, —

postąpił.

Idzie naprzód ku bronie,

gdy mąż mu drogę zastąpił.

Spojrzeniem z mężem się zmierzył,

zaćmił go ócz błyskawicą.

Mąż ułapił onego prawicą

i z dłońmi sprzęgł jego dłonie,

siłą się wsparł i uderzył.

W zapasach z onym się wije.

Tegoż czasu na zegaru dzwonie

młot bije.

SCENA 24 ANIOŁ

Puszczaj, ustąp z przedemnie.

JAKÓB

Przystań, — wołasz daremnie.

ANIOŁ

Puszczaj, mnie nie wyzywaj.

Niech idę w bród znaczony.

JAKÓB

Rzekłem: tu się zatrzymaj.

I rzecz: błogosławiony.

ANIOŁ

Nie rzekę słów zbawienia,

ty kłamca, ty przeklinany.

JAKÓB

Siłą cię pojmę ramienia,

otrokiem będziesz spętany.

ANIOŁ

Moc moja nad siły twoje;

Boża znaczyła mię ręka.

JAKÓB

Bogu przemocą dostoję,

chociażby wieczysta męka.

ANIOŁ

pod naporem dłoni Jakóbowych

klęka

W męce wieczystej upadam,

gdy słabych gnę w ucisku.

Gną się pod memi stopami

na plemion cmentarzysku.

JAKÓB

Władczą człowieka potęgą,

pan nad stworzeniem żywem,

z tobą się zmierzę straszliwym,

twego uroku potłumię.

Ty co nie znasz litości

i chadzasz w anielskiej dumie

lotów wielkiemi skrzydłami....

ANIOŁ

Gdy skrzydeł loty mych sięgą

twej żywej u bioder kości,

zapoznasz, ślepiec w rozumie,

mej mocy; w żywe kamienie

zaryjesz się kolanami.

Świadom się staniesz mądrości:

kto panem nad stworzeniami.

JAKÓB

Wyznałeś gończe skrzydlaty,

że idziesz z Bożemi dary.

Nie zwolnię choć zorze płyną,

i farbią niebiosa różami,

aż twemi uświęcisz mię czary

i ręce złożysz modlące

nad moich ziem plemionami.

ANIOŁ

Puszczaj, — za różą słońce

skrzydła me pali purpurą.

JAKÓB

Przewalczę godzinę wtórą.

ANIOŁ

Puszczaj, zmażę cię karą,

Poczujesz dłoń twoją schnącą.

JAKÓB

Nie igraj z człowieka wiarą;

w bólu ją znaj żyjącą.

Chociaż powalisz i zmożesz,

zaryjesz do ziemi kolanem,

z gleby powstanie kwitnącą

i poznasz kto ziemi panem:

na czyjem najemstwie stoję.

ANIOŁ

Weźmij część twoję.

dotknął bioder Jakóba JAKÓB

uklęknął

Ktoś jest, żeś mię wziął poły

ramieniem nad mężów ramię.

ANIOŁ

Łamię.

JAKÓB

Skąd idziesz, żeś mnie poimał.

Czyli ty zjawisko boże,

żeś mnie na drodze zatrzymał?

ANIOŁ

Trwożę.

JAKÓB

Silisz przeokrutną dłonią,

darmo w ujęciu się zwijam,

twe słowa piorunem dzwonią, —

słabi próżno się bronią.

ANIOŁ

Zabijam.

JAKÓB

Sąd ten wyrzekasz.

Za jakie karzesz mnie winy?

ANIOŁ

Godzinę twoją odwlekasz

na zbrodnie, na nowe czyny.

Przez wieki pójdziesz walczący,

jakoś się zmagał ze mną

w bolu na byt nieśmiertelny,

w pracy i rąk ciągłym trudzie

i w twoim rozpoznasz ludzie

twój trud i oręż daremny.

JAKÓB

Błogosławieństwo to twoje?

ANIOŁ

Pan stoję.

JAKÓB

Zabijasz duszy słoneczność

Kędy idziesz, odchodzisz — — ?

ANIOŁ

We wieczność.

JAKÓB

Za tobą gnie się fundament;

ostawiasz za sobą runy.

Stóp ślady ryte w kamieniu,

krwią zaszłe płynącą....

ANIOŁ

Lament.

JAKÓB

Krew płynie szeroką rzeką,

nad bożym zlituj się sługą,

rzec słowo, — idziesz daleko — ?

Skrzydła za tobą się wleką...

we wieczność — idziesz we wieczność...

Rzec słowo, — ktoś jest — ?

ANIOŁ

Konieczność.

Od strony prawej wchodzą na proscenium domownicy i słudzy Jakóbowi.

Od strony lewej teatru wchodzą na proscenium domownicy i słudzy Ezawowi.

Przoduje rycerzom swoim: SCENA 25 EZAW

do Jakóba

A ci, co zacz są? A jeśli do ciebie należą?

JAKÓB

Drobióżdżek jest, który darował Bóg mnie, słudze twemu.

SŁUŻEBNICE i SYNOWIE JAKÓBOWI

skłaniają się przed Ezawem LIA

z dziećmi

przystępuje i skłania się przed Ezawem RACHEL

z dziećmi

przystępuje i skłania się przed Ezawem EZAW

Cóż za hufy, którem potkał?

JAKÓB

Abym znalazł łaskę przed panem moim.

EZAW

Mam dosyć bracie mój, miej ty swoje.

JAKÓB

Nie chciej tak, proszę. Ale jeślim znalazł łaskę w oczach twoich, przyjmij mały dar z ręku moich.

Bom tak widział oblicze twoje, jakobym widział Boże.

A przyjmi błogosławieństwo, którem-ci przyniósł i które mi darował Bóg, dający wszystko.

EZAW

Jedźmy pospołu, a będę towarzyszem drogi twojej.

JAKÓB

Wiem, panie mój, że drobióżdżek młodziusieńki, owce też i krowy cielne mam ze sobą i którym, jeśli gwałt uczynię w chodzeniu, odejdą mi jednego dnia wszystkie stada.

Niech wprzód jedzie pan mój przed sługą swoim; a ja pójdę z lekka za nim w tropy jego, jako obaczę, że należy mój drobióżdżek, aż przyjdę do pana mego do Seir.

EZAW

Proszę cię, niechaj wżdy z ludu, który jest ze mną, zostaną towarzysze drogi twojej.

JAKÓB

Nie trzeba tego; tylko mi tego trzeba, abym nalazł łaskę przed obliczem twojem, panie mój.

EZAW

Tak, widzę bracie, wiodłeś bronie

i dary wiodłeś mi zdradliwe;

z rycerzmi memi szedłem po nie,

bym je uczynił nieszkodliwe

i bym przebaczył, miasto karać,

bo mi za tobą bracie tęskno,

bo widzieć chciałem to przed zgonem,

jako się wielkim cieszysz plonem

lat twojej pracy i wysługi,

jako jest poczet juczny, długi.

Chciałem nasycić me wejrzenie

i rzec ci bracie przebaczenie.

JAKÓB

klęka EZAW

Bracie, ku duszy twojej pragnę.

JAKÓB

Bracie, jakie nędzna jest dusza moja.

EZAW

Poznaję błogosławieństwa dłoń i władzę nad tobą.

Wyznaniem czyści się dusza twoja.

JAKÓB

Bierz ją bracie i ukój.

Podejmę cię i ukoję.

obłapia Jakóba, ściskając szyję jego i całując płacze JAKÓB

Tylam przemyślał na cię złego,

nienawiść w sercu żywiąc;

bojaźń to gnała mnie do tego,

trwogą mnie nieszczęśliwiąc.

Postrachem byłeś dla mnie, biczem,

co smagał mnie w snach lękiem.

Klękam przed twojem dziś obliczem

z błagalnej prośby jękiem.

Ulituj duszy mojej trwożnej,

ulituj lat przeżytych;

dla jednej chwili życia zbożnej

i dziatek nierozwitych.

Nie sięgaj na mnie, na nich, miecza,

nie karaj, jakom godny;

niech zadrga sercem pierś człowiecza,

choć byłem brat wyrodny.

Ty nie bądź, jakom ja był dla cię,

gdym skradł błogosławieństwo

i nie bierz siłą dzisiaj, bracie,

mnie i mych dziatek w jeństwo.

Niech żywiem spolnie pobok ojca,

byś był błogosławiony;

do twego lud mój zawiedź grojca

i mnie i moje żony.

Niech żywiem spolnie po bożemu,

gdy dasz twe przyzwolenie

i jedno słowo wyrzec k’temu;

rzec bracie:

EZAW

Przebaczenie.

JAKÓB

O bracie, grzech to Kaina,

co z ojca idzie na syna

i pokolenia niewinne

w tej jednej zbrodni przeklina.

EZAW

W niepamięć zbrodnia się grąży,

uściskiem zmaże się wina.

Będę ja owo zgody chorąży,

co wielkich krzywd zapomina.

obejmuje brata i całuje

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

AKT IV

Z organów śpiewnego szczytu

Król spływa w szat pozłocie

na dolę ziemskiego bytu

i harfę dzierży na locie.

Na posadzkę katedry spłynął,

padł twarzą na pawimencie,

trzykrotne wyrzekł zaklęcie,

złociste peplum odwinął,

ustawił harfę na podium,

by począł śpiewne psalmodium.

Na zamku dziejowym zegarze

godzina uderza trzecia.

Królewscy śpią gospodarze;

czuwają nad nimi stulecia.

Stulecia nad nimi płyną

przedranną wczesną godziną.

Jeszcze za chóru różycą

mdlejące gwiazdy im świecą.

Drga jeszcze zegar na wieży,

nim trzecim młotem uderzy.

Uderzył. — Król harfę stroi

i postąpił krokiem od podwoi.

Ustawił harfę na podium

i począł śpiewne psalmodium.

SCENA 1 HARFIARZ

I. Król jestem i monarcha ludu mojego a pastuch li byłem prostaczy.

Szkarłat mi nadziać na się przyszło a co najkosztowniejszy wziąść ubiór w narodzie moim, którym przódy pacholę skromne li wiązał skór, brzegami strumienia biegnący, gdym pierwszej chwalby k’Tobie się uczył.

II.

1. O święte wody, świętej rzeki

z waszych to piłem źródeł

żar święty, którym żyłem wieki.

2. O święte wody, święta rzeko,

z twoich to piłem krynic

tę pamięć czasów, co się wleką.

3. O źródło czyste, jasne wody,

u twojej żywię strugi

wieczyście jary, wiecznie młody

na trudów żywot długi.

III.

1. Skargi przede mną głośne płaczą

w wichrowych burz poszumach;

dumam nad niemi, co zaś znaczą

w jękliwych słów zadumach?

2. Hej popod stropy płyną skargi

a wichry het je niosą.

O czyjeż je to szepcą wargi,

czyjem przydane głosom?

3. Głosy to czyje skargę głoszą,

proszalny jęk modlitew?

Słyszę w nim jarzmo, które noszą

i łoskot dawnych bitew.

Idź do strony:

Darmowe książki «Akropolis - Stanisław Wyspiański (światowa biblioteka cyfrowa txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz